Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2016r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Grzegorz Salamon

Sędziowie: SA – Hanna Wnękowska

SA – Zbigniew Kapiński (spr.)

Protokolant: – st. sekr. sąd. Marzena Brzozowska

przy udziale oskarżycielki subsydiarnej M. R.

przy udziale Prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2016 r.

sprawy

1) M. P. urodz. (...) w W. s. B. i T. z d. O.

2)J. K. urodz. (...) w W. s. S. i L. z d.L.

3)T. B. urodz. (...) w W. s. K. i A.

oskarżonych z art. 163 § 4 k.k. ad. 1 -2 oraz z art. 163 § 1 pkt 1 i § 3 k.k. ad. 3

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońców oskarżonych M. P. i J. K. i pełnomocników oskarżycielki subsydiarnej

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 23 marca 2016 r. sygn. akt V K 157/13

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

zasądza od oskarżonych M. P. i J. K. na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty za drugą instancję od M. P. 680 zł, zaś od J. K. 420 zł oraz obciąża ich wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym po połowie;

zwalnia oskarżycielkę subsydiarną M. R. od należnej opłaty za drugą instancję.

UZASADNIENIE

Oskarżyciele posiłkowi oskarżyli:

1.  M. P. o to, że:

I.  w dniu 6 września 2012 r. sprowadził zdarzenie zagrażające życiu i zdrowiu wielu osób oraz mieniu w znacznych rozmiarach mające postać pożaru budynkuE. (...) przy ul. (...) w W., w wyniku którego T. R. uległ zatruciu tlenkiem węgla u osoby wyniesionej z atmosfery pożaru skutkiem czego była śmierć pokrzywdzonego T. R. w dniu 11 września 2012 r. oraz w wyniku którego niemal całkowitemu zniszczeniu uległy transportery (...) wraz z napędami, wagi (...), próbopobierarki (...), okablowania siłowe, sterownicze i systemowe, szafy elektryczne i (...), instalacja oświetleniowa, węzły odpylania i mgły wodnej, wibratory i strzepywacze pneumatyczne przesypu (...), częściowo instalacja odkurzania, elementy konstrukcyjne galerii nawęglania, tynki wewnętrzne trzeciej galerii, winda towarowo- osobowa, wyspa zaworowa i siłowniki klap (...),

tj. o czyn z art. 163 § 1 pkt. 1 i § 3 k.k.

2. J. K. o to, że:

II. w dniu 6 września 2012 r. sprowadził zdarzenie zagrażające życiu i zdrowiu wielu osób oraz mieniu w znacznych rozmiarach mające postać pożaru budynku E. (...) przy ul. (...) w W., w wyniku którego T. R. uległ zatruciu tlenkiem węgla u osoby wyniesionej z atmosfery pożaru skutkiem czego była śmierć pokrzywdzonego T. R. w dniu 11 września 2012 r. oraz w wyniku którego niemal całkowitemu zniszczeniu uległy transportery (...) wraz z napędami, wagi (...), próbopobierarki (...), okablowania siłowe, sterownicze i systemowe, szafy elektryczne i (...), instalacja oświetleniowa, węzły odpylania i mgły wodnej, wibratory i strzepywacze pneumatyczne przesypu (...), częściowo instalacja odkurzania, elementy konstrukcyjne galerii nawęglania, tynki wewnętrzne trzeciej galerii, winda towarowo-osobowa, wyspa zaworowa i siłowniki klap (...),

