Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz

Protokolant st.sekr.sąd. Bożena Czajkowska

Po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2016 r. w Toruniu.

sprawy z powództwa

P. S. (1)

przeciwko:

J. R. (1)

o:

zapłatę

orzeka:

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł (tysiąc dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  przyznaje r.pr. A. A. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 2.952 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

Sygn. akt I C 828/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 maja 2016r. P. S. (2) (poprzednio L.) wniosła o zasądzenie od J. R. (1) kwoty 32.194,96 zł z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu wg norm przepisanych oraz o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. A. A. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu. Koszt pomocy prawnej nie został pokryty w żadnej części.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że pozwany jest jej byłym partnerem. Ich wspólnym dzieckiem jest K. R. (1). Powód, pracując w Anglii, od 18 lutego 2008r. pobierał zasiłek rodzinny na dziecko – C. B., który przyznawany jest osobie bezpośrednio odpowiedzialnej za wychowanie dziecka. K. R. (1) była i nadal jest wychowywana przez matkę. Powódka nie miała wiedzy, że pozwany pobiera zasiłek, dowiedziała się o tym dopiero jak wystąpiła o zasiłek w Polsce. Córka stron nigdy nie mieszkała z ojcem, matka utrzymywała i pokrywała wydatki związane z jej utrzymaniem, pozwany zatrzymując zasiłek dla siebie uzyskał wzbogacenie kosztem powódki. Powódka dochodzi zwrotu pobranego zasiłku za okres od 18 lutego 2008r. do 28 kwietnia 2013r. (275 tygodni), zasiłek wynosi 20,3 funta szterlinga tygodniowo, kurs funta brytyjskiego na dzień wniesienia pozwu wynosił 5,7610 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, że pobierał zasiłek na dziecko zgodnie z prawem, jako rodzic pracujący w Anglii, tym samym nie jest osobą wzbogaconą bez podstawy prawnej. Pozwany podniósł zarzut przedawnienie roszczenia wskazując, że zasiłek jest świadczeniem okresowym, który przedawnia się z upływem 3 lat. Pozwany w okresie od 2008r. do 2011r. przekazał powódce co miesiąc kwoty 800 zł - 1.000 zł. Następnie od września 2011r. przekazywał pieniądze w wysokości przekraczającej ustalone alimenty. Pozwany zaprzeczył ,aby zataił fakt pobierania zasiłku w Anglii. Pozwany zakupił dla córki całą wyprawkę szkolną.

W odpowiedzi powódka wskazała, ze podniesiony zarzut przedawnienia nie jest skuteczny, albowiem powódka wywodzi swoje roszczenie z bezpodstawnego wzbogacenia, dlatego zastosowanie mają przepisy o 10-letnim terminie przedawnienia.

Dalej strony wnosiły jak dotychczas.

Sąd ustalił, co następuje:

P. S. (1) i J. R. (1) są rodzicami mał. K. R. (1), ur. (...)

Bezsporne.

J. R. (1) od 10 lat pracuje w Anglii. J. R. (1) pracuje w Anglii legalnie.

Do Polski przyjechał 10 dni po narodzinach córki. Przywiózł dla córki wyprawkę, w Polsce kupił dla córki wózek, fotelik samochodowy.

Bezsporne

J. R. (1) od urodzenia córki przekazywał jej matce 800 zł miesięcznie. P. L. (obecnie S.) godziła się, aby na dziecko otrzymywać świadczenie w tej wysokości. Małoletnia K. R. (1) od urodzenia mieszka z matką.

Bezsporne.

Na mocy ugody z dnia 8 września 2011r. zawartej przed Sądem Rejonowym w Toruniu, sygn. akt (...) J. R. (1) zobowiązał się do zapłaty na rzecz mał. K. R. (1) alimentów w kwocie po 550 zł miesięcznie, płatnych do 15-go dnia każdego miesiąca, poczynając od 1 września 2011r. do rąk matki P. L. (obecnie S.), niezależnie od zasiłku rodzinnego do pobierania którego uprawniona jest matka małoletniej.

Bezsporne

Pomimo ustalenia alimentów na kwotę 550 zł miesięcznie, J. R. (1) płacił co miesiąc alimenty w kwocie 600 zł miesięcznie.

