Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział XV Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Paszyńska-Michałowska

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2016 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) SA w W.

przeciwko M. B.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu

z dnia 18 grudnia 2015 r.

sygn. akt I C 1344/15

oddala apelację.

SSO Anna Paszyńska-Michałowska.

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 28 kwietnia 2015 r. do Sądu Rejonowego (...) w L., powód (...) SA w W. domagał się zasądzenia od pozwanej M. B. kwoty 859,06 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w zamian za udzieloną ochronę ubezpieczeniową wynikającą z umowy ubezpieczenie (...), potwierdzonej polisą nr (...), winien otrzymać od pozwanej składkę. Pozwana nie uiściła jednak w pełni należnej składki, mimo że ochrona ubezpieczeniowa trwała przez ustalony w umowie ubezpieczenia okres.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 12 maja 2015 r. przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym (...)w L. zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 859,06 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty i kwotę 210 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

W ustawowym terminie pozwana M. B. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości. Pozwana domagała się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana zaprzeczyła, aby zawarła z powodem umowę ubezpieczenia (...) o numerze polisy podanym w pozwie. Wskazała, że samochód zakupiła w dniu 4 maja 2013 r., przy czym została poinformowana przez sprzedającego, że pojazd nie posiada obowiązkowego ubezpieczenia (...) W związku z tym, po zakupie samochodu przywiozła go do domu na lawecie, a przed wprowadzeniem do ruchu wykupiła obowiązkowe ubezpieczenie. Pozwana powołała się na art. 31, 32 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zarzucając, że powód mając wiedzę o zbyciu pojazdu automatycznie przedłużył dotychczasową polisę na kolejne 12 miesięcy. Poza tym, przywołując art. 28 tej ustawy pozwana podniosła, że powód nie dopełnił przewidzianych z nim obowiązków, gdyż pozwana nigdy nie otrzymała polisy, nie uzyskała pouczenia o prawie wypowiedzenie dotychczasowej umowy ubezpieczenia (...), sposobie i terminie jego złożenia i skutkach wypowiedzenia oraz jego braku, co w jej ocenie powoduje, że powołana w pozwie polisa nie może rodzić dla pozwanej żadnych negatywnych skutków prawnych.

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy Poznań-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 859,06 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty, nadto zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 210 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniosła pozwana, zaskarżając wyrok w całości. Zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.: 1) art. 28 ust. 1a, 1b, 1c, 28a, 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez przyjęcie, że nie ma znaczenia kwestia niedochowania przez powoda terminów określonych w ww. przepisach oraz braku doręczenia pozwanej dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy (...), mimo że są to czynności ad probationem i konieczne jest przekazanie dokumentu umowy (...), i to w sytuacji, gdy powód miał pełny zakres danych pozwanej oraz wiedział o fakcie sprzedaży samochodu, 2) art. 5 i 354 § 2 k.c. przez brak współdziałania powoda w zakresie umożliwienia pozwanej spełnienia należnego świadczenia na rzecz powoda we właściwym terminie i bez narażenia na szkodę, a także umożliwienia skorzystania z wypowiedzenia umowy (...) zawartego w trybie art. 28 ust. 1 ww. ustawy, podczas gdy powód świadomie i celowo nie informował pozwanej o zawartej umowie i nie przesłał pozwanej dokumentu ją potwierdzającego, przy czym powód wykorzystał swe prawa w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego.

Z powołaniem na powyższe zarzuty pozwana domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Ze względu na fakt, że Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego, niniejsze uzasadnienie ogranicza się jedynie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Należało przyjąć, że samochód marki F. (...), który w dniu 4 maja 2013 r. nabyła od D. B. pozwana, był objęty w dacie sprzedaży umową ubezpieczenia (...). Umowa taka została zawarta pomiędzy powodem i D. B. w trybie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.; dalej określana jako: ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia (...) posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy. Taki tryb zawarcia umowy ubezpieczenia pojazdu F. (...) na okres od dnia 25 kwietnia 2013 r. do dnia 24 kwietnia 2014 r. wynikał z twierdzeń powoda, które nie zostały zaprzeczone.

Pozwana eksponowała opóźnienie powoda w wystawieniu polisy, nie ma jednak podstaw do przyjęcia, że przywołana okoliczność miałaby rzutować na jej zobowiązanie. Zgodnie z art. 28 ust. 1a ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, w razie zawarcia umowy, o której mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń jest obowiązany potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Wystawienie polisy nie jest w tym wypadku przesłanką dojścia umowy do skutku, albowiem stosunek ubezpieczenia zawiązuje się z mocy prawa wskutek ziszczenia się określonych w art. 28 ust. 1 warunków, począwszy od następnego dnia po zakończeniu poprzednio obowiązującej umowy. Fakt, że powód polisę wystawił z naruszeniem powyższego terminu nie wpływał więc na istnienie ważnej umowy ubezpieczenia i na okres jej obowiązywania. Zauważyć też należy, że termin 14 dni, o którym mowa w art. 28 ust. 1a upływał powodowi w dniu 9 maja 2013 r., podczas gdy pozwana nabyła pojazd od D. B. w dniu 4 maja 2013 r. Tym samym nie można przyjąć, że gdyby powód terminu potwierdzenia umowy polisą dochował, to sprzedawca pojazdu z pewnością dysponowałby polisą w dacie zawarcia umowy sprzedaży i wręczyłby ją pozwanej. Ten ostatni wniosek jest tym bardzie nieuzasadniony, że sprzedawca niezgodnie z prawdą miał powiedzieć pozwanej, że pojazd nie jest ubezpieczony, a okoliczności sprawy wskazują, że musiał wiedzieć o ubezpieczeniu pojazdu, skoro już 6 maja 2013 r. udał się do biura P.U. G. S. aby zgłosić fakt sprzedaży samochodu ubezpieczycielowi (zgłoszenie byłoby pozbawione sensu, gdyby uważał, że ubezpieczenia nie ma); nadto sprzedawca, do którego polisę wysłano pod koniec maja 2013 r., nie przekazał jej pozwanej.

