Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy ze skargi pozwanej K. W. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w sprawie Sądu Okręgowego w Częstochowie sygn. akt I Nc 25/09

w sprawie z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w C.

przeciwko G. W. i K. W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 29 stycznia 2013r., sygn. akt I C 6/12

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powódki 2 826 (dwa tysiące osiemset dwadzieścia sześć) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

I ACa 618/13

UZASADNIENIE

Pozwana K. W. dniu 2 grudnia 2011 roku wniosła skargę o wznowienie postępowania toczącego się przeciwko niej i G. W., z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zakończonego prawomocnym nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Częstochowie w dniu 25 marca 2009 roku w sprawie o sygn. akt I Nc 25/09.

W uzasadnieniu pozwana podnosiła, że w/w nakazem zapłaty została zobowiązana, jako poręczycielka weksla, do solidarnej zapłaty wraz z mężem G. W. na rzecz (...) sp. z o.o. kwoty 115 764 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Podniosła, że wiedzę o prowadzonym przeciwko niej postępowaniu egzekucyjnym jak i o istnieniu weksla uzyskała dopiero 2 września 2011 roku, pobierając wynagrodzenie za pracę. W skardze pozwana podnosiła, że podpis na wekslu nie został sporządzony przez nią. Jako podstawę wznowienia postępowania skarżąca powołała art. 403§1 pkt 1 kpc.

W trakcie rozprawy dnia 15 stycznia 2013 roku K. W. sprecyzowała swoje stanowisko w ten sposób, iż domagała się uwzględnienia skargi i oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością domagała się odrzucenia skargi ewentualnie jej oddalenia oraz zasądzenia od skarżącej kosztów procesu.

Powodowa spółka podniosła, że twierdzenie jakoby K. W. dopiero 2 września 2011 roku, pobierając wynagrodzenie za pracę, dowiedziała się
o podstawie wznowienia jest gołosłowne i niewiarygodne. Przy tak dużej ilości spraw sądowych i egzekucyjnych prowadzonych z udziałem pozwanej niemożliwym jest aby przed 2 września 2011 roku nie otrzymała ona żadnej korespondencji. Nadto od sierpnia 2011 roku częściowo zajmowano jej wynagrodzenie za pracę na podstawie wskazanego nakazu zapłaty, zatem pozwana dowiedziała się o podstawie wznowienia najpóźniej 8 sierpnia 2011 roku. Wobec tego skarga, jako wniesiona po upływie 3- miesięcznego terminu, powinna ulec odrzuceniu. Powódka podniosła, że brak jest podstaw do przyjęcia, że podpis na wekslu nie został złożony przez K. W..

W kolejnych pismach procesowych skarżąca K. W. wskazywała,
że nie poręczała weksla dla (...) sp. z o.o., jedynie złożyła podpis na wekslu będącym zabezpieczeniem roszczeń wynikających z umowy zawartej pomiędzy G. W. i D. K. (1).

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił skargę pozwanej K. W.; zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 3 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2 958 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd pierwszej instancji ustalił, iż 25 marca 2009 roku w sprawie o sygn. akt I Nc 25/09 Sąd Okręgowy w Częstochowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym. Orzeczeniem tym Sąd nakazał pozwanym G. W. i K. W., aby zapłacili solidarnie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. kwotę 115 764 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym od dnia 7 marca 2009 roku i kolejnymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania. Nakaz zapłaty uprawomocnił się 6 maja 2009 roku. Podstawą wydania nakazu zapłaty był weksel in blanco wystawiony przez G. W. poręczony przez K. W. i następnie wypełniony przez (...) sp. z o.o na sumę należności 115 764 zł. Zabezpieczał on należności powodowej spółki. Wobec G. W. i K. W. na wniosek wierzyciela (...) sp. z o.o. wszczęto egzekucję. Prowadził ją komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Opolu, w sprawie egzekucyjnej o sygn. akt (...). Do pracodawcy K. W. tj. Domu Pomocy Społecznej dla (...)w O. skierowano pismo datowane na dzień 19 lipca 2011 roku dotyczące zajęcia wynagrodzenia za pracę oraz wierzytelności zasiłku chorobowego i wezwano do dokonywania potrąceń. Pismo to wpłynęło do pracodawcy pozwanej w dniu 2 sierpnia 2011. W dniu 8 sierpnia 2011 roku po raz pierwszy dokonano przelania na konto komornika kwoty pochodzącej z zajętego wynagrodzenia za pracę. W dniu 27 lipca 2011 roku pozwanej przelano ekwiwalent za wypoczynek organizowany we własnym zakresie w ramach tzw. „wczasów pod gruszą”.

