Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant apl. adw. Olga Dąbrowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 marca 2015 r. w Warszawie

sprawy J. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o emeryturę, podleganie dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania J. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 26 listopada 2013 r. znak: (...) oraz z dnia 4 marca 2015 r. nr (...)

oddala odwołania.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2013 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. przyznał J. Ż. emeryturę od dnia 16 lipca 2013 r., tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego w miesięcznej kwocie do wypłaty wynoszącej 1.698,49 zł. Wysokość emerytury została obliczona według reguł wynikających z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 z późn. zm.). W treści przedmiotowej decyzji organ rentowy podkreślił, iż ma ona charakter zaliczkowy, a także wskazał, że warunkiem zastosowania przepisu art. 55 jest kontynuowanie ubezpieczenia emerytalno-rentowego po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Z tych też względów obliczenie i podjęcie wypłaty emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy będzie mogło nastąpić po udokumentowaniu przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego oraz po opłaceniu składki z tego tytułu za okres po dniu 16 lipca 2013 r. w terminie 30 dni od otrzymania niniejszej decyzji (decyzja z dnia 20 sierpnia 2013 r., znak: (...) k. 47-49, tom I a.r.).

Następnie decyzją z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...) organ rentowy ostatecznie ustalił wysokość świadczenia emerytalnego i stwierdził, że brak jest podstaw do przyznania emerytury na podstawie art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, podnosząc, że świadczeniobiorca nie kontynuował ubezpieczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W oparciu o powyższe organ rentowy do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1970 do 2012 r. oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, wynoszący 74,47%. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, wynoszącego 74,47% przez kwotę bazową w wysokości 3.080,84 zł, co dało kwotę w wysokości 2.294,30 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 43 lata, 10 miesięcy i 21 dni okresów składkowych. Tak ustalona wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła 1.698,49 zł i była tożsama z kwotą przyznaną ubezpieczonemu na mocy decyzji z dnia 20 sierpnia 2013 r. (decyzja z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...) k. 101-103, tom I a.r.).

