Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach Marka Wójcika

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2016 r. sprawy

skazanego J. C. s. M. i K., ur. (...) w R.

- o wydanie wyroku łącznego -

na skutek apelacji obrońcy skazanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 19 lipca 2016 roku

sygn. akt XVI K 46/16

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz adwokata Ł. C. - Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem złotych i sześćdziesiąt groszy), w tym 23% VAT tytułem nieopłaconych kosztów obrony z urzędu udzielonej skazanemu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 388/16

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach rozpatrywał połączenie skazanemu J. C. kar orzeczonych wyrokami:

I. Sądu Powiatowego w R. z dnia 30 kwietnia 1975 r. sygn. akt (...) za przestępstwo z art. 203§1 d.k.k.;

II. Sądu Rejonowego w D. z dnia 7 maja 1976 r. sygn. akt (...) za

przestępstwa z art. 208d.k.k. w zw. z art. 60§1 d.k.k. w zw. z art. 11§1 d.k.k. popełnione
16 grudnia 1974 r., 18 grudnia 1974 r., 21 grudnia 1975 r., 21 maja 1975 r.;

III. Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia 13 listopada 1978 r. sygn. akt (...) za przestępstwa:

- z art.201d.k.k. i art. 208 d.k.k. w zw. z art. 58 d.k.k. oraz w zw. z art. 60§1 d.k.k. przy zast. art. 10§1 i 2 d.k.k. będące przestępstwem ciągłym popełnionym w okresie od jesieni 1974 do 29 lutego 1976 r.,

- z art. 265§1 d.k.k. w zw. z art. 60§1 d.k.k. popełnione 18 sierpnia 1975 r.;

IV. łącznym Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia 13 sierpnia 1979 r. sygn. akt
(...) obejmującym skazania wyrokami:

- Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia 13 listopada 1978 r. sygn. akt(...),

- Sądu Rejonowego w D. z dnia 7 maja 1976 r. sygn. akt (...);

V. Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia 28 sierpnia 1985 r. sygn. akt (...) zmienionego wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 1984 r. sygn. akt (...), za przestępstwa z art. 201 d.k.k. w zw. z art. 208 d.k.k. i art. 60§3 d.k.k. w zw. z art. 10§2 d.k.k., popełnione w okresie od marca 1983 roku do września 1983 r.;

VI. Sądu Wojewódzkiego w K. z dnia 29 grudnia 1992 r. sygn. akt (...) za przestępstwo:

- z art. 208 d.k.k. w zw. z art. 203§2 ¹d.k.k. w zw. z art. 58 d.k.k. w zw. z art. 10§2 d.k.k. i art. 60§2 d.k.k. popełnione w okresie od 4-12 września 1991 r.,

- będące przestępstwem ciągłym z art. 205 §1 d.k.k. w zw. z art. 58 d.k.k. i art. 60§2 d.k.k. popełnione 14.09.1991 r., 16.09.1991 r., 16.08.1991 r. i we wrześniu 1991 r.;

VII. Sądu Rejonowego w D. z dnia 15 lutego 1994 r. sygn. akt (...) za przestępstwo z art. 205 §1 d.k.k. i art. 265§1 d.k.k. w zw. z art. 10§2 d.k.k. popełnione
w warunkach określonych w art. 60§2 d.k.k. w dniu 16 lipca 1993 r.;

VIII. Sądu Rejonowego w D. z dnia 30 listopada 1999 r. sygn. akt
(...) zmienionego wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 29 sierpnia
2000 r. sygn. akt (...) za przestępstwa z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 64§1k.k. i inne popełnione w okresie od października 1997 r. do 14 lipca 1998 r.;

IX. Sądu Okręgowego w K. z dnia 18 kwietnia 2001 r. sygn. akt (...) za przestępstwo z art. 227 §1i 2 d.k.k., art. 205 §1 d.k.k., art.265§ 1 d.k.k. i inne popełnione
24 i 25 kwietnia 1998 r.;

