Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Jarosław Łuczaj

Protokolant st. sekr. sąd. Marta Gackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2016 roku w Radomiu

sprawy E. I.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o prawo do renty rolniczej

na skutek odwołania E. I. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 7 lipca 2015 roku, nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje E. I. prawo do okresowej renty rolniczej od 1 czerwca 2015 roku do 30 czerwca 2017 roku.

Sygn. akt VI U 996/15

UZASADNIENIE

W dniu 13 sierpnia 2015 roku E. I. wniosła odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 7 lipca 2015 roku, nr (...), odmawiającej przyznania jej prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Podniosła, że stan jej zdrowia uległ pogorszeniu, w związku z czym nie może wykonywać żadnych prac fizycznych w gospodarstwie rolnym, ani poza nim, a lekarze neurolog i neurochirurg nie rokują poprawy stanu jej zdrowia (odwołanie – k. 3).

W odpowiedzi na odwołanie, w imieniu Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – Placówka Terenowa w R. wniosła o jego oddalenie. Wskazano, że decyzja Prezesa KRUS znajduje uzasadnienie w przepisie art. 21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników. Decyzją z dnia 7 sierpnia 2014 roku przyznano E. I. rentę rolniczą okresową od 1 lipca 2014 roku do 31 maja 2015 roku. W dniu 6 maja 2015 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty na kolejny okres. W wyniku przeprowadzonego badania komisja lekarska nie uznała jej za trwale lub okresowo całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. W oparciu o w/w okoliczności wydana została przedmiotowa decyzja o odmowie prawa do renty rolniczej z tytułu całkowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (odpowiedź na odwołanie – k. 5).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

E. I., urodzona (...), w dniu 7 lipca 2014 roku złożyła w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówce Terenowej w R. wniosek o przyznanie prawa do renty rolniczej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (wniosek – k. 1 akt KRUS nr (...)). W związku z tym została skierowana na badanie przez lekarza rzeczoznawcę KRUS, który rozpoznał u niej: dyskopatię C3-C4 z uciskiem na rdzeń kręgowy, rwę barkową prawostronną, naczyniaki kręgów C2, C7 i Th1 oraz przejściowy niedowład lewej kończyny dolnej. W wyniku badania lekarz rzeczoznawca KRUS w dniu 23 lipca 2014 roku wydał orzeczenie, w którym uznał, że E. I. jest okresowo całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym od 15 kwietnia 2014 roku do maja 2015 roku i nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji (orzeczenie lekarza rzeczoznawcy KRUS – k. 10-30 dokumentacji medycznej w aktach KRUS). W efekcie, decyzją z dnia 7 sierpnia 2014 roku organ rentowy przyznał jej prawo do renty rolniczej od 1 lipca 2014 roku do 31 maja 2015 roku (decyzja – k. 46 akt KRUS nr (...)).

W dniu 6 maja 2015 roku E. I. złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres (wniosek – k. 63 akt KRUS nr (...)). W jego następstwie została skierowana na badanie przez lekarza rzeczoznawcę, który orzeczeniem z dnia 11 czerwca 2015 roku uznał ją za nadal okresowo niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym do maja 2016 roku, nie stwierdzając niezdolności do samodzielnej egzystencji (orzeczenie – k. 35-42 dokumentacji medycznej w aktach KRUS ). Na skutek zarzutu wadliwości tego orzeczenia, orzeczeniem z dnia 25 czerwca 2015 roku komisja lekarska KRUS nie uznała E. I. za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym, ani niezdolną do samodzielnej egzystencji (orzeczenie komisji lekarskiej KRUS – k. 46-48 dokumentacji medycznej w aktach KRUS).

W związku z powyższym decyzją z dnia 7 lipca 2015 roku, nr GI (...), Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił E. I. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (decyzja – k. 67 akt KRUS nr (...)).