Odwołanie od tej decyzji złożył J. Ż., który wniósł o jej zmianę i obliczenie emerytury na podstawie art. 55 ustawy to jest ustalenie jej wysokości w oparciu o zasady określone w art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że organ rentowy obliczył mu wysokość emerytury na podstawie art. 53 ustawy, ale jej wysokość jest dla niego mniej korzystna niż gdyby jej wyliczenie zostało dokonane na podstawie art. 26 tejże ustawy. Podkreślił, że w dniu 19 lipca 2013 r. złożył w organie rentowym wniosek o emeryturę, w którym zaznaczył, że prosi o obliczenie emerytury zarówno na starych, jak i nowych zasadach i wtedy też został poinformowany, że aby otrzymać emeryturę na nowych zasadach musi opłacić składkę za miesiąc lipiec w pełnej wysokości, która to kwota po otrzymaniu decyzji zostanie przeksięgowana tytułem dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, zaś w przypadku jeżeli świadczenie obliczone na starych zasadach okaże się korzystniejsze, nadpłata zostanie zwrócona. Stwierdził nadto, że pracownik organu rentowego pouczył go, iż w tym celu nie musi sporządzać dodatkowych deklaracji typu (...) i (...), bowiem w pierwszej kolejności ma czekać na wydanie decyzji w sprawie. Wskazał, iż w dniu 09 września 2013 r. otrzymał decyzję o przyznaniu emerytury zaliczkowej, w której organ rentowy wyliczył świadczenie według nowych zasad, który to wariant był dla niego korzystniejszy. Jednocześnie został poinformowany, iż w celu uzyskania ww. świadczenia powinien kontynuować ubezpieczenia emerytalno-rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego oraz udokumentować przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego oraz opłacić składkę z tego tytułu za okres po dniu 16 lipca 2013 r. w terminie 30 dni od otrzymania niniejszej decyzji, tj. do dnia 09 października 2013 r. Nadmienił, iż w dniu 17 września 2013 r. przygotował stosowne dokumenty i deklaracje na podstawie informacji telefonicznych uzyskanych od pracowników ZUS, a następnie osobiście dostarczył je do organu rentowego. Dodał, iż część z tych dokumentów została przyjęta, natomiast dwie deklaracje (...), (...), (...) i (...) zostały sporządzone, jako korekty i przyjęte przez pracownika ZUS, który następnie dokonał także przeksięgowania składek z ubezpieczeń emerytalno-rentowych na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Podniósł, iż pomimo tego, że w całym toku postępowania wyjaśniającego kierował się informacjami udzielanymi przez pracowników ZUS, to jednak organ rentowy ostatecznie odmówił mu przyznania emerytury w najkorzystniejszym dla niego wariancie. Zwrócił również uwagę na fakt, iż przez cały okres prowadzenia własnej działalności gospodarczej, tj. przez 35 lat zawsze rzetelnie wypełniał zobowiązania wobec organu rentowego, jak również nigdy nie posiadał żadnego zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, a na jego koncie co najwyżej pojawiały się nadpłaty (odwołanie z dnia 07 stycznia 2014 r. k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 31 stycznia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., a nadto o odrzucenie odwołania na podstawie art. 199 § 1 pkt. 1 k.p.c. w zw. z art. 477 ⁹ § 1 i 477 ¹⁰ § 1 k.p.c. od pism organu rentowego z dnia 7 października 2013 r., z dnia 25 października 2013 r. oraz z dnia 12 grudnia 2013 r. W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 14 listopada 2013 r. świadczeniobiorca złożył wniosek o wyrażenie zgody na opłacenie po terminie składki na dobrowolne ubezpieczenie emerytalno-rentowe, w treści którego wyjaśnił, że opóźnienie nastąpiło z powodu braku środków pieniężnych wynikających z utraty płynności finansowej firmy, zaś opłacając składkę za lipiec 2013 r. traktował to jako kontynuację ubezpieczenia, nie mając jednak świadomości, że opłaca składkę na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe, gdyż nie wiedział jaka emerytura będzie dla niego korzystna. W odpowiedzi na powyższy wniosek organ rentowy w piśmie z dnia 12 grudnia 2013 r. poinformował odwołującego o warunkach przystąpienia do ubezpieczeń na zasadach dobrowolności, wskazując, że brak jest podstaw do rozpatrzenia przedmiotowego wniosku, albowiem dokument zgłaszający (...) o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym od dnia 16 lipca 2013 r. został złożony dopiero w dniu 17 września 2013 r., natomiast składka na ubezpieczenia społeczne za miesiąc lipiec 2013 r. została opłacona po obowiązującym terminie płatności. Stwierdził, że w przypadku przystąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych, warunkiem pozostania w nich jest terminowe opłacanie składek na te ubezpieczenia. Powołując się na orzecznictwo Sądu Apelacyjnego wskazał również, że termin, od którego następuje objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem społecznym jest terminem zawitym prawa materialnego, który nie podlega przywróceniu. Z kolei jak wynika z art. 14 ust. 2 pkt. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dobrowolne ubezpieczenie ustaje z mocy prawa od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności organ rentowy uznał, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu (odpowiedź na odwołanie z dnia 31 stycznia 2014 r. k. 15-17 a.s.).

Na tej podstawie, w dniu 04 marca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał kolejną decyzję, w której stwierdził, że J. Ż., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniom/u emerytalnemu i rentowym od dnia 16 lipca 2013 r. do dnia 31 lipca 2013 r. W treści powyższej decyzji, organ rentowy jeszcze raz podkreślił, iż z uwagi na fakt, że odwołujący złożył wniosek o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym w dniu 17 września 2013 r., to objęcie tymi ubezpieczeniami mogłoby nastąpić dopiero od tej daty i to pod warunkiem terminowego opłacenia składki (decyzja z dnia 04 marca 2015 r., znak: (...) k. 35, tom I a.r.).

