Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Nowakowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Boniecka-Koźluk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie : Doroty Ositek, Andrzeja Jóźwiaka

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniach : 18 kwietnia 2013 roku , 22 maja 2013 roku

sprawy Z. R. (1) skazanego za czyn z art. 171 § 1 k.k. i inne

postanawia

1.na podstawie art. 611 b § 2 pkt 3 k.p.k. w związku z art. 604 § 1 pkt 1 k.p.k.

stwierdzić niedopuszczalność przekazania do wykonania w Republice Federalnej Niemiec kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec Z. R. (1) s. M. i K., ur. (...) w G., wyrokami Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza w Warszawie to jest:

-

kary 8 lat pozbawienia wolności orzeczonej prawomocnym wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2011 roku w sprawie o sygnaturze akt III K 157/10,

-

kary 1 roku pozbawienia wolności orzeczonej prawomocnym wyrokiem z dnia 18 lipca 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt III K 188/12;

2. zasądzić ze Skarbu Państwa na Recz adwokata M. K. kwotę 885,60 ( osiemset osiemdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt groszy ) , w tym kwotę 165,60

( sto sześćdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt groszy ) 23 % podatku VAT , tytułem nieopłaconej obrony z urzędu;

3. koszty postępowania w sprawie przejąć na rzecz Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Minister Sprawiedliwości pismem z dnia 8 lutego 2013 roku zwrócił się do Sądu Okręgowego w Warszawie na podstawie art. 610 § 2, 611 § 3 i 611e k.p.k. o wydanie postanowienia w przedmiocie stwierdzenia dopuszczalności przekazania do wykonania w Republice Federalnej Niemiec kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami:

- z dnia 1 sierpnia 2011 roku (sygn. akt III K 157/10) – kara 8 lat,

- z dnia 18 lipca 2012 roku (sygn. akt III K 188/12) – kara 1 roku.

Na posiedzeniu w dniu 18 kwietnia 2013 roku skazany Z. R. (1) wniósł o stwierdzenie dopuszczalności przekazania wykonania kar do Republiki Federalnej Niemiec.

Takie stanowisko zajął też jego obrońca.

Prokurator wniósł o stwierdzenie niedopuszczalności przekazania do wykonania kar.

Sąd ustalił, co następuje :

Skazany urodził się w Polsce, w G. w 1968 roku, a jego rodzice posiadali obywatelstwo polskie.

Z. R. (1) przesłuchiwany w dniu 18 września 2006 roku do sprawy RSD 12/05 w charakterze podejrzanego wyjaśnił, że aktualnie prowadzi gospodarstwo rolne położone w m. O., S.o łącznej powierzchni około 6 ha. /k. 50/.

Z. R. (1) przesłuchiwany w dniu 13 maja 2008 roku do sprawy VI Ds. 9/05 w charakterze podejrzanego wyjaśnił, że prowadził działalność gospodarczą miedzy 1985 i 1987 roku pod nazwą (...) w Polsce w G., od 1987 roku był zatrudniony na terenie Niemiec gdzie także kontynuował naukę i prowadził działalność gospodarczą, równolegle w tym czasie w latach 1989-1993 prowadził działalność gospodarczą w Polsce. W 1996 roku powrócił do Polski gdzie był zatrudniony w firmie handlowej w G. prze okres 1 roku, potem prowadził działalność gospodarczą na terenie Litwy, był udziałowcem firm (...)i (...) oraz w firmie ukraińskiej (...). Aktualnie utrzymuje się z prowadzenia gospodarstwa rolnego w m. S. , woj. (...)- (...) oraz w m. G./k. 54/.

W toku czynności Centralnego Biura Śledczego , prowadzonych w 2005 roku , Biuro Międzynarodowej (...) Policji , pismem z dnia 4 sierpnia 2005 roku , informowało, że z ustaleń strony niemieckiej wynika m.in., że:

według stanu w 2005 roku żadne miejsce pobytu, adresu lub inne Z. R. (1) na terenie Niemiec nie jest znane. Na początku 1998 roku Z. R. przywiózł 200 gramów amfetaminy z G. do B., natomiast w październiku 1998 roku R. dostarczył 1 kg amfetaminy z G. do B., w obydwu dostawach amfetamina była ukryta w przygotowanej gaśnicy. R. był systematycznie notowany przez policję kryminalną w latach 1989-1998: w marcu 1995 roku wykazano paserstwo kwalifikowane (w celu osiągnięcia zysku), kradzież i sprzedaż pojazdów do Polski i Rosji, ostatnio w sierpniu 1998 notowany jako podejrzany o naruszenie przepisów ustawy o narkotykach /k. 57-58/.

