Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2016r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR Alina Gałęzowska

Protokolant Aniela Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2016r. w Środzie Śląskiej

sprawy z powództwa Kancelarii (...) S.A z siedzibą w K.

przeciwko A. S.

o zapłatę

uchyla wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny z dnia 22 marca 2016 r. sygn. akt I C upr 1195/15 w całości i powództwo oddala.

Z)

1. odnotować,

2. kal. 21 dni

30.11..2016

Sygn. akt I C upr 1195/15

UZASADNIENIE

Strona powodowa Kancelaria (...) S.A. z siedzibą w K. wniosła w dniu 5 listopada 2015 r. do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko pozwanej A. S. o zasądzenie na jej rzecz nakazem zapłaty kwoty 920,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 lipca 2014 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu strona powodowa podała, że w dniu 4 maja 2015 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. ( poprzednio (...) Sp. z o.o. w W.) dokonała na rzecz Kancelarii (...) S.A. w K. przelewu wierzytelności przysługującej jej w stosunku do pozwanej, o czym pozwana została poinformowana pismem z dnia 4 maja 2015 r. Przedmiotowa wierzytelność wynika z umowy pożyczki na kwotę 1.300,00 zł, którą pozwana zawarła z (...) Sp. z o.o. w W. w dniu 29 maja 2014 r., za pośrednictwem platformy internetowej www.kredito24.pl. (...) zgodnie z w/w umową pożyczki – przed wypłaceniem przez cedenta środków pieniężnych w umówionej wysokości na wskazane przez pozwaną konto bankowe – dokonała weryfikacji swoich danych osobowych oraz akceptacji warunków umowy, realizując przelew weryfikacyjny na rachunek cedenta. Cedent w dniu 29 maja 2014 r. wypłacił środki pieniężne zgodnie z zawartą umową pożyczki, zaś uzgodniony i zaakceptowany przez strony umowy całkowity koszt pożyczki, którą pozwana zobowiązała się zwrócić do dnia 13 lipca 2014r. wynosi 920,00 zł. W dniu 4 maja 2015 r. strona powodowa wezwała pozwaną do dobrowolnego spełnienia świadczenia pieniężnego, a wobec niespełnienia przez nią świadczenia, wniosła przeciwko pozwanej pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Postanowieniem z dnia 17 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie VI Nc-e (...) stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej.

Wyrokiem zaocznym z dnia 22 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej zasądził od pozwanej A. S. na rzecz strony powodowej Kancelarii (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 920,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., a także wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 210 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, nadając wyrokowi zaocznemu rygor natychmiastowej wykonalności.

Pozwana w sprzeciwie od wyroku zaocznego z dnia 22 marca 2016 r. zarzuciła , że nie została zawiadomiona o terminie rozprawy, wniosła o uchylenie wyroku zaocznego w całości, oddalenie powództwa i zwolnienie jej od ponoszenia kosztów rozprawy zaocznej i sprzeciwu. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że nie łączył jej ze stroną powodową żaden stosunek zobowiązaniowy. Nie została skutecznie poinformowana o przelewie wierzytelności. Jedyne zobowiązanie, jakie miała w stosunku do (...) Sp. z o.o. w W. na kwotę 1000,00 zostało przez nią spłacone w dniu 6 października 2014 r. , na którą to okoliczność przedłożyła dowód wpłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 maja 2014 r. (...) Sp. z o.o. w W. dokonała przelewu na rachunek bankowy A. S. kwoty 1.300,00 zł. tytułem (...).

Dowód: potwierdzenie wykonania przelewu z dnia 29 maja 2014 r. k. 31

Dnia 6 października 2014 r. A. S. wpłaciła na rachunek bankowy (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 1.000,00 zł. tytułem spłaty qibdvd.

Dowód: potwierdzenie wpłaty z dnia 6 października 2014 r. k. 43

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd w każdej sprawie cywilnej bada między innymi czy osoba składająca wniosek ma legitymację procesową. Legitymacja procesowa jest pojęciem wypracowanym na gruncie doktryny prawa procesowego i oznacza uprawnienie do wystąpienia w danym procesie w charakterze wnioskodawcy (legitymacja procesowa czynna) bądź uczestnika postępowania (legitymacja procesowa bierna). Innymi słowy, jest to zdolność do tego, żeby w danym procesie wystąpić w charakterze strony lub uczestnika – wnioskodawcy. Aby to mogło nastąpić, dany podmiot musi posiadać szczególną kwalifikację pozwalającą na wystąpienie z danym wnioskiem właśnie przez niego lub właśnie z jego udziałem (W. Broniewicz, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008 r., str. 144). Najczęściej takie uprawnienie wynika z łączącego strony stosunku prawnego określonego przez przepisy prawa materialnego.

