Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Hübscher

Protokolant : Karolina Piech

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 r. w Świdnicy

sprawy z powództwa J. Ł.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę 80.000zł

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki J. Ł. kwotę 52.000 (pięćdziesiąt dwa tysiące)zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2015 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie postępowanie w sprawie umarza ;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.600zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów procesu ;

IV.  nakazuje ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 3.000zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu, od której powódka była zwolniona.

Sygn. akt I C 1972/15

UZASADNIENIE

Powódka J. Ł. żądała zasądzenia od strony pozwanej (...) S. A. w W. kwoty 80.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2015 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę związaną ze śmiercią osoby najbliższej.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że w wyniku wypadku dnia (...) roku śmierć poniosła jej matka D. M.. Sprawca zdarzenia
w dacie wypadku objęty był ochroną ubezpieczeniową z tytułu odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Szkoda została zgłoszona telefonicznie stronie pozwanej w dniu 20 kwietnia 2015 roku. Natomiast w dniu 7 maja 2015 roku szkoda została zgłoszona pisemnie stronie pozwanej. Pismem z dnia 20 maja 2015 roku pozwana poinformowała powódkę, że w ustawowym trzydziestodniowym terminie nie była w stanie zakończyć postępowania likwidacyjnego. Strona pozwana w piśmie do powódki z dnia 28 maja 2015 roku poinformowała ją, że nie znalazła podstaw do przyjęcia swojej odpowiedzialności za zaistniałą szkodę osobową, gdyż nie została ustalona wina sprawcy. Powódka zarzucała, że stanowisko pozwanej nie miało uzasadnienia w stanie faktycznym, gdyż w dniu 22 czerwca 2015 roku sprawca wypadku M. P. przyznał się do zarzucanego mu czynu i złożył wniosek o dobrowolne poddanie się karze w trybie art. 335 k.p.k. Zatem od tego dnia nie było już wątpliwości co do winnego wypadku, w którym śmierć poniosła D. M.. W ocenie powódki termin tygodniowy jest wystarczający na uzyskanie takiej informacji, dlatego powódka liczy odsetki ustawowe od dnia następnego po upływie tygodniowego terminu od dnia, w którym sprawca przyznał się do spowodowania przedmiotowego wypadku. Sprawa karna przeciwko M. P. zakończyła się wyrokiem skazującym wydanym w trybie art. 335 k.p.k. Powódka wskazała, że zmarła D. M. była dla niej najbliższą osobą. Ojciec powódki nie utrzymuje z nią kontaktu. W życiu powódki jedynym istniejącym rodzicem była matka, której śmierć była całkowitym zaskoczeniem i wywołała bardzo silne cierpienia psychiczne. Powódka utrzymywała bardzo bliskie i serdeczne kontakty z matką. Czas wolny – weekendy, wakacje, powódka spędzała z matką na spotkaniach i wspólnych wyjazdach. Matka była jedyną osobą, która o nią dbała i interesowała się jej zdrowiem. Matka pomagała powódce finansowo – opłacała jej studia, kiedy ta studiowała i dawała doraźne wsparcie finansowe w miarę swoich możliwości. Powódka zawsze mogła na nią liczyć i była ona stale obecna w jej życiu codziennym. Niespodziewana śmierć matki wytworzyła w świecie powódki pustkę, której ta niczym nie jest w stanie zapełnić. Bezpośrednio po wypadku powódka była w fatalnym stanie fizycznym i psychicznym, dlatego korzystała z porad psychologa. Powódka już w listopadzie 2013 roku planowała zawarcie małżeństwa oraz wesele na dzień (...) 2015 roku. Matka aktywnie uczestniczyła i pomagała powódce w organizowaniu wesela. Jej nagła śmierć przekreśliła planowaną uroczystość. Z uwagi na zaistniałą sytuację odbył się jedynie ślub cywilny. Powódka podniosła, że zadośćuczynienie za jej cierpienia związane z utratą matki zrekompensuje kwota 80.000 zł.

