Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) S.A. z siedzibą w L.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem zainteresowanego Elektrowni (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 16 października 2012 r. Nr (...)

I.  uchyla zaskarżoną decyzję;

II.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) S.A. z siedzibą w L. kwotę 360,00 (trzysta sześćdziesiąt) zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygn. akt XVII AmE 33/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 października 2012 r. znak (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki po rozpatrzeniu wniosku Elektrowni (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. z dnia 19 lipca 2011 r. w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy zawarcia przez (...) S.A. z siedzibą w L. umowy orzekł zawarcie pomiędzy (...) S.A. z siedzibą w L. a Elektrownią (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej (...) S.A. z siedzibą w L. zespołu elektrowni wiatrowych wchodzących w skład (...), położonej na terenie gminy Ł. i F., województwo (...), o łącznej mocy przyłączeniowej 70 MW o treści stanowiącej załącznik do decyzji.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) S.A. z siedzibą w L. zaskarżając ją w całości, wnosząc o:

I.  uchylenie Zaskarżonej Decyzji w całości;

ewentualnie o:

II.  zmianę Zaskarżonej Decyzji poprzez ustalenie treści przedmiotowej umowy przyłączeniowej w brzmieniu ostatecznie wskazanym przez Powódkę za pismem z dnia 08.08.2011 r., w szczególności poprzez ustalenie szacunkowej opłaty za przyłączenie w wysokości (...) zł netto;

oraz o:

III.  przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność:

a)wykazania braku istnienia ekonomicznych warunków przyłączenia, z uwzględnieniem treści „Stanowiska Prezesa URE 10/2010 w sprawie postępowania w przypadku odmów przyłączenia do sieci elektroenergetycznych z powodu braku warunków ekonomicznych (stosowanie art. 7 ust 1 i art. 8 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne, z dnia 29 czerwca 2010 r., dołączonego do niniejszego odwołania
oraz

b)  faktu niezbędności poniesienia wydatków na wypełnienie określonego treścią ekspertyzy zakresu inwestycji dla umożliwienia przyłączenia Zainteresowanej do sieci Powódki,

c)  sposobu uwzględniania w taryfie nakładów inwestycyjnych, zasad pomniejszania o uzyskane opłaty przyłączeniowe;

IV.  przeprowadzenie dowodu z dokumentu załączonego do niniejszego odwołania, tj. zasad kalkulacji taryf na 2012 opracowanych przez URE i opublikowanych na stronie internetowej URE: (...) na okoliczność faktu, że w roku następnym, po roku realizacji nakładów (t+2) uwzględnia się w taryfie nakłady na rozwój sieci, ale jednocześnie obowiązuje zasada uwzględniania w opłatach za przyłączenie również nakładów na rozbudowę i modernizację sieci dystrybucyjnej (art. 7 ust. 10 PE) - wówczas nie uwzględnia się ich w kalkulacji taryfy, co jest zgodne z art. 46 PE;

V.  Dopuszczenie dowodu ze wszystkich dokumentów objętych aktami postępowania administracyjnego poprzedzającego wydanie Zaskarżonej Decyzji;

VI.  Zasądzenie od Pozwanego oraz Zainteresowanej na rzecz Powódki kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej.

Zaskarżonej decyzji Powód zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. art. 7 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne z dnia 10.04.1997 r. (zwanej dalej jako „PE"), poprzez:

-

założenie, że istnieją warunki techniczne i ekonomiczne przyłączenia do sieci, w sytuacji, gdy analiza sprawy pozwala na ustalenie braku ekonomicznych i technicznych warunków przyłączenia, co wiąże się z rozległym zakresem zmian koniecznych do zaprowadzenia w sieci w związku z projektowanym przyłączeniem,

-

naruszenie zasady równoprawnego traktowania poprzez ukształtowanie umowy o przyłączenie ze szkodą dla interesu ekonomicznego Powódki i innych odbiorców, a wyłącznie w interesie Zainteresowanej;

- naruszenie prawa wspólnotowego poprzez dokonanie wykładni przepisów krajowego porządku prawnego w oparciu o art. 15 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE i art. 16 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, w sytuacji, gdy nie wynika to wprost z zasad prawidłowej wykładni. Zdaniem odwołującego Prezes URE za podstawę rozstrzygnięcia nieuprawnienie przyjął powoływane regulacje prawa wspólnotowego w sytuacji, gdy uprawnione byłoby to wyłącznie w sytuacji, gdyby kształtował sytuację prawną Powódki w sposób korzystniejszy niż wynikająca z zastosowania wyłącznie przepisów krajowego, stanowionego porządku prawnego a ponadto do krajowego porządku prawnego ustawodawca nie wprowadził uprzywilejowania wytwórców energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie z powołaną regulacją prawa wspólnotowego

- błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że wydanie warunków przyłączenia przemawia za tym, iż spełnione są warunki techniczne i ekonomiczne przyłączenia podmiotu ubiegającego się o przyłączenie (tu: Zainteresowanej) do sieci elektroenergetycznej przedsiębiorstwa energetycznego (tu: Powódki), podczas gdy spełnienie się powyższych warunków Prezes URE powinien był ustalić w oparciu o całokształt stanu faktycznego sprawy oraz przy uwzględnieniu odrębności wynikających z hipotezy art. 7 ust. 9 PE;

- przyjęcie istnienia po stronie Powódki publicznoprawnego obowiązku przyłączenia Zainteresowanej spółki - także wbrew dyspozycji art. 7 ust. 3 PE, tj. wobec pierwotnego braku przedłożenia przez Zainteresowaną tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, do których ma być dostarczana energia,

2.  art. 7 ust. 9 PE poprzez jego niezastosowanie w sytuacji nieistnienia obowiązku przyłączenia oraz w braku ekonomicznych warunków przyłączenia do sieci.

