Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Bohdan Bieniek

SA Marek Szymanowski

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 listopada 2013 r. w B.

sprawy z odwołania Z. R.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno - Rentowemu MSW w W.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy Z. R.

od wyroku Sądu Okręgowego w Ostrołęce III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 stycznia 2013 r. sygn. akt III U 594/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 504/13

UZASADNIENIE

Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. decyzją z dnia 9 listopada 2009 r. ustalił Z. R. nową wysokość emerytury policyjnej.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył Z. R. wnosząc o jej zmianę i orzeczenie co do istoty sprawy. Wniósł także o wyrównanie wysokości wypłaconego świadczenia wraz z odsetkami. Wskazał, że obniżenie emerytury jest sprzeczne z Konstytucją RP, Europejską Konwencją Praw Człowieka oraz z rezolucją nr 1096 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, z uwagi na co wniósł o skierowanie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie zbadania zgodności przepisów, w oparciu o które została wydana zaskarżona decyzja z Konstytucją RP.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że ustalenie wysokości świadczenia nastąpiło zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 18.02.1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce w wyroku z dnia 10 stycznia 2013 r. oddalił odwołanie i zasądził od Z. R. na rzecz organu rentowego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego. Sąd ten wskazał, że urodzony dnia (...) Z. R. od 16.06.1978r. pełnił służbę w MSW w Departamencie (...) w (...) na stanowisku inżyniera. Od 01.08.1981r. objął stanowisko starszego inspektora w w/w Wydziale, od dnia 01.07.1986r. został starszym inspektorem w Wydziale(...), a następnie od dnia 01.05.1987r. do dnia 15.02.1990r. był zastępcą naczelnika w (...) W czasie pełnienia tej służby dodatkowo był delegowany służbowo na okresy po parę dni do ZSRR, Jugosławii oraz Holandii.

Decyzją z dnia 07.03.1990r. Z. R. przyznano prawo do emerytury milicyjnej, a następnie w oparciu o otrzymaną z Instytutu Pamięci Narodowej Informację z dnia 14.09.2009 r. o przebiegu służby ubezpieczonego, na podstawie której ustalono, iż odwołujący się w okresie od dnia 16.06.1978r. do dnia 15.02.1990r. pełnił służbę w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 9 listopada 2009r. Dyrektor Zakładu (...) Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji obniżył ubezpieczonemu wskaźnik emerytury za okres od dnia 16.06.1978r. do dnia 15.02.1990r. z 2,6 % podstawy wymiaru do 0,7 % podstawy wymiaru za każdy rok służby we wskazanym okresie i ustalił ponownie wysokość emerytury od dnia 1 stycznia 2010r. na kwotę 1.708,63 zł. Z. R. potwierdził, że pełnił służbę w MSW w Departamencie (...) i Wydziale(...) na stanowiskach i w okresach wynikających ze szczegółowej informacji IPN.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Ostrołęce wskazał, że w dniu 16 marca 2009r. weszła w życie ustawa z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 24, poz. 145), która wprowadziła do ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 8, poz. 67 z późn. zm.) przepis art. 15 b, określający zasady obliczania wysokości emerytury dla osób, które pozostawały w służbie przed 2 stycznia 1999r. i pełniły służbę w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 63, poz. 425 z późn. zm.). Sąd Okręgowy wymienił organy bezpieczeństwa państwa, wynikające z art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. oraz zauważył, że Z. R. nie kwestionował, że w spornym okresie pełnił służbę w organach bezpieczeństwa. Twierdził jednak, że w toku służby w Departamencie (...) w Wydziale VIII zajmował się projektami technicznymi na potrzeby Wojska, Milicji i częściowo przemysłu cywilnego. Natomiast w Wydziale (...) zajmował się przygotowywaniem analizy rozwoju techniki w najbliższej perspektywie oraz kontrolą terminowości wykonania urządzeń technicznych i ich sprawności technicznej. Następnie znów pełnił służbę w Departamencie (...). Był to Wydział IX, który był wydziałem produkcyjnym, a on sprawował nadzór nad produkcją urządzeń technicznych. Zagraniczne wyjazdy służbowe określał mianem wyjazdów na targi elektroniczne celem zapoznania się z najnowszymi trendami techniki. Podniósł, że nie ma podstaw do obniżenia mu wskaźnika z 2,6% na 0,7%, gdyż nie miał wpływu na to jak wykorzystywane były urządzenia, które wytwarzał. Twierdził, że nigdy nie działał operacyjnie, ale przyznał, że w ramach jego Departamentu wytwarzano na potrzeby Milicji dużo urządzeń podsłuchowych i namiarowych. Z jego zeznań wynikało też, że nie podejmował współpracy z opozycją, ani czynnie jej wspierał.