Zapisy o treści (...) oraz (...)na wekslu będącym podstawą wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym zostały nakreślone przez pozwaną K. W..

Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2012 roku, sygn. akt (...), prokurator Prokuratury Rejonowej (...)w C. umorzył śledztwo w sprawie podrobienia przez nieustaloną osobę podpisu K. W. jako poręczyciela na wekslu in blanco wystawionym 26 lutego 2009 roku przez G. W. dla (...) sp. z o.o. w C. tj. o przestępstwo określone w art. 310 § 1 kk na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk tj. wobec braku znamion czynu zabronionego. Postanowieniem z dnia 10 maja 2012 roku, sygn. akt XVI Kp 131/12, Sąd Rejonowy w Częstochowie uchylił postanowienie prokuratora z dnia 27 stycznia 2012 roku o umorzeniu śledztwa. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że powodem uchylenia postanowienia było nierozważenie zachowania opisanego przez K. W. w kontekście przepisu art. 270 § 2 kk. Pokrzywdzona podnosiła bowiem, że poręczyła weksel, ale dla D. K. (1), z którym zawarł umowę jej mąż G. W.. Postanowieniem prokuratora Prokuratury Rejonowej (...) w C. z dnia 29 czerwca 2012 roku, sygn. akt (...), śledztwo zostało ponownie umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk tj. wobec braku znamion czynu zabronionego. Postanowienie to jest prawomocne.

Sąd Okręgowy w Częstochowie uznał, że skarga o wznowienie postępowania została wniesiona przez K. W. w terminie przewidzianym w art. 407 § 1 kpc, bowiem brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwana posiadała wiedzę o podstawie wznowienia przed 2 września 2011 r. – nie odbierała ona bowiem korespondencji, nie uczestniczyła w podejmowanych czynnościach sądowych i egzekucyjnych. Nadto potrącenie części kwoty wynagrodzenia za pracę i przekazanie tej kwoty na konto komornicze zbiegło się w czasie z przelaniem na rzecz pozwanej ekwiwalentu za wypoczynek w ramach tzw. „wczasów pod gruszą”.

W ocenie Sądu pierwszej instancji z opinii biegłego z zakresu badania dokumentów D. A., sporządzonej w toku postępowania karnego, wynika jednoznacznie, że zapisy o treści (...) oraz (...) na wekslu będącym podstawą wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Częstochowie w dniu 25 marca 2009 roku, sygn. akt I Nc 25/09, zostały nakreślone przez pozwaną K. W.. Nadto przesłuchiwani w sprawie świadkowie A. B., D. K. (1), D. K. (2) zeznali, że pozwana K. W. poręczyła weksel zabezpieczający wierzytelność wobec (...) sp. z o.o.

Strona skarżąca w toku postępowania podnosiła również inne argumenty, które w ocenie Sądu Okręgowego w Częstochowie nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. W szczególności bez znaczenia było czy pozwana była w siedzibie (...) sp. z o.o., czy zna prezesa zarządu spółki oraz inne osoby pracujące i sprawujące w niej funkcje. Nie ma też znaczenia okoliczność, czy podpis na wekslu zabezpieczającym wierzytelność innego podmiotu pochodzi od pozwanej, a także fakt zawarcia przez pozwaną umowy ustanawiającej ustrój rozdzielności majątkowej.

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację złożyła pozwana, wnosząc o jego zmianę przez uwzględnienie skargi o wznowienie postępowania oraz uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa wobec pozwanej K. W. w sprawie Sądu Okręgowego w Częstochowie o sygn. akt: I Nc 25/09 i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania ze wszystkie instancje ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie.

