Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 4 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karol Paździoch

Protokolant: stażysta Jolanta Zych

po rozpoznaniu w dniu 4 stycznia 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniego I. L.

przeciwko P. L.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanego P. L. na rzecz małoletniego powoda I. L. alimenty w kwocie po 700 (siedemset) złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 1 lipca 2016 roku;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  nakazuje pobrać od pozwanego P. L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

IV.  odstępuje od obciążania małoletniego powoda I. L. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego P. L.;

V.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 268/16

UZASADNIENIE

Powód I. L., reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową E. W., zwrócił się w dniu 25 maja 2016 r. do Sądu z powództwem o zasądzenie od pozwanego P. L. alimentów w kwocie po 1.000 zł miesięcznie, płatnych do dnia 10. każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od 1 lipca 2016 r. (k. 2).

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż matka małoletniego powoda jest osobą bezrobotną, utrzymuje się z pomocy socjalnej (...). Na utrzymanie małoletniego powoda wydaje kwotę 700 zł miesięcznie, a od września (...) syn rozpocznie naukę w szkole podstawowej w klasie zerowej, co związane będzie z dodatkowymi wydatkami. Nadto na opłaty za mieszkanie wydaje kwotę 500 zł miesięcznie. Pozwany P. L. na utrzymanie powoda łoży dobrowolnie kwoty po 500 zł miesięcznie (k. 10).

W odpowiedzi na pozew z dnia 19 lipca 2016 r. pozwany P. L. uznał powództwo do kwoty po 500 zł miesięcznie. Według pozwanego, nie stać go na zapłatę alimentów w wysokości żądanej przez stronę powodową m.in. ze względu na fakt, iż jego obecny kontrakt kończy się we wrześniu 2016 r. i prawdopodobnie zostanie bez pracy. Pozwany poza powodem nie ma na utrzymaniu żadnych dzieci ani innych osób (k. 14-15).

Na rozprawie w dniu 12 września 2016 r. pozwany zmienił swoje stanowisko procesowe i uznał powództwo do kwoty po 400 zł miesięcznie (k. 26).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni I. L., urodzony (...) w S., pochodzi ze związku konkubenckiego E. W. i P. L.. W dniu 14 listopada 2011 r. przed kierownikiem USC P. L. uznał swoje ojcostwo wobec dziecka.

Dowód:

1.  odpis zupełny aktu urodzenia, k. 3-3v.

Małoletni I. L. mieszka ze swoją matką w mieszkaniu socjalnym
w S.. Czynsz za mieszkanie wynosi 220 zł na miesiąc i obejmuje opłatę za wodę. Ponadto matka powoda ponosi opłatę za energię elektryczną w kwocie 101 zł za dwa miesiące, tj. ok. 50 zł miesięcznie, opłatę za gaz w kwocie 41 zł za dwa miesiące, tj. ok. 21 zł miesięcznie, oraz opłatę za multimedia w kwocie 105 zł miesięcznie. Wobec powyższego łączny koszt utrzymania mieszkania wynosi 396 zł miesięcznie, a na powoda, w dwuosobowym gospodarstwie, przypada 1/2 kosztów utrzymania mieszkania, co stanowi kwotę 198 zł miesięcznie.

Dowód:

1.  przesłuchanie E. W. , k. 27-28,

2.  faktura VAT za gaz, k. 11,

3.  druk pokwitowania zapłaty za energię elektryczną, k. 12.

Małoletni I. L. ma obecnie skończone 5 lat. Uczęszcza do klasy zerowej szkoły podstawowej. W związku z obowiązkiem szkolnym ponosi następujące koszty: na wyprawkę 100 zł na rok, tj. ok. 8 zł miesięcznie, na (...) w kwocie 40 zł na rok, tj. ok. 3 zł miesięcznie, na ubezpieczenie 33 zł, na rok tj. ok. 3 zł miesięcznie, na wyjście do teatru 25 zł na rok, tj. ok. 2 zł miesięcznie. Powód nie otrzymał darmowych podręczników, wszystkie podręczniki kupił mu ojciec. Łączne koszty związane z obowiązkiem szkolnym ponoszone przez powoda wynoszą 16 zł miesięcznie.