3.  art. 7 ust. 8 pkt 3 PE poprzez jego zastosowanie, w sytuacji, gdy z pkt-u powyżej wynika fakt wyłączenia stosowania tegoż przepisu;

4.  art. 7 ust . 8i PE poprzez niewłaściwą interpretację polegającą na:

-

przyjęciu, że wydane warunki przyłączenia stanowią - wbrew literalnej treści -bezwarunkowe zobowiązanie do zawarcia umowy o przyłączenie,

-

pominięciu prawidłowej wykładni oraz funkcji treści regulacji przepisu § 8 (w szczególności ust. 6) rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4.05.2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (zwanym dalej jako „Rozporządzenie systemowe"),

-

przyjęciu, iż wydane warunki przyłączenia wyłączają konieczność dokonania analizy przesłanek przyłączenia z uwzględnieniem art. 7 ust. 1 PE i z pominięciem art. 7 ust. 9 PE,

-

przyjęciu, że wydanie warunków przyłączenia przez OSD posiada ww. skutki prawne w przypadku braku przedłożenia przez wnioskodawcę tytułów prawnych do przyłączanej nieruchomości (skutkującym następnie żądaniem przez organ ich dołączenia w trakcie niniejszego postępowania administracyjnego) oraz obiektywnego braku warunków ekonomicznych i technicznych dla dokonania przyłączenia,

- analizowaniu warunków przyłączenia w oderwaniu od projektu umowy, podczas gdy to ostateczna treść umowy (w szczególności zaś kwota opłaty przyłączeniowej) warunkuje pierwotną zgodę OSD na przyłączenie w trybie art. 7 ust. 9 PE, a tym samym jedynie łącznie dokumenty te mogą być podstawą rozważań co do ich wykładni oraz intencji i motywów wydającego je OSD,

5.  art. lid ust. 3 PE, w zw. z art. 9c ust. 3 poprzez ukształtowanie treści umowy z pominięciem treści obowiązków tkwiących po stronie Powódki jako operatora systemu OSD oraz obowiązków zapewnienia należytej pracy sieci, w tym także w sytuacji zagrożenia (w szczególności ze względu na moc farmy), przez co w efekcie dochodziłoby do ograniczenia swobody OSD, ale także OSP, w realizowaniu przypisanych obowiązków;

6.  art. 1 ust. 2 PE poprzez brak równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii, w sytuacji gdy skrajnie odmienne od propozycji Powódki ukształtowanie wielkości opłaty za przyłączenie odbija się negatywnie dla odbiorców w taryfie na lata kolejne -poprzez zatwierdzenie wyższych wielkości stawek i opłat (wobec następczego ujęcia we wniosku taryfowym), zaś podmioty - wytwórcy, w tym Zainteresowana, nie ponosi żadnych kosztów związanych z wprowadzaniem wyprodukowanej energii do systemu dystrybucyjnego, dla którego funkcję operatora pełni Powódka;

7.  art. 4f ust. 1 PE, w zw. z art. 46 PE , poprzez pominięcie okoliczności, że świadczenie usługi dystrybucji energii elektrycznej, m.in. nie może powodować niekorzystnej zmiany cen lub stawek opłat za dostarczoną energię i zakresu ich dostarczania odbiorcom przyłączonym do sieci, a także uniemożliwiać wywiązywanie się przez przedsiębiorstwo energetyczne z obowiązków w zakresie ochrony interesów odbiorców i ochrony środowiska;

oraz przepisów prawa formalnego :

8.  art. 7 i art. 77 ustawy z dnia 14.06.1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (dalej jako: „k.p.a.") poprzez brak pełnego wyjaśniania stanu faktycznego, wszystkich okoliczności sprawy mających stanowić przedmiot rozstrzygania, co wiąże się z brakiem rozważenia istnienia obowiązku przyłączenia oraz brakiem weryfikacji ekonomicznych i technicznych warunków przyłączenia,

9.  art. 6 K.p.a poprzez narzucenie brzmienia umowy, które powodują naruszenie dyspozycji art. 46 PE oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18.08.2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną1 (zwanym dalej jako „Rozporządzenie taryfowe");

10.  art. 107 ust. 1 i 3 k.p.a . poprzez braki uzasadnienia rozstrzygnięcia tak faktycznego, w szczególności w zakresie podstaw ustalenia opłaty za przyłączenie, jak i prawnego, przez co organ naruszył także zasadę wyjaśniania; jednocześnie zaskarżona decyzja jest niejednoznaczna i wywołuje trudności interpretacyjne;

11.  art. 8 PE w związku z art. 7 PE , poprzez wykroczenie przez organ administracyjny poza przypisane mu kompetencje ustawowe w zakresie orzekania, w sytuacji gdy:

