Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Olkuszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2016 r. w Olkuszu na rozprawie

sprawy z powództwa A. W. (1), M. W.

przeciwko H. L.

o zapłatę

I.  ustala, że służebność przejazdu, przechodu i przegonu przez działkę numer (...) w O., dla której prowadzona jest Księga Wieczysta (...), ustanowiona na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) w O., dla której prowadzona jest Księga Wieczysta (...) oraz służebność przechodu i przejazdu przez działkę numer (...) w O., dla której prowadzona jest Księga Wieczysta (...), pasem o szerokości trzy metry, biegnącym ze wschodu na zachód ustanowiona na rzecz każdoczesnych właścicieli i posiadaczy nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) w O., dla której prowadzona jest Księga Wieczysta (...), wygasły z dniem 1 stycznia 2008 roku;

II.  zasądza od pozwanej H. L. na rzecz powodów A. W. (1) i M. W. łącznie kwotę 564,00 (pięćset sześćdziesiąt cztery 00/100) złotych tytułem kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 maja 2015 r., skierowanym przeciwko pozwanej H. L., powodowie A. W. (1) i M. W. domagali się ustalenia, że z dniem 1 stycznia 2008 r. wygasły: 1) nieodpłatna służebność przechodu i przejazdu przez działkę nr (...) (objętą księgą wieczystą (...)), a stanowiącą drogę pasem o szerokości trzy metry, biegnącym ze wschodu na zachód, na rzecz każdoczesnego właściciela i posiadacza działki nr (...) (objętej księgą wieczystą (...)) – ustanowiona aktem notarialnym sporządzonym w Państwowym Biurze Notarialnym w O. z dnia 1 października 1984 r. za rep. A Nr 2487/1984; 2) służebność przejazdu, przechodu i przegonu przez działkę nr (...) (obecnie stanowiącą działki nr (...), objęte księgą wieczystą (...)), na rzecz każdoczesnych właścicieli działki nr (...) (objętej księgą wieczystą (...)) – ustanowiona aktem notarialnym z dnia 5 września 1989 r. za rep. A nr 2574/89. Ponadto powodowie wnosili o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu zgodnie ze złożonym spisem.

W uzasadnieniu żądania pozwu, jego autor wyjaśnił, że w dniu 1 października 1984 r. umową zniesienia współwłasności, darowizny i sprzedaży ustanowiona została nieodpłatna służebność przechodu i przejazdu przez działkę nr (...) pasem o szerokości trzy metry, biegnącym ze wschodu na zachód, na rzecz każdoczesnego właściciela i posiadacza działki nr (...). W dniu 5 września 1989 r. ustanowiona została służebność przejazdu, przechodu i przegonu przez działkę nr (...) na rzecz każdoczesnych właścicieli działki nr (...). Ustanowione prawa służebności w zasadzie nie były wykonywane od dat ich ustanowienia, dodatkowo od 1998 r., tj. od dnia wybudowania trwałego ogrodzenia rozgraniczającego nieruchomość władnącą od obciążonej ustała fizyczna możliwość korzystania z przejścia i przejazdu przez działki obciążone. Podstawą prawną żądania był przepis art. 293 § 1 kc.

Pozwana konsekwentnie domagała się oddalenia powództwa, przyznając, że faktycznie nie korzysta z służebności, dojeżdżając do własnej nieruchomości innym szlakiem, ale twierdząc przy tym, że w przyszłości może powstać konieczność korzystania z służebności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 1 października 1984 r. została zawarta w formie aktu notarialnego umowa zniesienia współwłasności, darowizny i sprzedaży warunkowej pomiędzy W. B., K. P., Z. K., J. P., D. P., M. W., A. W. (1). W § 3 umowy ustanowiono nieodpłatną służebność przechodu i przejazdu przez działkę nr (...), stanowiącą drogę, pasem o szerokości trzy metry, biegnącym ze wschodu na zachód, na rzecz każdoczesnego właściciela i posiadacza działki nr (...).

