Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Barbara Braziewicz

Sędzia SO Teresa Kołeczko - Wacławik (spr.)

Sędzia SR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska

Protokolant Justyna Chojecka

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2016 r. w Gliwicach na rozprawie sprawy

z powództwa Z. K.

przeciwko E. K.

o podwyższenie alimentów oraz

z powództwa E. K.

przeciwko Z. K.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

na skutek apelacji Z. K. i E. K.

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 13 maja 2016 r., sygn. akt III RC 770/15

1.  oddala obie apelacje;

2.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania odwoławczego.

SSR(del.) Maryla Majewska-Lewandowska SSO Barbra Braziewicz SSO Teresa Kołeczko-Wacławik

Sygn. akt III Ca 1104/16

III Ca 1135/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Zabrzu oddalił powództwo Z. K. o podwyższenie alimentów i powództwo wzajemne E. K. o uchylenie obowiązku alimentacyjnego i nie obciążył powódki kosztami procesu.

Sąd ustalił, że małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z winy obu stron w 2009r., a wyrokiem z 20 marca 2012r. zasądzone zostały od pozwanego-powoda wzajemnego (dalej- pozwanego) na rzecz powódki alimenty po 200 zł miesięcznie. Powódka miała wówczas 64 lata, otrzymywała emeryturę w wysokości 933,63 zł., była zadłużona na kwotę 54.000 zł. Suma miesięcznych rat spłaty zadłużenia wynosiła 1375 zł. Z emerytury komornik potrącał kwotę 283,13 zł miesięcznie. Mieszkała w mieszkaniu, które strony darowały córce i wnuczce. Leczyła się na nadciśnienie, ponosiła wydatki związane z utrzymaniem mieszkania.

Pozwany miał 67 lat, był emerytem, otrzymywał emeryturę w wysokości 1377,02 zł. Było to jego jedyne źródło utrzymania, gdyż w listopadzie 2007r,. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej. Nie był właścicielem pojazdów. Był właścicielem działki budowlanej zabudowanej domem jednorodzinnym i ponosił koszty jej utrzymania. Mieszkał z konkubiną, która pracowała jako sprzedawca i zarabiała 1100 zł. miesięcznie. Leczył się na nadciśnienie.

Strony były współwłaścicielami działki zabudowanej domem jednorodzinnym, w którym mieszkał brat powódki.

Od chwili orzekania w niniejszej sprawie, po upływie 4 lat, powódka nadal utrzymuje się z emerytury, której wysokość po potrąceniach komorniczych wynosi 777 zł. W dalszym ciągu jest zadłużona. Poza alimentami od pozwanego w wysokości 200 zł. otrzymuje miesięcznie kwotę 400 zł. z tytułu alimentów od córki. Córka płaci podatek od nieruchomości, na której znajduje się budynek, w którym powódka zajmuje pięciopokojowe mieszkanie. Córka kupuje też 2 tony węgla rocznie i płaci miesięczne koszty wywozu śmieci. W 2004r. powódka przeprowadziła remont w mieszkaniu i na ten cel zaciągnęła kredyt. Ponosi opłaty za gaz, wodę i prąd. Ma zaległości z tego tytułu. Jest schorowana, na lekarstwa wydaje 250-300 zł. miesięcznie. Nie chce zamienić mieszkania na mniejsze, nie chce też wynajmować garażu położonego na posesji. Domaga się by pozwany ponosił, połowę opłat za zajmowane przez nią mieszkanie i by spłacał wszystkie kredyty.

Pozwany ma 71 lat, po potraceniu alimentów na rzecz powódki otrzymuje świadczenie w wysokości 1323,00 zł. miesięcznie. Nie ma samochodów, nie prowadzi działalności gospodarczej. Ożenił się w styczniu 2013r. i wraz z żoną pracująca jako sprzedawca z wynagrodzeniem miesięcznym 1400 zł., mieszka w domu budowanym od 2008r. Emerytura pozwanego przeznaczona jest na opłaty, a pensja żony na wyżywienie. Pozwany przyjmuje leki na nadciśnienie, jest po operacji jelita grubego z powodu nowotworu.