Pozwana zarzuciła, że powód wysłał polisę D. B., choć samochód był już sprzedany, o czym zakład ubezpieczeń został powiadomiony. Należy jednak zauważyć, że umowa została zawarta przez powoda z D. B., obowiązywała – łącznie z powinnością opłacenia przez wyżej wymienionego za ten okres składki – od dnia 25 kwietnia 2013 r., natomiast na pozwaną z późniejszą datą sprzedaży pojazdu jedynie przeszły prawa i obowiązki poprzedniego posiadacza wynikające z umowy (art. 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). W tej sytuacji przesłanie dokumentu polisy D. B., jako temu, z którym umowa została zawarta (zresztą zaledwie miesiąc wcześniej), nie było bezpodstawne. Dodać tu trzeba, że zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, to posiadacz pojazdu mechanicznego, który przeniósł prawo własności tego pojazdu, jest obowiązany do przekazania posiadaczowi, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia (...) posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Wskazywana przez pozwaną okoliczność, że sprzedawca zawiadomił ubezpieczyciela o przeniesieniu własności pojazdu, nie oznacza nałożenia na powoda obowiązków informacyjnych wobec nabywcy, w tym poinformowania go o umowie zawartej z poprzednim właścicielem pojazdu. Zawiadomienie, o którym mowa wywołuje zgodnie z ustawą jedynie skutki dla odpowiedzialności zbywcy, gdyż zgodnie z art. 32 ust 4 cyt. ustawy ponosi on solidarną odpowiedzialność z posiadaczem pojazdu, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, za zapłatę składki należnej zakładowi ubezpieczeń za okres od dnia przeniesienia prawa własności do dnia powiadomienia przez niego zakładu ubezpieczeń o zbyciu pojazdu.

W apelacji zarzucono naruszenie art. 28 ust. 1b, 1c ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wskazując, że powód zaniechał podjęcia wszelkich działań zmierzających do poinformowania pozwanej, a także D. B. o fakcie automatycznego przedłużenia umowy ubezpieczenia. Zauważyć jednak należy, że przywołane przepisy dotyczą powinności informacyjnych zakładu ubezpieczeń na etapie jeszcze przed upływem okresu 12 miesięcy, na które umowa została zawarta, nie zaś już po jej przedłużeniu. Wobec tego nie można z nich wywodzić jakichkolwiek powinności informacyjnych powoda wobec pozwanej, która przecież nabyła samochód, gdy obowiązywała już nowa umowa ubezpieczenia, przedłużona automatycznie w trybie art. 28 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, a która już dalszemu przedłużeniu w okresie posiadania pojazdu przez pozwaną nie uległa, wobec unormowania z art. 31 ust. 1 ww. ustawy. Z kolei odnośnie niedochowania wobec D. B. wymogów informacyjnych z art. 28 ust. 1b, 1c, to nie można tego stwierdzić – wbrew ustaleniu Sądu Rejonowego (zresztą niezrozumiałemu, bo mieszającemu obowiązek informacyjny z potwierdzeniem umowy polisą – k.66 akt) – gdyż w postępowaniu pierwszoinstancyjnym pozwana nie podnosiła takich zarzutów i żadne postępowanie dowodowe nie było prowadzone na tę okoliczność, zaś powód oświadczył, że warunki do zawarcia umowy w trybie art. 28 ust. 1 zostały spełnione. Można więc jedynie zauważyć, że wystawienie polisy w trybie art. 28 ust. 1, jak również zachowanie D. B. po sprzedaży pojazdu wskazują, iż wiedział on o ubezpieczeniu pojazdu na dalszy okres i brak jest dowodów, by kiedykolwiek kwestionował zwarcie z nim umowy w tym trybie.

W świetle powyższych rozważań niezasadne były też zarzuty apelacji dotyczące naruszenia art. 354 § 2 k.c. oraz art. 5 k.c. – nie wynika z nich bowiem, by powód dopuścił się zaniedbań swoich obowiązków wynikających z ustawy i umowy, które uzasadniałyby zwolnienie pozwanej od obowiązku świadczenia składki mimo ważnej umowy ubezpieczenia (...) i by roszczenie z pozwu można uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zaistniała sytuacja, w której znalazła się pozwana, była – przynajmniej w świetle tego, co ona sama twierdziła – bezpośrednim wynikiem udzielenia jej błędnej informacji w kwestii ubezpieczenia przez sprzedawcę, nie zaś naruszenia obowiązków przez powoda.

Sąd Okręgowy nie stwierdził również naruszenia art. 28a ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Artykuł ten dotyczy możliwości wypowiedzenia umowy ubezpieczenia zawartej w trybie art. 28 ust. 1, gdy posiadacz pojazdu mechanicznego w tym samym czasie jest ubezpieczony w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń. W okolicznościach niniejszej sprawy do takiego wypowiedzenia z całą pewnością nie doszło (nie zgłoszono twierdzeń przeciwnych), zatem przesłanki z przywołanego tu przepisu nie ziściły się i stąd nie mogło dojść do jego naruszenia przez Sąd w zaskarżonym wyroku.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c., uznając ją za niezasadną.

SSO A. Paszyńska-Michałowska