Sąd I instancji zauważył, że z informacji nadesłanej przez IPN oraz z dołączonych dokumentów wynika, że Biuro (...), czyli Departament (...) Operacyjnej, w którym Z. R. pracował, zostało podporządkowane ministerstwu Spraw Wewnętrznych Uchwałą Nr 781/56 z dnia 13.12.1956r. w sprawie statutu organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Następnie zarządzeniem organizacyjnym 051/71 z dnia 15.06.1971r. Biuro (...) zostało przemianowane na Departament (...). Zakres działania Departamentu (...) określało Zarządzenie Nr 00167/71 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16.12.1971r. w sprawie regulaminu organizacyjnego Departamentu (...) Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Do podstawowych zadań Departamentu (...) należała instalacja i eksploatacja aparatury podsłuchowej, podglądowej – głównie w hotelach, obiektach sakralnych i aresztach. Podstawowymi środkami pracy operacyjnej pionu były: podsłuch telefoniczny i pokojowy, podgląd dokumentowany filmowo i fotograficznie, tajne przeszukanie. W okresie stanu wojennego Departament (...) był odpowiedzialny w skali całego kraju za cenzurę korespondencji oraz kontrolę rozmów telefonicznych w sieci publicznej. Departament (...) był wymieniony w Zarządzeniu Nr 043/90 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 10.05.1990r. w sprawie zaprzestania działalności Służby Bezpieczeństwa. Zauważył też, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16.07.1990r. w sprawie nadania statutu organizacyjnego Ministerstwu Spraw Wewnętrznych (Dz. U. z 1990r., Nr 49, poz.288) nie wymienia Departamentu (...) w nowo utworzonych strukturach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, co wskazuje na likwidację tego pionu Służby Bezpieczeństwa w „chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa” (art. 2 ust. 3 ustawy o ujawnieniu).

Odnosząc się natomiast do Wydziału Inspekcji i (...) Sąd I instancji zauważył, że ze szczegółowego zakresu działania, wprowadzonego zarządzeniem wewnętrznym nr (...) Dyrektora Departamentu (...) z dnia 01.08.1972r. w sprawie zakresu działania komórek organizacyjnych i stanowisk pracy w Departamencie (...) wynika, że sprawował on merytoryczny nadzór nad techniczno-operacyjnymi przedsięwzięciami Wydziałów (...) Komend Wojewódzkich MO, udzielał tym wydziałom bezpośredniej pomocy w realizacji najbardziej skomplikowanych od strony technicznej i ważnych operacyjnie obiektów, przykładowo opiniował na potrzeby kierownictwa departamentu plany instalacji PP i PT opracowane przez Wydziały (...).

