Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Andrzej Żelazowski

Protokolant: st. prot. Anna Żarczyńska-Ziobro

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2016 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku (...) w K.

przeciwko R. L., M. L., T. L.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego R. L. na rzecz powoda (...) Banku (...) w K. kwotę 235.040,74 zł (słownie złotych: dwieście trzydzieści pięć tysięcy czterdzieści 74/100) z umownymi odsetkami w wysokości 10% w stosunku rocznym – każdorazowo nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych – od kwoty 138.983,44 zł od dnia 1 sierpnia 2012r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi odsetkami od dnia 7 sierpnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 96.057,30 zł;

II.  oddala powództwo w stosunku do pozwanych M. L. i T. L.;

III.  zasądza od pozwanego R. L. na rzecz powoda (...) Banku (...) w K. kwotę 11.773,69 zł (słownie złotych: jedenaście tysięcy siedemset siedemdziesiąt trzy 69/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1887/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 lipca 2016 r.

Strona powodowa (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. w pozwie przeciwko R. L., M. L. i T. L. wniosła o zasądzenie od pozwanych na jej rzecz kwoty 235.040,74 zł wraz z odsetkami:

- umownymi od kwoty 138.983,44 zł naliczanymi według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w (...) S.A. dla należności przeterminowanych i postawionych po upływie wypowiedzenia w stan wymagalności, stanowiących nie więcej, niż czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, aktualnie 10 % w stosunku rocznym od dnia 04.08.2015 r. do dnia zapłaty,

- ustawowymi od kwot 95.835,23 zł i 222,07 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Uzasadniając powyższe strona powodowa podniosła, iż przysługuje jej od pozwanego
R. L. wymagalna wierzytelność z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) (spłacanego w ratach annuitetowych udzielonego w walucie polskiej) z dnia 21.02.2008 r., zawartej pomiędzy pozwanym, a Bankiem (...) w K..

Prawną formą zabezpieczenia kredytu jest hipoteka zwykła w wysokości 150.000,00 zł i hipoteka kaucyjna do kwoty 75.000,00 zł ustanowione na nieruchomości stanowiącej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego dla której Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie prowadzi księgę wieczystą nr (...), której własność przysługuje pozwanym M. L. i T. L..

W wyniku zaprzestania spłaty wierzytelności przez kredytobiorcę R. L. wierzytelność bankowa została mu wypowiedziana, a następnie postawiona w stan natychmiastowej wykonalności i przekazana do postępowania windykacyjnego.

Wierzyciel wezwał kredytobiorcę oraz dłużników rzeczowych do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Wezwanie to okazało się jednak bezskuteczne.

Pozwany R. L. w odpowiedzi na pozew (k. 61 - 62) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu.

Pozwany podniósł, że część korespondencji wysłana przez Bank nigdy nie została mu doręczona. Bank kierował listy na niewłaściwy adres ul. (...) w K.. Adres ten jest niewłaściwy, przy czym Bank posiadał wiedzę, co do właściwego adresu pozwanego tj. ul. (...) K.. Pozwany wskazał, że Bank wypowiedział mu umowę, lecz nie podjął jakichkolwiek kroków o których zostałby powiadomiony.

Zdaniem pozwanego brak jest także podstaw do dochodzenia całej kwoty objętej żądaniem pozwu od każdego z pozwanych, nadto kwota ta trzykrotnie przewyższa wartość udzielonego kredytu, co powoduje, że powód jest bezpodstawnie wzbogacony. Zarzucił także, że wystawiony przez stronę powodową wyciąg z ksiąg bankowych nie posiada przymiotu dokumentu urzędowego.

Pozwani T. L. i M. L. w złożonych odpowiedziach na pozew (k. 55-56, k. 64-65) wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu.

Pozwani ponieśli, że nie zawierali ze stroną powodową żadnej umowy, a powodowy Bank nie wykazał podstawy prawnej ani faktycznej dochodzonego wobec nich roszczenia. Wskazali także, iż powodowy Bank dochodzi wierzytelności opiewającej na kwotę 225.000,00 zł, bez ograniczenia ich odpowiedzialności do nieruchomości położnej przy ul. (...) w K.. Zarzucili również, że wypowiedzenie umowy kredytowej pozwanemu R. L. nie zostało poparte żadnym dowodem. Zarzucił także, że wystawiony przez stronę powodową wyciąg z ksiąg bankowych nie posiada przymiotu dokumentu urzędowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

W dniu 21.02.2008 r. pomiędzy stroną powodową - (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. a pozwanym R. L. doszło do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...), spłacanego w ratach annuitetowych, udzielonego w walucie polskiej, na okres kredytowania wynoszący 360 miesięcy. Wysokość udzielonego pozwanemu kredytu ustalono na kwotę 150.000,00 zł. Szacunkowy całkowity koszt spłaty kredytu wynosił 221.658,54 zł.