Do usprawiedliwionych indywidualnych kosztów utrzymania powoda należy zaliczyć koszty wyżywienia w kwocie 400 zł miesięcznie, obejmujące również śniadania do szkoły i zakup słodyczy, zakup kosmetyków i środków higienicznych w kwocie 30 zł miesięcznie; zakup odzieży i obuwia w kwocie 150 zł miesięcznie, wydatki na potrzeby kulturalne w kwocie 100 zł miesięcznie. Łącznie stanowi to kwotę 680 zł miesięcznie.

Ponadto, powód od ojca otrzymywał odzież, ostatniej zimy 5 par spodni a latem spodenki, a także zabawki m.in. klocki L..

Małoletni powód jest dzieckiem ogólnie zdrowym, jednak często się przeziębia i musi wówczas brać antybiotyki. W związku z przeziębieniami ponosi koszty zakupu leków
w kwocie 50-80 zł na miesiąc, średnio 65 zł miesięcznie.

Łączny usprawiedliwiony miesięczny koszt utrzymania powoda, obejmujący koszty utrzymania mieszkania w części przypadającej na powoda, koszty nauki i leczenia oraz koszty indywidualnego utrzymania powoda, wynosi 959 zł.

Dowód:

1.  przesłuchanie E. W. , k. 27-28.

E. W. ma 26 lat, posiada wykształcenie podstawowe. Poza małoletnim powodem, nie ma na swoim utrzymaniu żadnych innych osób. Nigdy nie pracowała, odbywała jedynie praktyki zawodowe w sklepach różnych branż. Nie ma orzeczenia o niepełnosprawności ani o niezdolności do pracy. Od 4,5 roku choruje na stwardnienie rozsiane. Ze względu na chorobę i konieczność co miesięcznego pobytu w szpitalu oraz wykonywania badań diagnostycznych potencjalni pracodawcy odmawiają jej zatrudnienia. W związku z chorobą przyjmuje na stałe leki, które są refundowane przez NFZ. Ponosi jednak koszty zakupu suplementów diety i drogiej żywności (duże ilości ryb), które są podstawą jej diety.

Utrzymuje się ze świadczenia socjalnego z (...), które otrzymuje raz na trzy miesiące w kwocie 1.500 zł, tj. 500 zł miesięcznie. Nie pobiera zasiłku dla bezrobotnych. (...) pomaga jej matka, ostatnio przekazała jej kwotę 1.000 zł. Od czasu rozstania się z pozwanym w lutym 2016 r. otrzymuje od niego na rzecz powoda, uzgodnioną wspólnie, kwotę 500 zł miesięcznie.

E. W. ma zadłużenie na kwotę 23.000 zł, w tym z tytułu niezapłaconego czynszu na kwotę 18.000 zł. Prowadzone jest wobec niej postępowanie egzekucyjne. Zadłużenie mieszkania powstało wówczas, kiedy jeszcze nie mieszkała z P. L.. Gdy konkubenci mieszkali wspólnie, to koszty utrzymania mieszkania w kwocie 1.100 zł miesięcznie ponosił pozwany. Nadto, przed wypłynięciem w kolejny rejs przekazywał on konkubinie na utrzymanie jej i ich dziecka kwotę 2.000-3.000 zł.

Dowód:

1.  przesłuchanie E. W. , k. 27-28,

2.  przesłuchanie P. L., k. 28-29,

3.  zeznania świadka H. L., k. 42.