Skarżąca zarzucała:

1.  naruszenie art. 227 kpc i art. 217 kpc w związku z art. 162 kpc polegające na pominięciu prawidłowo zgłoszonych przez pozwaną wniosków dowodowych na potwierdzenie okoliczności faktycznych mających istotne znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy;

2.  naruszenie art. 233 §1 kpc w związku z art. 328 § 2 kpcw związku z art. 406 kpc polegające w szczególności na pominięciu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wyjaśnienia przyczyn oddalenia wniosków dowodowych w zakresie obejmującym zeznania świadka T. W. oraz badanie autentyczności podpisu pozwanej na wekslu okazanym przez świadka D. K. (1) na rozprawie w dniu 27 listopada 2012 r.

3.  będące następstwem naruszeń opisanych w pkt 1 powyżej nierozpoznanie istoty sprawy - kluczowego twierdzenia i zarzutu pozwanej, iż nie podpisywała (jako poręczyciel wekslowy) weksla własnego in blanco z wystawienia G. W. na zabezpieczenie roszczeń powódki objętych niniejszym postępowaniem.

Sąd Apelacyjny zważył, co nastepuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, bowiem zarzuty w niej zawarte są nieuzasadnione.

Wstępnie wskazać należy, iż skoro skarżąca reprezentowana była przez fachowego pełnomocnika, Sąd związany jest wskazaną w skardze podstawą wznowieniową, która została określona jako wynikająca z art. 403§1 pkt 1 kpc, stanowiącego o możności wznowienia postępowania na tej podstawie, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym. Skarżąca nie powoływała się na art. 401 pkt 1 kpc (pozbawienie możności obrony swoich praw), choć z treści zarzutów skargi wynika, iż o istnieniu nakazu zapłaty, a co za tymi idzie o fakcie oparcia go na kwestionowanym wekslu, dowiedziała się dopiero w dniu 2 września 20111 r.

Wstępnie podnieść należy, iż zarzuty odnośnie niepodpisania weksla pozwana mogła powoływać w toku postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Częstochowie pod sygn. I Nc 25/09 – pozwana obecnie nie kwestionuje braku możliwości obrony swych praw w toku tegoż postępowania.

Przyjmując jednak daleko idący liberalizm, iż pozwana (nie kwestionując prawidłowości doręczenia jej nakazu zapłaty) w dniu 2 września 2011 r. powzięła świadomość, iż weksel został podrobiony; a także i daleko idący liberalizm dotyczący terminowości skargi, wskazać należy, iż ta podstawa wznowienia nie została wykazana. W toku bowiem toczącego się równolegle postępowania karnego przeprowadzony został dowód z opinii biegłego grafologa, który potwierdził autentyczność podpisu skarżącej na kwestionowanym wekslu. Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z tej opinii, a pozwana działająca przy pomocy fachowego pełnomocnika nie wniosła zastrzeżeń w trybie art. 162 kpc odnośnie dopuszczenia dowodu przeprowadzonego w innej sprawie, ani też nie wnosiła o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego grafologa. W tym czasie bowiem pozwana przedstawiała już inną przyczynę wznowienia postępowania, o czym niżej. Przyjąć zatem należy, iż pozwana nie wykazała podstawy z art. 403§1 pkt 1 kpc, stanowiącego o możności wznowienia postępowania na tej podstawie, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym.

W toku rozprawy z dnia 27 listopada 2012 r., a właściwie już w piśmie z 13 sierpnia 2012 r. (czyli po wydaniu opinii grafologa w sprawie karnej) pozwana zmieniła swoje stanowisko, podając iż wprawdzie na wekslu, który był podstawą wydania nakazu zapłaty figuruje jej podpis, jednakże był to weksel podpisany przez nią dla poręczenia innego zobowiązania G. W.. Tak skonstruowana podstawa faktyczna mogłaby stanowić przesłankę dla wznowienia postępowania z mocy art. 403 § 1 pkt. 2 kpc stanowiącego, iż można żądać wznowienia na tej podstawie, że wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa.