Jako zabezpieczenie spłaty kredytu ustanowiono hipotekę zwykłą w wysokości 150.000,00 zł i hipotekę kaucyjną do kwoty 75.000,00 zł na rzecz Banku na nieruchomości pozwanego R. L. stanowiącej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położnego przy ul. (...) w K. dla której Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Zapis § 40 (...) (Części Ogólnej Umowy) określał podstawy wypowiedzenia umowy, które następuje w przypadku niespłacenia przez kredytobiorcę dwóch kolejnych rat kredytu w terminach określonych przez (...) S.A. w wysłanych do kredytobiorcy i poręczycieli dwóch kolejnych przypomnieniach, o których mowa w § 33 (...), naruszenia przez kredytobiorcę postanowień umowy, wykorzystania kredytu niezgodnie z celem umowy, utraty lub przewidywanej utraty zdolności kredytobiorcy do spłaty kredytu, zwiększenia zadłużenia z tytułu wzrostu kursów walut kredytu lub zmniejszenia się wartości zabezpieczenia.

Zgodnie postanowieniami § 41 ust.1 (...) (Części Ogólnej Umowy) Bank (...) S.A. był zobowiązany do powiadomienia o wypowiedzeniu umowy kredytobiorcę i osoby, o których mowa w § 33 ust. 2 (...), poprzez doręczenie wypowiedzenia: 1. osobiście – za potwierdzeniem odbioru, 2. listem poleconym – za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Wedle zapisu w § 10 ust. 1 pkt umowy kredytobiorca zobowiązany był do powiadamiania Banku o każdej zmianie nazwiska bądź adresu, w tym adresu do korespondencji, własnych jak i poręczycieli. W razie zaniedbania w.w. obowiązku, pisma wysyłane przez Bank do kredytobiorcy i poręczycieli na ostatnio wskazane nazwisko i adres będą uznawane za doręczone.

Zgodnie § 41 ust. (...) kredytobiorca wyraża zgodę na uznanie za doręczone wypowiedzenie umowy, wysłane przez (...) S.A. listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru na ostatnio wskazane imię i nazwisko oraz adres kredytobiorcy, w razie zwrotu listu do Banku za datę doręczenia wypowiedzenia umowy kredytobiorcy uważa się dzień: 1. doręczenia wypowiedzenia osobiście lub listem poleconym, 2. pierwszego awizowania niedoręczonego wypowiedzenia wysłanego w sposób, o którym mowa w ust. 3.

Jako adres zamieszkania oraz adres do korespondencji pozwany R. L. wskazał w umowie: ul. (...) w K..

dowód: umowa kredytu (...) hipoteczny nr (...)z dnia 21.02.2008 r. z załącznikami, k. 4 – 23, wydruk z księgi wieczystej, k. 24 – 28.

Na podstawie umowy darowizny z dnia 19.11.2011 r., Rep. (...), pozwany R. L. przeniósł własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położnego przy ul. (...) w K. na rzecz pozwanych M. L. i T. L..

dowód: wydruk z księgi wieczystej, k. 24 – 28.

Pismem z dnia 11.07.2013 r. strona powodowa, w związku z wypowiedzeniem warunków spłaty umowy, wezwała pozwanego R. L. do zapłaty kwoty 194.754,58 zł przysługującej z tytułu: 1. kapitału – 138.983,44 zł, 2. odsetek 55.549,07 zł, 3. prowizji i opłat – 222,07 zł oraz dalszych należnych odsetek naliczanych na bieżąco według zmiennej stopy procentowej wynoszącej 16 % w stosunku rocznym w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania.

dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 11.07.2013 r., k. 81.