Z. R. (1) przesłuchiwany w dniu 14 maja 2009 roku do sprawy Ap V Ds. 9/09 w charakterze podejrzanego wyjaśnił, że utrzymuje się z prowadzenia działalności gospodarczej – prowadzi myjnię samochodową w B. i prowadzi działalność rolniczą /k. 61-62/. Na posiedzeniu w dniu 15 maja 2009 roku w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania wyjaśnił, że przed zatrzymaniem otworzył działalność gospodarczą – myjnię samochodową oraz jest rolnikiem, posiada plantacje wierzby energetycznej. A także , że przed zatrzymaniem mieszkał w G. wraz z konkubiną , ma ustalony termin ślubu, pragnie żyć jak porządny obywatel, pracować i utrzymywać rodzinę /k. 64-65/.

W czasie wywiadu kuratorskiego , przeprowadzonego w dniu 30 kwietnia 2010 roku, do sprawy III K 157/10 przez Kuratora II Zespołu (...) Sądu Rejonowego w G.(sygn. II 9 Wd 378/10) kurator zawodowy ustalił m.in., że: Z. R. (1) jest zameldowany w G. przy ul. (...), posiada gospodarstwo rolne o pow. około 6 ha, na którym prowadzi uprawę wierzby energetycznej. Po ukończeniu nauki w Zespole (...)w G. i uzyskaniu uprawnień do wykonywania zawodu kucharza przez pewien czas prowadził wspólnie z siostrą M. działalność gospodarczą w branży gastronomicznej. Następnie wyjechał do Niemiec i tam przebywał do czasu rozwodu. Po powrocie do Polski zajmował się uprawą wierzby energetycznej. Od ponad trzech lat (na dzień sporządzania wywiadu), przebywał w areszcie śledczym , a od marca do maja 2009 roku przebywał w domu , zwolniony za kaucją /k. 71-72/

Z. R. (1) był uczestnikiem przestępczości zorganizowanej. Obecnie został prawomocnie skazany wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego Warszawa – Żoliborz III K 157/10 na karę 8 lat pozbawienia wolności

2.  Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim II K 157/08 na karę 12 lat pozbawienia wolności,

3.  Sądu Rejonowego Warszawa – Żoliborz III K 188/12 na karę 1 rok pozbawienia wolności.

4.  W sprawie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim sygn. akt II K 157/08

ma orzeczoną zastępczą karę 150 dni pozbawienia wolności.

Zgodnie z aktualnym obliczeniem kar wyżej wymienione kary mają być odbywane do dnia:

ad. pkt 1 – 13-05-2017, ad. pkt 2 – 13-11-2026, ad. pkt 3 – 13-11-2027, ad. pkt 4 – 11-04-2028.

Skazany nieprzerwanie przebywa w warunkach izolacji penitencjarnej od 13 maja 2009 roku

/obliczenie kar w opinii o skazanym k. 140/

W związku z tym, że Z. R. (1) posiada dwa obywatelstwa: polskie i niemieckie, jako osoba posiadająca obywatelstwo niemieckie , złożył wniosek do Ministra Sprawiedliwości o przekazanie do wykonania kar pozbawienia wolności na terytorium Republiki Federalnej Niemiec.

/Pismo k. 121 akt III K 188/12/

Sąd dokonał ustaleń na podstawie dokumentów zawartych w aktach spraw III K 188/12 Sądu Rejonowego dla Warszawy Żoliborza oraz dokumentów zawartych w aktach sprawy III K 157/10 Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza. Analiza całokształtu materiału dowodowego pozwalała na ustalenie stanu faktycznego w sposób prawidłowy.

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom skazanego złożonym na posiedzeniu w dniu 18 kwietnia 2013 roku, w których wskazywał , że po wyjechaniu do Niemiec w 1987 roku , zamieszkał tam na stałe i mieszkał jednocześnie w Polsce i w Niemczech do momentu zatrzymania.

Prawdą jest , w świetle całego materiału dowodowego, że Z. R. (1) po zawarciu związku małżeńskiego w 1987 roku , zamieszkał z żoną w Niemczech. Lecz składając wyjaśnienia zataił, że po rozwodzie z żoną w 1995 lub 1996 roku powrócił na stałe do Polski i w Polsce skoncentrował swój ośrodek życiowy. Wynika to z ustaleń dokonanych w toku czynności Centralnego Biura Śledczego, prowadzonych w 2005 roku (pismo z dnia 4 sierpnia 2005 Biura Międzynarodowej Współpracy Policji) , gdzie uzyskiwano aktualne informacje od Policji niemieckiej. Wynika to także z wywiadu kuratorskiego przeprowadzonego w 2010 roku i licznych wyjaśnień samego skazanego składanych w toku dokonywanych czynności procesowych z jego udziałem.

