Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Maciej Schulz

Protokolant: asyst. sędziego Agnieszka Lulkowska

przy udziale Prokuratora Marka Traczyk

po rozpoznaniu dnia 20 grudnia 2016 r. w Warszawie

sprawy G. D., syna Z. i A., ur. (...) w miejscowości K.

oskarżonego o czyn z art. 254 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 21 stycznia 2016 r. sygn. akt III K 155/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie do ponownego rozpoznania; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. C. kwotę 516, 60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

VI Ka 782/16

UZASADNIENIE

G. D. został oskarżony o to, że w dniu 11 listopada 2014 roku w W. w rejonie Ronda (...) przy Alejach (...) brał czynny udział w nielegalnym zbiegowisku, które wyodrębniło się w wyniku wydarzeń zakłócających Marsz Niepodległości, wiedząc, że jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na funkcjonariuszy Policji, wykonujących obowiązki służbowe związane z zabezpieczeniem Marszu Niepodległości oraz na mienie publiczne tj. o czyn z 254 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie wyrokiem z dnia 21 stycznia 2016 roku, III K 155/15 orzekł:

I.  oskarżonego G. D. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, przy czym, ustalił, że działał publicznie, celowo, bez powodu okazując przy tym rażące lekceważenie dla porządku publicznego i za tak opisany czyn na podstawie art. 254 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. skazał go na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu dni zatrzymania: 11.11.2014 r., 12.11.2014 r. oraz 13.11.2014 r. uznając 3 dni kary pozbawienia wolności za wykonane;

III.  na podstawie art. 44 § 1 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr 774/14 Drz 252/14 pod poz. 1 poprzez zniszczenie;

IV.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości z kosztów sądowych, w zakresie wydatków przejmując je na rachunek Skarbu Państwa;

V.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. C. kwotę 648 zł plus podatek VAT tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego. Skarżąc wyrok w całości podniósł zarzut obrazy przepisów postępowania i błędu w ustaleniach faktycznych. Obrońca wniósł o uniewinnienie oskarżonego ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona przez obrońcę oskarżonego apelacja jest zasadna, przy czym na obecnym etapie postępowania na akceptację zasługiwał alternatywny wniosek w niej zawarty. Zasadniczym powodem uchylenia zaskarżonego wyroku przez Sąd Odwoławczy i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, było dopuszczenie się przez Sąd Rejonowy obrazy art. 410 k.p.k. poprzez oparcie się przy wyrokowaniu na nieujawnionych na rozprawie głównej okolicznościach. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przedstawione zostały ustalenia faktyczne, których nie sposób wywieść ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Nie wiadomo zatem, jakie dowody stanowiły podstawę ustaleń, o których dokładniej będzie mowa poniżej. Przypuszczać jedynie można, iż okoliczności te były znane Sądowi Rejonowemu z urzędu z rozpoznawania innych spraw dotyczących przedmiotowego wydarzenia. Sąd ten zaniechał jednakże dołączenia akt innych spraw, które zawierałyby dowody potwierdzające ustalony stan faktyczny ani też w inny sposób nie wykazał źródła ich podchodzenia. Rację ma obrońca oskarżonego kwestionując prawidłowość procedowania w tym zakresie. Zaskarżony wyrok nie poddaje się tym samym pełnej kontroli instancyjnej, bowiem nie ma możliwości weryfikacji prawidłowości ustaleń faktycznych, co do organizacji i przebiegu marszu, miejsca zgromadzenia się osób tworzących nielegalne zgromadzenie, które odłączyło się od głównego, legalnego marszu czy też faktycznego zachowania się tej grupy osób. Brak jest dowodów na wzywanie zgromadzonych przez funkcjonariuszy Policji do zaprzestania agresywnych zachowań, do rozejścia się oraz informowania o tym, że zgromadzenie jest nielegalne i mogą zostać użyte środki przymusu bezpośredniego.

Z ujawnionych na rozprawie okoliczności wynika, że Marsz Niepodległości („marsz główny”) był do pewnego momentu legalny. Nie ustalono, w której części marsz był nielegalny, gdzie znajdował się jego początek. Nie ma zatem pewności czy mogło dojść do pomyłki i zatrzymania osoby biorącej udział w legalnym zgromadzeniu.