[ dowód: wypis aktu notarialnego sporządzonego w (...) w O., nr rep. A 2487/1984, k. 7-8 ]

W dniu 5 września 1989 r. w formie aktu notarialnego została zawarta umowa oddania w użytkowanie wieczyste przez Skarb Państwa A. i M. małżonkom W. działek o numerach ewidencyjnych (...) w O.. Równocześnie M. i A. W. (2) ustanowili służebność przejazdu, przechodu i przegonu przez działkę nr (...) na rzecz każdoczesnego właściciela i posiadacza działki nr (...).

[ dowód: wypis aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem M. L., nr rep. A 2574/1989, k. 6-7 akt księgi wieczystej KR1O/00023721/1 ]

Umową z dnia 19 września 1996 r. Z. K. sprzedała J. i H. małżonkom L. niezabudowaną nieruchomość oznaczoną numerem działki (...) w O..

[ dowód: wypis aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem J. K. , nr rep. A 1943/96, k. 8-9 akt księgi wieczystej KR1O/00017308/5 ]

Umową majątkową małżeńską z dnia 12 lipca 2000 r. H. i J. małżonkowie L. wyłączyli obowiązującą ich majątkową wspólność ustawową i wprowadzili w stosunkach majątkowych w małżeństwie rozdzielność majątkową.

[ dowód: wypis aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem S. P., nr rep. A 5197/2000, k. 27 akt księgi wieczystej KR1O/00017308/5 ]

W dniu 14 lipca 2000 r. H. L. i J. L. zawarli umowę o podział majątku dorobkowego. W drodze podziału majątku nieruchomość oznaczona numerem ewidencyjnym działki (...) w O. wraz z całym składnikiem budowalnym stała się wyłączną własnością H. L..

[ dowód: wypis aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem S. P., nr rep. A 5355/2000, k. 28-29 akt księgi wieczystej KR1O/00017308/5 ]

Umową z dnia 19 maja 2006 r. J. P., D. P., M. W., A. W. (1) dokonali zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w O., objętej księgą wieczystą KW nr (...) w ten sposób, że działki ewidencyjne (...) stały się wyłączną współwłasnością M. i A. małżonków W..

[ dowód: wypis aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem I. S., nr rep. A 3340/2006, k. 60-62 akt księgi wieczystej KR1O/00003578/7 ]

Od 2001 roku obszar działki oznaczonej dotychczas numerem ewidencyjnym (...) w O. objęły nowo utworzone działki o numerach ewidencyjnych (...).

[ dowód: wykaz zmian gruntowych, k. 38 ]

Umową z dnia 3 kwietnia 2007 r. Gmina O. sprzedała dotychczasowym użytkownikom wieczystym M. i A. małżonkom W. nieruchomość położoną w O., składającą się z działek o numerach ewidencyjnych (...).

[ dowód: wypis aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem B. C., nr rep. A 1913/2007, k. 9-10 ]

Od bliżej nieustalonej daty, przypadającej nie później niż 1 stycznia 1998 roku właściciele i posiadacze nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) nie korzystali w żaden sposób z przechodu, przejazdu, bądź przegonu pasem gruntu położonym na działkach (...).

[ dowody: przesłuchanie M. W., protokół rozprawy z dnia 14 listopada 2016 r. rejestracja od 00:07:08, przesłuchanie A. W. (1), protokół rozprawy z dnia 14 listopada 2016 r. rejestracja od 00:09:45, przesłuchanie pozwanej H. L., protokół rozprawy z dnia 14 listopada 2016 r. rejestracja od 00:16:19 ]

Obecnie ze względu na istniejące trwałe ogrodzenie nieruchomości powodów nasadzenia drzew, krzewów i usytuowanie garażu na pasie gruntu obciążonym służebnością nie ma możliwości przejazdu, przechodu ani przegonu tym pasem.