X. Sądu Rejonowego w D. z dnia 12 lutego 2002 roku, sygn. akt (...) za przestępstwa z art. 286 §1 k.k. i art. 91 §1 k.k. popełnione w okresie od 20 grudnia 1997 r. do 22 grudnia 1997 r.;

XI. łącznym Sądu Okręgowego w K. z dnia 4 czerwca 2003 r. sygn. akt (...) obejmującym skazania wyrokami:

- Sądu Okręgowego w K. z dnia 18 kwietnia 2001 r. sygn. akt (...),

- Sądu Rejonowego w D. z dnia 12 lutego 2002 roku, sygn. akt (...),

- Sądu Rejonowego w D. z dnia 30 listopada 1999 r. sygn. akt (...); XII. Sądu Rejonowego w R. z dnia 1 października 2007 r. sygn. akt (...) za przestępstwo z art. 58 ust 1 Ustawy z dnia 24.04.1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U.03.24.198) popełnione w dniu 29 stycznia 2005 r.;

XIII. Sądu Rejonowego w B., z dnia 1 czerwca 2012 roku, sygn. akt (...), za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. przy zast. art. 12 k.k. w zw. z w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w okresie od 27 października 2011 r. do 9 listopada 2011 r.;

XIV. Sądu Rejonowego w D. z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt (...) za przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. popełnione w dniu 11 kwietnia 2013 r.;

XV. Sądu Rejonowego wD. z dnia 25 lutego 2015 r., sygn. akt (...), za:

- przestępstwo z art. 279§ 1 k.k. i art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełnione 4 lutego 2013 r.;

- przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. popełnione 21 marca 2013 r.;

- przestępstwo z art. 190 §1 k.k. popełnione 24 marca 2013 r.;

XVI. zaocznym Sądu Rejonowego (...) w K. z dnia 29 czerwca 2015r., sygn. akt (...) za przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. popełnione 2 lipca 2014 r.;

XVII. Sądu Rejonowego w D. z dnia 15 stycznia 2016 r., sygn. akt (...) za przestępstwo z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. w zw. z art. 4 k.k. popełnione
12 września 2014 r.

Wyrokiem z dnia 19 lipca 2016r. Sąd Okręgowy na mocy art. 85 § 1 i §2 k.k., art.
86 § 1 k.k., art. 87§ 1k.k., art. 89 §1 k.k. i art. 569 § 2 k.p.k. połączył skazanemu J. C., kary pozbawienia wolności, orzeczone prawomocnymi wyrokami:

- Sądu Rejonowego w B.z dnia 1 czerwca 2012 roku, sygn. akt (...),

- Sądu Rejonowego w D. z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt (...)

- Sądu Rejonowego w D. z dnia 25 lutego 2015 r., sygn. akt (...),

- Sądu Rejonowego(...) w K.z dnia 29 czerwca 2015 r., sygn. akt
(...),

- Sądu Rejonowego w D. z dnia 15 stycznia 2016 r., sygn. akt (...)
i wymierzył mu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności.

Na mocy art. 85§3 k.k. w zw. z art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w zakresie objęcia wyrokiem łącznym kary łącznej orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 4 czerwca 2003r., sygn. (...).

Na podstawie art. 572 k.p.k. Sąd umorzył postępowanie w pozostałym zakresie i ustalił, że pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyrokach, a nie objęte przedmiotowym wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu.

Orzeczono również w przedmiocie nieopłaconych kosztów obrony z urzędu skazanego, którego zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa.

Z wyrokiem tym nie zgodził się obrońca skazanego zaskarżając go w całości na korzyść swojego klienta. W środku odwoławczym podniósł on zarzut błędu w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść rozstrzygnięcia poprzez nieprawidłowe uznanie, że w niniejszej sprawie brak jest podstaw do objęcia węzłem kary łącznej kary orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 4 marca 2003r., sygn. akt (...). Ponadto skarżący podniósł również zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności, która to kara w jego odczuciu nie uwzględnia w sposób należyty wymiaru kar jednostkowych, łączności podmiotowo – przedmiotowej pomiędzy czynami, ogólnoprewencyjnego i indywidualnoprewencyjnego celu kary, jak i obecnej postawy skazanego, które to okoliczności winny przemawiać za ukształtowaniem kary łącznej na zasadzie pełnej absorpcji.