- kompetencja Prezesa URE oparta na art. 8 PE dotyczy rozstrzygania sporów powstałych na tle zawierania i wykonywania umów w przypadku, gdy obowiązek ich zawarcia wynika z ustawy, względnie z decyzji administracyjnej (por. analogiczną tezę uzasadniania wyroku SN z dnia 24 lipca 2002 r. - I CKN 944/00, LEX 55564). Oznacza to, że Prezes URE jest władny rozstrzygać w drodze konstytutywnych decyzji administracyjnych wyłącznie w sprawach spornych, w których konkretnemu żądaniu wnioskodawcy odpowiada publicznoprawny obowiązek przedsiębiorstwa energetycznego, a zatem obowiązek wynikający z ustawowej normy prawnej o charakterze ius cogens (por. uzasadnienie wyroku z dnia 19 lutego 2010 r., Sądu Apelacyjnego w Warszawie - sygn. akt VI ACa 1142/09), a tym samym kompetencja ta nie obejmuje umów nieobjętych obowiązkiem publicznoprawnym przedsiębiorstwa energetycznego, tj. w sytuacji, gdy brak jest warunków ekonomicznych i technicznych dla ich zawarcia lub wnioskodawca nie dysponuje tytułem prawnym do nieruchomości,

- Prezes URE nie ma uprawnień do modyfikacji poddanej jego rozstrzygnięciu umowy przyłączeniowej w zakresie, który nie jest sporny pomiędzy stronami, gdy jednocześnie nie zachodzi niezgodność tych postanowień z przepisami bezwzględnie obowiązującymi,

- za przekroczenie kompetencji Prezesa URE należy uznać analizowanie sprawy w oderwaniu od stanu faktycznego sporu oraz wykraczanie w zakresie ustaleń i rozstrzygnięcia poza ramy formalne naznaczone przez wniosek o przyłączenie i pierwotne warunki przyłączenia. Kompetencja Prezesa URE w tym zakresie wymaga zachowania tożsamości przedmiotowej sprawy i przez to wykluczone jest w istocie dowolne i czynione wyłącznie na potrzeby Zainteresowanej modyfikowanie stanu faktycznego sprawy po wydaniu warunków przyłączenia przez OSD. Prezes URE powinien bowiem przede wszystkim ocenić, czy istnieje formalnoprawny obowiązek przyłączenia, a następnie rozstrzygać merytorycznie jedynie w razie stwierdzenia, iż on występuje. Za niedopuszczalne należy zatem przyjąć całkowite wyręczanie OSD w uprawnieniach wynikających z art. 7 PE, w tym w szczególności zwracanie się do podmiotu przyłączanego o przedstawienie tytułów prawnych do nieruchomości objętych przyłączeniem (uzupełnienie domniemanego wniosku o przyłączenie). Czyniąc tak Prezes URE potwierdza bowiem, że nie było formalnie potwierdzonych przesłanek dla przyłączenia w postaci tytułów prawnych do nieruchomości, a tym samym, że dorozumiana odmowa przyłączenia była zasadna. Dokonywanie innych ustaleń przez Pozwanego staje się w tym zakresie zbędne, a wydanie w tym stanie faktycznym i prawnym decyzji orzekającej zawarcie umowy - niedopuszczalne.

Z ostrożności procesowej - Powód zarzucił naruszenie:

12.  art. 7 ust. 2 PE poprzez brak ukształtowania zapisów umowy w kwestiach zawartych w powołanym przepisie, w tym w zakresie braku ustalenia opłaty za przyłączenie - poprzez ustalenie jedynie jednego składnika tejże opłaty, podczas, gdy drugi stanowiący iloczyn opisany jest jedynie w postaci mnożnej;

13.  art. 7 ust. 8 pkt 3 PE poprzez mylną wykładnię polegająca na przyjęciu, że „przyłączenie" należy sprowadzić do terminu „przyłącza" zgodnie z definicją rozporządzenia systemowego oraz poprzez ustalenie treści § 4 stanowiącego o ustaleniu opłaty za przyłączenie, z uwzględnieniem zarzutu powyżej;

14. art. 7 ust. 8 pkt 3 w zw. z art. 23 ust. 1 PE poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że ustalenie wysokości opłaty za przyłączenie na podstawie rzeczywistych nakładów poniesionych na realizację przyłączenia oznacza, iż Zainteresowana powinna ponieść jedynie część kosztów inwestycji związanych z wybudowaniem przyłącza, a nie obejmuje kosztów inwestycji związanych z przebudową (dla potrzeb niniejszego odwołania utożsamianą z pojęciami modernizacji i rozbudowy) sieci elektroenergetycznej Powódki niezbędnych do przyłączenia w sytuacji, gdy:

- ustawodawca nie utożsamia pojęć „przyłącze" oraz „przyłączenie", w związku z czym wniosek, iż koszty „przyłączenia" Zainteresowanej do sieci odpowiadają kosztom budowy „przyłącza" jest błędny, tym samym zwrot „rzeczywiste nakłady poniesione na realizację przyłączenia" należy interpretować zgodnie z jego literalną treścią, ze względu na priorytet wykładni językowej, w zgodzie z semantyką języka polskiego i rozumieć jako upoważnienie przedsiębiorstwa energetycznego (tu: Powódki) do ustalenia opłaty przyłączeniowej w wysokości kosztów wszystkich inwestycji niezbędnych dla przyłączenia Zainteresowanej do sieci,