Od powyższej decyzji, ubezpieczony J. Ż. również złożył odwołanie, w którym wniósł o jej zmianę, a w konsekwencji o przyznanie na jego rzecz świadczenia emerytalnego według nowych zasad. W treści ww. odwołania, ubezpieczony przytoczył argumentację analogiczną jak w odwołaniu od decyzji z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...). Powyższa sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VII U 367/15 (odwołanie z dnia 04 marca 2015 r. k. 1 – akta sprawy o sygn. VII U 367/15).

W piśmie procesowym z dnia 06 marca 2015 r. organ rentowy wniósł o połączenie sprawy o sygn. akt VII U 367/15 ze sprawą o sygn. akt VII U 194/14 do ich wspólnego rozpoznania. W związku z powyższym zarządzeniem z dnia 13 marca 2015 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę niniejszą ze sprawą o sygn. akt VII U 367/15 do ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt VII U 194/14 (pismo procesowe z dnia 06 marca 2015 r. k. 54, zarządzenie z dnia 13 marca 2015 r. k. 12 – akta sprawy o sygn. VII U 367/15).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. Ż., urodzony w dniu (...), w dniu 19 lipca 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddziale w W. wniosek o przyznanie na jego rzecz prawa do świadczenia emerytalnego. W pkt. 10 informacji ogólnej zamieszczonej na drugiej stronie druku wniosku o emeryturę zostało zawarte pouczenie o warunkach wyliczenia emerytury na podstawie nowych zasad dla osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. Do powyższego wniosku ubezpieczony dołączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy, w której wskazał m.in., że od dnia 1 listopada 1979 r. do chwili obecnej prowadzi własną działalność gospodarczą. W treści przedmiotowego wniosku ubezpieczony zaznaczył, że wnosi o wyliczenie emerytury zarówno według starych, jak i nowych zasad oraz o przyznanie świadczenia w najkorzystniejszym wariancie. Wtedy też pracownik organu rentowego poinformował odwołującego, że warunkiem zastosowania przepisu art. 55 ustawy emerytalnej jest kontynuowanie ubezpieczenia emerytalno-rentowego po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Pouczył również wnioskodawcę o tym, że powinien on zapłacić składkę emerytalno-rentową przynajmniej za jeden dzień po osiągnięciu wieku emerytalnego, gdyż stanowi to podstawowy warunek do otrzymania ww. świadczenia. Pracownik organu rentowego, przyjmujący wniosek o emeryturę nie wskazał jednak J. Ż., jakie dokumenty dotyczące zgłoszenia do ubezpieczenia oraz w jakim terminie powinien złożyć w organie rentowym, bowiem kwestia ta należała do kompetencji pracowników zajmujących się obsługą osób ubezpieczonych (wniosek o emeryturę z dnia 19 lipca 2013 r. k. 1-5, kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzająca te okresy k. 7-23, tom I a.r., zeznania świadka M. O. k. 46-47 a.s.).

Z uwagi na fakt, że ubezpieczony spełniał warunki do ustalenia prawa do emerytury na podstawie art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, w dniu 24 lipca 2013 r. organ rentowy wystąpił do odpowiedniego wydziału w celu uzyskania potwierdzenia okresu podlegania ubezpieczeniom po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego przez ubezpieczonego, tj. po dniu 16 lipca 2013 r. W wyniku tego postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych uzyskał potwierdzenie z dnia 23 sierpnia 2013 r. o podleganiu przez odwołującego ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej za okres od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 30 czerwca 2013 r. (pismo z dnia 24 lipca 2013 r. k. 37, pismo z dnia 23 sierpnia 2013 r. k. 65, tom I a.r.).