Z powyższego Sąd I instancji wywiódł, że jednostkę w której Z. R. pełnił służbę w okresie od dnia 16.06.1978r. do dnia 15.02.1990r. należy zaliczyć do organów bezpieczeństwa, zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. Wskazał też, że kwestia zgodności przepisów art. 15 b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych, a także art. 15b ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy była badana przez Trybunał Konstytucyjny pod kątem ich zgodności z ustawą zasadniczą. W tej mierze powołał się na Trybunał Konstytucyjny, który w pkt 4 wyroku z dnia 24 lutego 2010r. uznał, iż art. 15b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (...) jest zgodny z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji. W uzasadnieniu wyroku z dnia 24 lutego 2010r. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż z konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez niego prawa nie wynika w żaden sposób, że każdy, bez względu na cechujące go właściwości, może zakładać, że unormowanie jego praw socjalnych nie ulegnie nigdy w przyszłości zmianie na jego niekorzyść. Zdaniem Trybunału ustawodawca był upoważniony mimo upływu 19 lat od zmiany ustrojowej do wprowadzenia regulacji obniżających w racjonalnie miarkowany sposób świadczenia emerytalnego za okres służby w organach bezpieczeństwa publicznego, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów. Trybunał Konstytucyjny podkreślił także, iż zasada ochrony praw nabytych zakazuje arbitralnego znoszenia lub ograniczenia praw podmiotowych przysługujących jednostce lub innym podmiotom prywatnym występującym w obrocie prawnym. Zaznaczył jednak, iż ochrona praw nabytych nie oznacza przy tym nienaruszalności tych praw i nie wyklucza stanowienia regulacji mniej korzystnych, jeżeli przemawiają za tym inne zasady, normy lub wartości konstytucyjne. Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego zasada ochrony praw nabytych nie ma zastosowania do praw nabytych niesłusznie lub niegodziwie, a także praw niemających oparcia w założeniach obowiązującego w dacie orzekania porządku konstytucyjnego (vide orzeczenie z dnia 11 lutego 1992r., sygn. K 14/91, OTK w 1992 r. cz. I; wyrok z 23 listopada 1998r., sygn. SK 7/98, OTK ZU nr 7/1997, poz. 114; wyrok z dnia 22 czerwca 1999r., sygn. K 5/99, OTK ZU nr 5/1999, poz. 100). Trybunał dodatkowo podkreślił, iż chroniąc prawa nabyte nie można przyjąć, iż każda zmiana istniejącej regulacji, która byłaby zmianą na niekorzyść pewnej grupy obywateli, jest ustawodawczo zakazana, w związku z czym nie ma też wystarczających podstaw aby twierdzić, iż ustawodawca nie może ocenić negatywnie dokonanych wcześniej rozwiązań legislacyjnych. Jego zdaniem ustawodawca ustanawiając kwestionowane przepisy dał wyraz negatywnej ocenie działalności organów bezpieczeństwa państwa komunistycznego, o czym świadczy zarówno przebieg prac legislacyjnych, jak też treść samej preambuły ustawy z dnia 23 stycznia 2009r., w której ustawodawca stanowi wyraźnie, iż kierował się „zasadą sprawiedliwości społecznej wykluczającą tolerowanie i nagradzanie bezprawia”. Zdaniem Trybunału w demokratycznym państwie prawnym jednym z kluczowych instrumentów ochrony jego podstawowych zasad jest odpowiedzialność, która obejmuje czyny wynikające z urzeczywistnienia celów źle wybranych i niezrealizowania celów wybranych dobrze. W tym sensie gwarancje bezkarności oraz przywilejów ekonomicznych pochodzących z budżetu państwa za służbę w instytucjach i organach stosujących w dyktaturze represje, nie mogą być traktowane jako element praw słusznie nabytych. Przyjąć w tym wypadku należy, iż ustawodawca negatywnie ocenił sam fakt podjęcia służby w organach bezpieczeństwa Polski Ludowej, ze względu na jednoznacznie ujemną ocenę tych organów. Jednocześnie jednak w razie udzielenia przez funkcjonariusza w czasie służby w takiej policji pomocy osobie represjonowanej za działanie opozycji demokratycznej i niepodległościowej ustawodawca przewidział utrzymanie uprzywilejowanych świadczeń emerytalnych na dotychczasowych zasadach (art. 15b ust. 3 i 4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, dodany przez art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 23 stycznia 2009r.). Sąd Okręgowy zauważył jednak, iż w przedmiotowej sprawie uprawniony nie powołuje się na fakty mogące stanowić podstawę do utrzymania uprzywilejowanych świadczeń.