-

rozszerzenie wykładni pojęcia „przyłącze" - w kontekście nieprawidłowego antycypowania stanu sieci, jakby już została zbudowana/przebudowana oraz w kontekście sformułowań używanych przez ustawodawcę: „przyłączenie" - imiesłów czynny ze źródłosłowiem w postaci „przyłączyć" (tu o zabarwieniu obowiązku publicznoprawnego), to wszystko wsparte rozumowaniem typu wnioskowania „z celu na środki" ;

-

dodatkowo uzasadniając ukształtowanie zapisów umowy w części dotyczącej opłaty za przyłączenie Pozwany nie wskazał uzasadnienia dla „szczątkowego" ujęcia w kalkulacji opłaty za przyłączenie tylko jednego elementu infrastruktury, skoro jest to - jak i zresztą pozostałe (sic!) -element infrastruktury umożliwiający przyłączenie rozumiane jako zespół czynności funkcjonalnie związanych z budową przyłącza, sumarycznie ujętych w wydanych warunkach przyłączenia, a bez których przyłączenie Zainteresowanej do sieci na założonych dla przyłączanych urządzeń parametrach (w tym wytwarzanej mocy) oraz współpraca z tą siecią nie byłyby możliwe;

15.  art. 23 ust. 2 pkt 12 i 20 lit. c) PE, art. 7 ust. 8 pkt 3 PE oraz § 8 ust. 3, § 15 oraz regulacji Załącznika nr 1 Rozporządzenia systemowego oraz art. 353 ¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny poprzez ustalenie treści umowy w zakresie wykraczającym poza zakres kompetencji Pozwanego, w tym w szczególności w zakresie wprowadzenia zmian w wydanych warunkach przyłączenia bez dokonania w tej mierze konsultacji z operatorem przesyłowym, uchybienia ukształtowanemu zapisowi co do rozgraniczenia własności sieci i urządzeń, miejsca dostarczania i odbioru energii elektrycznej oraz poprzez uwzględnienie w opłacie jedynie części skalkulowanych nakładów na przyłączenie, które winny zostać nią objęte stosownie do postanowień Załącznika nr 1 Rozporządzenia systemowego dotyczącego wymagań technicznych dla urządzeń, instalacji i sieci wytwórców energii elektrycznej; a jednocześnie naruszenie zasady swobody umów poprzez ukształtowanie treści kontraktu w sposób sprzeczny z wolą podmiotów, których interesów umowa dotyczy, przy braku okoliczności, które mogłyby być poczytane za niezgodne z przepisami bezwzględnie obowiązującymi, w efekcie czego nastąpiła zmiana miejsca dostarczania i odbioru energii oraz zakładanego przez Strony rozgraniczenia własności instalacji i urządzeń.

16.  art. 4 ust. 1, art. 7 ust. 5 i 6, 8 oraz art. 9c ust. 3 pkt 3, 4 i 5 w zw. z art. 16 ust. 1 i ust. 4, art. 19 ust. 1 i 3 PE poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że wyłącznie na przedsiębiorstwie energetycznym (tu: Powódce) ciąży obowiązek sfinansowania modernizacji i rozbudowy sieci elektroenergetycznej niezbędnej celem dokonania przyłączenia podmiotu ubiegającego się o przyłączenie (tu: Zainteresowanej) – w sytuacji, gdy:

-

z brzmienia powyższych regulacji nie wynika wniosek wyprowadzony przez Prezesa URE; a ponadto

-

Powódka ustaliła konieczność poniesienia nakładów na przyłączenie, których treścią nie jest modernizacja i rozbudowa a przebudowa, co podyktowane jest celem poniesienia nakładów (tu przyłączenie Zainteresowanej), a nie rozbudową sieci realizowaną jako jej stały rozwój, która to powinność jest realizowana niezależnie od działań związanych z przyłączaniem podmiotów, które już posiadają zawartą umowę, bądź realizują uprawnienie dla jej ukształtowania przez Pozwanego;

-

z brzmienia i treści normy art. 7 ust. 8 (pkt 3) wynika zupełność przedmiotowej normy, w szczególności, że podstawa prawna rozporządzenia taryfowego powołanego przez Pozwanego jako umożliwiającego dokonanie wykładni powołanego przepisu przesądza, że nie może mieć ono i realizować funkcji wykładniczej dla przepisu -przecież - aktu prawnego wyższej rangi, podobnie zresztą rzecz ma się również w stosunku do Rozporządzenia systemowego, które - co warto podkreślić - ma walor i wydźwięk stricte faktyczny, z którego skutki prawne płyną dopiero wskutek odpowiednich zachowań podmiotów uprawnionych.

Pismem z dnia 21 maja 2013 r. zainteresowany – Elektrownia (...) Sp. z o.o. złożyła odpowiedź na odwołanie, wnosząc o oddalenie odwołania w całości, oddalenie wszystkich wniosków dowodowych powoda oraz zasądzenie od powoda na rzec z zainteresowanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie z dnia 28 października 2013 r. zainteresowany wskazał, iż omyłkowo od strony drugiej odpowiedzi na odwołanie zainteresowanego załączono uzasadnienie do odpowiedzi na odwołanie w analogicznej sprawie o sygn. akt XVII AmE 145/13, załączając jednocześnie treść uzasadnienia do niniejszej sprawy.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 kwietnia 2013 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych oraz oddalenie wszystkich wniosków dowodowych powoda, za wyjątkiem dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania administracyjnego.