Na tej podstawie, decyzją z dnia 20 sierpnia 2013 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. przyznał J. Ż. emeryturę od dnia 16 lipca 2013 r., tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego w miesięcznej kwocie do wypłaty wynoszącej 1.698,49 zł. Wysokość emerytury została obliczona według reguł wynikających z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W treści przedmiotowej decyzji organ rentowy podkreślił, iż ma ona charakter zaliczkowy, a także wskazał, że warunkiem zastosowania przepisu art. 55 jest kontynuowanie ubezpieczenia emerytalno-rentowego po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Jednocześnie poinformował wnioskodawcę o konieczności dostarczenia w terminie 30 dni od otrzymania przedmiotowej decyzji dokumentów potwierdzających przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowych, jak również potwierdzających opłacenie składki z tego tytułu za okres po dniu 16 lipca 2013 r. (decyzja z dnia 20 sierpnia 2013 r., znak: (...) k. 47-49, tom I a.r.).

W związku z powyższym w dniu 17 września 2013 r. odwołujący zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. o przywrócenie terminu do opłacenia dobrowolnego ubezpieczenia emerytalno-rentowego za miesiąc lipiec 2013 r. W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 07 października 2013 r. organ rentowy wskazał, iż z dokumentów zgromadzonych na koncie ubezpieczonego wynika, że zgłoszenie do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych (...) od dnia 16 lipca 2013 r. zostało złożone w dniu 17 września 2013 r. wobec, czego odwołujący od wskazanej powyżej daty nie podlega ubezpieczeniom dobrowolnym. Podkreślono także, że ubezpieczony za miesiąc lipiec 2013 r. opłacił składki na dobrowolne ubezpieczenia społeczne po obowiązującym terminie platności, bowiem dopiero w dniu 20 sierpnia 2013 r. (pismo z dnia 07 października 2013 r. k. 5, raport zestawienia deklaracji i wpłat k. 9-11, tom I a.r.).

Kolejnym poświadczeniem z dnia 07 października 2013 r. organ rentowy ustalił, że ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od dnia 01 lipca 2013 r. do dnia 15 lipca 2013 r. wskazując, że wnioskodawca po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego nie przystąpił do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych (poświadczenie z dnia 07 października 2013 r. k. 91, tom I a.r.).

W dniu 14 listopada 2013 r. J. Ż. złożył kolejny wniosek o wyrażenie zgody na opłacenie po terminie składki na dobrowolne ubezpieczenie emerytalno-rentowe. W treści powyższego wniosku oświadczył, że dokonał zgłoszenia do dobrowolnych ubezpieczeń na druku (...) od dnia 16 lipca 2013 r. Podał także, że składki za miesiąc lipiec 2013 r. opłacił po obowiązującym terminie płatności tj. w dniu 20 sierpnia 2013 r., a przyczyną powyższego stanu rzeczy była utrata przez niego płynności finansowej w zakresie prowadzonej działalności. Jednocześnie stwierdził, że opłacając składkę za miesiąc lipiec 2013 r. traktował to jako kontynuację ubezpieczenia, nie mając świadomości, że opłaca składkę na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe, bowiem nie wiedział wówczas, jaka emerytura będzie dla niego bardziej korzystna. W odpowiedzi na powyższy wniosek, organ rentowy w dniu 12 grudnia 2013 r. poinformował odwołującego o warunkach przystąpienia do ubezpieczeń społecznych na zasadach dobrowolności wskazując, że brak jest podstaw do rozpatrzenia przedmiotowego wniosku (wniosek z dnia 14 listopada 2013 r. k. 23, pismo z dnia 12 grudnia 2013 r. k. 19-21, tom I a.r.).

Decyzją z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...) organ rentowy ostatecznie ustalił wysokość świadczenia emerytalnego i stwierdził, że brak jest podstaw do przyznania emerytury na podstawie art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, podnosząc, że świadczeniobiorca nie kontynuował ubezpieczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (decyzja z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...) k. 101-103, tom I a.r.).

