Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Sieradzu, w sprawie z powództwa Z. K. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. o zapłatę kwoty 873,48 złotych, w pkt 1 zasądził od pozwanej spółki na rzecz powoda kwotę 167,26 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 26 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej spółki kwotę 115,80 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (wyrok – k. 97).

Apelację od powyższego orzeczenia złożył powód – Z. K., zaskarżając go w części dotyczącej oddalenie roszczenia powoda ponad kwotę 167,26 złotych, tj pkt 2 i 3 wyroku.

Zaskarżonemu orzeczeniu skarżący zarzucił naruszenie prawa:

1. materialnego, tj.:

a) art. 6 k.c. w związku z art. 10 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że powód nie wykazał zasadności poniesienia kosztów odzyskiwania należności w wysokości dochodzonej pozwem, w sytuacji, gdy powód przedstawił wyczerpujący materiał dowodowy potwierdzający warunki umowy między powodem, a pozwanym, w której to określono termin zapłaty oraz wysokość należności. Ponadto wysokość kosztów odzyskiwania należności poniesionych przez powoda, powód wykazał fakturą VAT nr (...) z dnia 18 marca 2015 roku wraz z potwierdzeniem przelewu z dnia 15 kwietnia 2015 roku;

b) art. 10 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych poprzez jego błędną wykładnię, a w konsekwencji przyjęcie, że wierzycielowi należy się zwrot kosztów odzyskiwania należności w uzasadnionej wysokości, podczas gdy w niniejszej sprawie zastosowany powinien być przepis w brzmieniu przed nowelizacją z dnia 9 października 2015 roku, zgodnie z którym wierzycielowi przysługuje zwrot kosztów poniesionych ponad 40 euro;

2. procesowego, tj.: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a) dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i przyjęcie, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje na warunki umowy pomiędzy powodem, a firmą windykacyjna oraz kwotę poniesionych przez powoda kosztów odzyskiwania należności, co doprowadziło Sąd do wniosku, iż powód nie wykazał zasadności dochodzonego roszczenia, czego skutkiem było oddalenie powództwa w zaskarżonej części;

b) niepełne rozważenie materiału dowodowego, tj.: brak uwzględnienia w treści uzasadnienia potwierdzenia przelewu z dnia 6 października 2014 roku, a w konsekwencji przyjęcie, iż strona powodowa nie wykazała poniesienia kosztów odzyskiwania należności, czego skutkiem było oddalenie powództwa w zaskarżonej części;

c) dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i przyjęcie, iż koszty odzyskiwania należności dochodzone od pozwanego przez powoda nie spełniają warunku rozsądności, o którym nota bene nie stanowi przepis art. 10 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 roku, czego skutkiem było oddalenie powództwa w zaskarżonej części.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda także kwoty 706,22 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania za pierwszą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (apelacja – k. 109 - 115).

W odpowiedzi na apelację powoda pozwana spółka wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych prawem (odpowiedź na apelację - k. 123 - 124).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przedmiotowa sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym uregulowanym w art. 505 ¹ k.p.c. - art. 505 ¹⁴ k.p.c.

W postępowaniu uproszczonym apelację można oprzeć na dwóch wskazanych w przepisie art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c. podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

W świetle stanowiska Sądu Najwyższego apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter apelacji ograniczonej (por. stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 31 stycznia 2008 roku, III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, mającej moc zasady prawnej). Oznacza to, że jej celem jest kontrola wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji (z punktu widzenia jego zgodności z materiałem procesowym pozostającym w dyspozycji sądu orzekającego) w granicach wyznaczonych przez treść zarzutów apelacji.

W postępowaniu uproszczonym jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.).

Apelacja jest niezasadna.

Podniesione przez skarżącego zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że celem nadrzędnym wprowadzenia unormowań związanych ze zwrotem kosztów windykacji jest ochrona wierzyciela, który w razie opóźnienia wykonania zobowiązania przez dłużnika ma prawo sięgnąć po działania windykacyjne wierzytelności, bez dokonywania innych czynności, a w szczególności bez potrzeby wykazywania szkody (art. 361 k.c.). Odwołać się tutaj należy do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 roku w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz. U. UE L z dnia 23 lutego 2011 roku), której zasady implementowano do ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. W art. 1 ust. 20 Dyrektywa przewiduje, że oprócz roszczenia o zapłatę stałej kwoty na pokrycie kosztów odzyskiwania należności wierzyciele powinni mieć również roszczenie o zwrot pozostałych kosztów odzyskiwania należności, które ponoszą z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika. Potrzebę zwrotu kosztów windykacji uzasadniano tym, że konieczna jest uczciwa rekompensata za ponoszone przez wierzycieli koszty odzyskiwania należności w związku z opóźnieniami w płatnościach, aby zniechęcić do opóźnień.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. Nr 403, z 2013 roku) w brzmieniu znajdującym zastosowanie w niniejszej sprawie i obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 roku wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, bez wezwania, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. W przypadku gdy koszty odzyskiwania należności poniesione z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej przekroczą kwotę, o której mowa w ust. 1, wierzycielowi przysługuje zwrot tych kosztów, w tym kosztów postępowania sądowego, pomniejszonych o tę kwotę.