Pozwani M. L. i T. L. w pismach z dnia 10.07.2013 r. zostali wezwani przez powodowy Bank jako dłużnicy rzeczowi do spłaty należności wynikającej z umowy kredytu zabezpieczonego hipotecznie opiewającej na kwotę 194.815,50 zł oraz dalszych należnych odsetek naliczanych na bieżąco według zmiennej stopy procentowej wynoszącej 16 % w stosunku rocznym w terminie 7 dni, od daty doręczenia wezwania.

dowód: wezwania z dnia 10.07.2013 r. wraz potwierdzeniami odbioru, k. 29- 33.

Przesyłki zostały wysłane do pozwanego R. L. na adres ul. (...) w K., a do pozwanych M. L. i T. L. na adres ul. (...) K..

dowód: potwierdzenia odbioru, k. 29- 30.

W dniu 4.08.2015 r. strona powodowa wystawiła wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), w którym stwierdziła, że na dzień 4.08.2015 r. figuruje w nich wymagalne zadłużenie wobec pozwanego R. L. z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) oraz wobec pozwanych M. L. i T. L. z tytułu zabezpieczenia spłaty w.w. umowy kredytu hipoteką zwykłą w kwocie 150.00,00 zł i hipoteką kaucyjną do kwoty 75.000,00 zł na nieruchomości położnej przy ul. (...) w K., stanowiącej własność pozwanych.

Na wymagalne zadłużenie pozwanych wobec Banku składały się wówczas odpowiednio: niespłacony kapitał w wysokości 138.983,44 zł, odsetki naliczane do dnia 3.08.2015 r. w kwocie 95.835,23 zł oraz opłaty w wysokości 222,07 zł.

dowód: wyciąg z ksiąg bankowych z dnia 4.08.2015 r. nr (...), k. 34.

W toku niniejszego postępowania pozwani M. L. i T. L. przenieśli w dniu 29.02.2016 r prawo własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ul. (...) w K. na rzecz pozwanego R. L..

dowód: wydruk z księgi wieczystej, k. 96-98.

Powyższe ustalenia faktyczne zostały poczynione na podstawie powołanych powyżej, skutecznie niezakwestionowanych dokumentów urzędowych i prywatnych, których autentyczność nie budziła wątpliwości, podobnie jak treść, rozpatrywana w kontekście całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest częściowo zasadne.

Strona powodowa swoje roszczenie wywodzi z faktu zawarcia z pozwanym R. L. umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zabezpieczonego hipotecznie na prawie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przysługującego do dnia 29.02.2016 r. pozwanym T. L. i M. L..

Pozwanego R. L. łączyła z powodowym Bankiem wyżej opisana umowa zawarta w dniu 21.02.2008 r. Wobec zaprzestania regulowania należności przez pozwanego powodowy Bank złożył w piśmie z dnia 26.10.2010 r. oświadczenie o wypowiedzeniu mu w.w. umowy kredytu. Oświadczenie to, jako skierowane do drugiej strony, aby mogło odnieść skutek, musiało dotrzeć do pozwanego i to w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z jego treścią. Warunek ten mógł zostać zrealizowany poprzez doręczenie pozwanemu przesyłki, zawierającej ww. pismo, w miejscu wskazanym przez niego jako miejsce dokonywania doręczeń. Takim miejscem był niewątpliwie adres podany przez powoda w umowie jako miejsce zamieszkania, tj. lokal położony w K. przy ul. (...). Na ten adres właśnie powodowy Bank kierował do pozwanego korespondencję. W toku postępowania pozwany nie wykazał, iżby po zawarciu umowy zmienił adres zamieszkania lub dla doręczeń i pomimo powiadomienia o tym fakcie Banku, ten dokonywał doręczenia przesyłek na poprzedni, już nieaktualny adres.

W związku z wypowiedzeniem pozwanemu warunków spłaty umowy kredytowej zadłużenie wynikające z umowy stało się wymagalne. Strona powodowa przedkładając szereg dokumentów jak: umowę kredytu z dnia 21.02.2008 r., wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), korespondencję kierowaną do pozwanych, wykazała wysokość przysługującej jej wierzytelności.

Na zasądzoną od pozwanego R. L. na rzecz strony powodowej należność składa się odpowiednio: kwota główna w wysokości 138.983,44 zł, odsetki od tej kwoty naliczane do dnia 3.08.2015 r. w łącznej wysokości 95.835,23 zł oraz kwota 222,07 zł poniesiona tytułem opłat, razem 235.040,74 zł.