Stawiając te zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku łącznego poprzez wymierzenie kary łącznej obejmującej karę orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego
w K. z dnia 4 czerwca 2003r., sygn. akt (...), przy zastosowaniu zasady pełnej absorpcji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Sąd I instancji wydał w niniejszej sprawie w pełni prawidłowe rozstrzygnięcie. W żadnej mierze nie sposób zgodzić się z zarzutami podniesionymi w apelacji obrońcy skazanego.
W pierwszej kolejności odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych poprzez nieprawidłowe uznanie, że w niniejszej sprawie brak jest podstaw do objęcia węzłem kary łącznej kary orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 4 marca 2003r., sygn. akt (...) stwierdzić należy, iż skarżący absolutnie nie ma racji.

J. C. niewątpliwie w trakcie odbywania kary łącznej 5 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 4 marca 2003r., sygn. akt (...) popełnił przestępstwa, za które został skazany wyrokami Sądu Rejonowego w B. z dnia 1 czerwca 2012 roku, sygn. akt (...), Sądu Rejonowego w D. z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt (...), Sądu Rejonowego w D.z dnia 25 lutego 2015 r., sygn. akt (...), Sądu Rejonowego (...) w K. z dnia 29 czerwca 2015 r., sygn. akt (...) i Sądu Rejonowego wD. z dnia 15 stycznia 2016 r., sygn. akt (...)

Został on bowiem warunkowo przedterminowo zwolniony z reszty odbywanych kar pozbawienia wolności, w tym również kary łącznej 5 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 4 marca 2003r., sygn. akt (...), postanowieniem Sądu Okręgowego w K. z dnia 26 października 2010r. Okres próby został wyznaczony do dnia 26 października 2016r. Co więcej warunkowe przedterminowe zwolnienie zostało J. C. odwołane prawomocnym orzeczeniem z dnia 26 listopada 2012r.

Przestępstwa, za które został skazany wyrokami opisanymi powyżej popełnił on od
27 października 2011r. do 12 września 2014r.

Stosownie do treści art. 85 § 3k.k. jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu.

Przepis art. 85 §3 k.k. nie dotyczy tylko i wyłącznie sytuacji, efektywnego wykonywania kary. Odnosi się również do przypadków, gdy skazany z różnych względów w trakcie np. odbywania kary pozbawienia wolności nie przebywa w zakładzie karnym, ale mimo to należy uznać, że kara jest wykonywana.

Klasycznym przykładem będzie przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny w Katowicach w postanowieniu z dnia 13 kwietnia 2016r., sygn. akt (...) zajął już w tej materii stanowisko, z którym w pełni należy się zgodzić. Stwierdził mianowicie, że twierdzenia obrońcy, jakoby popełnienie przez skazanego przestępstwa w okresie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności nie stało na przeszkodzie połączeniu kar stoi w opozycji, tak z literalnym brzmieniem, jak i ratio legis wspomnianego przepisu. Jak bowiem wskazano w pierwotnym uzasadnieniu do zmian k.k. z dnia 20 lutego 2015 roku przepis art. 85 § 3 k.k. "ma zapobiegać sytuacjom, w których skazany na surową karę pozbawienia wolności (jednostkową lub łączną), zbliżającą się do górnej granicy zagrożenia, przed zakończeniem odbywania aktualnej kary mógłby popełnić nawet przestępstwa o znacznej szkodliwości społecznej, a kary za nie wymierzone w ogóle lub jedynie w minimalnym stopniu wpływałyby (z uwagi na niemożność przekroczenia górnej granicy rodzajowej kary) na rozmiar kary pozostającej mu jeszcze do odbycia.