Strona pozwana - (...) S.A. w W.
w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa.

Pozwana przyznała, że w dacie wypadku, tj. (...) roku, wskutek którego śmierć poniosła D. M., sprawca posiadał u pozwanego obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone osobom trzecim powstałe w związku
z ruchem tych pojazdów z okresem ubezpieczenia od 30 listopada 2014 roku do 29 listopada 2015 roku. Pozwana podała, że wypłaciła powódce 28.000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci matki. Pozwana podtrzymuje stanowisko zajęte
w postępowaniu likwidacyjnym. Pozwana podniosła, że żądana przez powódkę kwota stanowi zadośćuczynienie wygórowane i nieusprawiedliwione przesłankami powołanej podstawy prawnej roszczenia z art. 446§4 kodeksu cywilnego. Wynikający z pozwu opis przeżyć powódki nie odbiega od stanu osób, które z różnych przyczyn w sposób nagły utraciły członka rodziny i nie dowodzi zasadności podwyższenia przyznanego zadośćuczynienia o kwotę dochodzoną pozwem. Śmierć poszkodowanej spowodowała u powódki stan smutku i żałoby, co jest rzeczą naturalną dla każdego doświadczającego straty bliskiej osoby. Powołanie się w pozwie na takie przeżycia jest jednak niewystarczające, gdyż zadośćuczynienie ma kompensować nie tylko doznany ból spowodowany śmiercią bezpośrednio poszkodowanego, lecz krzywdę stanowiącą przedwczesną utratę członka rodziny. Pozwana podniosła również, że powódka utraciła rodzica będąc już dorosłą, ukształtowaną osobą. Nie stała się po śmierci matki osobą samotną ani pozbawioną wsparcia rodziny i bliskich. Powódka nie zamieszkiwała i nie prowadziła z matką wspólnego gospodarstwa domowego, a jej relacje z matką nie wykraczały poza typowe, istniejące w każdej przeciętnej i zgodnie żyjącej rodzinie. Zdaniem pozwanej, przyznana kwota 28.000 zł jest odpowiednią w świetle art. 446§4 kc i nie stanowi kwoty zaniżonej, niespełniającej funkcji kompensującej.

W toku procesu powódka ograniczyła żądanie o kwotę 28.000 zł i zrzekła się w tej części roszczenia.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka jest córką D. M. i A. M.. Rodzice powódki rozwiedli się w dniu (...) roku. Powódka nie utrzymuje kontaktu ze swoim ojcem. Ma do niego żal, że znęcał się psychicznie i fizycznie nad jej matką i nad nią.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu, k. 4; odpis skrócony aktu urodzenia, k. 5; akt poświadczenia dziedziczenia, k. 51 – 52; wyrok Sądu Okręgowego
w L. w sprawie I RC 1652/12 w aktach szkody; zeznanie powódki, k. 129, 129v.; zeznanie świadka I. S., k. 124v.)

W dniu (...) roku D. M. poruszała się motorowerem. M. P. kierował wówczas pojazdem marki F. (...) i nienależycie upewnił się o możliwości wykonania bezpiecznego manewru wyprzedzania innego pojazdu, poruszającego się w tym samym kierunku, co doprowadziło do zderzenia z jadącym z przeciwnego kierunku motorowerem, którym poruszała się D. M..
W wyniku zderzenia D. M. doznała obrażeń ciała skutkujących jej śmiercią na miejscu zdarzenia. D. M. w dacie śmierci miała (...) lata, zaś powódka miała wówczas (...) lata. Powódka była na miejscu wypadku. Widziała rozbity motorower. Ciało jej matki było przykryte czarnym workiem.

(dowód: notatka informacyjna o zdarzeniu drogowym z 16.03.2015 r., k. 6; akt oskarżenia z 24.06.2015 r., k. 17 – 19; zeznanie świadka P. Ł., k. 123v.; zeznanie powódki, k. 130, 130v.)