Od powyższej decyzji J. Ż. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie. W uzasadnieniu wyjaśnił, że błędnie zrozumiał informację zawartą w treści decyzji z dnia 20 sierpnia 2013 r. odnośnie tego, że w ciągu 30 dni powinien zgłosić się do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych. Zaznaczył także, że przez cały okres prowadzenia własnej działalności gospodarczej, tj. przez 35 lat zawsze rzetelnie wypełniał zobowiązania wobec organu rentowego, a także nigdy nie posiadał żadnego zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, a na jego koncie co najwyżej pojawiały się nadpłaty (odwołanie z dnia 07 stycznia 2014 r. k. 2-3 a.s.).

Następnie w dniu 04 marca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał kolejną decyzję, w której stwierdził, że J. Ż., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniom/u emerytalnemu i rentowym od dnia 16 lipca 2013 r. do dnia 31 lipca 2013 r. W treści powyższej decyzji, organ rentowy jeszcze raz podkreślił, iż z uwagi na fakt, że odwołujący złożył wniosek o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym w dniu 17 września 2013 r., to objęcie tymi ubezpieczeniami mogłoby nastąpić dopiero od tej daty i to pod warunkiem terminowego opłacenia składki (decyzja z dnia 04 marca 2015 r., znak: (...) k. 35, tom I a.r.).

Od powyższej decyzji, ubezpieczony J. Ż. również złożył odwołanie do tut. Sądu, w którym wniósł o jej zmianę, a w konsekwencji o przyznanie na jego rzecz prawa do świadczenia emerytalnego według nowych zasad. W treści ww. odwołania, ubezpieczony przytoczył argumentację analogiczną jak w odwołaniu od decyzji z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...). Powyższa sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VII U 367/15 (odwołanie z dnia 04 marca 2015 r. k. 1 – akta sprawy o sygn. VII U 367/15).

Zarządzeniem z dnia 13 marca 2015 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę niniejszą ze sprawą o sygn. akt VII U 367/15 do ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt VII U 194/14 (zarządzenie z dnia 13 marca 2015 r. k. 12 – akta sprawy o sygn. VII U 367/15).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy niniejszej oraz w aktach sprawy o sygn. VII U 367/15, w tym również w załączonych do nich aktach emerytalno-rentowych odwołującego, a także na podstawie wiarygodnych zeznań świadka M. O. (k. 46-47 a.s.).

Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Oceny zeznań świadka M. O., Sąd dokonał w kontekście całego zebranego w sprawie materiału dowodowego. W ocenie Sądu, zeznania ww. świadka należało uznać za wiarygodne, gdyż były one spójne, logiczne oraz znalazły odzwierciedlenie w dokumentacji znajdującej się w aktach ubezpieczeniowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. Ż. od decyzji organu rentowego z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...), jak również od decyzji organu rentowego z dnia 04 marca 2015 r., nr: (...) jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.) objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.

Ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ust. 1, ustają:

1) od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony;

2) od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie,

3) od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom (ust. 2 art. 14).

Na gruncie niniejszego postępowania sporne pozostawało zatem to, czy przyczyna, dla której wnioskodawca nie opłacił w terminie składek na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc lipiec 2013 r. stanowi uzasadniony przypadek, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt. 2 w/w ustawy, uzasadniający wyrażenie zgody na ich opłacenie po terminie, a w konsekwencji czy prawidłowe jest stwierdzenie niepodlegania przez wnioskodawcę dobrowolnie ubezpieczeniom/u: emerytalnemu i rentowym w okresie od dnia 16 lipca 2013 r. do dnia 31 lipca 2013 r. oraz nieprzyznanie na jego rzecz świadczenia emerytalnego obliczonego w oparciu o treść art. 55 ustawy emerytalnej z uwagi na brak kontynuowania ubezpieczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

W tym miejscu wskazać należy, że już sama literalna wykładnia art. 14 ust. 2 pkt. 2 ustawy wskazuje, że aby dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz chorobowe ustało wystarczy spóźnić się z opłaceniem na nie składki. Taka właśnie sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Otóż odwołujący spóźnił się z opłaceniem składki na te ubezpieczenia za miesiąc lipiec 2013 r. i pomimo złożenia wniosku o wyrażenie zgody na ich opłacenie po tym terminie nie otrzymał takiej zgody. Zatem jego ubezpieczenie emerytalne i rentowe ustało z mocy prawa od tego miesiąca.