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 lutego 2009 r. Elektrownia (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. złożyła wniosek o określenie warunków przyłączenia dla projektowanej inwestycji (...). /k. 29 – 30 akt adm./

W dniu 18 sierpnia 2009 r. (...) S.A. wydała Elektrowni (...) Sp. z o.o. warunki przyłączenia nr (...) (k. 201 akt administracyjnych). W warunkach wskazano, że w celu przyłączenia FW należy dokonać modernizacji sieci elektroenergetycznej w następujący sposób:

1.  dostosować linię 110 kV K. –K. R. do temperatury pracy +80 ^oC;

2.  dostosować linię 110 kV K. R. – M. do temperatury pracy +80 ^oC;

3.  dostosować linię 110 kV K. – R. do temperatury pracy +80 ^oC;

4.  dostosować linię 110 kV M. – Z. do temperatury pracy +60 ^oC;

5.  dostosować linię 110 kV M. – Z. J. do temperatury pracy +80 ^oC;

6.  dostosować linię 110 kV Z. – Z. M. - Z. J. do temperatury pracy +80 ^oC;

7.  dostosować linię 110 kV B. – N. do temperatury pracy +80 ^oC;

8.  dostosować linię 110 kV Ł. – P. do temperatury pracy +80 ^oC;

9.  dostosować linię 110 kV N. – S. do temperatury pracy +80 ^oC;

10.  dostosować linię 110 kV J. J. L. do temperatury pracy +80 ^oC;

11.  dostosować linię 110 kV J. L. – FW Ł. do temperatury pracy +80 ^oC;

12.  dostosować linię 110 kV B. – Z. do temperatury pracy +80 ^oC;

13.  dostosować linię 110 kV S. – Z. do temperatury pracy +80 ^oC;

14.  na istniejącym terenie rozdzielni 110 kV w stacji 110/15 kV (...) K. R. zaprojektować i wybudować pole liniowe 110 kV wyposażone w odłączniki: szynowy i linowy.

Wraz z warunkami przyłączenia wnioskodawca otrzymał projekt umowy o przyłączenie nr (...), który nie zawierał zapisów odnośnie wysokości opłaty za przyłączenie, jakie miał ponieść przyłączany wytwórca (umowa k.209-213 akt adm.). W kolejnym projekcie umowy o przyłączenie (...) S.A. ustaliła wysokość opłaty za przyłączenie na kwotę (...) zł. Z projektu tego wynikało, iż szacunkowe nakłady przewidziane na budowę przyłącza wynoszą (...) zł, zaś szacunkowe nakłady związane z rozbudową sieci dystrybucyjnej – 5.621.553 zł. /k. 219 – 228 akt adm./

W dniu 6 maja 2010 r. Elektrownia (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wniosła zaliczkę na poczet opłaty przyłączeniowej w wysokości (...) zł. /k. 230 akt adm./

Elektrownia (...) Sp. z o.o. prowadziła rozmowy oraz prowadziła korespondencję z (...) S.A. w kwestii ustalenia w ramach prowadzonej procedury przyłączeniowej opłaty za przyłączenie na poziomie nakładów związanych z realizacją przyłącza FW K.. W piśmie z dnia 16 maja 2011 r. Elektrownia (...) Sp. z o.o. zwróciła się do (...) S.A. o przeanalizowanie pod kątem zgodności z prawem propozycji umownej dotyczącej przyłączenia do sieci elektroenergetycznej FW K. w zakresie wysokości opłaty za przyłączenie, przytaczając w jego treści szereg przykładów z orzecznictwa sądowego, odnoszącego się do omawianej materii, wskazujących na sposób kalkulacji opłaty za przyłączenie do sieci elektroenergetyczne odnawialnego źródła energii (k. 244 akt adm.). Z kolei pismem z dnia 21 czerwca 2011 r. (...) S.A. przesłała Elektrowni (...) Sp. z o.o. kolejny projekt umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej FW K. nie uwzględniający poglądów Wnioskodawcy, co do sposobu kalkulacji opłaty za przyłączenie tego typu źródła energii elektrycznej. /k.231 – 267 akt adm./

Kolejny projekt umowy traktowany przez (...) jako ostateczny został przedstawiony wnioskodawcy wraz z pismem z 8.08.2011 (k. 296), przy czym Odział (...) Z. uzależniał podpisanie umowy w tej wersji od zgody Zarządu (...) S.A. oraz wskazywał na dalszy brak dowodów potwierdzających prawa wnioskodawcy do gruntów na których ma być zlokalizowana FW K.. W tej wersji opłata z przyłączenie została oszacowana na poziomie (...) zł Pismo p owyższe wskazywało także, iż wszelkie dotychczasowe projekty umowy o przyłączenie FW K. „należy traktować jako nieaktualne".