Strona pozwana w piśmie z dnia 29 kwietnia 2015 roku zwróciła się do powódki o przesłanie dokumentów celem ustalenia jej odpowiedzialności za zgłoszoną w dniu 20 kwietnia 2015 roku szkodę.

(dowód: pismo strony pozwanej z 29.04.2015 r., k. 7)

Powódka w piśmie do strony pozwanej z dnia 7 maja 2015 roku wniosła
o przyznanie jej m. in. 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Strona pozwana pismem z dnia 20 maja 2015 r. poinformowała powódkę, że obecnie nie jest możliwa wypłata odszkodowania/świadczenia, gdyż nie uzyskała niezbędnej dokumentacji do ustalenia swojej odpowiedzialności. Powódka w piśmie z dnia 28 maja 2015 roku wskazała, że szkoda została zgłoszona telefonicznie w dniu 20 kwietnia 2015 roku i że trzydziestodniowy termin likwidacji szkody został już przekroczony.

(dowód: pismo powódki z 07.05.2015 r., k. 8 – 10; pismo strony pozwanej
z 20.05.2015 r., k. 11)

W dniu(...) 2015 roku powódka zawarła małżeństwo z P. Ł.. Powódka zrezygnowała z planowanego wesela ze względu na śmierć matki.

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 27; zeznanie świadka P. Ł., k. 123v.; zeznanie powódki, k. 130, 130v.)

W dniu 22 czerwca 2015 roku podejrzany M. P. przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, tzn. nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym i spowodowanie wypadku drogowego, w wyniku którego śmierć na miejscu zdarzenia poniosła kierująca motorowerem D. M..

(dowód: protokół przesłuchania podejrzanego, k. 14 – 16; akt oskarżenia
z 24.06.2015 r., k. 17 – 19; wniosek prokuratora z 24.06.2015 r. złożony na podstawie art. 335§1 k.p.k., k. 20 – 21; wyrok z dnia 10.09.2015 r., k. 22 – 22v.)

Powódka po śmierci swojej matki korzystała z porad psychologa. Powódka była konsultowana w dniach 13, 19 i 26 marca 2015 roku. w związku z trudnościami emocjonalnymi po śmierci matki. Tak gwałtowne okoliczności śmierci matki powódki zapoczątkowały okres przeżyć sięgających granic możliwości adaptacyjnych powódki. Powódka miała dolegliwości w postaci: obniżenia nastroju, apatii, anhedonii, poczucia rozbicia, pustki, poczucia wyobcowania i zagubienia, braku apetytu, bezsenności, które w sposób znaczący utrudniały funkcjonowanie psychofizyczne, wykonywanie codziennych obowiązków. Pomoc psychologa miała na celu przygotowanie powódki do wejścia w etap żałoby po stracie matki. Powódka zażywała leki uspokajające.

(dowód: zaświadczenie z 01.10.2015 r., k. 23; zeznania świadków: P. Ł., k. 123v. – 124; G. A., k. 124v.; I. S., k. 124v.; zeznanie powódki, k. 130)

Strona pozwana w piśmie z dnia 6 lipca 2015 roku poinformowała powódkę, że nie znajduje podstaw do przyjęcia odpowiedzialności za skutki wypadku komunikacyjnego z (...) roku. Strona pozwana twierdziła, że postępowanie karne nie zostało jeszcze zakończone. Strona pozwana w piśmie tym powołała się na treść art. 6 kc, zgodnie z którym, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

(dowód: pismo strony pozwanej z 06.07.2015 r., k. 13)

Powódka bardzo ciężko przeżyła śmierć matki, była to dla niej ogromna strata. Powódka była bardzo zżyta z matką, spędzała z nią wakacje, święta, weekendy. Utrzymywała z nią kontakt telefoniczny. Powódka zawsze mogła liczyć na swoją matkę. Obecnie powódka nadal wspomina matkę.