Legitymacja materialna oznacza posiadanie przez dany podmiot prawa podmiotowego lub interesu prawnego mogącego podlegać ochronie na drodze sądowej, legitymacja formalna zaś uprawnienie do wytoczenia powództwa i popierania go w celu uzyskania ochrony praw podmiotowych, przy czym najczęściej obie te legitymacje pokrywają się. Legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa (tak też: uzasadnienie uchwały SN z dnia 12 grudnia 2012 r., III CZP 83/12.

W odróżnieniu od zdolności sądowej i zdolności procesowej Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera definicji legalnej legitymacji procesowej. W nauce prawa postępowania cywilnego, jak i w praktyce sądowej przyjmuje się jednak na ogół, że legitymacja procesowa jest właściwością podmiotu, w stosunku do którego sąd może rozstrzygnąć o istnieniu albo nieistnieniu indywidualno – konkretnej normy prawnej przytoczonej w powództwie. Podmiotami posiadającymi legitymację procesową są np. podmioty posiadające interes prawny w ustaleniu istnienia albo nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, którego nie są podmiotem. Legitymacja procesowa jest więc zawsze powiązana z normami prawa materialnego. Sąd dokonuje oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy, a stwierdziwszy brak legitymacji procesowej (zarówno czynnej, jak i biernej), zamyka rozprawę i wydaje wyrok oddalający powództwo.

Uregulowana w tytule XIX Kodeksu cywilnego umowa pożyczki jest umową (odpłatną lub nieodpłatną), na podstawie której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego przedmiot pożyczki, a biorący zobowiązuje się zwrócić przedmiot pożyczki w pieniądzach o tej samej wielkości lub w rzeczach tego samego gatunku i takiej samej jakości. Obowiązkowi pożyczkodawcy do przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę odpowiada obowiązek zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie.

W ocenie Sądu strona powodowa nie przedstawiła żadnego wiarygodnego dowodu na fakt zawarcia przez pozwaną z (...) Sp. z o.o. w W. umowy pożyczki na warunkach wskazanych w pozwie. Dołączona do pozwu „umowa ramowa pożyczki nr (...) ” nie ma nawet charakteru dokumentu prywatnego w rozumieniu art. 245 k.p.c. Nie została podpisana przez żadną ze stron, a zatem nie korzysta z domniemania autentyczności oraz domniemania wyłączającego potrzebę dowodu, że osoba, która dokument podpisała, złożyła zawarte w nim oświadczenie. Z uwagi na datę wszczęcia postępowania (5 listopada 2015 r.) art. 245 k.p.c. w brzmieniu na dzień 8 września 2016 r. nie znajdzie w niniejszej sprawie zastosowania ( art. 21 ust. 1 z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 7 września 2015 r.)