Należy bowiem podkreślić, że jedyną możliwość kontynuowania ubezpieczenia w sytuacji, gdy składka nie została terminowo uregulowana daje złożenie w organie rentowym - na podstawie art. 14 ust. 2 pkt. 2 ustawy systemowej - wniosku o wyrażenie zgody na opłacenie składki po terminie. Pozytywna decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powoduje kontynuowanie dotychczasowego stosunku ubezpieczenia (pod warunkiem opłacania terminowo należnych składek), natomiast decyzja negatywna potwierdza ustanie z mocy prawa dobrowolnego tytułu ubezpieczenia społecznego i podlega zaskarżeniu w sądowym postępowaniu odwoławczym. Brak złożenia powyższego wniosku lub jego negatywne rozpatrzenie ostateczną decyzją organu rentowego bądź prawomocnym wyrokiem sądu skutkuje koniecznością ponownego złożenia wniosku o objęcie ubezpieczeniem, gdyż przepisy nie przewidują dorozumianego objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym przez samo opłacenie składki na ubezpieczenie, które ustało wcześniej wskutek niedotrzymania terminu zapłaty należnych składek (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 lutego 2013 r. III AUa 1132/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 kwietnia 2014 r., III AUa 1802/13).

Trzeba także zwrócić uwagę, że z treści przepisu art. 14 ust. 2 pkt. 2 ustawy wynika wprost, że ZUS nie ma obowiązku uwzględnić wniosku o opłacenie składki po terminie, lecz może do niego przychylić się w uzasadnionych przypadkach. Warto przy tym podkreślić, że nawet jednodniowe opóźnienie nie jest uzasadnionym przypadkiem skutkującym wyrażeniem zgody na opłacenie składki na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe po terminie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 sierpnia 2014 r., III AUa 2219/13). Uwzględnienie wniosku stanowi zatem wyjątek od zasady, że nieopłacenie składki na dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe powoduje automatyczne jego ustanie.

Odnosząc się do powoływanej przez odwołującego przyczyny nieuiszczenia składek za sporny okres w terminie, tj. opóźnień w płatnościach od kontrahentów, co spowodowało, że w czasie w którym odwołujący powinien opłacić składki nie dysponował środkami finansowymi potrzebnymi do ich uregulowania należy podzielić stanowisko organu rentowego, że przyczyna ta nie uzasadnia zastosowania dobrodziejstwa wynikającego z art. 14 ust. 2 pkt. 2 ww. ustawy i wyrażenia zgody na uiszczenie składki po terminie. Przede wszystkim stwierdzić należy, że wnioskodawca od 1979 r. jest przedsiębiorcą, zatem wymagany jest od niego profesjonalizm oraz inicjatywa związana z prowadzoną działalnością, także w odniesieniu do wywiązywania się z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne. Oczywistym jest również, że racjonalny przedsiębiorca powinien w pierwszej kolejności odłożyć i zabezpieczyć środki konieczne do zapłaty składek w ZUS, posiadając odpowiednie środki na koncie. Ponadto w samej treści odwołania z dnia 07 stycznia 2014 r. ubezpieczony wskazał, że przez cały okres prowadzenia powyższej działalności, rzetelnie wypełniał swoje zobowiązania względem organu rentowego, regularnie opłacając składki na ubezpieczenia społeczne oraz, że nigdy nie posiadał żadnych zadłużeń z tego tytułu, a na jego koncie co najwyżej pojawiały się nadpłaty. A zatem wcześniejsze procedowanie wnioskodawcy związane z kwestią podlegania dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym wskazuje na jego dobre rozeznanie w zasadach funkcjonowania tych ubezpieczeń.