tj. o czyn z art. 163 § 1 pkt. 1 i § 3 k.k.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 23 marca 2016 r. oskarżonego M. P. w ramach zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu uznał za winnego tego, że w dniu 6 września
2012 r. w W., przy ul. (...), w budynku E. (...), prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. P. i wykonując obowiązki kierownika zespołu przy wykonywaniu prac pożarowo niebezpiecznych wykonywał prace spawalnicze i szlifierskie, mimo niedokładnego oczyszczenia miejsca pracy z materiałów palnych i wbrew uwagom zawartym w protokole zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych oraz niestarannie zabezpieczył rejon miejsca prac, czym nieumyślne sprowadził zdarzenie, które zagrażało mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać pożaru w części galerii numer trzy ciągu nawęglania następstwem czego było niemal całkowite zniszczenie transporterów (...) wraz z napędami, wagi (...), próbopobierarki (...), okablowania siłowego, sterowniczego i systemowego, szaf elektrycznych i (...), instalacji oświetleniowej, węzłów odpylania i mgły wodnej, wibratorów i strzępywaczy pneumatycznych przesypu (...), elementów konstrukcyjnych galerii nawęglania, tynków wewnętrznych trzeciej galerii, pokrycia dachu trzeciej galerii, windy towarowo-osobowej, wyspy zaworowej, siłowników klap (...) oraz częściowe zniszczenie instalacji odkurzania, i w wyniku którego T. R. uległ zatruciu tlenkiem węgla u osoby wyniesionej z atmosfery pożaru, wskutek czego nastąpił jego zgon w dniu 11 września 2012 r. i za tak przypisany czyn, stanowiący występek z art. 163 § 4 k.k., na podstawie art. 163 § 4 k.k. skazał go i na podstawie art. 163 § 4 k.k.. wymierzył karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

oskarżonego J. K. w ramach zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu uznał za winnego tego, że w dniu 6 września 2012 r. w W., przy ul. (...), w budynku E. (...), jako członek zespołu (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. P. wykonywał prace spawalnicze i szlifierskie pożarowo niebezpieczne, mimo niedokładnego oczyszczenia miejsca pracy z materiałów palnych i wbrew uwagom zawartym w protokole zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych oraz niestarannie zabezpieczył rejon miejsca prac, czym nieumyślne sprowadził zdarzenie, które zagrażało mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać pożaru w części galerii numer trzy ciągu nawęglania następstwem czego było niemal całkowite zniszczenie transporterów (...) wraz z napędami, wagi (...), próbopobierarki (...), okablowania siłowego, sterowniczego systemowego, szaf elektrycznych i (...), instalacji oświetleniowej, węzłów odpylania i mgły wodnej, wibratorów i strzępywaczy pneumatycznych przesypu (...), elementów konstrukcyjnych galerii nawęglania, tynków wewnętrznych trzeciej galerii, pokrycia dachu trzeciej galerii, windy towarowo-osobowej, wyspy zaworowej, siłowników klap (...) oraz częściowe zniszczenie instalacji odkurzania, i w wyniku którego T. R. uległ zatruciu tlenkiem węgla u osoby wyniesionej z atmosfery pożaru, wskutek czego nastąpił jego zgon w dniu 11 września 2012 r. i za tak przypisany czyn, stanowiący występek z art. 163 § 4 k.k., na podstawie art. 163 § 4 k.k. skazał go i na podstawie art. 163 § 4 k.k. wymierzył karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 1 k.k. wykonanie kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec oskarżonych M. P. i J. K. warunkowo zawiesił na okres 2 (dwóch) lat próby;

na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego M. P. grzywnę w wymiarze 250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 (dwudziestu) złotych;

na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego J. K. grzywnę w wymiarze 150 (stu pięćdziesięciu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 (dwudziestu) złotych;

na podstawie art. 640 k.p.k. i art. 628 pkt 1 k.p.k. zasądził od oskarżonych M. P. i J. K. na rzecz oskarżycieli subsydiarnych M. R. i A. R. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego M. R. tytułem kosztów procesu kwoty po 100,00 zł (sto złotych i zero groszy) z tytułu poniesionej zryczałtowanej równowartości wydatków oraz na podstawie art. 640 k.p.k. i art. 628 pkt 2 k.p.k. zasądził od oskarżonych M. P. i J. K. na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 4.539,83 zł (cztery tysiące pięćset trzydzieści dziewięć złotych i osiemdziesiąt trzy grosze) tytułem przypadających na każdego z nich kosztów postępowania oraz od oskarżonego M. P. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 680,00 zł (sześćset osiemdziesiąt złotych i zero groszy) tytułem opłaty, zaś od oskarżonego J. K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 420,00 zł (czterysta dwadzieścia złotych i zero groszy) tytułem opłaty i na podstawie art. 640 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. oskarżonych M. P. i J. K. zwolnił od ponoszenia pozostałych przypadających na każdego z nich kosztów postępowania obciążając nimi w tym zakresie Skarb Państwa;

na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżycielki subsydiarne M. R. i A. R. reprezentowaną przez przedstawiciela ustawowego M. R. z obowiązku uiszczania przypadających na nie pozostałych kosztów postępowania.