Powołanie tej podstawy nie mogło odnieść skutku.

Po pierwsze (co zostało już wyżej podniesione) zarzuty odnośnie niepodpisania weksla poręczającego zobowiązanie G. W. wobec spółki (...), a podpisania innego weksla, poręczającego inne zobowiązanie, pozwana winna powoływać w toku postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Częstochowie pod sygn. I Nc 25/09 – wszak w toku niniejszej skargi pozwana nie kwestionuje braku możliwości obrony swych praw w toku tegoż postępowania.

Po wtóre, nowa podstawa wznowieniowa powołana została w piśmie z dnia 13 sierpnia 2012 r., a zatem po upływie trzymiesięcznego terminu z art. 407§1 kpc nawet przy przyjęciu liberalnego stanowiska, iż pozwana o podstawie wznowienia postępowania dowiedziała się dopiero w dniu 2 września 2011 r.

W końcu po trzecie, zgodnie z treścią art. 404 kpc, z powodu przestępstwa można żądać wznowienia postępowania jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów. Powódka nie wykazała tegoż, wręcz przeciwnie postanowieniem prokuratora Prokuratury Rejonowej (...)w C. z dnia 29 czerwca 2012 roku, sygn. akt (...), śledztwo zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 kpk tj. wobec braku znamion czynu zabronionego. Postanowienie to jest prawomocne.

Powyższe rozważania wskazują na bezzasadność zarzutów apelacji.

Zarzut naruszenia art. 227 kpc i art. 217 kpc w związku z art. 162 kpc poprzez pominięcie prawidłowo zgłoszonych przez pozwaną wniosków dowodowych na potwierdzenie okoliczności faktycznych mających istotne znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy jest niezasadny, jako że okoliczność którą miałyby wykazać wnioskowane dowody nie mogła stanowić o wznowieniu postępowania, co zostało omówione wyżej. Z tych też i przyczyn, mimo zawarcia w apelacji kolejnych wniosków o przeprowadzenie tychże dowodów, zbędnym stało się ponowne orzekanie przez Sąd odwoławczy w tejże materii.

Nieuprawnionym jest zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc w związku z art. 328 § 2 kpc w związku z art. 406 kpc poprzez pominięcie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wyjaśnienia przyczyn oddalenia wniosków dowodowych w zakresie obejmującym zeznania świadka T. W. oraz badania autentyczności podpisu pozwanej na wekslu okazanym przez świadka D. K. (1) na rozprawie w dniu 27 listopada 2012 r. Sąd pierwszej instancji uzasadnił przyczyny oddalenia wniosków dowodowych pozwanej (s. 5-6 uzasadnienia wyroku). Ponadto naruszenie przepisu art. 328 § 2 kpc o tyle tylko może stanowić przyczynę uchylenia orzeczenia, o ile uniemożliwia dokonanie w toku instancji kontroli należytego zastosowania prawa materialnego i procesowego, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca. Wnioski dowodowe zostały oddalone prawidłowo, jako że okoliczność, którą miałyby wykazać wnioskowane dowody nie mogła stanowić o wznowieniu postępowania, co zostało omówione wyżej.

Z tych samych i przyczyn za niezasadny uznać należy zarzut nierozpoznania istoty sprawy tj. kluczowego twierdzenia i zarzutu pozwanej, iż nie podpisywała (jako poręczyciel wekslowy) weksla własnego in blanco z wystawienia G. W. na zabezpieczenie roszczeń powódki objętych niniejszym postępowaniem.

Z powołanych względów apelacja – jako całkowicie bezzasadna – winna ulec oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w przedmiocie kosztów postępowania za instancję odwoławczą uzasadnia treść art. 98 kpc oraz § 6 pkt. 6 i § 12 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. Nr 97, poz. 888 ze zmianami). Pełnomocnik powoda złożył do akt spis kosztów, a kwota wynikająca z tego spisu mieści się w stawkach określonych cyt. rozporządzeniem.