Bezsporne.

J. R. (1) złożył w Anglii wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego – C. B.. Zasiłek został mu przyznany. J. R. (1) pobierał zasiłek rodzinny w okresie od 18 lutego 2008r. do 29 kwietnia 2013r.

Zasiłek wynosił 20,70 funta tygodniowo.

Bezsporne.

Miesięczna kwota zasiłku otrzymywanego przez J. R. (1), po przeliczeniu na złote polskie, wynosiła ok. 400 zł. J. R. (1) chciał połowę otrzymywanego zasiłku w kwocie 200 zł miesięcznie oszczędzać i po ukończeniu pełnoletności przekazać oszczędzoną kwotę córce, 200 zł z zasiłku chciał przekazywać do rąk powódki. P. S. (2) (poprzednio L.) nie zgodziła się na to. Ostatecznie do września 2011r. J. R. (1) przekazywał matce małoletniej K. z zasiłku kwotę 300 zł miesięcznie, 100 zł miesięcznie oszczędzał.

Dowód: przesłuchanie pozwanego k. 106-106v

W październiku 2011r. P. L. (obecnie S.) złożyła w Polsce o przyznanie zasiłku rodzinnego. Został jej przyznany zasiłek w kwocie 68 zł miesięcznie.

Bezsporne.

Zasiłek rodzinny nie może być pobierany w dwóch krajach członkowskich Unii Europejskiej równolegle.

W związku z tym, że J. R. (1) pobiegał zasiłek w Anglii, na podstawie decyzji z dnia 22 października 2015r. P. L. (obecnie S.) musiała zwrócić część nienależenie pobranego świadczenia rodzinnego w wysokości 408 zł wraz z ustawowymi odsetkami na okres 3 lat.

Bezsporne.

Od 1 maja 2013r. zasiłek U. C. B. został przyznany P. L. (obecnie S.).

Bezsporne.

J. R. (1) utrzymuje z córką kontakt. Gdy jest w Polsce spędza z nią tyle czasu na ile pozwala mu matka dziecka i tyle ile chce sama córka K. R. (1). J. R. (1) pamięta o prezentach na urodziny, na dzień dziecka, na święta. Prezenty dla córki kupuje również bez specjalnej okazji.

Pozwany kupił wyprawkę dla córki po jej urodzeniu, kupił wózek, fotelik do samochodu, zapłacił za chrzciny, gdy dziecko podrosło dostało od ojca, rower, wrotki, hulajnogę, zabawki, ubrania, tablet, laptop. Ostatnio kupił do jej nowego pokoju lampę, którą sobie córka sama wybrała.

Bezsporne.

C. B. (...) nie domagał się od J. R. (1) zwrotu pobranego zasiłku rodzinnego.

Bezsporne.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, przesłuchania stron, zeznań świadków oraz akt (...).

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów, nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia jest niezasadny, albowiem roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia przedawnia się na zasadach ogólnych – termin przedawnienia w przedmiotowej sprawie wynosi 10 lat (art. 118 k.c.).

Sąd uznał za wiarygodne zeznanie świadków A. R., J. R. (2) i K. R. (2), co do przekazywanych powódce przez pozwanego pieniędzy, prezentów przekazywanych córce.

Sąd dał również wiarę zeznaniom świadka T. M. co do kwot pieniędzy przekazywanych przez pozwanego na rzecz powódki.

Sąd dał wiarę twierdzeniom powódki co do otrzymywanych od pozwanego pieniędzy po narodzinach córki stron. Sąd nie dał wiary jedynie twierdzeniom powódki, że nie miała wiedzy, iż pozwany pobiera w Anglii zasiłek rodzinny. Powódka dopiero w październiku 2011r. (czyli po 3 i pół roku po urodzeniu dziecka) wystąpiła o przyznanie w Polsce zasiłku rodzinnego. Trudno uwierzyć, że czekałaby tak długo na złożenie wniosku w Polsce, gdyby rzeczywiście była przekonana, że pozwany nie otrzymuje zasiłku w Anglii. Sąd zrozumiałby, gdyby powódka dała się zwodzić twierdzeniom pozwanego, że procedura przyznania zasiłku nie została zakończona przez kilka miesięcy, ale nie przez kilka lat. Trudno dać wiarę twierdzeniom powódki, że wierzyła, że procedura przyznawania zasiłku rodzinnego w Wielkiej Brytanii trwa ponad trzy lata. Zasiłek rodzinny jak sama nazwa wskazuje ma wspierać rodziny materialnie tym samym wniosek o jego rozpoznanie co do zasady winien być rozpoznawany bez zbędnej zwłoki.