Fakt zawarcia umowy ramowej pożyczki nr (...) w formie elektronicznej mógłby zostać przez stronę powodową wykazany w odpowiedni dla tego rodzaju dowód sposób. Strona powodowa z dowodu takiego nie skorzystała. Kwestia dopuszczalności i sposobu przeprowadzania dokumentu z zawartości stron internetowych, jako pliku hipermedialnego w formacie (...) umieszczonego w sieci, była przedmiotem zainteresowania doktryny. Cenne spostrzeżenia w tym zakresie przedstawione zostały w publikacji „Strona internetowa jako źródło dowodowe” autorstwa S. P. i B. T. ["Przegląd Prawa Handlowego" - numer 7 z 2011 r.] Wskazali oni – a koncepcję tę, w ocenie sądu orzekającego należy w pełni zaaprobować, że wyświetlona w przeglądarce strona internetowa jedynie częściowo związana jest z zapisem elektronicznym danych tworzących tę stronę. Treści stron internetowych są bowiem rozpoznawane jedynie przez przeglądarki internetowe, które odczytują informacje z plików tworzących strony. Inaczej niż w przypadku lektury tekstów papierowych, gdzie do zapoznania się z treścią dokumentu nie jest potrzebne żadne pośrednie medium, bez dokonania swoistej deszyfracji kodu (...) przeglądarki internetowej zasadniczo nie sposób poznać końcowej postaci strony internetowej. Różnego rodzaju oprogramowanie (np. pop up blocker, programy antywirusowe, programy umożliwiające odtwarzanie treści wideo lub audio) modyfikują treści, które ostatecznie zostają wyświetlone. Także dobór kolorów i rozmiarów czcionek może znacząco zmieniać to, co pierwotnie zapisano w plikach tworzących stronę. Ponadto, strona internetowa może być całkowicie nieczytelna bez takich dodatków, jak pliki graficzne, wideo czy określone rozmieszczenie obiektów. Dlatego też, chociaż wpływ na widoczne na stronie internetowej treści ma ostatecznie ich autor, to jednak trudno stronę internetową w ramach postępowania cywilnego uznać za dokument jako taki. Wydaje się zatem, że do dowodu ze strony internetowej powinny mieć zastosowanie raczej przepisy art. 308 k.p.c. aniżeli przepisy dotyczące dowodu z dokumentów (art. 244-258 k.p.c.). Jak wskazuje się bowiem w doktrynie, kategoria dowodów ujętych w treści art. 308 k.p.c. obejmuje dowody powstałe w wyniku zastosowania różnych technologii, zwykle zawierające informacje rejestrowane za pomocą wzroku oraz słuchu. Taki właśnie charakter ma strona internetowa - jest pewnym przekazem, odbieranym za pomocą wzroku, a czasem słuchu. Znajdującej się w sieci strony internetowej nie należałoby zatem traktować jako dokumentu, a jedynie jako zbiór danych, który może zawierać określone treści. Z tego względu każda z form utrwalenia strony internetowej w postaci wydruku będzie w istocie odtworzeniem zawartości monitora, swoistą reprodukcją treści, którą wyświetla przeglądarka przetwarzająca określone dane informatyczne. W przypadku zastosowania metody archiwizacji strony internetowej poprzez skorzystanie z opcji (...) - do drukarki przesyłane są dane całej strony internetowej wyświetlającej się w danej chwili. Niestety nie zostaną wówczas przesłane treści, które autor strony zablokował przed drukowaniem. Również możliwość zaznaczenia tylko części tekstu i wydrukowania jedynie zaznaczonego fragmentu będzie prowadzić do wypaczenia treści znajdującej się w Internecie. Najpewniejszą metodą samodzielnej, amatorskiej archiwizacji strony internetowej wydaje się tzw. zrzut ekranu. Metoda ta polega na wykonaniu swoistej fotografii strony internetowej i zapisaniu jej jako pliku graficznego. W przypadku skorzystania z tej metody obraz graficzny będzie pokazywał całą zawartość ekranu - włącznie z kursorem - z chwili wykonania zapisu. Ewentualne modyfikacje widoku strony internetowej zapisanej powyższą metodą będą wykrywalne w taki sam sposób, jak modyfikacje fotografii czy grafik komputerowych. Z punktu widzenia zasady bezpośredniości postępowania dowodowego, najtrafniejszym rozwiązaniem wydaje się umożliwienie sądowi zapoznania się z treścią strony internetowej wprost, tzn. w taki sposób, jak funkcjonuje ona w sieci i jak widzi ją użytkownik. Byłby to wówczas dowód zbliżony do oględzin. Wydaje się jednak, że art. 292 i n. k.p.c. powinny być stosowane w związku z art. 308 § 2 k.p.c. - odpowiednio, z uwzględnieniem charakteru strony internetowej, oględzinom poddane będą bowiem informacje przetworzone, a nie pliki tworzące stronę. Konieczny przy tym wydaje się udział biegłego informatyka, chociażby dla stwierdzenia ewentualnej zewnętrznej ingerencji w połączenie.

