Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale prokuratora Andrzeja Boruty

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2016 r.

sprawy H. C.

oskarżonego z art. 178a § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 21 czerwca 2016 r. sygn. akt II K 221/16

zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia oskarżonego od opłaty i wydatków postępowania odwoławczego stwierdzając, że te ostanie ponosi Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 498/16

UZASADNIENIE

H. C. został oskarżony o to, że w dniu 8 kwietnia 2016 r. w miejscowości M., gm. W., znajdując się w stanie nietrzeźwości (0,81 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu) prowadził samochód m-ki (...) nr rej. (...) w ruchu lądowym, tj. o czyn z art. 178 a § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 21 czerwca 2016 r.:

I.  oskarżonego H. C. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu, wyczerpującego dyspozycję art. 178 a § 1 k.k. i za to na podstawie art. 178 a § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 złotych;

II.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat;

III.  na podstawie art. 63 § 4 k.k. na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 8 kwietnia 2016 r. do dnia 21 czerwca 2016 r.;

IV.  na podstawie art. 43 a § 2 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 złotych;

V.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 70 złotych tytułem zwrotu wydatków postępowania i kwotę 200 złotych tytułem opłaty.

Apelację od wyroku Sądu I instancji wniósł oskarżony, zaskarżając wyrok w części orzeczenia o karze na swoją korzyść. Apelujący zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, przejawiający się w pominięciu zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść oskarżonego oraz rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary. W konsekwencji tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Pismem z dnia 1 sierpnia 2016 r. oskarżony złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego toksykologa celem ustalenia rzeczywistego stężenia alkoholu we krwi. W toku rozprawy apelacyjnej oskarżony poparł wniosek dowodowy, zaś prokurator wniósł o nieuwzględnienie przedmiotowego wniosku. Na podstawie art. 170 § 1 pkt 3 i 5 k.p.k. Sąd Okręgowy postanowił nie uwzględnić wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego toksykologa z uwagi na to, że dowód ten nie jest przydatny w trakcie postępowania odwoławczego, a ponadto w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania. Oskarżony poparł apelację i wniósł o warunkowe umorzenie postępowania z możliwością odstąpienia od orzeczenia środka karnego zakazu poruszania się pojazdami mechanicznymi. Prokurator wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja oskarżonego H. C. wobec niezasadności zarzutów w niej podniesionych, nie mogła być podstawą do zmiany wyroku i zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania względem tego oskarżonego. W wyprzedzeniu zasadniczej części rozważań wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy oraz dokładny przeprowadził postępowanie dowodowe, wnikliwie i wszechstronnie rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy, dokonując następnie na ich podstawie właściwych ustaleń faktycznych, tak co do samego przebiegu wydarzeń, jak i rozstrzygając kwestię sprawstwa i winy oskarżonego. Sąd Okręgowy nie stwierdził także błędów logicznych, jak i faktycznych w rozumowaniu Sądu Rejonowego, a analiza ustaleń poczynionych przez Sąd meriti znajduje pełne odzwierciedlenie we wnioskach zawartych w uzasadnieniu wyroku, które czyni zadość wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k. i w pełni pozwala na przeprowadzenie kontroli instancyjnej. Zgodnie z art. 5 § 2 k.p.k. niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego. Z utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego wynika, że dla oceny, czy nie został naruszony zakaz in dubio pro reo, nie są bowiem miarodajne subiektywne wątpliwości powzięte przez stronę procesową, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości, co do treści ustaleń faktycznych, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. Reguła z art. 5 § 2 k.p.k. nie może być wykorzystywana do uproszczonego traktowania wszelkich wątpliwości zachodzących w procesie ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2016 r., w sprawie IV KK 8/16, Legalis nr 1460964). Skarżący w treści wniesionego środka odwoławczego zakwestionował prawidłowość dokonanego na miejscu zdarzenia, a także przeprowadzonych w Komendzie Powiatowej w S., pomiarów stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, wskazując iż niemożliwym jest, aby kształtowały się one na tym że właśnie poziomie. Swoją tezę oparł na twierdzeniu, że kilkukrotnie próbowano przeprowadzić badanie, jednakże wiele z podejmowanych prób kończyło się niepowodzeniem. Z tej okoliczności oskarżony wywiódł przekonanie, że urządzenia, którymi dokonywano pomiaru nie funkcjonowały w sposób prawidłowy i z tego względu przeprowadzone za ich pomocą pomiary nie są wiarygodne. Przypomnieć należy, że oskarżony na miejscu zdarzenia, został przebadany dwukrotnie urządzeniem A. (...) na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu z wynikami: I badanie - 0,81 mg/l, II – badanie 0,76 mg/l. Następnie po przewiezieniu oskarżonego do Komendy Powiatowej w S., ponownie zbadano stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu, tym razem, na urządzeniu stacjonarnym tj. alkometrze z wynikami: I badanie – 0,62 mg/l, II badanie – 0,61 mg/l. Podkreślenia wymaga, że oba urządzenia pomiarowe użyte do badań były atestowane, poddawane regularnemu wzorcowaniu, kalibracji i serwisowaniu. W momencie przeprowadzenia badań posiadały aktualne i ważne świadectwa wzorcowania. Nie zaistniały przy tym żadne okoliczności, które wskazywałyby na niesprawność wskazanych urządzeń w dniu zdarzenia. Tym samym brak jest również podstaw do poddania w wątpliwość wyników uzyskanych za pomocą wskazanych urządzeń, tym bardziej, że pomiędzy wszystkimi pomiarami, biorąc pod uwagę czas ich wykonania, nie istnieje taka rozbieżność, która mogłaby podważać wiarygodność wyniku. Wyniki tych badań, niepodważalnie wskazują, że oskarżony w ich trakcie znajdował się w fazie eliminacji alkoholu i to właśnie one są miarodajne dla ustalenia sprawstwa, winy oskarżonego, a także okoliczności, które nie pozwoliły Sądowi Rejonowemu na zastosowanie względem oskarżonego instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego. Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż wątpliwości, na jakie wskazuje skarżący w treści środka odwoławczego mają charakter subiektywny i nie mogą być utożsamiane z wątpliwościami, o jakich traktuje art. 5 § 2 k.p.k. Z tego też względu, Sąd Okręgowy za niecelowe i zmierzające wyłącznie do przedłużenia postępowania uznał dopuszczenie dowodu z opinii biegłego toksykologa. W treści środka odwoławczego apelujący podniósł również zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej w stosunku do niego kary. Przypomnieć w tym miejscu należy, że w orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985, nr 7-8, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 1991, nr 7-9, poz. 39). Chodzi przy tym o niewspółmierność zarówno niekorzystną dla oskarżonego, jak i korzystną dla niego, ale niekorzystną z punktu widzenia dobra wymiaru sprawiedliwości, a więc interesu publicznego. W ocenie Sądu Odwoławczego, wymierzona oskarżonemu kara, uwzględnia wszystkie dyrektywy jej wymiaru i nie nosi cech rażącej niewspółmierności. Podkreślić należy, że za popełnienie przestępstwa opisanego w art. 178 a § 1 Kodeks karny przewiduje trzy alternatywne kary tj.: grzywnę, karę ograniczenia wolności lub karę pozbawienia wolności do lat 2. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że oskarżonemu wymierzono jedną z najmniej dolegliwych sankcji, karę o charakterze wolnościowym tj, grzywnę. Wymiar tejże kary, również nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, gdyż mieści się w możliwościach finansowych oskarżonego. Zauważyć należy, że wymierzone oskarżonemu środki karne w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na okres 3 lat oraz świadczenia pieniężnego w kwocie 5000 tysięcy złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej mają charakter obligatoryjny w stosunku do sprawcy przestępstwa z art. 178 a § 1 k.k., z tego też względu Sąd Rejonowy nie mógł odstąpić od ich orzeczenia. Jak wynika z treści środka odwoławczego, wadliwości zaskarżonego orzeczenia, apelujący upatruje głównie – w jego zdaniem – niewłaściwej ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu, co w konsekwencji doprowadziło do zaniechania zastosowania względem tego oskarżonego instytucji opisanej w art. 66 § 1 k.k. i wymierzenia mu kary grzywny oraz orzeczenia środków karnych. Odnosząc się do tak skonstruowanego zarzutu skarżącego wskazać należy, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeanalizował przesłanki zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 66 § 1 k.k. sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Zauważyć należy, że zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania możliwe jest tylko w sytuacji, kiedy łącznie zaistnieją, wszystkie wskazane powyżej przesłanki. Brak spełnienia jakiejkolwiek z nich automatycznie przekreśla możliwość zastosowania tejże instytucji. Jak wynika ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, przebieg życia oskarżonego do momentu popełnienia przestępstwa, jakie jest przedmiotem niniejszej sprawy wskazywał, że był on człowiekiem, który szanował obowiązujące normy prawne i posiadał status osoby niekaranej. Postawa oskarżonego, który nie zaprzeczał, że spożywał alkohol, a następnie prowadził samochód, jego właściwości i warunki osobiste uzasadniają przypuszczenie, że będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. W świetle realiów niniejszej sprawy, wbrew temu co twierdzi skarżący, nie sposób jednak uznać, iż wina i społeczna szkodliwość czynu oskarżonego nie są znaczne. Jak wskazano powyżej, oskarżony znajdował się w znacznym stopniu nietrzeźwości, ponadto poruszał się po drodze publicznej, w porze, o dużym natężeniu ruchu, więc niewątpliwie stwarzał on zagrożenie dla innych jego uczestników. Nie można zgodzić się z oskarżonym, iż niebezpieczeństwo, jakie swoim zachowaniem stwarzał, miało charakter jedynie abstrakcyjny. Sąd Rejonowy słusznie wskazał, iż okoliczność w postaci wjechania do rowu przez oskarżonego przeczy postawionej przez niego tezie, a jego twierdzenia w zakresie konieczności uniknięcia kolizji z nadjeżdżającym samochodem, w ocenie Sądu Okręgowego, stanowią jedynie przyjętą przez niego linię obrony i nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Wskazywane przez oskarżonego okoliczności, w postaci chęci uratowania własnego życia poprzez spożycie alkoholu, również nie mogą przyczynić się do uznania, iż jego wina jest nieznaczna. Podkreślić należy, że w sytuacji wystąpienia objawów chorobowych, na które wskazywał skarżący, o wiele prostszym, skuteczniejszym i bezpieczniejszym działaniem, niż udanie się do sklepu monopolowego, celem zakupu alkoholu, było wezwanie pomocy medycznej. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika przecież, że oskarżony dysponował w ówczesnym momencie telefonem komórkowym, więc bez problemu mógł wezwać pogotowie ratunkowe, które z uwagi na fakt, że oskarżony znajdował się na terenie miasta, zapewne dotarłoby bardzo szybko.

Z uwagi na powyższe rozważania, w ocenie Sądu Okręgowego, brak było przesłanek do zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Sąd Okręgowy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., mając na względzie sytuację materialną oraz zdrowotną oskarżonego H. C., orzekł o zwolnieniu go od opłaty i wydatków postępowania odwoławczego stwierdzając, że te ostatnie ponosi Skarb Państwa. Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 456 k.p.k.