Ze względu na odmowę przyłączenia do sieci elektroenergetycznej FW K., pismem z dnia 19 lipca 2011 r. Elektrownia (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zwróciła się do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: Prezes URE) z wnioskiem o rozstrzygnięcie w sprawie spornej dotyczącej odmowy zawarcia umowy o przyłączenie odnawialnego źródła energii do sieci elektroenergetycznej (...). W uzasadnieniu wniosku - Wnioskodawca przedstawił opis planowanej do realizacji (zwanej dalej (...)) oraz powołał szereg okoliczności potwierdzających, jego zdaniem, zasadność złożonego wniosku o rozstrzygniecie sporu. Elektrownia (...) Sp. z o.o. uznała, że odmowa przyłączenia do sieci elektroenergetycznej FW K. polegała na narzucaniu przez (...) S.A. Oddział Z. (dalej: (...) S.A.) uciążliwych i niezgodnych z prawem zapisów umowy o przyłączenie, przede wszystkim w zakresie błędnie skalkulowanej opłaty za przyłączenie, opartej o koszty rozbudowy i modernizacji sieci ww. przedsiębiorstwa energetycznego. /k. 1 – 15 akt adm./

Pismem z dnia 21 lipca 2011 r. (...) SA poinformowała Prezesa URE o odmowie przyłączenia do sieci elektroenergetycznej (...), P. i U. wskazując, iż odmowa podpisania umów spowodowana jest brakiem przedłożenia dokumentów potwierdzających tytuł prawny Podmiotu Przyłączanego do korzystania z obiektów, w których będą używane przyłączane urządzenia, instalacje lub sieci oraz brakiem uchwały (...) spółki (...) l udzielającej zgody na zwarcie powyższych umów. /k. 268 akt adm./

W toku postępowania administracyjnego (...) wyjaśnił, że rozbieżności w zakresie określania różnych wysokości opłaty za przyłączenie w poszczególnych projektach umów przyłączeniowych przedstawianych Wnioskodawcy (rozbieżności od (...) zł do (...) zł) wynikały z „omyłki" w zakresie kalkulacji opłaty za przyłączenie. /k. 279 – 282, k. 296 akt adm./ oraz, że zakres rozbudowy sieci niezbędny dla przyłączenia FW K. pokrywa się w części z zakresem przebudowy sieci przewidzianym w warunkach przyłączenia innych jeszcze farm, z tym, że opłata za przyłączenie uwzględniająca te nakłady miała być rozdzielona na wszystkie podmioty, których przyłączenie generowało potrzebę przebudowy. Przedsiębiorstwo także wskazało, że spośród koniecznych inwestycji związanych z przyłączeniem FW K. w planie rozwoju umieściła jedynie linię 110 kV M.-Z., podczas gdy do przyłączenia niezbędna jest przebudowa jeszcze sześciu innych linii 110 kV i budowa pola 110 kV w stacji 110/15kV K. R.. /k. 1525 – 1526 akt adm./

W toku postępowania administracyjnego Elektrownia (...) przedstawiła kopie umów dzierżawy gruntów dla potrzeb lokalizacji FW K., wskazując jednocześnie, iż na potrzeby wydania warunków przyłączenia przedstawił wcześniej oświadczenia o prawie dysponowania określonymi gruntami, które operator systemu dystrybucyjnego przyjął, po czym wydał warunki przyłączenia (pismo z 19 września 2011 r. /k. 331 – 335 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym oraz w postępowaniu sądowym, które to dokumenty nie były kwestionowane przez strony a Sąd również nie znalazł podstaw a by je kwestionować, szczególnie, że tak ustalony stan faktyczny był bezsporny między stronami.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy zważyć, że podstawę prawną dla wydanej przez Prezesa Urzędu w niniejszej sprawie decyzji stanowił przepis art. 8 ust. 1 Prawa energetycznego. Zgodnie z jego treścią Prezes Urzędu Regulacji Energetyki jest właściwy do rozstrzygania sporów w sprawach dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, co w niniejszej sprawie miało miejsce.

Niemniej jednak nie można się zgodzić z Prezesem URE, że po stronie (...) S.A. w L. istniał publicznoprawny obowiązek, o jakim mowa w art. 7 p.e., przyłączenia (...) do sieci elektroenergetycznej.

Zgodnie z art.7 ust.3a ustawy Prawo energetyczne podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci występuje do przedsiębiorstwa energetycznego o wydanie warunków przyłączenia. Po otrzymaniu wniosku z wymaganymi dokumentami przedsiębiorstwo energetyczne dokonuje oceny, czy istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci. Stosownie do okoliczności występujących w konkretnym przypadku warunki te określają techniczne aspekty przyłączenia. Jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i odbioru, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru, to stosownie do art.7 ust.1 ustawy przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii obowiązane jest do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania. O odmowie zawarcia umowy o przyłączenie przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane jest niezwłocznie powiadomić pisemnie Prezesa URE wraz z podaniem przyczyn tej odmowy.

