Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2013 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa T. O. (1)

przeciwko G. S. i T. O. (2) prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) s. c. w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 18 grudnia 2012r. sygn. akt II C 1791/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1 i 2 sentencji w ten tylko sposób, że w punkcie 1 ustala początkową datę biegu odsetek ustawowych na dzień 15 listopada 2011 roku w miejsce daty 7 stycznia 2011 roku, oddalając powództwo w zakresie odsetek w pozostałej części,

2.  zasądza od T. O. (1) na rzecz G. S. i T. O. (2) prowadzących działalność gospodarczą pod firmą (...) s. c. w Ł. kwotę 3.011 (trzy tysiące jedenaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 630/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie z powództwa T. O. (1) przeciwko G. S., T. O. (2) , prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c. w Ł.

1.  zasądził solidarnie od pozwanych G. S. i T. O. (2)- (...) s.c. w Ł. na rzecz powódki T. O. (1) kwotę 110.239 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 7 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  obciążył strony nieuiszczoną opłatą sądową od pozwu: powódkę w wysokości 5.988 złotych, pozwanych solidarnie kwotą 5.512 złotych, wszystkie kwoty płatne na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Łodzi;

4.  pozostawił strony przy pozostałych kosztach procesu.

Powyższy wyrok zapadł na podstawie poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych, z których wynika, że w dniu 20 września 2009 r. powódka zawarła z pozwanymi umowę przedwstępną sprzedaży mieszkania, położonego w B. przy ul. (...) o powierzchni 32,3 m kw. W § 3 w/w umowy strony ustaliły cenę nabycia na 115.000 zł. i zobowiązały się do zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży lokalu nie później niż do dnia 1 stycznia 2010r. ( faktycznie umowa została zawarta w dniu 10 grudnia 2009 roku). W dniu 10 grudnia 2009 r. powódka dokonała wpłaty na rzecz pozwanych całej ceny tj. kwoty 115.000 zł. W tej samej dacie, po dokonaniu przelewu przez powódkę, pełnomocnik pozwanych wystawił i przekazał powódce fakturę VAT Nr (...), wpisując w rubryce „nazwa towaru lub usługi" - „zakup lokalu mieszkalnego w B., ul. (...) lokal (...), Metraż 32,3 m kw., Zapłata całkowita." Pozwani, po otrzymaniu środków, zgłosili je do opodatkowania przez urząd skarbowy, jako cenę mieszkania. Przy podpisywaniu umowy przedwstępnej powódka nie zgłaszała zastrzeżeń do umowy.

Między stronami do chwili wyrokowania nie doszło do podpisania umowy przyrzeczonej. Początkowo opóźnienie wynikało z braku odbioru budynku przez nadzór budowlany /pozwani zamierzali przystąpić do aktu notarialnego po dokonaniu odbioru budynku/. Pozwani prowadzili rozmowy z powódką, wyjaśniając na bieżąco przyczyny opóźnienia. Odbiór obiektu nastąpił w marcu 2010 r. Następnie przyczyną przesunięcia terminu podpisania aktu notarialnego była nieoczekiwana zmiana kursu walut. Cena za zwolnienie mieszkania z hipoteki znacząco się zmieniła. Doradcy bankowi doradzali pozwanym odłożenie transakcji do czasu korzystniejszego kursu franka. Kiedy wreszcie pozwani gotowi byli do zawarcia umowy, powódka doznała udaru i przebywała w szpitalu.

Z uwagi na to, że termin podpisania umowy przyrzeczonej oddalał się, strony umówiły się, że do tego czasu powódka nie będzie uiszczała opłat należnych pozwanemu za mieszkanie i media. Należności te zamierzała uregulować po podpisaniu aktu notarialnego.

Ostatecznie jednak powódka poinformowała pozwanych, że zamierza wyprowadzić się ze spornego mieszkania. Obecnie opuściła lokal, o czym jednak nie powiadomiła pozwanych, nie oddała też pozwanym kluczy od mieszkania, nie stawiła się na umówiony termin zdania mieszkania, co uniemożliwia pozwanym jego sprzedaż. Syn powódki zaproponował jedynie odcięcie dopływu prądu do mieszkania powódki, by nie generować dalszych kosztów.

