Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2017 r. w Lublinie

sprawy D. S.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o prawo do renty rolniczej

na skutek apelacji wnioskodawcy D. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 4 marca 2016 r. sygn. akt IV U 1085/15

oddala apelację.

Barbara Hejwowska Małgorzata Pasek Elżbieta Czaja

Sygn. akt III AUa 487/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 2 lipca 2015r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił D. S. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wskazując, że u ubezpieczonego nie stwierdzono całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Odwołanie od w/w decyzji złożył D. S. wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do renty. Podniósł, że stan jego zdrowia nie pozwala na podjęcie pracy w rolnictwie, co potwierdza również fakt, że dostał skierowanie do sanatorium.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 4 marca 2016 toku Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

D. S. jest właścicielem nieruchomości rolnych
o powierzchni około 8 ha i podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. Ma 51 lat. W dniu 22 kwietnia 2015r. ubezpieczony wystąpił do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Lekarz rzeczoznawca w orzeczeniu z 29 maja 2015r. stwierdził, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Od powyższego ubezpieczony wniósł odwołanie do komisji lekarskiej Kasy. Ubezpieczony został poddany badaniu przez komisję lekarską, która w orzeczeniu z 29 czerwca 2015r. stwierdziła, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Na tej podstawie wydano, zaskarżoną decyzję.

D. S. cierpi z powodu przełyku B., reakcji depresyjnych somatogennych oraz żylaków odbytu(...)stopnia. W lutym 2014r. przeszedł zespolenie żołądkowo-jelitowe z powodu owrzodzenia w okolicy odźwiernika i stenozy, następnie kontynuował leczenie ambulatoryjne w Poradni Gastrologicznej. Z powodu schorzeń gastrologicznych u ubezpieczonego nastąpił znaczny spadek wagi. Obecnie powrócił do wagi sprzed operacji. Nadal zgłasza osłabienie, brak apetytu. Intelektualnie funkcjonuje w granicach normy, adekwatnie do wieku i wykształcenia. Jest obserwowany w kierunku (...) z powodu bólu stawów skokowych, kolanowych oraz nadgarstkowych. Rozpoznane u ubezpieczonego zaburzenia depresyjne mają charakter somatogenny. Przedstawione schorzenia są natury przewlekłej. Wymagają stałego leczenia, ale nie naruszają sprawności organizmu w stopniu dającym podstawy do orzeczenia długotrwałej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym co wynika z opinii biegłych - chirurga, reumatologa, gastrologa, psychiatry i psychologa.

W okresach od 30 lipca 2015 r. do 7 sierpnia 2015 r., od 11 sierpnia 2015 r. do 31 sierpnia 2015 r., od 3 września 2015 r. do 8 września 2015 r., od 23 września 2015 r. do 23 października 2015 r., od 18 listopada 2015 r. do 24 listopada 2015 r. oraz od 16 lutego 2016 r. do 29 lutego 2016 r. ubezpieczony był niezdolny do pracy i przebywał na zwolnieniu lekarskim. W okresach od 23 września 2015 r. do 23 października 2015r. oraz od 18 listopada 2015r. do 24 listopada 2015 r. pobierał zasiłek chorobowy. Ubezpieczony nabył nieruchomości rolne od teściów w 1999 r. Od dłuższego czasu nie uprawia nieruchomości rolnych.

Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego D. S. nie jest zasadne.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 i ust. 2 pkt 5 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2015r., poz.704) renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, tj. 5 lat - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 30 lat,

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art.20 ust.1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. W myśl art. 20 ust.1 pkt i 2 przywołanej ustawy, do okresów ubezpieczenia zalicza się okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990 lub prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r. W ustępie 5 omawianego artykułu wskazano, że za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Przeprowadzony dowód z opinii biegłych chirurga, reumatologa, gastrologa, psychiatry i psychologa dał podstawy do ustalenia, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Zdaniem biegłych, rozpoznane u ubezpieczonego i opisane wyżej schorzenia mają charakter przewlekły, utrwalony i wymagają stałego leczenia, ale nie naruszają sprawności organizmu w stopniu dającym podstawy do orzeczenia długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Sąd uznał, że opinia stanowi wiarygodny dowód w sprawie. Opinia wydana została przez lekarzy specjalizujących się w schorzeniach występujących u ubezpieczonego, a ponadto jej wydanie zostało poprzedzone analizą dokumentacji medycznej ubezpieczonego oraz jego badaniem.

W toku postępowania odwoławczego ubezpieczony powoływał się na istniejącą u niego czasową niezdolność do pracy. Na tę okoliczność przedstawił zaświadczenia lekarskie o czasowej niezdolności do pracy poczynając od 30 lipca 2015r. W ocenie Sądu okoliczność ta nie podważa ustaleń biegłych co do braku u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 27 stycznia 2011r. sprawie I UK 207/10 (LEX nr 786371), art. 21 ust. 5 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników uzależnia przyznanie prawa do renty rolniczej od wymogu istnienia całkowitej, a nie czasowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Czasowa niezdolność do pracy orzekana jest bowiem w przypadku krótkotrwałej niezdolności do pracy. Mając na uwadze powyższe oraz ustalenia opinii biegłych stwierdzić należało, że ubezpieczony nie spełnia podstawowej przesłanki do nabycia spornego prawa, a mianowicie nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Z tych względów jego odwołanie podlegało oddaleniu. Mając na uwadze powyższe sąd, na podstawie art. 477 ^{( 14)}§1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

Od tego wyroku apelację wniósł D. S. zaskarżając go w całości.

Wyrokowi zarzucił błędną ocenę jego stanu zdrowia i niewłaściwe przyjęcie , że nie jest całkowicie niezdolny do pracy. Skarżący wnosił o zmianę wyroku i przyznanie prawa do renty. Skarżący akcentuje, że nie jest zdolny do długotrwałego chodzenia, ma przeciwskazania do ciężkiej pracy fizycznej, nie wzięto pod uwagę faktu, że proces powrotu do zdrowia umożliwiającego wykonywanie wszelkich czynności w gospodarstwie rolnym trwa, czego dowodem są planowane działania związane z leczeniem przewlekłych schorzeń. Nadto wnioskodawca powołuje się na trudną sytuację finansową. W toku postępowania apelacyjnego skarżący składał dodatkową dokumentację lekarską.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył:

Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe przez dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych gastrologa S. P. i ortopedy M. R..

W opinii z 27 września 2016 roku biegli ci stwierdzili, że stan zdrowia badanego nie sprowadza u niego całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Biegła gastrolog S. P. ( podobnie jak wcześniej dopuszczony biegły – specjalista chorób wewnętrznych i chorób przewodu pokarmowego -J. S.) podniosła, że stwierdzone u wnioskodawcy schorzenia gastrologiczne: wieloletnia choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, wymagają dalszego leczenia ale nie powodują całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Po zbadaniu opiniowanego, zapoznaniu się z załączoną dokumentacją medyczną biegły ortopeda stwierdził, że stan morfologiczno-czynnościowy narządów ruchu nie wskazuje na istnienie schorzenia , które naruszałoby prawidłowe funkcjonowanie organizmu w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym. Subiektywne odczucia wnioskodawcy co do jego stanu zdrowia i zgłaszane dolegliwości wielostawowe nie znajdują potwierdzenia w wynikach klinicznych testów diagnostycznych , które nie wskazują na istnienie niewydolności czynnościowo – ruchowych w zakresie narządów ruchu. Pełna sprawność ruchowa i czynnościowa kończyn górnych i dolnych oraz kręgosłupa stanowią o braku podstaw do uznawania całkowitej niezdolności do pracy ( opinia biegłych k. 124 – 128 ).