Ustalając powyższe sąd I instancji, uznał, że od czasu zasądzenia alimentów w wysokości po 200 zł. miesięcznie nie nastąpiła taka zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., która uzasadniałaby zmianę orzeczenia o alimentach polegającą na ich podwyższeniu lub uchyleniu. Wskazał, że podstawą ustalenia obowiązku alimentacyjnego w poprzedniej sprawie był przepis art. 60 § 1 k.r.o., ocenił, że powódka nadal znajduje się w niedostatku i nie jest w stanie własnymi siłami zaspokoić wszystkich swoich usprawiedliwionych potrzeb, ale brak przesłanek ku temu, by pozwany miał płacić na jej rzecz wyższe alimenty.

Podniósł, że sytuacja materialna i życiowa pozwanego zmieniła się o tyle, że poza obowiązkiem alimentacyjnym wobec powódki, zobowiązany jest na podstawie art. 27 k.r.o. do przyczyniania się do zaspakajania potrzeb założonej rodziny, ale przy uwzględnieniu wsparcia żony jest w stanie łożyć na rzecz powódki nadal po 200 zł. miesięcznie by zniwelować po jej stronie stan niedostatku, który od czasu zasądzenia alimentów w 2012r. nie zwiększył się.

Powódka w dalszym ciągu spłaca zadłużenia, ma stałą emeryturę, nadal choruje, ale jej subiektywne przekonanie, iż pozwany winien pokrywać w połowie koszty utrzymania jej mieszkania i spłacać wszystkie kredyty nie może stanowić uzasadnienia dla podwyższenia alimentów na jej rzecz.

Z tych przyczyn Sąd Rejonowy oddalił powództwo główne i wzajemne w oparciu o przepisy art. 60 § 1 k.r.o. i art. 138 k.r.o.

Wyrok został zaskarżony przez obie strony.

Powódka w apelacji, zaskarżając wyrok w części oddalającej jej powództwo, zarzuciła naruszenie art.233 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie dowodów, w tym ustalenie sytuacji materialnej pozwanego jedynie na podstawie jego wyjaśnień, a nie na podstawie wskazanych przez nią dowodów, w tym dowodu z dokumentów – akt spraw o sygn. II K 792/09, II K 197/13 oraz pominięcie faktu, że pozwany ma oparcie w obecnej żonie, która wspiera go również materialnie, a skarżąca jest sama i nie ma dodatkowego źródła przychodu. Zarzuciła nadto, że ponosi wyższe koszty utrzymania mieszkania, jest obciążona kredytami w większym stopniu niż pozwany, a sąd I instancji nie uwzględnił tego faktu czym naruszył zasadę równej stopy życiowej rodziny.

Przedstawiając powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na jej rzecz alimentów po 1200 zł. miesięcznie poczynając od 1 listopada 2015r. wraz z kosztami postępowania za obie instancje.

Pozwany zaskarżył wyrok w części oddalającej jego powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego i zarzucił sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że jego obowiązek alimentacyjny w poprzedniej sprawie podlegał ustaleniu na podstawie art. 60 § 1 k.r.o., podczas gdy obowiązek alimentacyjny ustalony ugodą z 18 marca 2005r. wygasł z chwilą ustania małżeństwa stron, a obowiązek alimentacyjny wynikający z powyższej regulacji nigdy nie powstał. Ponadto z ostrożności procesowej zarzucił sprzeczność ustaleń polegającą na przyjęciu, że sytuacja materialna powódki nie poprawiła się w sytuacji, gdy jej dochody wzrosły o 600 zł. miesięcznie przy ustaleniu ponadto, że powódka nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych, a także naruszenie art. 60 § 1 k.r.o. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym ustaleniu, że powódka znajduje się w niedostatku.