Wykładnia przepisu art. 10 powyżej wskazanej ustawy winna uwzględniać z jednej strony potrzebę ochrony wierzyciela, który ma prawo sięgnąć po środki windykacyjne w razie opóźnienia w wykonaniu wymagalnego zobowiązania, a z drugiej strony nie można stracić z pola widzenia potrzeby ochrony dłużnika przed takimi działaniami wierzyciela, które prowadziłyby do nadmiernego i nieuzasadnionego okolicznościami sprawy wzrostu zadłużenia z tytułu kosztów windykacji. Tym bardziej, że wierzycielowi przysługują także i inne środki ochrony prawnej w razie niewykonywania przez dłużnika zobowiązania. Po pierwsze, w myśl art. 481 § 1 k.c. wierzycielowi przysługują odsetki za opóźnienie, nawet wtedy, gdyby nie poniósł szkody. Po drugie, jeżeli dłużnik nie spełnił świadczenia na skutek zwłoki wierzycielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze (art. 477 § 1 k.c.).

Wysokość kosztów windykacji podlegających zwrotowi na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy winna więc uwzględniać interesy obu stron.

Zasadnie zatem Sąd Rejonowy uznał, iż w niniejszej sprawie powód nie udowodnił, że należy mu się zwrot kwoty przewyższającej równowartość 40 euro za uzyskanie należności przysługującej wierzycielowi. Powód bowiem na dowód poniesienia kosztów windykacji przedstawił jedynie fakturę VAT nr (...), wystawioną w dniu 18 marca 2015 roku przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we W.. Wprawdzie w treści noty księgowej nr (...) z dnia 8 kwietnia 2015 roku wpisano, że koszty odzyskiwania należności (koszty windykacyjne) w kwocie 873,48 złotych obciążają powoda na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 roku (Dz. U. z 2013 roku, poz. 403), a faktura została wystawiona z tytułu windykacji należności za zlecenie (...) od kwoty 1.074,38 złotych (k. 22), jednak dowód taki nie może zostać uznany za wystarczający do poczynienia ustaleń zgodnie z intencją powoda w tym przedmiocie. Ani faktura ani nota księgowa nie przesądza bowiem o treści umowy łączącej powoda z (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we W.. Nie wiadomo więc do czego konkretnie zobowiązała się ta spółka, w szczególności do jakich czynności zmierzających do windykacji należności. Przedłożenie umowy było tu decydujące, wobec tego, że pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzucał powodowi brak wykazania poniesienia kosztów dochodzenia należności w kwocie 873,48 złotych.

W konsekwencji stwierdzić należy, że domaganie się przez powoda zasądzenia od pozwanego kwoty 510,00 złotych jest niezasadne. Sąd Rejonowy słusznie uznał, iż jest to żądanie, które nie zostało przez powoda należycie udowodnione i uzasadnione, a ponadto ma w istocie charakter dowolny. Powód nie przedstawił bliższych faktów i dowodów w tym zakresie, w związku z tym roszczenie to nie może zostać zweryfikowane i ocenione przez sąd co do tego czy jest uzasadnione co do zasady, jak i co do wysokości. Dodać też trzeba, że z materiału dowodowego sprawy nie wynika, aby windykator przedsięwziął inne czynności poza wysłaniem listu poleconego do pozwanego z wezwaniem do zapłaty. Twierdzenia powoda, który wskazywał w piśmie procesowym z dnia 14 stycznia 2016 roku (k. 59 - 65), iż prócz wezwań listownych windykatorzy wykonywali wielokrotne monity telefoniczne oraz mailowe zmierzające do odzyskania należności, pozostają gołosłowne, wobec ich niepotwierdzenia przez pozwanego. To zbyt mało, aby uznać za uzasadnione żądanie wynagrodzenia w kwocie 510,00 złotych. To powód winien udowodnić, że żądanie przekraczające ustawowy ryczałt 40 euro jest uzasadnione, nie zaś dowolne. Samo przedłożenie faktury i dowodu jej zapłaty jest niewystarczające. Wynagrodzenie żądane od pozwanego musi być w pewnym przynajmniej stopniu adekwatne do wykonanej pracy ponadstandardowej (która została określona ryczałtowo na kwotę 40 euro), przy dalszym założeniu, że była ona celowa. Tym bardziej, że w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany twierdził, że natychmiast po otrzymaniu dokumentów: faktury, oryginału CMR i wydruku termografu uregulował należność (k. 37 – 40).

W niniejszej sprawie rola powoda jako windykatora sprowadziła się do skierowania do pozwanego wezwania do zapłaty, na które ten zareagował, spłacając w całości zadłużenie. Wobec tego powodowi nie należą się jakiekolwiek inne, niż wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy koszty postępowania windykacyjnego.

W konsekwencji, prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, iż koszty windykacyjne w kwocie dochodzonej pozwem nie mogą być dochodzone od pozwanego w ramach art. 10 ust. 2 ustawy.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu. W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności wskazanych zarzutów sformułowanych przez apelującego Sąd Odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Powód przegrał apelację w całości, w związku z czym powinien zwrócić stronie przeciwnej poniesione przez nią koszty procesu. Sąd Okręgowy zasądził od powoda na rzecz pozwanej spółki kwotę 180,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej zostało ustalone na podstawie § 2 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804).