(dowód: fotografie, k. 29 – 45; zeznanie powódki, k. 129v., 130v.; zeznania świadków: P. Ł., k. 123v. – 124; G. A., k. 124; I. S., k. 124v.)

Decyzją z dnia 8 grudnia 2015 roku strona pozwana przyznała powódce 28.000 złotych tytułem zadośćuczynienia.

(dowód: pismo strony pozwanej z 08.12.2015 r. w aktach szkody)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wiarygodnych dowodów
z przesłuchania powódki oraz zeznań świadków, a także w oparciu o znajdujące się w aktach sprawy dokumenty, których rzetelność i wiarygodność nie budziły zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo należało uwzględnić.

Sprawca wypadku komunikacyjnego odpowiada względem poszkodowanego na podstawie art. 436§1 kc w zw. z art. 435 kc. W niniejszej sprawie zasada odpowiedzialności strony pozwanej wynika natomiast z przejęcia przez pozwaną ciężaru odpowiedzialności za skutki cywilnoprawne wypadku komunikacyjnego,
w wyniku którego śmierć poniosła matka powódki, w związku z zawartą umową ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego i na podstawie przepisów art. 822 kc.

Strona pozwana uznała swoją odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia (...) roku. Przedmiotem sporu była jedynie wysokość dochodzonego przez powódkę roszczenia.

Podstawą materialnoprawną roszczenia powódki o zasądzenie zadośćuczynienia za krzywdę w związku ze śmiercią jej matki jest przepis art. 446§4 kc, zgodnie z którym, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, o którym mowa w art. 446§4 kc jest roszczeniem majątkowym zmierzającym do zniwelowania szkody niemajątkowej (krzywdy) w postaci cierpienia, osamotnienia, wstrząsu i dalszych negatywnych psychicznych, moralnych i emocjonalnych skutków związanych z utratą osoby bliskiej. W przepisach obowiązującego prawa ustawodawca nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania. Każde żądanie zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 446§4 kc podlega ocenie w okolicznościach konkretnej sprawy i musi uwzględniać nie tylko jego funkcję kompensacyjną, ale także przeciętną stopę życiową społeczeństwa. Wysokości zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową nie da się tak skrupulatnie określić, jak przy wynagradzaniu szkody majątkowej. Określając wysokość tego zadośćuczynienia należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, na które mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wreszcie wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia. Relewantne są również takie okoliczności jak rola w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą i stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości a także zdolność jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego. Co istotne, funkcją zadośćuczynienia przewidzianego w przepisie art. 446§4 kc jest kompensata krzywdy doznanej na skutek śmierci bliskiej osoby, która polegać ma nie tylko na złagodzeniu jej cierpień, ale również na ułatwieniu osobie poszkodowanej odnalezienie się w rzeczywistości zmienionej przez śmierć osoby najbliższej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2014 roku w sprawie IV CSK 374/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie I ACa 1248/2012).

Nie ulega wątpliwości, że zmarła D. M. była dla powódki osobą najbliższą. W ocenie sądu wskutek śmierci bezpośrednio poszkodowanej powódka poniosła ogromną stratę. Na rozmiar doznanej przez nią krzywdy wpływają cechy więzi łączącej powódkę ze zmarłą, a w szczególności intensywność tych relacji. Krzywda powódki jest tym bardziej dotkliwa, iż wystąpiła nagle i nieoczekiwanie. D. M. w chwili śmierci miała (...) lata. Powódka powinna zatem móc cieszyć się jej obecnością, miłością, wsparciem jeszcze przez długie lata. Po śmierci matki powódka korzystała z pomocy psychologicznej. Z ustaleń sądu wynika, że relacje powódki z matką były bardzo bliskie.