Wskazać przy tym należy, że warunkiem uzyskania ww. świadczeń obok terminowego dokonywania wpłat składek we właściwej wysokości jest również dokonanie prawidłowego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Z kolei odpowiedzialność za prawidłowość zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia społecznego, wyliczenie wysokości składki oraz terminowe jej uiszczenie spoczywa na ubezpieczonym. W ocenie Sądu Okręgowego niedopełnienia powyższych obowiązków nie można usprawiedliwiać błędnym zrozumieniem przez odwołującego informacji zawartej w treści decyzji z dnia 20 sierpnia 2013 r., co do terminu właściwego na zgłoszenie się do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych. Osoba prowadząca własną działalność gospodarczą powinna bowiem dysponować odpowiednią wiedzą w tym zakresie, zaś w razie jej braku powinna skorzystać z pomocy innych kompetentnych osób. Informacje odnośnie terminów objęcia oraz ustania dobrowolnych ubezpieczeń społecznych w stosunku do osób prowadzących własną działalność gospodarczą można czerpać z wielu różnych źródeł. Podstawowym źródłem w niniejszym wypadku jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.), która powyższe kwestie reguluje m.in. w przywołanym na wstępie art. 14. Ponadto już w samej treści pouczenia zawartego w decyzji z dnia 20 sierpnia 2013 r., znak: ENK/20/045035113 została zawarta wyraźna informacja o tym, że obliczenie i podjęcie wypłaty emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej będzie mogło nastąpić po udokumentowaniu przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego oraz opłacaniu składki z tego tytułu za okres po dniu 16 lipca 2013 r. w terminie 30 dni od otrzymania niniejszej decyzji. Jednakże nawet w sytuacji kiedy odwołujący nie był w stanie samodzielnie zrozumieć powyższej informacji bądź powziął jakikolwiek wątpliwości, co do jej treści, to mógł zwrócić się po pomoc do kompetentnych w tej dziedzinie pracowników organu rentowego. A zatem po złożeniu wniosku o emeryturę J. Ż. mógł udać się do sali obsługi interesantów celem wyjaśnienia wszelkich wątpliwych kwestii u pracowników zajmujących się sprawami dotyczącymi osób ubezpieczonych, w tym m.in. zgłoszeniami do ubezpieczeń społecznych. Powyższej informacji nie mógł natomiast otrzymać składając przedmiotowy wniosek o przyznanie świadczenia, bowiem osoba go przyjmująca nie była kompetentna do udzielania informacji w tym zakresie. Wnioskodawca mógł również zatelefonować do właściwego wydziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych celem uzyskania odpowiedzi na wszystkie nurtujące go pytania. Tym samym dostęp do tego typu informacji był naprawdę szeroki, co czyni nieuprawnionym powoływanie się przez odwołującego w toku postępowania na niewiedzę w tym zakresie.