Aktualne wyjaśnienia skazanego, w których wskazał on na powiązania z Niemcami i chęć przeprowadzenia się do Niemiec wraz z konkubiną i dzieckiem po odbyciu kary , mają wyłącznie podłoże związane z uzasadnieniem wniosku i realizacją przesłanek na przekazanie do wykonania orzeczonej kary za granicę. Dlatego też Sąd w tym zakresie wyjaśnieniom skazanego nie dał wiary.

Sąd zważył, co następuje:

Z. R. (1) urodził się na terytorium Polski , z rodziców posiadających obywatelstwo polskie. Wobec tego w związku z art. 34 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 14 ustawy z dnia 02 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim nabył z chwilą urodzenia obywatelstwo polskie z mocy prawa. Skazany obywatelstwo niemieckie nabył w okresie późniejszym, podczas swojego zamieszkiwania na terytorium Republiki Federalnej Niemiec.

Skazany posiada zatem dwa obywatelstwa – polskie i niemieckie. Taki stan rzeczy powoduje istnienie zazwyczaj skomplikowanej sytuacji prawnej osoby fizycznej i dlatego w ustawie z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim ustawodawca w art. 3 postanowił, że „ obywatel polski posiadający równocześnie obywatelstwo innego państwa ma wobec Rzeczypospolitej Polskiej takie same prawa i obowiązki jak osoba posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie” oraz „obywatel polski nie może wobec władz Rzeczypospolitej Polskiej powoływać się ze skutkiem prawnym na posiadane równocześnie obywatelstwo innego państwa i na wynikające z niego prawa i obowiązki” i w związku z tą normą prawną Z. R. (1) jest traktowany przed organami państwowymi w Polsce jako obywatel polski.

W ocenie Sądu – wbrew stanowisku prezentowanemu we wniosku przez Ministra Sprawiedliwości - do sytuacji procesowej skazanego nie mają zastosowania normy prawne umieszczone w rozdziale 66 Kodeksu postępowania karnego. W szczególności sytuacji prawnej Z. R. (1) nie może regulować norma prawna skodyfikowana w art. 610 § 1 k.p.k., ponieważ reguluje ona uprawnienia Ministra Sprawiedliwości wobec cudzoziemca skazanego wyrokiem polskiego sądu, a skazany nie spełnia tej przesłanki w zakresie posiadanego obywatelstwa – nie może się powoływać skutecznie na fakt posiadania obywatelstwa niemieckiego, a jest traktowany wyłącznie jak obywatel polski.

Nie zaszła także sytuacja wskazana przez Ministra Sprawiedliwości, opisana w art. 611 e k.p.k. – „ jeżeli skazany prawomocnym wyrokiem albo wobec którego prawomocnie orzeczono środek, opuści terytorium państwa skazania, udając się na terytorium państwa, którego jest obywatelem, zanim odbędzie orzeczoną karę albo zanim zostanie wykonany orzeczony wobec niego środek, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio. Przepisów art. 611b § 1 pkt 3 oraz § 2 pkt 2 nie stosuje się”. Jak wynika z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd, Z. R. (1) nie opuścił terytorium Polski i jest cały czas osadzony w zakładach karnych w Polsce , począwszy od 2009 roku.

Należy zauważyć również , że do sytuacji prawnej skazanego zastosowanie znajduje art. 611 b § 2 pkt 3 k.p.k. uznający za niedopuszczalne przekazania orzeczenia do wykonania w państwie obcym w związku z odesłaniem do art. 604 § 1 pkt k.p.k. Na podstawie tych przepisów niedopuszczalne jest przekazanie orzeczenia do wykonania w państwie obcym jeżeli skazany na karę pozbawienia wolności lub osoba, wobec której wszczęto środek polegający na pozbawieniu wolności, jest obywatelem polskim lub korzysta w Rzeczypospolitej Polskiej z prawa azylu. Z. R. (1) posiada od urodzenia obywatelstwo polskie , co jest bezsporne.

Zdaniem Sądu udzielenie zgody – stwierdzenie dopuszczalności przekazania do wykonania wyżej wymienionych kar nie znajduje oparcia w przedmiotowych regulacjach.

W ocenie Sądu należy nadmienić, iż istnieje teoretycznie i ewentualnie możliwość rozważenia wystąpienia przez Sąd z wnioskiem o wykonanie kary pozbawienia wolności w trybie przepisów Rozdziału 66f (art. 611 t § 3 pkt 3) za zgodą właściwego sądu lub innego organu Republiki Federalnej Niemiec.