Poza sporem pozostaje, że funkcjonariusze Policji otrzymali dyspozycję legitymowania osób, które potencjalnie mogły być uczestnikami nielegalnego zgromadzenia. Charakterystycznym elementem rozpoznawczym miało być przemoczone ubranie, co mogło sugerować użycie armatki wodnej w kierunku danej osoby z uwagi na jej agresywne zachowanie czy też w kierunku osób znajdujących się w centrum zamieszek. Nie ma jednak pewności, czy oblane wodą zostać mogły osoby przypadkowe mimo, iż nie były aktywne w zamieszkach lub osoby uczestniczące w „marszu głównym” (legalnym).

Racjonalne są także argumenty skarżącego dotyczące znamion czynu zarzucanego oskarżonemu. Czyn z art. 254 § 1 k.k. może być popełnione tylko z winy umyślnej i w zamiarze bezpośrednim. Brak jest w realiach niniejszej sprawy materiału dowodowego potwierdzającego, aby oskarżony obejmował swoją świadomością udział w nielegalnym zbiegowisku. Okoliczność ta ma kluczowe znaczenie dla ustalenia jego sprawstwa. Prowadząc rozważania w przedmiocie kwalifikacji prawnej czynu, Sąd Rejonowy pominął kwestię zakresu przyznania się przez oskarżonego w postępowaniu przygotowawczym do popełnienia zarzucanego mu czynu. Treść jego wyjaśnień składanych w postępowaniu przygotowawczym budzi wątpliwości tutejszego Sądu czy oskarżony faktycznie przyznał się do świadomego brania czynnego udziału w nielegalnym zgromadzeniu czy też do zachowania, które mogłoby być ewentualnie rozpatrywane w kontekście dopuszczenia się czynnej napaści na funkcjonariusza Policji (art. 223 § 1 k.k.). Przy czym, ten ostatni zarzut nie został przedstawiony oskarżonemu, a w ocenie Sądu Okręgowego, przypisanie takiego czynu na obecnym etapie postępowania byłoby niedopuszczalne z uwagi na dyspozycję art. 434 pkt 1 k.p.k. oraz art. 443 k.p.k.

Na podstawie omówionych powyżej okoliczności, zasadnym jest stwierdzenie, iż zgromadzony dotychczas materiał dowodowy nie zawiera wszystkich informacji niezbędnych do poczynienia prawidłowych ustaleń faktycznych i umożliwiających prawidłowe wyrokowanie. Kwestie budzące wątpliwości nie były w ogóle weryfikowane przez Sąd I Instancji, co też w pełni uzasadnia uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Ponownie badając sprawę Sąd Rejonowy winien poczynić szczegółowe ustalenia w zakresie wyszczególnionych powyżej zagadnień. Wymienić tu należy czynności w postaci przesłuchania świadka M. N. co do charakteru i legalności marszu, jego przebiegu, momentu jego rozwiązania oraz działań podejmowanych w tym zakresie przez Policję. Konieczne jest też ustalenie czy i w którym momencie Policjanci wzywali uczestników marszu do rozejścia się w sposób umożliwiający usłyszenie tych wezwań przez osoby zgromadzone. Jeżeli natomiast świadek ten nie będzie posiadał takich wiadomości, to Sąd Rejonowy winien rozważyć ustalenie i przesłuchanie innych osób (np. funkcjonariuszy Policji kierujących działaniami Policji i odpowiedzialnych za zabezpieczenie Marszu Niepodległości), którzy mogą dysponować wiedzą umożliwiającą wyjaśnienie spornych kwestii. Zwrócić dodatkowo należy uwagę na potrzebę ustalenia w jakim zakresie i od którego momentu Marsz Niepodległości był nielegalny oraz czy jego uczestnicy, w tym oskarżony mieli świadomość, że uczestniczą w nielegalnym zgromadzeniu, o którym mowa w art. 254 k.k. Ustalić nadto należy czy oskarżony z uwagi na panujące zamieszanie mógł zostać przypadkowo oblany wodą, co w konsekwencji skutkowało jego zatrzymaniem.

Uchylając zaskarżone orzeczenie do ponownego rozpoznania Sąd Odwoławczy zgodnie z art. 36 pkt 2 ustawy z dnia 27 września 2013 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw zastosował art. 437 § 2 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 roku albowiem akt oskarżenia w niniejszej sprawie wniesiono przed wejściem w życie w/w ustawy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.