Z tych wszystkich względów Sąd ocenił, że odpowiednim dla powódki –
w rozumieniu przepisu art. 446§4 kc – będzie zadośćuczynienie w kwocie 80.000 złotych. Mając jednak na względzie okoliczność, iż w toku tego postępowania pozwana wypłaciła powódce tytułem zadośćuczynienia kwotę 28.000 zł, Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 52.000 zł.

Należne powódce odsetki Sąd zasądził na podstawie art. 481§1 kc. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, jeżeli nie spełnia tego świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne, a gdy termin nie jest oznaczony, jeżeli nie spełnia go niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela (art. 476 kc). Roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym stają się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do spełnienia świadczenia (tak SN w wyroku z dnia 9 marca 1973 r., I CR 55/73, niepubl.). W przedmiotowej sprawie za wezwanie do zapłaty należy uznać zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi, co miało miejsce w dniu 20 kwietnia 2015 roku. Zgodnie zaś z art. 817§1 kc i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń obowiązany jest wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o zaistnieniu szkody. Termin ten bezskutecznie upłynął dnia 19 maja 2015 roku, a zatem od dnia następnego wierzycielowi należą się odsetki za opóźnienie. Należne powódce odsetki sąd zasądził zgodnie z jej żądaniem, tj. od dnia 1 lipca 2015 r.

Jedynie ubocznie zwrócić uwagę należy na fakt, że strona pozwana w piśmie do powódki z dnia 6 lipca 2015 roku powoływała się na przepis art. 6 kc. Zdaniem Sądu jest to nieuprawnione, gdyż przepis ten wyraża podstawową regułę dowodową postępowania cywilnego. Przepis ten znajduje zastosowanie jedynie w trakcie postępowania przed sądem lub innym organem uprawnionym do rozstrzygania sporów cywilnych. Ponadto podkreślić należy, że ubezpieczyciel zobowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności oraz do zbadania okoliczności dotyczących wysokości szkody. Tego obowiązku, należącego do istoty działalności ubezpieczeniowej, ubezpieczyciel nie może przerzucić na inne podmioty (uprawnionego czy poszkodowanego), w szczególności nie może oczekiwać na wynik postępowania, w którym badane są okoliczności wypadku. Ustanawiając krótki termin spełnienia świadczenia ustawodawca wskazał na konieczność szybkiej
i efektywnej likwidacji szkody ubezpieczeniowej. Po otrzymaniu zawiadomienia
o wypadku ubezpieczyciel - jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców (art. 355§2 k.c.) - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli do samodzielnego
i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody. Nie może biernie oczekiwać na prawomocne rozstrzygnięcie sądu. Zdaniem Sądu, strona pozwana nie wykazała istnienia przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia swojej odpowiedzialności i wysokości świadczenia. Takie zaniechanie strony pozwanej spowodowało, że popadła
w opóźnienie w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego na rzecz powódki.

W toku procesu powódka cofnęła pozew w części, tj. o kwotę 28.000 zł
i zrzekła się w tej części roszczenia. W tej sytuacji postępowanie w tej części należało umorzyć na podstawie art. 355§1 kpc w związku z art. 203§1 i 2 kpc.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu z art. 98 kpc, kosztami procesu należało obciążyć stronę pozwaną, co znalazło wyraz w punkcie III sentencji wyroku. Na kwotę 4.600 zł składa się: 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalonych na podstawie §6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461 – tekst jednolity z późn. zm.)
i uiszczona opłata od pozwu w wysokości 1.000 zł. Na marginesie dodać należy, że częściowe cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia stanowiło skutek spełnienia części świadczenia przez stronę pozwaną po wytoczeniu powództwa, dlatego strona pozwana uznana została za stronę przegraną w procesie.

W myśl art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych, kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Na tej podstawie Sąd nakazał stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 3.000 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu, od której powódka była zwolniona.

Mając powyższe na uwadze sąd orzekł jak w sentencji wyroku.