[ dowód: oględziny nieruchomości, protokół k. 88-93 ]

Dla nieruchomości oznaczonej numerami działek: (...), (...), (...), (...) w O. prowadzona jest księga wieczysta (...). W dziale II-Własność, w charakterze współwłaścicieli na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej, wpisani są A. W. (1) i M. W.. W dziale III księgi wieczystej wpisane jest ograniczone prawo rzeczowe „prawo przejazdu, przechodu i przegonu przez działkę nr (...) na rzecz każdoczesnych właścicieli działki nr (...)”.

[ dowód: odpis z księgi wieczystej (...), k. 16 ]

Dla nieruchomości oznaczonej numerami działek: (...), (...), (...) w O. prowadzona jest księga wieczysta (...). W dziale II-Własność, w charakterze współwłaścicieli na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej, wpisani są A. W. (1) i M. W.. W dziale III księgi wieczystej wpisane jest ograniczone prawo rzeczowe „służebność przechodu i przejazdu przez działkę nr (...) o pow. 49 m ² pasem 3 m szerokim biegnącym ze wschodu na zachód na rzecz każdoczesnego właściciela i posiadacza działki nr (...).

[ dowód: odpis z księgi wieczystej (...), k. 17 ]

Dla nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) w O. prowadzona jest księga wieczysta (...). W dziale I-SP tej księgi wpisane są: „związane z własnością działki nr (...) prawo przechodu i przejazdu pasem 3 m szerokim, biegnącym ze wschodu na zachód przez działkę nr (...) o pow. 49 m ² , objętą księgą wieczystą KW (...)”, „ związane z własnością działki nr (...) prawo przejazdu, przechodu i przegonu przez działkę nr (...), objętą księgą wieczystą KW (...)”. W dziale II – Własność, w charakterze właściciela wpisana jest H. L..

[ dowód: odpis z księgi wieczystej (...), k. 15 ]

Powyższe okoliczności faktyczne ustalono przede wszystkim w oparciu o dokumenty w postaci wypisów aktów notarialnych i odpisów z ksiąg wieczystych, które nie były kwestionowane i nie budziły wątpliwości. Ponadto uwzględniono wzajemnie zbieżne wyjaśnienia obu stron, złożone w toku przesłuchania oraz wyniki oględzin nieruchomości stron, pozwalające na stwierdzenie obecnego stanu faktycznego w terenie.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 189 kpc, powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Na gruncie rozpoznawanego przypadku interes prawny powodów w ustaleniu wygaśnięcia służebności nie budzi wątpliwości, bowiem są oni współwłaścicielami nieruchomości obciążonych służebnościami ustanowionymi na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości należącej obecnie do pozwanej. Z kolei przechodząc do oceny zasadności żądania, należy przytoczyć treść przepisu art. 293 § 1 kc, w myśl którego służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć. Jak wyżej ustalono, kolejni właściciele nieruchomości władnącej, z całą pewnością przynajmniej od 1 stycznia 1998 r. nie wykonywali uprawnień przysługujących im z tytułu służebności przejazdu, przechodu i przegonu, ponieważ nie było faktycznie takiej możliwości (i nie ma do chwili obecnej). Właściciele nieruchomości władnącej dojeżdżali i dochodzili do swojej nieruchomości szlakiem usytuowanym po północnej stronie nieruchomości powodów, gdzie jest urządzona dogodna dla nich utwardzona droga. Z tej przyczyny sąd ustalił wygaśnięcie obu służebności z dniem 1 stycznia 2008 r.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc, zasądzając od strony pozwanej na rzecz powodów łącznie kwotę 564 zł. Kwota ta obejmuje: 240 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (§ 8 pkt. 3 rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz.U. 2013 r. poz. 461 ze zm.), 34 zł z tytułu opłat skarbowych od pełnomocnictwa, 200 zł opłaty od pozwu, 90 zł wydatków na uzyskanie odpisów z ksiąg wieczystych.

Z przedstawionych względów orzeczono jak w sentencji.

[ SSR M. S. ]