W świetle zasad logiki, doświadczenia życiowego, a także obowiązujących przepisów prawa, Sąd Apelacyjny podzielił w całości opinie biegłych gastrologa S. P. i ortopedy M. R..

Biegli wskazali w opinii, konkretne i merytoryczne argumenty na poparcie wywiedzionych wniosków, które wyprowadzili po przeprowadzeniu badania jak i wnikliwej analizie zebranej dokumentacji medycznej. Obiektywny walor opinii wynika przed wszystkim z analizy stanu zdrowia poczynionego przez biegłych sądowych posiadających odpowiednie i wysokie kwalifikacje umożliwiające dokonanie właściwej oceny zdrowia wnioskodawcy , a co więcej, z zachowaniem kryteriów orzekania o niezdolności do pracy, które to pojęcia określone zostały w obowiązujących przepisach prawa.

Powyższa opinia jest całkowicie zgodna ze stanowiskiem poprzednich biegłych w tym zwłaszcza biegłych chirurga ogólnego i naczyniowego – P. N., reumatologa - H. P. i specjalisty chorób wewnętrznych i przewodu pokarmowego -J. S..

Po uzupełnieniu materiału dowodowego Sąd Apelacyjny stwierdza, że ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji, są prawidłowe, nie ma potrzeby ich powtarzania, jak również zbędnym jest powtarzanie, prawidłowo przytoczonych i zinterpretowanych przepisów prawa mających w sprawie zastosowanie.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że miarodajny dla oceny sądowej zdolności ubezpieczonego do pracy w kontekście orzekania o prawie do renty z tytułu niezdolności do pracy ma wynik badań lekarskich przeprowadzonych przez biegłych sądowych. O niezdolności do pracy nie decydują lekarze leczący, gdyż jak zauważa się w orzecznictwie sądowym, chodzi tu o ocenę niezdolności do pracy w prawnym rozumieniu, podejmowaną w trybie określonej procedury i przez odpowiednie organy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2010 r., I UK 22/10, M.P.Pr. z 2010 r. Nr 10, poz. 506). Biegli sądowi to lekarze wpisani na listę biegłych , posiadający wieloletnie doświadczenie zawodowe i cechy gwarantujące bezstronność i rzetelność opiniowania w sprawach sądowych. Mimo stwierdzenia u wnioskodawcy opisanych schorzeń wszyscy biegli jednomyślnie uznali, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym , a stanowisko swoje należycie uzasadnili.

W toku procesu wnioskodawca nie przedstawiał zarzutów merytorycznych do opinii, zmierzających do zakwestionowania ich wartości. Apelacja nie zawiera argumentów pozwalających na jej uwzględnienie. Brak jest podstaw do prowadzenia dalszego postepowania dowodowego, bowiem w toku postępowania istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, dotyczące stanu zdrowia wnioskodawcy zostały wyjaśnione w sposób gruntowny i wszechstronny.

Skoro z dokonanych w sprawie ustaleń wynikało, że rodzaj i stopień schorzeń występujących u wnioskodawcy nie powodują aktualnie całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, uznać należało, iż nie spełnia on przesłanek przyznania prawa do renty.

Bez wpływu na powyższą ocenę pozostaje również dokumentacja medyczna przedłożona przez ubezpieczonego w postępowaniu apelacyjnym. Stwierdzić należy, że wszelkie dokumenty obrazujące stan zdrowia ubezpieczonego po dacie zaskarżonej decyzji ze względu na specyfikę postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mogą weryfikować oceny jego stanu zdrowia z daty wydania decyzji. To treść decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a także zakres wniesionego odwołania wyznacza przedmiot sporu. Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005/3/43). W razie zmiany okoliczności, pogorszenia stany u zdrowia wnioskodawca może składać ponownie wniosek o ustalenie prawa do renty.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie art. 385 k.p.c., jak w sentencji.