Sąd Okręgowy zwrócił również uwagę na to, że w opinii Trybunału prawa emerytalne nabyte przez adresatów kwestionowanych przepisów zostały nabyte niegodziwie, bowiem nie można uznać celów i metod działania organów bezpieczeństwa Polski Ludowej za godziwe. W związku z powyższym służba w instytucjach i organach państwa, które systemowo naruszały przyrodzone prawa człowieka i rządy prawa nie może w demokratycznym państwie prawnym uzasadniać roszczeń do utrzymania uzyskanych wcześniej przywilejów. Zdaniem Trybunału ustawodawca, ograniczając w zakwestionowanych przepisach niesłusznie nabyte przywileje emerytalne funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa Polski Ludowej, sięgnął do środka adekwatnego dla uzyskania usprawiedliwionego celu, uczynił to zarazem w sposób możliwie najmniej uciążliwy dla adresatów zakwestionowanych norm.

Sąd I instancji zauważył również, że w kwestii zgodności art. 15 b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy z art. 32 Konstytucji (zasada równości), Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż z zasady tej wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej kategorii, a zatem wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary. Jeżeli prawodawca różnicuje podmioty prawa, które charakteryzują się wspólna cechą istotną, to wprowadza odstępstwo od zasady równości. Zdaniem Trybunału takie odstępstwo nie musi jednak oznaczać naruszenia art. 32 Konstytucji, a w opinii Trybunału jest ono dopuszczalne, jeżeli kryterium różnicowania pozostaje w racjonalnym związku z celem i treścią danej regulacji, wagą interesu, któremu różnicowanie ma służyć, pozostaje w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku wprowadzonego różnicowania oraz dodatkowo kryterium różnicowania pozostaje w związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych. Wspólną cechą wszystkich funkcjonariuszy bezpieczeństwa Polski Ludowej jest ich służba w określonych w ustawie organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990. Ta cecha różni istotnie funkcjonariuszy od pozostałych funkcjonariuszy służb mundurowych przed 1990r. Ustawodawca przyjąwszy wspólną cechę istotną, w sposób jednakowy potraktował funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa Polski Ludowej. Tym samym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż kwestionowane przepisy są zgodne z art. 32 Konstytucji. Konkludując Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż przepis art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 8, poz. 67 z późn. zm.) jest zgodny z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz nie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji. Sąd Okręgowy rozpoznający niniejszą sprawę podzielił w pełnej rozciągłości poglądy wyrażone w cytowanym uzasadnieniu do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Sąd I instancji nie miał wątpliwości, iż w spornym okresie odwołujący się pełnił służbę kwalifikowaną w myśl przepisu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, jako służbę w organach bezpieczeństwa, co znajdowało potwierdzenie informacji o przebiegu służby i aktach odwołującego się nadesłanych przez IPN na żądanie Sądu. Tak więc w ocenie Sądu Okręgowego o zasadności zastosowania do sytuacji prawnej odwołującego przepisów ustawy przesądza nie jakaś jego cecha osobowa czy też jakieś konkretne działanie, lecz sam fakt pełnienia służby w organie spełniającym kryteria kwalifikujące go do organów bezpieczeństwa państwa.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd I instancji odwołanie oddalił i orzekł o kosztach postępowania.

Apelację od przedmiotowego wyroku złożył Z. R.. Orzeczeniu zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 15 b ustawy o zaopatrzeniu Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby więziennej oraz ich rodzin, poprzez pominięcie art. 12 w związku z art. 15 przy ustaleniu wysokości emerytury policyjnej i zastosowanie wyłącznie art. 15b tej ustawy, niezgodne z prawem zaliczenie okresów służby w Departamencie (...) oraz błędną kwalifikację wyżej wymienionej jednostki i stanowisk do struktury Służby Bezpieczeństwa.