E. I. z zawodu jest obuwnikiem, ostatnio pracowała jako rolnik, posiada gospodarstwo rolne o powierzchni 1,5 ha o ogólnym profilu produkcji, jest mężatką, ma troje dorosłych dzieci. Pod względem ortopedycznym jest zdolna do pracy (opinia biegłego z zakresu ortopedii – k. 65-66). W dniach od 6 do 14 kwietnia 2016 roku była hospitalizowana w Oddziale Neurologii z powodu nagłego osłabienia lewych kończyn, głównie dolnej. Dnia 26 kwietnia 2016 roku wykonano u niej badanie MRI, stwierdzające pogłębioną lordozę, niewielkie osteofity przednich krawędzi trzonów L2-L5, pochrzęstne strefy przebudowy odczynowej stycznych do krążka międzykręgowego L4-5 powierzchni trzonów L4, L5, pogłębienie płytek granicznych trzonów lędźwiowych, bardziej L3 i dokanałowe uwypuklenia krążków międzykręgowych L-3 i L5-S1. W zaświadczeniu z Poradni Neurologicznej z 7 lipca 2016 roku stwierdzono ustępujący niedowład lewej kończyny dolnej do dalszej obserwacji. E. I. cierpi na zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego z przepukliną j.m. C4-C5 bez kompresji korzeni nerwowych i uszkodzenia rdzenia, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, naczyniaki trzonów kręgów C2, C7 i Th1, naczyniaki trzonów kręgowych piersiowych Th7, 8, 9 i 11, bóle kręgosłupa szyjnego bez zespołu korzeniowego, przebyty przemijający zespół tętnicy szyjnej niedokrwienny (półkulowy) z osłabieniem lewych kończyn, głównie lewej kończyny dolnej, niedowład lewej kończyny dolnej niewielkiego stopnia z pojawiającymi się napadami niedowładu wiotkiego tej kończyny powodującymi upadki, ostatnio 2-3 razy w miesiącu. Powyższe schorzenia powodują nadal całkowitą niezdolność E. I. do pracy w gospodarstwie rolnym do czerwca 2017 roku. Istotnym tego powodem jest nawracający napadowo znaczny niedowład lewej kończyny dolnej wiotki, powodujący upadki. Ustępuje on zwykle po dobie, ale powoduje upadki, co potwierdzają wielokrotne pobyty na oddziałach neurologicznych. Ten napadowy niedowład rozpoznano jako skutek przemijającego niedokrwienia mózgu, ale jest to przypadek do obserwacji w kierunku ustalenia ostatecznej przyczyny jego występowania, natomiast utrwalony niedowład lewej kończyny jest niewielki i nie powoduje on całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (wspólna opinia biegłych z zakresu neurologii i ortopedii – k. 67-70, uzupełniająca opinia biegłej z zakresu neurologii – k. 84).

Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie warunki określone w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku poz. 277 z późn. zm.), tzn. podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, a całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W okolicznościach niniejszej sprawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego nie podlegał badaniu Sądu, bowiem nie był sporny.

Za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym (art. 21 ust. 5 w/w ustawy). Całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za trwałą, jeżeli ubezpieczony nie rokuje odzyskania zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym (art. 21 ust. 6 w/w ustawy), a za okresową, jeżeli ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym (art. 21 ust. 7 w/w ustawy).

Kwestią sporną w niniejszej sprawie pozostawało ustalenie czy stopień zaawansowania rozpoznanych u wnioskodawczyni schorzeń powoduje całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym.

Celem ustalenia czy E. I. jest nadal całkowicie trwale, bądź okresowo niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu neurologii i ortopedii. Biegli I. F. i R. K. w opinii z 6 listopada 2015 roku i w opiniach uzupełniających stwierdzili, że z przyczyn neurologicznych i ortopedycznych nie jest ona niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym.

W związku z powyższym wnioskodawczyni wniosła ostatecznie o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych (k. 33) i złożyła dodatkową dokumentację medyczną (k. 44, 60).