Zawiadomienie o dokonaniu cesji wierzytelność z dnia 4 maja 2015 r. i wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania dowodzi jedynie tego, że strona powodowa takie wezwanie napisała i przesłała pod adres ul. (...), (...)-(...) M., który nie jest adresem pozwanej. Pozwana zamieszkuje bowiem pod adresem ul. (...) M., (...)-(...) M.. Dowodu na okoliczność zawarcia umowy pożyczki o treści wskazanej w pozwie oraz jej wysokości z pewnością nie może stanowić umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 4 maja 2015 r., której załącznik określa wierzytelność pozwanej na kwotę 920,00 zł.

Konkludując należało stwierdzić, że strona powodowa w żadnej mierze nie udowodniła jakiejkolwiek innej okoliczności poza tą, że w dniu 29 maja 2014 r. (...) Sp. z o.o. w W. dokonała przelewu na rachunek bankowy A. S. kwoty 1.300,00 zł, a w szczególności nie wykazała, aby pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki o określonej treści. Dlatego roszczenie pozwu, w ocenie sądu należało kwalifikować w oparciu o normę art. 410§ 1 k.c. w zw. z art. 405 i nast. k.c.

Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Art. 409 k.c stanowi natomiast, że obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. W myśl art. 410 § 1 i 2 k.c. przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Ponieważ w dniu 29 maja 2014 r. (...) Sp. z o.o. w W. dokonała przelewu na rachunek bankowy A. S. kwoty 1.300,00 zł. Zaś A. S. dnia 6 października 2014 r. wpłaciła na rachunek bankowy (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 1.000,00 zł. możliwe byłoby uwzględnienie powództwa co do kwoty 300 zł na podstawie art. 410§ 1 k.c. w zw. z art. 405 i nast. k.c. pod warunkiem wykazania przez stronę powodową legitymacji czynnej do dochodzenia takiego rodzaju roszczenia.

Strona powodowa nie wykazała jednak czynnej legitymacji materialnej. Dołączona do pozwu umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 4 maja 2015 r. nie została podpisana przez osobę uprawnioną wg KRS do reprezentowania (...) Sp. z o.o. w W., która to spółka działa obecnie pod firmą (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Strona powodowa nie przedłożyła przy tym żadnego dokumentu, który potwierdzałby upoważnienie A. R. do reprezentowania w dniu 4 maja 205 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. W myśl § 1 ust.2 dołączonej do pozwu umowy przelewu wierzytelności z dnia 4 maja 2015 r. wierzytelności będące przedmiotem umowy przelewu wynikały jedynie z umów pożyczek zawartych pomiędzy cedentem, a każdym z dłużników, nie zaś z innych tytułów (np. bezpodstawnego wzbogacenia).

Mając powyższe na uwadze należało uznać, iż strona powodowa, wbrew ciążącemu na niej obowiązkowi, nie udowodniła ani zasadności ani wysokości dochodzonej pozwem należności, jak również legitymacji materialnej do dochodzenia tego typu wierzytelności. Zgodnie z art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktu z których wywodzą skutki prawne. Zatem to właśnie na stronie ciąży obowiązek wyraźnego powoływania konkretnego środka dowodowego, co jest ściśle związane z uregulowaną w art. 6 k.c. zasadą rozkładu ciężaru dowodu. Przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą Sądu nie jest obecnie zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśniania twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach ( art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie ( art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c.) – orzeczenie Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. I CKU 45/96OSNC 1997 nr 6-7 poz 76.

Powyższe skutkowało uchyleniem wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 22 marca 2016 r. sygn. akt C upr 1195/15 w całości i oddaleniem powództwa (art. 347 k.p.c).

Zgodnie z art. 348 k.p.c. koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby następnie wyrok zaoczny został uchylony, chyba że niestawiennictwo pozwanego było niezawinione lub że nie dołączono do akt nadesłanych do sądu przed rozprawą wyjaśnień pozwanego. Pozwana została prawidłowo zawiadomiona o terminie rozprawy z dnia 22 marca 2016 r. albowiem zawiadomienie zostało skierowane do pozwanej na adres wynikający z bazy PESEL-SAD tj. ul. (...) M., (...)-(...) M.. Nie zachodziły zatem podstawy do orzekania o zwrocie przez stronę powodową na rzecz pozwanej opłaty od sprzeciwu.

ZARZĄDZENIE

1/ odnotować

2/odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć stronie powodowej

3/ kal. 14 dni

23.12.2016 r.