Z tego względu z uwagi na fakt, że odwołujący nie przedłożył w terminie 30 dni od otrzymania decyzji z dnia 20 sierpnia 2013 r., znak: (...) dokumentu potwierdzającego przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego oraz opłacanie składki z tego tytułu za okres po dniu 16 lipca 2013 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na mocy decyzji z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...) prawidłowo odmówił ubezpieczonemu przyznania świadczenia emerytalnego obliczonego w oparciu o treść art. 55 w zw. z art. 26 ustawy emerytalnej z uwagi na brak kontynuowania ubezpieczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Warunkiem zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej jest bowiem kontynuowanie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych po osiągnięciu wieku emerytalnego, który to warunek badany jest na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę. Kwestia ta była również przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 07 listopada 2013 r., (II UK 143/13) stwierdził, że emeryt pobierający emeryturę przyznaną i obliczoną na podstawie dotychczasowych zasad (art. 27 w związku z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS) nie może być pozbawiony prawa do ustalenia emerytury korzystniejszej w wyższej wysokości obliczonej według nowych zasad na podstawie art. 26 w związku z art. 55 tej ustawy, jeżeli spełniając warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz z wnioskiem o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy wystąpił po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2008 r. (art. 55). Zaznaczyć też trzeba, że skorzystanie z możliwości obliczenia wyższej emerytury na podstawie art. 55 ustawy nie wymaga od ubezpieczonego podjęcia decyzji o wyborze jednej z możliwych i prawem przewidzianych metod obliczenia należnej mu emerytury, która przysługuje mu w wyższej wysokości według nowych zasad (art. 26 w związku z art. 55) zawsze wtedy, gdy wynik obliczenia wysokości należnej mu emerytury według dotychczasowych zasad (na podstawie art. 27 w związku z art. 53) jest niższy od obliczonej według nowych zasad (art. 26 w związku z art. 55), jeżeli wniosek o przyznanie tej konkretnej emerytury (z art. 27 ustawy) ubezpieczony złożył po dniu po 31 grudnia 2008 r. Za obliczenie bowiem prawidłowej wysokości należnego świadczenia odpowiada organ rentowy, który jest zobligowany do jego wyliczenia w wysokości zgodnej z prawem, bez względu na wniosek lub wybór ubezpieczonego, co do metody obliczenia wysokości świadczenia. Jednakże w świetle powyższego stanowiska okoliczność, że w przedmiotowej sprawie ubezpieczony nie kontynuował ubezpieczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego spowodowała, że organ rentowy nie miał możliwości przyznania na jego rzecz emerytury na tzw. nowych zasadach, wynikających z treści art. 55 ustawy emerytalnej.

Jednocześnie abstrahując od powyższych rozważań wskazać należy, że nawet gdyby ubezpieczony J. Ż. opłacił w terminie składkę za miesiąc lipiec 2013 r., to i tak nie zostałby objęty dobrowolnym ubezpieczeniem społecznym od dnia 16 lipca 2013 r., bowiem dokument zgłaszający (...) zawierający wniosek o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi złożył dopiero w dniu 17 września 2013 r. Sam odwołujący w toku postępowania nie kwestionował powyższej okoliczności. Jak stanowi powołany na wstępie art. 14 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym może nastąpić nie wcześniej niż od dnia, w którym został zgłoszony wniosek. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą podleganie ww. ubezpieczeniom jest dobrowolne (art. 11 ust. 2 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt. 5 ustawy systemowej), co oznacza, że objęcie tymi ubezpieczeniami następuje jedynie na wniosek zainteresowanego (art. 14 ust. 1 i 1a tej ustawy). Wniosek ten musi być jednak wyraźny i jednoznaczny, a w tym zakresie nie jest wystarczające samo opłacanie przez zainteresowanego składek na ubezpieczenia społeczne oraz przyjmowanie tych składek przez organ rentowy . Jak bowiem wynika z treści przepisu art. 14 ust. 1 ustawy systemowej, ustawodawca przypisał w takiej sytuacji pierwszorzędne znaczenie dacie złożenia wniosku, nie zaś faktowi opłacenia należnej składki. W rozpoznawanym stanie faktycznym, organ rentowy postąpił więc prawidłowo, stwierdzając, że J. Ż., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniom/u emerytalnemu i rentowym od dnia 16 lipca 2013 r. do dnia 31 lipca 2013 r.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. oddalił odwołania J. Ż. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 26 listopada 2013 r., znak: (...) oraz od decyzji z dnia 04 marca 2015 r., nr: (...)

ZARZĄDZENIE

(...)