Przedstawiając powyższe zarzuty wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem powódki poczynając od 9 marca 2016r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

W pierwszej kolejności odnieść się należało do apelacji pozwanego kwestionującej zasadę jego obowiązku alimentacyjnego w stosunku do powódki.

Trafnie wskazuje pozwany w apelacji, że z chwilą rozwiązania małżeństwa stron przez rozwód, wygasł obowiązek alimentacyjny wynikający z ugody zawartej przez strony w sprawie III RC 894/04 oparty na regulacji art. 27 k.r.o., na co zwrócił uwagę Sąd Okręgowy rozpoznający apelację powódki od wyroku z 12 marca 2012r.wydanego w sprawie III RC 517/10 Sądu Rejonowego w Zabrzu. Jednakże pozwany nie zaskarżył tego wyroku Sądu Rejonowego, a tym samym przez czynności faktyczne oparte na tym orzeczeniu, zaakceptował i realizował obowiązek alimentacyjny wobec byłej małżonki polegający na łożeniu na jej rzecz alimentów w wysokości po 200 zł. miesięcznie - już nie na podstawie art. 27 k.r.o. lecz na podstawie art. 60 § 1 k.r.o. niwelując występujący po jej stronie stan niedostatku. Dlatego nie mógł odnieść skutku zarzut, iż obowiązek alimentacyjny pozwanego w stosunku do powódki oparty na regulacji art. 60 § 1 k.r.o. nigdy nie powstał.

Nie jest też uzasadniony zarzut, iż Sąd Rejonowy sprzecznie z zebranym materiałem dowodowym ustalił, że sytuacja materialna powódki nie poprawiła się. Chociaż istotnie córka stron płaci na rzecz powódki alimenty po 400 zł. miesięcznie to podnieść należy, że w związku z regulacją art. 130 k.r.o. obowiązek alimentacyjny pozwanego w stosunku do powódki wyprzedza obowiązek alimentacyjny córki stron wobec niej. Powódka w dalszym ciągu obciążona jest obowiązkiem spłaty kredytów, które przeznaczyła na remont mieszkania, a stan jej zdrowia nie pozwala na podejmowanie jakichkolwiek prac, z których mogłaby czerpać dodatkowe dochody. Fakt, iż powódka nie wynajmuje garażu czy pokoi w mieszkaniu był już okolicznością znaną w poprzedniej sprawie, a ponieważ pozwany jak już wyżej wskazano zaakceptował rozstrzygnięcie Sądu w sprawie III RC 517/10, powoływanie się przez niego obecnie na te okoliczności, nie może odnieść skutku. Niewielka podwyżka emerytury powódki przy uwzględnieniu, iż sama prowadzi gospodarstwo domowe również nie mogła wpłynąć na zmianę przyjętej przez sąd I instancji oceny, iż stan niedostatku po stronie powódki utrzymuje się nadal, a pozwany prowadzący gospodarstwo domowe z żoną jest w stanie łożyć w dalszym ciągu na jej rzecz alimenty w dotychczasowej wysokości.

Nie zasługiwała również na uwzględnienie apelacja powódki.

Wbrew jej zarzutom, Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, iż sytuacja materialna pozwanego nie zmieniła się w taki sposób, by możliwe było podwyższenie alimentów na jej rzecz. Twierdzenia powódki dotyczące stanu majątkowego pozwanego i wykazywanie, iż pozwany w większym stopniu dysponuje majątkiem stron winne być przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego, stąd wnioski powódki zmierzające do prowadzenia postępowania dowodowego z dokumentów zgromadzonych w aktach wskazanych przez nią spraw karnych, na okoliczności bliżej nie sprecyzowane, nie mogły zostać uwzględnione. Gołosłowne pozostały też twierdzenia powódki o osiąganiu przez pozwanego dochodów z utargów z dwunastu punktów sklepowych.

Mając powyższe na uwadze, ponieważ wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy, apelacje obu stron jako bezzasadne zostały oddalone na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

SSO Maryla Majewska-Lewandowska SSO Barbara Braziewicz SSO Teresa Kołeczko-Wacławik