W efekcie Sąd dopuścił dowód z opinii innych biegłych z zakresu neurologii i ortopedii (zapis na płycie CD – k. 46), którzy we wspólnej opinii uznali ją za nadal całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym do czerwca 2017 roku. Wprawdzie strona pozwana kwestionowała tę opinię odnośnie ustaleń z zakresu neurologii, jednak mimo podniesionych zarzutów biegła E. M. podtrzymała ją w całości, odnosząc się szczegółowo do twierdzeń pozwanej w złożonej opinii uzupełniającej.

Stwierdzić należy, że o uznaniu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym nie decyduje samo schorzenie, lecz stopień jego zaawansowania, które czyni ubezpieczonego całkowicie niezdolnym do pracy. O istnieniu takiej niezdolności nie decyduje i nie może decydować także subiektywne odczucie badanego, ale obiektywna ocena specjalistów biegłych lekarzy sądowych. Dlatego w sprawie, w której przedmiotem jest prawo do świadczenia rentowego warunkująca powstanie tego prawa i będąca elementem ustaleń faktycznych, ocena niezdolności do pracy wymaga wiadomości specjalnych i musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną, adekwatną do rodzaju schorzeń zainteresowanego.

Zauważyć w tym miejscu należy, że uszło uwadze strony pozwanej, że biegły P. Ż. sporządził samodzielną opinię z zakresu ortopedii (ustalając w niej, że pod tym względem wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym) oraz wspólną opinię z biegłą z zakresu neurologii – E. M., w której oboje uznali E. I. za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym pod względem neurologicznym.

Sąd podzielił wspólną opinię biegłych E. M. i P. Ż., w tym uzupełniającą opinię biegłej z zakresu neurologii oraz uznał je za miarodajne dowody w sprawie. Sporządzone zostały przez specjalistów z zakresu schorzeń, na które cierpi wnioskodawczyni. Biegli wydali swoją opinię po uprzednim zbadaniu E. I. oraz po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską zgromadzoną w aktach, w tym w aktach organu rentowego oraz powstałą i dołączoną przez wnioskodawczynię już po sporządzeniu pierwotnej opinii biegłych z zakresu neurologii i ortopedii – I. F. i R. K.. Uznać więc należy, że dopiero po sporządzeniu pierwszej opinii biegłych z zakresu neurologii i ortopedii została zgromadzona pełna dokumentacja medyczna E. I.. W ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłych E. M. i P. Ż. jest rzetelna, fachowa i nie budzi uzasadnionych zastrzeżeń. Biegli dokonali wnikliwej analizy stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem jej schorzeń i wyczerpująco uzasadnili swoje konkluzje na temat zdolności E. I. do pracy w gospodarstwie rolnym.

W świetle powyższego uznać należy, że opinia biegłych I. F. i R. K., jako nieoparta na pełnej dokumentacji medycznej wnioskodawczyni, nie posiada waloru koniecznego do oparcia na niej ustaleń Sądu. Dlatego też Sąd pominął ją przy ustalaniu stanu faktycznego.

Zauważyć należy, że druga opinia biegłych z zakresu neurologii i ortopedii jest zasadniczo zbieżna z orzeczeniem lekarza rzeczoznawcy KRUS z dnia 11 czerwca 2015 roku, który także uznał wnioskodawczynię za okresowo całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym.

Biegli E. M. i P. Ż. stwierdzili, że wnioskodawczyni jest nadal całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym do czerwca 2017 roku.

W świetle powyższego Sąd uznał, iż stan zdrowia E. I. powoduje u niej okresową całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym od upływu poprzedniego okresu pobierania renty, tj. od 1 czerwca 2015 roku (zgodnie z art. 129 ustawy z dnia z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku poz. 887 ze zm. w związku z art. 52 ust. 1 pkt 2) ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników) do 30 czerwca 2017 roku. Z uwagi na to, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję, o czym orzeczono w sentencji.