Pozwani uregulowali opłaty za media nie opłacane przez powódkę, które do dnia złożenia odpowiedzi na pozew wyniosły 4.761 zł. Drogą e - mailową strony ustaliły, że do końca stycznia 2012r. powódka opuści mieszkanie.

Pismem z dnia 14 września 2011 r. powódka poinformowała pozwanych o odstąpieniu od umowy przedwstępnej i wezwała do zwrotu wpłaconego zadatku w podwójnej wysokości.

Pismem z dnia 28 października 2011 r., wysłanym 9 listopada 2011 r. powódka wezwała pozwanych do zapłaty do dnia 14 listopada 2011 r. kwoty 230.000 zł tytułem zwrotu zadatku w podwójnej wysokości.

Wezwanie powódki do zapłaty powyższej kwoty pozostało bezskuteczne.

W świetle powyższych okoliczności Sąd Okręgowy uznał, że powództwo jest zasadne jedynie w części, bowiem uiszczona przez powódkę kwota, wbrew zapisowi § 4 umowy przedwstępnej, nie stanowiła zadatku lecz całość ceny za sporne mieszkanie.

Sąd Okręgowy wskazał, że zawarcie umowy przyrzeczonej sprzedaży spornego lokalu miało nastąpić nie później niż do dnia 1 stycznia 2010 r. Między stronami nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej i pismem z dnia 14 września 2011 r. powódka poinformowała pozwanych o odstąpieniu od umowy przedwstępnej kupna - sprzedaży mieszkania. Możliwość naprawienia szkody na podstawie przepisu art. 390 § 1 k.c. ogranicza się do ujemnego interesu umownego, a więc możliwości domagania się uiszczonej ceny za lokal.

Sąd Okręgowy rozstrzygając w przedmiocie podniesionego przez pozwanych zarzutu potrącenia uznał, że przedstawiona przez pozwanych wierzytelność nadaje się do potrącenia z wierzytelnością powódki w zakresie kwoty 4.761 zł.

Wobec powyższych okoliczności Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powódki kwotę 110.239 zł., o odsetkach orzekając na podstawie art. 481 k.c. i zasadzając je od 7 stycznia 2011 r.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani, zaskarżając go w części - w zakresie wskazanej w sentencji orzeczenia daty początkowej biegu odsetek na dzień 7 stycznia 2011 roku, zarzucając naruszenie prawa materialnego – art. 481 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie. 7 stycznia 2011 roku nie była datą żadnego zdarzenia pomiędzy stronami, żadnego oświadczenia, żadnej czynności, która mogłaby rodzić jakiekolwiek skutki co do rozpoczęcia biegu odsetek. Wskazali także na wadliwie przyjętą przez Sąd datę zawarcia umowy .

W następstwie tak sformułowanych zarzutów skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez wskazanie, jako daty początkowej biegu odsetek dzień 15 listopada 2011 roku ( ewentualnie 9 grudnia 2011 roku albo 13 stycznia 2012 roku – data wytoczenia powództwa albo doręczenia odpisu pozwu ).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zarzuty apelacji należało uznać za zasadne. Skutkowały one zmianą zaskarżonego wyroku w zakresie początkowej daty biegu odsetek. ( art. 386 § 1 k.p.c.)

Na wstępie dla porządku tylko należy wskazać, że marginalny zarzut, dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych co do daty zawarcia umowy przedwstępnej także okazał się zasadny. Nie rzutuje on jednak w żaden sposób na treść rozstrzygnięcia. Data 20 września 2009 roku, przyjęta jako dzień zawarcia umowy przedwstępnej została wskazana omyłkowo, data faktyczna ( 10 grudnia 2009 roku) nie budzi żadnych wątpliwości i znajduje odzwierciedlenie w treści dokumentu znajdującego się na k- 8-11 akt .

Przyjęta przez Sąd data początkowa biegu odsetek za opóźnienie -7 stycznia 2011 roku - nie została bliżej uzasadniona w pisemnych motywach orzeczenia . Sąd Okręgowy odwołał się jedynie do przepisu art. 481 § 1 k.c.