Mając powyższe na uwadze wniósł o zmianę wyroku poprzez ustalenie wysokości emerytury policyjnej z uwzględnieniem 40% podstawy wymiaru emerytury za pierwsze 15 łat służby, z art. 15 ustawy o zaopatrzeniu Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby więziennej oraz ich rodzin, w związku z art. 12 wyżej cytowanej ustawy, zmianę wyroku dotyczącą służby w Departamencie (...) Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w okresie od dnia 16.06.1978 roku do dnia 15.02.1990 roku, gdyż zgodnie z Zarządzeniem nr 00102 Ministra Spraw Wewnętrznych i wydanej do niej Instrukcji wynika, że Departament (...) nie był Służbą Bezpieczeństwa lecz jednostką operacyjno-techniczną MSW. Funkcjonariusze Departamentu (...) po reorganizacji w 1990 roku przeszli bez weryfikacji i tworzyli jednostki techniki operacyjnej w (...) Biuro (...) i KGP - Biuro (...) oraz w związku z tym uznanie za niezgodne z prawem obniżenie wskaźników emerytury za okres od dnia 16.06.1978 roku do dnia 15.02.1990 roku.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie, co wynika z niżej przytoczonych okoliczności.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy oraz dokonał trafnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Apelacja skarżącego nie zawiera takich zarzutów, które mogą podważyć ustalenia dokonane przez Sąd I instancji. Przede wszystkim Sąd Okręgowy prawidłowo zwrócił uwagę na skutki wynikające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie K 6/09. W przytoczonym orzeczeniu Trybunał orzekł, iż art. 15 b ust. 1 ustawy z 18 lutego 1994r. ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, w brzmieniu nadanym przez art. 2 pkt 3 ustawy z 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej jest zgodny z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji.

Przytoczone orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wiąże Sąd w postępowaniu sądowym, albowiem z art. 190 ust. 1 Konstytucji wynika, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Zatem kwestia konstytucyjności rozwiązania przyjętego przez ustawodawcę w związku ze zmianą sposobu obliczania wysokości emerytury policyjnej nie podlegała badaniu w toku postępowania przed Sądem I instancji.

Po wtóre Sąd I instancji dokonał prawidłowej wykładni przepisów prawa materialnego, zwłaszcza art. 15 i 15b ustawy z dnia 18 lutego 1984 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin [dalej powoływana jako zefp]. W tej kwestii za zasadne należy uznać stanowisko odwołujące się do orzecznictwa Sądu Najwyższego. W uchwale z dnia z dnia 03.03.2011 r. (II UZP 2/11, OSNP 2011, nr 15-16, poz. 210) SN stwierdził, że za każdy rok pełnienia służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (jednolity tekst: Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.), emerytura wynosi 0,7% podstawy jej wymiaru (art. 15b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. zefp) co oznacza, że wysokość emerytury wyliczanej wyłącznie za okresy pełnienia takiej służby może być niższa od 40% podstawy wymiaru tego świadczenia. W uzasadnieniu przedmiotowego stanowiska Sąd Najwyższy wskazał, iż żaden rodzaj, ani sposób wykładni zawartego w art. 15 b ust. 2 uregulowania nie daje osobom, które pełniły w latach 1944-1990 służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w ustawie lustracyjno - dezubekizacyjnej, możliwości prawnych ani argumentów prawnych do domagania się ustalenia wysokości należnych im emerytur z zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy, od innej podstawy wymiaru niż 0,7% za każdy rok pełnienia służby w wymienionych w art. 2 organach bezpieczeństwa państwa. W dalszych wywodach Sąd Najwyższy zauważył, że po istotnej zmianie normatywnej obowiązującego stanu prawnego wynikającej z dodania szczegółowego i odrębnego art. 15 b ustawy zefp, zawarte w ust. 2 tego przepisu odesłanie do odpowiedniego stosowania art. 14 i 15 tej ustawy oznacza, że przepisy te stosuje się odpowiednio wyłącznie w zakresie, który nie został wyraźnie i odmiennie uregulowany w art. 15b ust. 1 ustawy o zefp. W przeciwnym razie, argumentuje Sąd Najwyższy, doszłoby do pozbawienia waloru i znaczenia normatywnego art. 15 b ustawy zaopatrzeniowej, do czego nie ma żadnych racjonalnych argumentów. Skoro kategoryczna zasada wymagająca wyliczenia emerytury po 0,7% podstawy jej wymiaru z tytułu służby w latach 1944-1990 pełnionej w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy lustracyjnej, doznaje jednego wyjątku wyłącznie w okolicznościach określonych w art. 15 b ust. 3 i 4 zefp, przeto nie doznaje dalszych ograniczeń na podstawie odesłania do stosowania art. 15 tej ustawy. W uzupełnieniu poglądów zaprezentowanych w orzecznictwie należy przytoczyć także orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2012 r. w sprawie III AUa 1648/11 [Lex nr 1213809], które w pełni aprobuje przytoczone wyżej stanowisko.