W rozpoznawanej sprawie zainteresowany podmiot po złożeniu wniosku o przyłączenie farmy wiatrowej do sieci otrzymał od przedsiębiorstwa energetycznego warunki przyłączenia. Strony nie porozumiały się jednak co do ostatecznego brzmienia wszystkich postanowień umowy i nie zawarły umowy. Osią sporu przed była opłata za przyłączenie, która w ocenia powoda powinna obejmować nie tylko koszty stricte przyłączenia ale także koszty rozbudowy i modernizacji sieci, które są niezbędne dla przyłączenia FW do sieci elektroenergetycznej. Rozstrzygając tą kwestię należy stwierdzić, że opłata za przyłączenie, o której mowa w art.7 ust.8 pkt 3 ustawy pe, pobierana jest za zespolenie instalacji i urządzeń nowego wytwórcy energii elektrycznej z siecią przedsiębiorcy energetycznego. Oznacza to, że opłata za połączenie obejmuje nakłady za wykonanie zespolenia nowej instalacji z siecią operatora sieci dystrybucyjnej, a nie rozbudowę sieci przedsiębiorstwa energetycznego na potrzeby przyłączenia (por. ww. wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2012 r.). Zatem (...) nie mogło obciążyć wytwórcy opłatą za przyłączenie, która obejmowała koszty inne niż samego przyłączenia w tym koszty modernizacji sieci. Wobec niewątpliwej konieczności modernizacji i rozbudowy sieci na potrzeby przyłączenia farmy wiatrowej (czego nie kwestionował także Prezes URE), słuszne było stanowisko powoda, że przyłączenie wytwórcy do sieci bez tej modernizacji ani nie było możliwe ani racjonalne, gdyż występowałyby niedopuszczalne przeciążenia elementów sieci co zagrażałoby bezpieczeństwu pracy systemu elektroenergetycznego. Konieczne byłoby wówczas ograniczanie produkcji energii w przyłączanym źródle, co stawiałoby z kolei pod znakiem zapytania ekonomiczny sens budowy i przyłączania źródła

O ile należy zgodzić się zarówno z Prezesem URE jak i zainteresowanym, że opłata przyłączeniowa nie może obejmować partycypacji przyłączanego wytwórcy w kosztach przedsiębiorstwa energetycznego związanych z modernizacją i rozbudową sieci, to już twierdzenie, że samo wydanie warunków przyłączenia determinuje istnienia zarówno technicznych jak i ekonomicznych warunków przyłączenia jest absolutnie nie do zaakceptowania.

W tym kontekście należy odwołać się do wyroku Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2012r. sygn. akt III SK 33/11, w którym Sad ten uznał, że wydanie przez przedsiębiorstwo energetyczne warunków przyłączenia do sieci i przedłożenie projektu umowy o przyłączenie do sieci nie oznacza, że istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci w rozumieniu art. 7 ust.1 ustawy. Sąd Najwyższy stwierdził, że warunki przyłączenia określają tylko kwestie techniczne, co wynika wprost z § 8 ust.1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. nr 93, poz. 623). Warunki przyłączenia nie odnoszą się w ogóle do przesłanki technicznej możliwości przyłączenia źródła energii oraz ekonomicznej zasadności koniecznych do tego inwestycji. Sąd Najwyższy wyjaśnił także, że gdy podmiot zainteresowany przyłączeniem do sieci kwestionuje warunki umowy o przyłączenie do sieci i występuje do Prezesa URE z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu i wydanie decyzji z art. 8 ust.1 PE, Prezes URE zobowiązany jest najpierw ustalić, czy na przedsiębiorstwie energetycznym spoczywał obowiązek zawarcia umowy z art. 7 ust.1 ustawy, a następnie dopiero do ocenić, które z postanowień projektu umowy wymagają zmiany.

Na podstawie przedstawionego stanowiska Sądu Najwyższego należy także na gruncie niniejszej sprawy stwierdzić, że wydanie warunków technicznych przyłączenia potwierdza jedynie, że występuje techniczna możliwość dokonania przyłączenia. Jednak z faktu wydania warunków technicznych przyłączenia nie wynika, że istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia, o których mowa w art. 7 ust.1 ustawy i których istnienie oznacza, iż na przedsiębiorstwie energetycznym ciąży publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z ubiegającym się o to podmiotem. W szczególności nie można przyjąć, jak uczynił to Prezes URE, że fakt określenia technicznych warunków przyłączenia był przejawem uznania przez (...), że w konkretnej sprawie istnieją ekonomiczne warunki przyłączenia.

Wprawdzie (...) złożył oświadczenie zainteresowanemu, że istnieje możliwość przyłączenia do sieci na warunkach określonych w umowie, lecz to oświadczenie nie statuuje powstania po stronie przedsiębiorstwa energetycznego obowiązku zawarcia umowy o przyłączenie do sieci o treści innej niż zaproponowana w projekcie umowy przyłączeniowej, załączonej do wydanych warunków przyłączenia. (...) wydając zainteresowanemu warunki przyłączenia wraz z projektem umowy o przyłączenie, który opracował, ustalił, że istnieją techniczne, jak i ekonomiczne warunki przyłączenia, ale tyko w warunkach, gdy spełnione zostaną wszystkie założenia umowy, w tym między innymi to, że podmiot przyłączany pokryje koszty rozbudowy sieci. Tym samym, w ocenie Sądu wydanie warunków przyłączenia i przedstawienie projektu umowy nie jest jednoznaczne z zaistnieniem przesłanek określonych w art. 7 ust. 1 p.e. Zatem jeśli Prezes URE doszedł do przekonania, że pomimo zmiany zasadniczych warunków umowy (bo dotyczących opłat związanych z przyłączeniem) nadal istnieją po stronie przedsiębiorstwa energetycznego ekonomiczne i techniczne warunki przyłączenia, czemu dał wyraz wydając decyzję, to powinien wykazać zarówno w postępowaniu administracyjnym jak i w toku postępowania sądowego, że faktycznie istnieją takie warunki przyłączenia, skoro przedsiębiorstwo energetyczne kwestionowało istnienie po jego stronie ekonomicznych możliwości przyłączenia na warunkach przedstawionych przez Prezesa URE w umowie. Ciężar dowodu w tym zakresie obciążał właśnie Prezesa URE (rozkład ciężaru dowodu w postępowaniach wszczętych odwołaniem był przedmiotem analizy Sądu Najwyższego w wyroku z 3.10.2013r III SK 67/12 a Sąd w składzie niniejszym podziela zawartą w tym wyroku argumentację). Zdaniem Sądu Prezes URE temu obowiązkowi nie sprostał, gdyż jego wywody ograniczył się do przypisania znaczącej roli wydanym przez (...) technicznym warunkom przyłączenia, z czego Prezes URE wywiódł przedwczesny wniosek, że istnieją możliwości ekonomiczne i techniczne przyłączenia.