Powyższy wyrok zaskarżyła obrońca oskarżonych M. P. i J. K. w całości.

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2 k.p.k. wyrokowi temu zarzuciła obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. oraz 5 § 2 k.p.k., poprzez nieobiektywne i z przekroczeniem granicy swobodnej oceny dowodów uznanie, że;

- M. P. jako kierownik zespołu, a J. K. jako członek zespołu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą (...), przy wykonywaniu prac spawalniczo - szlifierskich, niedokładnie oczyścili miejsce pracy z materiałów palnych i niestarannie zabezpieczyli rejon tych prac oraz wbrew uwagom zawartym w protokole zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych doprowadzili do zdarzenia w postaci pożaru wyrządzającego szkodę w znacznych rozmiarach oraz doprowadzili do zgonu na skutek zatrucia tlenkiem węgla T. R., podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego a w szczególności szeregu opinii biegłych z zakresu bhp, pożarnictwa i spawalnictwa, z których to opinii nie można jednoznacznie stwierdzić miejsca zainicjowania pożaru, a jedynie o możliwości jego powstania w obrębie metalowej „trumny” i początku remontowanego taśmociągu, o potencjalnym inicjatorze pożaru w postaci iskry wytworzonej na skutek szlifowania lub spawania, oraz o potencjalnym materiale palnym jakim mógł być pył węglowy w wyniku niedokładnego oczyszczenia rejonu prac remontowych, nadto bardzo ogólnikowego określenia zasad bhp w protokole zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych, kierując się zasadą, że nie dających się usunąć wątpliwości należy oceniać na korzyść oskarżonego, winno skutkować uniewinnienie obu oskarżonych od stawianego im zarzutu.

- nieobiektywne i z przekroczeniem granicy swobodnej oceny dowodów uznanie, że zgon T. R. można przypisać przestępczemu zachowaniu M. P. i J. K., a zatrucie tlenkiem węgla miało bezpośredni związek z zaistniałym pożarem, podczas gdy pokrzywdzony uległ zaczadzeniu nie w miejscu zaistnienia pożaru a w jego rejonie, w windzie która na skutek wyłączenia zasilania w trakcie pożaru stanęła i do której T. R. nie powinien był wchodzić w przypadku zagrożenia pożarem, a do której wszedł, pomimo świadomości o potencjalnym niebezpieczeństwie pożaru.

Na zasadzie art. 437 k.p.k. wnosił o uniewinnienie obu oskarżonych, względnie o uchylenie wyroku do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie zawarty w niej wniosek.

Przed dokonaniem merytorycznej analizy zawartych w omawianym środku zaskarżenia zarzutów stwierdzić należy, że przedmiotowa apelacja nie mogła zostać uwzględniona także ze względu na wadliwy formalnie sposób jej redakcji.

Z jej petitum wynika bowiem, że skarżąca jako podstawę prawną zarzutów wskazała także pkt 2 art. 438 k.p.k., który odnosi się do zarzutu obrazy prawa procesowego i jako rzekomo naruszone przez Sąd meriti zostały wymienione art. 7, 410 oraz 5 § 2 k.p.k.

Jest jednak oczywiste i wynika to chociażby z treści wspomnianego art. 438 pkt 2 k.p.k. jak również z jednoznacznego w tym zakresie orzecznictwa Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych, że zarzut obrazy przepisów postępowania może okazać się skuteczny tylko wówczas jeżeli skarżący wykaże, że owo naruszenie miało wpływ na treść wyroku.