Ustawodawca w przepisie art. 85 §3 k.k. zakreśla ramy czasowe posługując się stwierdzeniem „po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej”.

Pojęcie „zakończenie wykonania kary” bywa wykorzystywane na gruncie prawa karnego wykonawczego, chociaż Kodeks karny wykonawczy się nim nie posługuje. Zostało ono natomiast użyte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 czerwca 2015 r.
w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności oraz dokumentowania tych czynności. Po rozpoczęciu wykonywania kary, a przed zakończeniem jej wykonania może dojść do zarządzenia przerwy w jej wykonywaniu, czy do warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary.

W odniesieniu do sytuacji warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary kwestię zakończenia momentu wykonania tej kary rozstrzyga treść art. 82 § 1 k.k., stanowiąc, że "jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia".

D o momentu upływu okresu próby powiększonego o 6 miesięcy, mimo zastosowania wobec skazanego dobrodziejstwa warunkowego przedterminowego zwolnienia karę uważa się za nieodbytą, a więc niewykonaną . Należy tym samym uznać, że nie nastąpiło jej zakończenie w rozumieniu art. 85 §3 k.k.

O ustaniu wszelkich konsekwencji związanych z wykonywaniem kary przesądza dopiero taka sytuacja, w której wobec skazanego korzystającego z warunkowego przedterminowego zwolnienia nie istnieje już możliwość odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia i - co za tym idzie - ponownego rzeczywistego wykonywania wymierzonej kary.

W tej sytuacji niewątpliwym jest więc, iż J. C. nie można było połączyć z karmi orzeczonymi wyrokami Sądu Rejonowego w B. z dnia 1 czerwca 2012 roku, sygn. akt (...), Sądu Rejonowego w D. z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt (...) Sądu Rejonowego w D. z dnia 25 lutego 2015 r., sygn. akt
(...), Sądu Rejonowego (...) w K. z dnia 29 czerwca 2015 r., sygn. akt (...) i Sądu Rejonowego w D. z dnia 15 stycznia 2016 r., sygn. akt (...), kary łącznej 5 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 4 marca 2003r., sygn. akt (...), albowiem przed zakończeniem wykonywania tej kary dopuścił się popełnienia kolejnych czynów.

Nie można również się zgodzić z drugim z zarzutów podniesionych przez obrońcę,
a mianowicie z zarzutem rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej. Jak wielokrotnie to podkreślano zarówno zastosowanie zasady pełnej kumulacji, jak i pełnej absorpcji, jako rozwiązania skrajne winny być stosowane wyjątkowo. Wymierzenie in concreto kary łącznej przy stosowaniu określonej zasady stanowi rezultat koniecznego uwzględnienia przy wyrokowaniu łącznym okoliczności, które nie mogły być wcześniej przedmiotem oceny sądu, takich jak globalna liczba popełnionych przestępstw, ich rodzaj i łączące je relacje przedmiotowo-podmiotowe determinuje potrzebę takiego ukształtowania kary łącznej, aby te wszystkie aspekty - w wyniku stosowania dyrektyw prewencji szczególnej i ogólnej - zostały uwzględnione. To mający w tym przypadku zastosowanie art. 53 § 1 k.k. nakazuje uwzględnienie również celu zapobiegawczego i wychowawczego, które kara łączna ma osiągnąć w stosunku do skazanego.

W niniejszej sprawie Sąd meriti w pełni należycie wziął pod uwagę wszystkie okoliczności wpływające na wymiar kary łącznej, w tym z jednej strony zbieżność czasową między czynami, a z drugiej różnego rodzaju dobra w jakie one godziły. Właściwie uwzględniono też wnioski opinii o skazanym. Kara łączna 2 lat pozbawienia wolności orzeczona z zastosowaniem zasady asperacji nie może więc zostać uznana za karę surową.

Dlatego też zaskarżony wyrok, jako w pełni prawidłowy został utrzymany w mocy.