Motywy przyjęcia tej właśnie daty wynikają z treści uzasadnienia postanowienia z dnia 22 lutego 2013 roku, oddalającego wniosek o sprostowanie wyroku w tym zakresie. Sąd wskazał mianowicie, że 7 stycznia 2011 roku to data potwierdzenia nadania na poczcie sądowego wezwania do zapłaty ( k- 7 akt).

Nie ma jednak żadnych podstaw, by tę datę przyjąć, jako znajdującą potwierdzenie w materiale dowodowym.

Po pierwsze wezwanie do zapłaty, które miało być nadane w dniu 7 stycznia 2011 roku nosi datę 14 czerwca 2011 roku. Obejmuje ono wezwanie do uiszczenia odsetek ustawowych od kwoty 115.000 złotych , które na dzień sporządzenia pisma wynosiły wg wyliczenia powódki 21. 465 złotych. W toku rozprawy apelacyjnej pozwani dla wzmocnienia swej argumentacji złożyli printscreen ze skrzynki w (...). z dnia 15 czerwca 2011 roku - załącznikiem do wiadomości od powódki było wezwanie z dnia 14 czerwca 2011 roku. W tych okolicznościach nie ma żadnych wątpliwości, że dowód nadania z dnia 7 stycznia 20011 roku nie dotyczył wezwania do zapłaty odsetek, jak to przyjął Sąd Okręgowy. Dodatkowo powódka w tym wezwaniu wskazała, że nadal oczekuje zawarcia umowy. W samym pozwie powódka powołała się na pismo wysłane do pozwanych w dniu 14 czerwca 2011 roku. Przesłuchana w charakterze strony podła, że coś takiego pisała i czekała do września, a w końcu trzeba było coś zrobić, by rozwiązać umowę. Tym samym nie ma żadnych podstaw do twierdzenia, że jakiekolwiek wezwanie do zapłaty pochodziło z dnia 7 stycznia 2011 roku, a w konsekwencji że z tą datą rozpoczęły bieg odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia .

Analizując okoliczności niniejszej sprawy trzeba także podnieść za apelującymi, że w czerwcu 2011 roku powódka nie mogła skutecznie wezwać pozwanych do zapłaty odsetek od ceny mieszkania ( nota bene zwrotu ceny nie żądała). W czerwcu 2011 roku mogła wzywać do zawarcia umowy przyrzeczonej i to uczyniła, wskazując w wezwaniu z dnia 14 czerwca 2011 roku dzień 31 lipca 2011 roku, jako ostateczny dzień do zawarcia umowy. Strony nadal były związane postanowieniami umowy, prowadziły rozmowy na temat zawarcia umowy przyrzeczonej. Należy więc przyjąć, że pozwani pozostawali w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia należnego powódce dopiero od ich wezwania po złożeniu oświadczenia o odstąpieniu umowy. Dopiero wtedy popadli w opóźnienie, uzasadniające naliczenie odsetek na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

W aktach sprawy znajduje się załączone do pozwu oświadczenie z dnia 14 września 2011 roku o odstąpieniu o umowy przedwstępnej, zawierające także wezwanie do zwrotu wpłaconego zadatku w podwójnej wysokości, zgodnie z załączonym do tego oświadczenia kolejnym wezwaniem ( k- 12 akt) . Powołane wezwanie nosi datę 28 października 2011 roku , zawiera adnotację o jego nadaniu w dniu 9 listopada 2011 roku i wyznacza termin zapłaty żądanej kwoty na 14 listopada 2011 roku. Oświadczenie z dnia 14 września 2011 roku i wezwanie z dnia 28 października 2011 roku pozwani otrzymali łącznie w dniu 12 listopada 2011 roku. ( oświadczenie zawarte w głosie do protokołu rozprawy apelacyjnej oraz złożone w toku rozprawy w dniu 14 listopada 2013 roku, nie kwestionowane przez drugą stronę ). Zasadnie więc przyjęli w apelacji, że ich opóźnienie w spełnieniu roszczenia powódki przypada na czas od 15 listopada 2011 roku .

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku.

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. oraz podstawie § 6 pkt. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. Nr 163, poz.1349 ze zm.) Wygrodzenie pełnomocnika pozwanych to kwota 2400 złotych, a pozostałą część kosztów, objętych punktem drugim wyroku stanowi opłata od apelacji.