W ocenie Sądu powódka wiedziała o zasiłku otrzymywanym przez pozwanego, dlatego sama wcześniej nie występowała o przyznanie zasiłku czy to wypłacanego w Polsce, czy też wypłacanego w Wielkiej Brytanii. Świadczą o tym chociażby zeznania siostry pozwanego J. R. (2), która słyszała rozmowę stron (już po rozprawie alimentacyjnej), w której pozwany przestrzegał powódkę, iż nie można pobierać dwóch zasiłków. Nadto w październiku 2011r. nie wystąpiła o przyznanie zasiłku wypłacanego w Anglii, a jedynie o zasiłek wypłacany w Polsce.

Pozwany przyznał, że pobierał zasiłek w Anglii, o czym informował powódkę. Przyznał, że nie przekazywał w całości otrzymywanych z zasiłku rodzinnego środków.

Powódka jako postawę roszczenia wskazała art. 405 § 1 k.c. w myśl którego kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

C. benefit jest to zasiłek, który przysługuje od momentu rozpoczęcia legalnej pracy w Wielkiej Brytanii czyli trzeba być zarejestrowanym w (...) (w przypadku samozatrudnienia konieczna jest rejestracja w urzędzie podatkowym H. R. & C.) oraz posiadać (...) (Numer Identyfikacji Podatkowej).

To, czy zasiłek zostanie przyznany nie zależy od wysokości zarobków czy oszczędności.

Polak może otrzymać C. B. zaraz po podjęciu legalnej pracy w Wielkiej Brytanii (opłaca NI), niezależnie od tego czy dziecko mieszka na wyspach czy nie.
Tylko jedna osoba może otrzymywać C. B.. Nie musi to być rodzic dziecka (może być np. prawny opiekun). Wypłata obejmuje tylko trzy miesiące wstecz od dnia złożenia wniosku.

C. benefit może być przyznany jeśli w tym samym czasie nie pobieramy zasiłku rodzinnego w Polsce.

Zasiłek przysługuje dziecku do 16 roku życia, dziecku do 19 roku życia studiującemu w systemie dziennym (tzw. full-time), dziecku w wieku od 16 do 17 roku życia, które właśnie skończyło szkołę i zarejestrowało się w agencji pośrednictwa pracy takiej jak: (...), (...) lub podobnej.

Osoba odpowiedzialna za wychowanie dziecka może pobierać na nie zasiłek, nawet gdy dziecko z nią nie mieszka, pod warunkiem, że ta osoba łoży na utrzymanie dziecka, kwota którą łoży na dziecko jest co najmniej równa kwocie zasiłku, osoba, z którą dziecko mieszka nie pobiera na nie zasiłku.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostaje okoliczność, że pozwany 18 lutego 2008r. do 29 kwietnia 2013r. pobierał na dziecko zasiłek rodzinny w Anglii. Wysokość zasiłku w przeliczeniu na złote polskie wynosiła ok 400 zł miesięcznie.

W świetle opisu kto może pobierać na dziecko zasiłek rodzinny w Anglii wynika, że pozwany był osobą uprawnioną do złożenia wniosku o zasiłek i pobierania zasiłku. Przez cały okres kiedy pobierał zasiłek płacił na córkę alimenty w kwocie przewyższającej wartość zasiłku. Gdyby pozwany nie był uprawniony do odbioru zasiłku to po tym jak ten sam zasiłek przyznano powódce, urząd w Anglii winien nakazać pozwanemu zwrot wypłaconych pieniędzy, a tego nie uczynił. Tym samym uznał, że zasiłek został wypłacony osobie uprawnionej.