Oczywiście należy się zgodzić, z Prezesem URE, że po stronie przedsiębiorstwa istnieje obowiązek rozbudowy sieci, który aktualizuje się w określonych warunkach, o których mowa w art.7 ust.5 ustawy pe, jednakże obowiązek ten korygowany jest m. in. przez obowiązek zapewnienia aby nakłady i koszty nie powodowały w poszczególnych latach nadmiernego wzrostu cen i stawek opłat dla energii elektrycznej, przy zapewnieniu ciągłości, niezawodności i jakości dostaw (art. 16 ust 4 pe) a także konieczność uwzględnienia sposobów finansowania inwestycji i przewidywanych przychodów niezbędnych do realizacji inwestycji (art. 16 ust 3 pkt 4 i 5 pe).

Odwoływanie się w tym kontekście przez Prezesa URE do innych pozataryfowych źródeł finansowania rozbudowy sieci byłoby ważkim argumentem, gdyby Prezes URE poparł je autentyczna analizą kosztów, jakie są niezbędne dla przyłączenia farmy wiatrowej do sieci wraz z rzetelnym rachunkiem finansowym tej inwestycji, wykazaniem w jakiej części te koszty mogą zostać „odzyskane” w taryfie, w jakim czasie i z jakimi konsekwencjami finansowymi dla wszystkich odbiorców. Brak takiej dogłębnej analizy i poprzestanie li tylko na hipotetycznym finansowaniu inwestycje ze środków unijnych nie jest wystarczającym dowodem istnienia po stronie przedsiębiorstwa energetycznego warunków ekonomicznych przyłączenia wytwórcy do sieci.

Reasumując wydanie więc zaskarżonej decyzji powinno być poprzedzone badaniem dotyczącym sposobu finansowania i rozbudowy sieci powoda na potrzeby przyłączenia farmy wiatrowej zainteresowanego, czego Prezes URE nie uczynił.

Zgodnie z obowiązującą w polskim procesie cywilnym zasadą kontradyktoryjności, obowiązek dowodzenia faktów ciąży na stronach procesu, które z tych faktów wywodzą skutki prawne. Wynika z tego, że to strony są w pełni odpowiedzialne za wynik procesu. Z tego względu, zgodnie z przepisem art. 232 kpc strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których chcą wywodzić skutki prawne. Oznacza to, iż gromadzenie materiału dowodowego należy do stron procesu, a związany z tym ciężar procesowy, realizowany jest przez strony w ich własnym interesie. Jeżeli w prowadzonym postępowaniu strona jest bierna, to musi się liczyć z ujemnymi dla niej konsekwencjami w postaci np. oddalenia powództwa. (por. H. Dolecki, „Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego”, Lex 2011).

W ocenie Sądu w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym Prezes URE nie zgromadził informacji, stanowiących podstawę do przyjęcia, iż zainteresowany rzeczywiście spełnia wydane przez (...) warunki przyłączenia do sieci, oraz dowodów, pozwalających na uznanie, że istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia zainteresowanego do sieci, o których mowa w art. 7 ust.1 ustawy.

W ty stanie rzeczy należało stwierdzić, iż zaskarżona decyzja została wydana przez Prezesa URE bez podstawy prawnej, ponieważ zawarta w niej subsumcja oparta była na błędnym wnioskowaniu o faktach, bez przeprowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego. Polegała bowiem na założeniu, że wydanie przez powoda warunków przyłączenia do sieci jest dowodem istnienia warunków technicznych i ekonomicznych, o których mowa w art.7 ust.1 ustawy, a na (...) ciąży publicznoprawny obowiązek zawarcia z zainteresowanym umowy o przyłączenie do sieci. Wobec ustalenia, iż w toku postępowania administracyjnego Prezes URE nie wyjaśnił , czy kluczowa dla istnienia publicznoprawnego obowiązku zawarcia przez powoda umowy o przyłączenie okoliczność została spełniona uznać należało, że zaskarżona decyzja jest przedwczesna i z uwagi na brak podstaw prawnych do jej wydania oraz brak informacji niezbędnych do jej weryfikacji w postępowaniu odwoławczym, zasługuje na wyeliminowanie z obrotu.

Ze względu na stwierdzenie istotnego naruszenia przez Prezesa URE przy wydawaniu zaskarżonej decyzji przepisów prawa materialnego, rozważanie pozostałych zarzutów odwołania nie było w ocenie Sądu konieczne.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd, na podstawie art. 479 ⁵³ §2 kpc orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 98 kpc stosownie do wyniku sporu.

SSO Małgorzata Perdion - Kalicka

1