Jeżeli zaś zarzut obejmuje tak jak w przedmiotowej sprawie przepisy ze sfery gromadzenia i oceny dowodów to jest także oczywiste, że omawiany wpływ może być wykazany tylko poprzez zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jako skutek naruszenia art. 7, 410 oraz 5 § 2 k.p.k.

W petitum omawianej apelacji tego rodzaju zarzut nie został jednak postawiony, co czyni przedmiotowy środek zaskarżenia wadliwy formalnie oraz nieskuteczny.

Ponadto zauważyć należy, że postawione w apelacji zarzuty zostały zredagowane w taki sposób, że nie można z ich treści wywnioskować w jaki konkretnie sposób zostały naruszone przez Sąd pierwszej instancji poszczególne przepisy wymienione przez autorkę apelacji, tj. art. 7, 410 i 5 § 2 k.p.k.

Dla skuteczności zarzutu obrazy pierwszego z tych przepisów, czyli art. 7 k.p.k. konieczne jest bowiem wykazanie jaki konkretnie dowód czy dowody zostały dowolnie ocenione przez Sąd meriti w czym dokładnie owa dowolność się przejawia.

Samo kwestionowanie przez podmiot skarżący oceny określonego dowodu nie jest w tym zakresie wystarczające, jeżeli nie zostanie wykazane, że przy ocenie konkretnego dowodu lub dowodów Sąd meriti dopuścił się błędu natury faktycznej lub logicznej czy też, że nie respektował zasad logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego.

Analizując zarówno treść petitum jak również uzasadnienie omawianej apelacji stwierdzić należy, że skarżąca nie wykazała, w sposób przekonujący uchybień Sądu Okręgowego we wskazanych wyżej obszarach składających się na proces oceny poszczególnych dowodów, w tym znajdujących się w aktach niniejszej sprawy opinii biegłych z zakresu spawalnictwa i pożarnictwa oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wywody skarżącej dotyczące analizy treści wymienianych opinii oraz wniosków w nich zawartych mają jedynie charakter polemiczny i stwierdzić należy, że nie znajdują one oparcia w materiale dowodowym niniejszej sprawy.

Nie można zaakceptować stanowiska autorki apelacji, że Sąd Okręgowy zupełnie dowolnie z przekroczeniem granicy swobodnej oceny dowodów przyjął, że obaj oskarżeni przystąpili do prac spawalniczych i szlifierskich, pomimo niedokładnego oczyszczenia miejsca pracy z materiałów palnych i wbrew uwagom zawartym w protokole zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych oraz niestarannie zabezpieczyli rejon tych prac.

Wbrew bowiem twierdzeniom obrońcy oskarżonych Sąd meriti nie dokonał dowolnej oceny opinii biegłych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz z zakresu pożarnictwa. Obaj biegli byli bowiem całkowicie zgodni, że protokół zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych nakazywał usunięcie materiałów palnych w promieniu 10 m od miejsca spawania oraz oczyszczenia miejsca pracy z pyłu biomasy i węgla. Z uwagi zaś na obszar działania odkurzacza J. A. nie był w stanie odkurzyć wnętrza zsypu oraz taśmy, a zatem konstatacja, że miejsce pracy nie było należycie przygotowane znajduje pełne oparcie w materiale dowodowym i jak zasadnie zauważył Sąd Okręgowy powyższa okoliczność nie była kwestionowana przez oskarżonych. Skoro więc mieli oni świadomość, że w zsypie znajduje się pył, to zasadnie uznał Sąd meriti, że przystąpienie do prac spawalniczych bez wcześniejszego oczyszczenia miejsca pracy z pyłu węglowego i biomasy, jak również bez należytego zmoczenia rejonu prac spawalniczych stanowiło jednoznaczne naruszenie zasad bhp.

Rozważania Sądu pierwszej stancji dotyczące omawianej kwestii, która ma najistotniejsze znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy zawarte na stronach 34-40 są logiczne i przekonujące i zasługują na całkowitą akceptację ze strony Sądu odwoławczego, zaś wywody autorki apelacji w żaden sposób tej analizy i oceny opinii biegłych nie podważają.