Już tylko z tego powodu należało uznać, że pozwany nie jest osobą wzbogaconą bez podstawy prawnej. A jeżeli byłby wzbogacony bez podstawy prawnej to kosztem Skarbu Państwa Wielkiej Brytanii, a nie kosztem powódki.

W ocenie Sądu pozwany w okresie od 18 lutego 2008r. do 29 kwietnia 2013r. część zasiłku za wiedzą i zgodną powódki przekazywał jej co miesiąc wraz z alimentami, strony ustaliły, że pozostałą kwotę będzie oszczędzał i jak córka osiągnie pełnoletniość to jej ją przekaże.

Strony po urodzeniu mał. K. ustaliły, że co miesiąc pozwany będzie przekazywał matce dziecka po 800 zł. Pozwany wywiązywał się z tego obowiązku. Ustalenia te obowiązywały do końca spierania 2011r. kiedy strony ugodą sądową, obowiązującą od 1 września 2011r.,ustaliły wysokość alimentów na kwotę 550 zł miesiecznie, Skoro zatem powódka godziła się na wysokość przekazywanej przez pozwanego na dziecko kwoty i równocześnie nie wykazała, że nie wiedziała, iż część z tej kwoty pochodzi z zasiłku otrzymywanego przez pozwanego, to nie może za ten okres dochodzić zapłaty dodatkowych środków pieniężnych.

Na mocy ugody z dnia 8 września 2011r. zawartej przed Sądem Rejonowym w Toruniu, sygn. akt (...) J. R. (1) zobowiązał się do zapłaty na rzecz mał. K. R. (1) alimentów w kwocie po 550 zł miesięcznie, płatnych do 15-go dnia każdego miesiąca, poczynając od 1 września 2011r. do rąk matki P. L. (obecnie S.), niezależnie od zasiłku rodzinnego do pobierania którego uprawniona jest matka małoletniej.

W okresie od września 2011r. do kwietnia 2013r. pozwany przekazywał na rzecz córki alimenty w wyższej kwocie, tj. po 600 zł miesięcznie, tym samym w tym okresie (20 miesięcy) zapłacił 1.000 zł więcej niż wynika to z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego (do dnia wydania wyroku w przedmiotowej sprawie zapłacił o 3.150 zł więcej niż wynika to z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego). W okresie od września 2011r. do kwietnia 2013r. (20 miesięcy) pobrał zasiłek w wysokości ok. 8.000 zł (po ok. 400 zł miesięcznie). Równocześnie pozwany nie ograniczył się jedynie do płacenia alimentów na córkę. Cały czas utrzymuje kontakt z dzieckiem, interesuje się dzieckiem, gdy jest w Polsce spędza z córką czas (nie sprowadza swoich relacji z dzieckiem jedynie do kupowania prezentów), kupuje jej drobniejsze lub bardziej okazałe upominki. Wie ile kosztuje wyprawka szkolna, gdy córka miała urządzany nowy pokój zaproponował, że kupi jej coś do tego pokoju – córka wybrała lampę.

W ocenie Sądu pozwany wykazał, że przekazuje pieniądze na dziecko, że środki które od początku urodzenia córki były równe bądź w wyższe niż te, które ustalił z matką dziecka. Pozwany wykazał, że był uprawniony do wystąpienia o zasiłek w Wielkiej Brytanii i był uprawniony do jego pobierania.

W ocenie Sądu powódka nie wykazał, że pozwany jest bezpodstawnie wzbogacony jej kosztem. Jak już było powiedziane pozwany mógłby być bezpodstawnie wzbogacony w tym przypadku kosztem podmiotu, który wypłacił mu świadczenie, a podmiot ten nie domagał się zwrotu pieniędzy.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.

Powódka przegrała sprawę. Powódka jest zwolniona od kosztów sądowych, ustanowiono dla niej pełnomocnika z urzędu. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd uznał, że sytuacja materialna powódki uzasadnia obciążenie jej kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego jedynie w części, połową kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1.200 zł i opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

O kosztach wynagrodzenia pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu orzeczono na podstawie § 4 ust 1 w zw. z § 8 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. 2015r. poz. 507 ze zm.) Na koszt wynagrodzenia pełnomocnika powoda składa się kwota 2.400 zł plus 552 zł podatku VAT, łącznie 2.952 zł.