Z drugiej strony tożsame poglądy w sprawie zostały zaprezentowane w stanowisku doktryny [vide Inetta Jędrasik-Jankowska, Karina Jankowska Prawo do emerytury LexisNexis Warszawa 2011r. str. 625 i nast.]. W ocenie autorów komentarza prawo do emerytury po 15 latach służby nabywa każdy funkcjonariusz niezależnie od okresu w jakim pełnił służbę. Jest to przecież oczywista konsekwencja brzmienia art. 12 ustawy o zefp. Jednakże wysokość świadczenia jest ustalana według trzech odmiennych formuł. Pierwsza jest uregulowana w art. 15 ustawy, druga w art. 15a i trzecia w art.15b. Odrębność formuły wynikającej z treści art. 15b polega na rezygnacji powiązania z 15-letnim okresem służby świadczenia w kwocie równej 40% podstawy wymiaru. Emerytura jest obliczana w sposób następujący. 0,7% podstawy wymiaru za rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990, ewentualnie 2,6% podstawy za rok służby w tych latach ale tylko w przypadku opisanym w art. 15 b ust. 3 oraz 2,6% podstawy wymiaru za okres służby po 1990 r.

Zaprezentowane poglądy orzecznictwa, jak i stanowisko doktryny Sąd Apelacyjny rozpoznający niniejszą sprawę w pełni akceptuje.

Skarżący podnosił, iż zaliczenie w wyniku (...) przez Zakład Emerytalno-Rentowy jego służby od dnia 16.06.1978 r. do dnia 15.02.1990 r., jako służby w strukturach Służby Bezpieczeństwa było niezgodne ze stanem faktycznym i prawnym. W uzasadnieniu środka odwoławczego próbował też dowodzić, iż jednostek, w których pracował nie można zaliczyć do organów służby bezpieczeństwa. Zauważyć jednak należy, że w trakcie przesłuchania w postępowaniu pierwszoinstancyjnym (k. 47) skarżący przyznał, że praca w Departamencie (...) była pracą w ramach organów bezpieczeństwa. Wprawdzie nie zgadzał się na obniżenie świadczenia wskazując, że nie pracował operacyjnie i nie brał udziału w akcjach przeciwko opozycji, jednak przyznał, że jednostki, w których pracował miały dobrą współpracę z Milicją i na jej rzecz wykonywali dużo urządzeń podsłuchowych i namiarowych. Mając powyższe na uwadze, jak też przede wszystkim argumentację przedstawioną przez IPN (w tym wynikającą w informacji k. 50, spisu k. 26) i Sąd I instancji nie mógł mieć żadnej wątpliwości, iż wszystkie jednostki, w których w spornym okresie czasu Z. R. pełnił służbę należy zaliczyć do organów bezpieczeństwa państwa, do których odnosi się art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. zefp , a zatem obniżenie świadczenia było zgodne z obowiązującym prawem.

Należy zauważyć, iż przepis art. 12 zefp, na który powołuje się skarżący w apelacji stanowi jedynie, iż emerytura policyjna przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia posiada 15 lat służby. Bezsprzecznym jest, iż Z. R. emerytura została przyznana i w dalszym ciągu jest wypłacana, z uwagi na co całkowicie bezzasadny jest zarzut pominięcia tego przepisu przy ustaleniu wysokości emerytury. Równie bezzasadny jest zarzut pominięcia przepisu art. 15 ww. ustawy. Skarżący w spornym okresie pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa, a więc zastosowanie w stosunku do niego ma przepis art. 15b ustawy o zefp, który stanowi lex specialis do przepisu art. 15 ustawy. Z uwagi na to podnoszone przez skarżącego zarzuty są bezzasadne.

W niniejszym postępowaniu nie ulega wątpliwości, iż ingerencja w sposób obliczenia wysokości emerytury została przewidziana przez ustawę, która jednocześnie została uznana za zgodną z Konstytucją.

Reasumując powyższe apelacja podlega oddaleniu z mocy art. 385 kpc.