Pozwany P. L. ma 31 lat, z wykształcenia jest kucharzem. Pozwany od kwietnia 2013 roku do września 2016 roku zatrudniony był przez armatora (...) Ltd, jako marynarz na statku kablowcu CLV Topaz I., na kontrakcie za wynagrodzeniem brutto 2.622 USD. Praca odbywała się w systemie 6 tygodni pracy na 6 tygodni pobytu
w domu. Początkowo pracował jako steward za wynagrodzeniem netto 8.000 - 9.000 zł,
co w odniesieniu do 12 tygodni zatrudnienia (suma 6 tygodni na statku i 6 tygodni na lądzie), tj. w okresie 2,8 miesiąca (12 tygodni x 7 dni w tygodniu / 30 dni w miesiącu), stanowi 2.860 - 3.210 zł netto miesięcznie, średnio 3.035 zł miesięcznie. Następnie był zatrudniony jako pomocnik kucharza za wynagrodzeniem netto 10.000 - 12.000 zł, co w przeliczeniu na okres 12 tygodni zatrudnienia wynosi 3.570 - 4.290 zł netto miesięcznie, średnio 3.930 zł miesięcznie. W dniu 19 września 2016 roku uznany został przez PUP za osobę bezrobotną bez prawa do zasiłku. Przed świętami Bożego Narodzenia 2016 r. wyjechał do Niemiec w poszukiwaniu pracy, po czym telefonicznie poinformował swojego ojca H. L., że znalazł zatrudnienie na statku w Norwegii.

Pozwany posiada oszczędności w kwocie 15.000 zł. Nie ma żadnych zadłużeń, nie są prowadzone wobec niego żadne postępowania egzekucyjne.

P. L. jest osobą ogólnie zdrową, nie przyjmuje na stałe żadnych leków. Nie pali papierosów, nie pije alkoholu. Od czasu, kiedy odeszła od niego konkubina, musi korzystać z usług psychologa. Sesje odbywają się dwa razy w tygodniu. W czasie 6-tygodniowego pobytu w kraju ma 12 sesji. Koszt 1 sesji wynosi 100 zł. Oznacza to, że w ciągu miesiąca, w odniesieniu do 12 tygodniowego okresu zatrudnienia, na wizyty u psychologa pozwany wydaje ok. 429 zł (12 x 100 zł /2,8 m-cy).

Obecnie pozwany P. L. mieszka sam w mieszkaniu swojego ojca. Ojciec pozwanego, ze względu na problemy z kręgosłupem i trudności z wejściem na 2. piętro, wyprowadził się do domku na działce, gdzie mieszka od 3. lat. Czynsz za mieszkanie wynosi 504 zł miesięcznie, do tego dochodzą opłaty za Internet i media. Łączne koszty utrzymania mieszkania wynoszą 1.500 zł miesięcznie.

W czasie pobytu w kraju pozwany ponosi koszty wyżywienia w kwocie 400-700 zł, średnio 550 zł. Gdy jest na statku, ma zapewnione wyżywienie bezpłatnie. Na markową odzież wydaje 600-700 zł, średnio 650 zł. Stąd, w odniesieniu do okresu 12 tygodni zatrudnienia, tj. w okresie 2,8 miesiąca, wydaje na wyżywienie 196 zł miesięcznie, a na odzież 232 zł miesięcznie. Pozwany ma indywidualne ubezpieczenie na życie, płaci miesięczną składkę w kwocie 256,90 zł. Uiszcza również opłatę za siłownię w kwocie 133 zł miesięcznie oraz abonament telefoniczny w kwocie 80 zł miesięcznie. W razie potrzeby kupuje kosmetyki. Łączne indywidualne koszty utrzymania pozwanego wynoszą 898 zł miesięcznie.

Wobec powyższego koszty utrzymania pozwanego, obejmujące koszty utrzymania mieszkania, koszty terapii u psychologa oraz koszty indywidualnego utrzymania, wynoszą łącznie 2.826,90 zł miesięcznie.

Dowód:

1.  przesłuchanie P. L., k. 28-29,

2.  zeznania świadka H. L., k. 42,

3.  umowa nr (...), k. 18-19,

4.  informacje pracodawcy, k. 24-25,

5.  decyzja Powiatowego Urzędu Pracy, k. 37.

Pozwany P. L. ma dobre kontakty z dzieckiem. W czasie pobytu w kraju, pomiędzy rejsami, spędza czas z dzieckiem. Zabiera syna do siebie na kilka dni, bądź na kilka godzin. Wtedy dziecko pozostaje na wyłącznym utrzymaniu pozwanego. Syn chętnie odwiedza ojca. Pozwany kupuje mu wtedy odzież i obuwie, także zabawki. Raz w okresie zimowym wydał na zakup odzieży dla syna 900 zł. Nie daje synowi pieniędzy.