Na podstawie wskazanej normy prawnej w razie prawomocnego orzeczenia przez sąd polski wobec obywatela polskiego lub cudzoziemca kary pozbawienia wolności podlegającej wykonaniu, sąd okręgowy, w którego okręgu wydano orzeczenie, za zgodą skazanego, może wystąpić o wykonanie orzeczenia bezpośrednio do właściwego sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, zwanego "państwem wykonania orzeczenia", jeżeli przekazanie orzeczenia do wykonania pozwoli w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary. Wystąpienie to sąd kieruje do właściwego sądu lub innego organu:

1)państwa wykonania orzeczenia, którego skazany jest obywatelem i w którym posiada stałe lub czasowe miejsce pobytu,

2)państwa wykonania orzeczenia, którego skazany jest obywatelem i w którym nie posiada stałego lub czasowego miejsca pobytu, lecz na podstawie prawomocnej decyzji będzie do niego wydalony po odbyciu kary lub zwolnieniu z zakładu karnego,

3)innego państwa wykonania orzeczenia, za zgodą właściwego sądu lub innego organu tego państwa

- o ile skazany przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie, do którego skierowano wystąpienie.

Ponadto przed wystąpieniem do państwa, o którym mowa powyżej, sąd zwraca się do właściwego sądu lub innego organu tego państwa o zgodę na przekazanie orzeczenia do wykonania. W pozostałych wypadkach sąd może zwrócić się do właściwego sądu lub innego organu państwa wykonania orzeczenia o opinię w przedmiocie przekazania orzeczenia.

Wyraźne wskazanie w art. 611t § 1, że skazanym może być nie tylko cudzoziemiec, ale również obywatel polski, w powiązaniu z treścią § 3 uprawnia do wniosku, iż przekazanie w trybie przepisów rozdziału 66f może dotyczyć również skazanego posiadającego podwójne obywatelstwo – polskie i państwa członkowskiego UE, będącego państwem wykonania orzeczenia – o ile w tym ostatnim państwie ma stałe lub czasowe miejsce pobytu albo spełniony jest warunek określony w art. 611t § 3 pkt 2.

Jednakże Z. R. (1) nie spełnia powyższych przesłanek, ponieważ nie ma stałego miejsca zamieszkania , ani miejsca pobytu, na terytorium Republiki Federalnej Niemiec oraz nie zostanie wydalony z Polski do Niemiec. Poza tym regulacja powyższa mówi jedynie o uprawnieniu Sądu Okręgowego, a nie obowiązku wystąpienia o przejęcie kary do wykonania.

Z. R. (1) swój ośrodek życia przed zatrzymaniem miał usytuowany w Polsce (powrócił do Polski na stałe po pobycie w Niemczech nie później niż w 1998 roku) , popełniał wszystkie przypisane mu prawomocnymi wyrokami przestępstwa na terenie Polski, aktualnie odbywa kary pozbawienia wolności w Polsce . Brak jest w ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie jakichkolwiek przesłanek, aby obciążać w tej sytuacji Republikę Federalną Niemiec kosztami wykonywania kar pozbawienia wolności wobec Z. R. (1) z tego tylko powodu, że jako drugie posiada on obywatelstwo niemieckie – nabyte w okresie późniejszym życia – non per natum.

Wydanie przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim w II Wydziale Karnym postanowienia z dnia 6 lutego 2013 roku , sygn. akt II Kop 14/13 o prawnej dopuszczalności przekazania do wykonania w Republice Federalnej Niemiec pozostałej kary 12 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 grudnia 2010 roku sygn. akt II K 157/08 , nie jest wiążące dla Sądu w niniejszej sprawie. Jak wynika z treści postanowienia z dnia 6 lutego 2013 roku (k. 44-46), Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim oparł dopuszczalność przekazania do wykonania kary na postanowieniach Konwencji o przekazywaniu osób skazanych sporządzonej w Strassburgu w dniu 21 marca 1983 roku.

Należy zauważyć, że w myśl preambuły Konwencji o przekazywaniu osób skazanych sporządzonej w Strasburgu dnia 21 marca 1983 roku (Dz. U. z 1995 roku, Nr 51, poz. 279) celem konwencji jest umożliwienie cudzoziemcom odbywania kary w ich własnym społeczeństwie. Skazany od wielu lat pomimo posiadania podwójnego obywatelska koncentrował swe życie w Polsce, stale tu zamieszkiwał i przed pozbawieniem go wolności jak i po opuszczeniu Zakładu Karnego , wbrew obecnym twierdzeniom , nie planował zamieszkania na terenie Niemiec. Ponadto należy wyraźnie podkreślić, że wniosek inicjujący niniejsze postępowanie złożony przez Ministra Sprawiedliwości został oparty na przepisach art. 610 § 2, 611 § 3 i 611e kodeksu postępowania karnego.

O opłacie adwokackiej orzeczono na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie… ( Dz.U. Nr 163, poz.1348, z późn. zm. ) , wobec złożenia przez obrońcę z urzędu stosownego wniosku i oświadczenia.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy postanowił jak na wstępie.