Wskazać w tym miejscu należy, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15.03.2011 r., w sprawie P 7/09 (OTK-A 2011/2/12), przepis art. 95 ust. 1 został uznany za niekonstytucyjny w zakresie, w jakim nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, co znalazło następnie wyraz w nowelizacji tego przepisu poprzez dodanie do art. 95 ust. 1a o treści: "moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym" ustawą z dnia 19.04.2013 r. o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 613), która weszła w życie w dniu 20.07. 2013 r.

Mimo utraty przez wyciąg z ksiąg bankowych charakteru dokumentu urzędowego nadal spełnia on wymogi co najmniej dokumentu prywatnego. Zawiera bowiem pieczęć banku i treść określonego oświadczenia wiedzy, wynikającej z ksiąg bankowych, podpisaną przez wyraźnie określone osoby fizyczne - pracowników powodowego Banku. Pozwany nie zdołał skutecznie zakwestionować przysługującej Bankowi wobec niego wierzytelności, nie wykazał bowiem, że faktycznie spłacił zaciągnięty kredyt w całości bądź w części, zarówno w odniesieniu do kapitału, jak i do odsetek, względnie że ustalone przez Bank zadłużenie jest niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy. Pozwany nie podjął w tym zakresie żadnej inicjatywy dowodowej poza własnymi twierdzeniami negującymi obowiązek spłaty rzeczonego zadłużenia, co wobec treści powołanego wyciągu z ksiąg bankowych nie mogło odnieść zamierzonego przez niego skutku.

Od kwoty należności głównej Sąd zasądził odsetki umowne w 10 % w stosunku rocznym od dnia 1.08.2012 r. do dnia zapłaty, natomiast od kwot 95.835,23 zł i 222,07 zł odsetki ustawowe od dnia 7.08.2015 r. do dnia zapłaty tj. daty wniesienia pozwu, jako że pozwany był przed wytoczeniem powództwa wzywany do zapłaty.

Pozwani T. L. i M. L. byli dłużnikami rzeczowymi Banku wobec nabycia w drodze darowizny prawa współwłasności spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego stanowiącego zabezpieczenie kredytu mieszkaniowy (...) hipoteczny nr (...)z dnia 21.02.2008 r. Z chwilą jednak przeniesienia w.w. prawa umową z dnia 29.02.2016 r. na powrót na rzecz pozwanego R. L. ich odpowiedzialność jako dłużników rzeczowych ustała. Zgodnie z art. 65 § 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (dalej jako u.k.w.h.) w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).W orzecznictwie sądowym ugruntowane zostało stanowisko, że sens hipoteki polega na tym, aby w sytuacji nieuzyskania zaspokojenia od dłużnika osobistego, wierzyciel mógł uzyskać zaspokojenie od dłużnika rzeczowego - do wysokości hipoteki - pomimo tego, że żaden stosunek obligacyjny pomiędzy nimi nie istnieje. Jeżeli zatem zobowiązany osobiście nie wykonuje należnego świadczenia pieniężnego, wierzyciel może wszcząć egzekucję przeciwko dłużnikowi rzeczowemu, przedtem jednak musi uzyskać przeciwko niemu tytuł wykonawczy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 25 sierpnia 2004 r., IV CK 606/2003, LEX nr 188488).

Z powołanego wyżej art. 65 ust. 1 u.k.w.h., a także z art. 75 tej ustawy, wynika, że podstawowym uprawnieniem wierzyciela z tytułu hipoteki jest prawo dochodzenia zaspokojenia z obciążonej nieruchomości, podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy przeciwko właścicielowi obciążonej nieruchomości. Odpowiedzialność dłużnika hipotecznego ogranicza się zaś do przedmiotu hipoteki. Skoro zatem pozwanym M. L. i T. L. nie przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu obciążonego na rzecz powodowego Banku hipoteką, nie mogą oni ponosić wobec niego odpowiedzialności rzeczowej.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w pkt. I i II sentencji wyroku na podstawie wyżej powołanych przepisów.

O kosztach procesu orzekł Sąd na zasadzie art. 98 k.p.c., stosownie do wyniku procesu zasądzając je w całości od pozwanego R. L., jako strony przegrywającej sprawę, na rzecz strony powodowej. Na koszty te składa się poniesiona przez powoda opłata należna od pozwu w kwocie 11.753,00 zł oraz wydatki powoda związane z opłatą skarbową i uwierzytelnieniem przez notariusza odpisów pełnomocnictwa.

Sygn. akt IC 1887/15

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)