Za bezpodstawne uznać również należy twierdzenie skarżącej, że Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy art. 410 k.p.k. i 5 § 2 k.p.k.

Dla uznania, że rzeczywiście doszło do naruszenia art. 410 k.p.k. konieczne jest bowiem wykazanie, że Sąd meriti poczynił ustalenia w oparciu o dowód, którego nie wprowadził do podstawy dowodowej w sposób zgodny z przepisami k.p.k. lub też, że pominął w swoich rozważaniach analizę i ocenę konkretnego dowodu.

Żadna z wyżej opisanych sytuacji w przedmiotowej sprawie nie zachodzi i wymaga podkreślenia, że zarówno w petitum omawianej apelacji jak również w jej uzasadnieniu nie zostało wskazane w jaki konkretnie sposób Sąd orzekający w pierwszej instancji naruszył art. 410 k.p.k. i jakiego dowodu czy dowodów ta rzekoma obraza dotyczy.

Nie może ona dotyczyć wskazanych wyżej opinii biegłych, gdyż Sąd meriti w sposób zgodny z przepisami k.p.k. wprowadził je do materiału dowodowego jak również wszystkie opinie biegłych zostały podane wszechstronnej i wnikliwej analizie oraz zostały ocenione zgodnie z zasadą określoną w art. 7 k.p.k.

W podobny sposób należy się odnieść do rzekomej obrazy art. 5 § 2 k.p.k.

Podkreślić w tym miejscu należy, że naruszenie wskazanej zasady
in dubio pro reo może nastąpić tylko wówczas, gdy w danej sprawie Sąd nie dysponował chociażby jednym dowodem pozwalających na dokonanie stanowczych ustaleń faktycznych.

W sprawie niniejszej taka sytuacja nie zachodzi, bowiem Sąd meriti dysponował obszernym materiałem dowodowym w tym wskazanymi wyżej opiniami biegłych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, spawalnictwa oraz pożarnictwa, który pozwalał na dokonanie jednoznacznych ustaleń faktycznych odnośnie przebiegu zdarzenia w dniu 6 września 2012 r. i zachowania oskarżonych M. P. i J. K., którzy wykonywali prace spawalnicze i szlifierskie mimo niedokładnego oczyszczenia miejsca pracy z materiałów palnych i wbrew uwagom zawartym w protokole zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych. Zatem wbrew twierdzeniom skarżącej nie było zupełnie potrzeby, aby Sąd Okręgowy dysponując dowodami wymienionymi na str. 13-15 uzasadnienia musiał posiłkować się regułą zawartą w art. 5 § 2 k.p.k. Skoro więc nie doszło do naruszenia żadnego z przepisów dotyczących sfery gromadzenia i oceny dowodów to tym samym uznać również należy, że całkowicie prawidłowe są dokonane przez Sąd meriti ustalenia faktyczne, które mają pełne oparcie w materiale dowodowym niniejszej sprawy.

Sąd odwoławczy orzekając w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów nie znalazł także żadnych podstaw, aby zakwestionować przyjętą w wyroku kwalifikację prawną czynu przypisanego obu oskarżonym oraz rodzaj i wymiar orzeczonych wobec oskarżonych M. P. i J. K. kar.

Przyjąć bowiem należy, że rozstrzygnięcie Sadu meriti w omawianym zakresie jest w pełni trafne i prawidłowe, zaś orzeczone wobec oskarżonych kary nie noszą w sobie cech rażącej surowości oraz przy ich orzekaniu zostały w sposób właściwy uwzględnione dyrektywy wymiaru kar określone w art. 53 k.k.

Sąd Apelacyjny mając powyższe względy na uwadze, nie znajdując żadnych podstaw do uwzględnienia wniesionych apelacji utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze w stosunku do oskarżonych M. P. i J. K. orzeczono na postawie
art. 633, 634 i 636 § 1 i 2 k.p.k.