Dowód:

1.  przesłuchanie P. L., k. 28-29,

2.  przesłuchanie E. W. , k. 27-28,

3.  zeznania świadka H. L., k. 42.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Żądanie zasądzenia alimentów oparte zostało o przepis art. 133 § 1 k.r.o., w myśl którego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres świadczeń alimentacyjnych wyznacza natomiast przepis art. 135 § 1 k.r.o. wskazujący, że ich zakres uzależniony jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego to te, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych. Podkreśla się przy tym, że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, niezależnie od tego, czy żyją
z nimi wspólnie, czy też oddzielnie.

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokajane, wyznacza natomiast treść art. 96 k.r.o., według którego rodzice zobowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa. Powyższe nie oznacza obowiązku rodziców zaspokajania wszelkich potrzeb ich małoletnich dzieci, lecz jedynie tych, które są niezbędne z punktu widzenia celu ich wychowania i przygotowania do pracy. W tym kontekście należy zauważyć, że rodzic, który w związku z utrzymaniem dziecka ponosi koszty znacznie przekraczające standardowe i niezbędne wydatki związane z utrzymaniem dziecka, nie może żądać od drugiego rodzica, w szczególności znajdującego się w trudnej sytuacji majątkowej, partycypacji w ogóle ponoszonych opłat, a jedynie w tej części, którą wyznacza dyspozycja art. 96 k.r.o.

Pozwany jest ojcem małoletniego powoda, a zatem zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. zobligowany jest do łożenia na utrzymanie małoletniego, który nie posiada majątku, ani źródeł dochodów, a zatem nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Powyższa okoliczność nie była kwestionowana przez pozwanego. Przedmiotem sporu pozostawało natomiast to, w jakiej wysokości pozwany powinien partycypować w kosztach utrzymania syna. Mając na uwadze fakt, iż matka małoletniego domagała się zasądzenia od pozwanego alimentów w wysokości 1.000 zł miesięcznie, a pozwany ostatecznie uznał powództwo do kwoty 400 zł miesięcznie, konieczne okazało się dokonanie oceny potrzeb małoletniego – zgodnie z dyspozycją art. 135 § 1 k.r.o.

W ocenie Sądu, koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego wynosi 959 zł miesięcznie i obejmuje wydatki szczegółowo wskazane w stanie faktycznym uzasadnienia. Zdaniem Sądu, powyższe wydatki, i to we wskazanej powyżej wysokości, oceniane przez pryzmat zasad doświadczenia życiowego i zawodowego, są w sposób naturalny związane z utrzymaniem osoby w takim wieku oraz w takim stanie zdrowia, w jakim obecnie znajduje się małoletni powód. Konieczność odwołania się do zasad doświadczenia życiowego i zawodowego w zakresie wydatków związanych z utrzymaniem powoda wynikała z tego, że poza dwoma kopiami rachunków opłat za media, nie przedłożono dokumentów, z których jednoznacznie wynikałaby wysokość wszystkich wydatków związanych z utrzymaniem powoda, a o ich wysokości nie mogą świadczyć same tylko subiektywne twierdzenia uprawnionego. Kierując się powyższymi kryteriami, Sąd uznał, że deklarowane przez matkę małoletniego powoda wydatki na jego potrzeby kulturalne w kwocie 150 zł oraz poszczególne składniki jego wyżywienia są wygórowane.

Odnosząc się do możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego, należy stwierdzić, iż są one zdecydowanie lepsze niż matki powoda. P. L. w trakcie postępowania pracował u zagranicznego armatora jako marynarz na stanowisku pomocnika kucharza i za świadczoną pracę otrzymywał ostatnio wynagrodzenie w kwocie ok. 3.930 zł netto miesięcznie. Wprawdzie pozwany przedłożył decyzję o uznaniu go z dniem 19 września 2016 r. za osobę bezrobotną, jednakże z zeznań jego ojca – H. L., który był świadkiem wnioskowanym przez stronę pozwaną i nie miał żadnej motywacji, aby w sposób niezgodny z prawdą przedstawić Sądowi okoliczności przemawiające na niekorzyść swojego syna, wynika, że pozwany przed świętami Bożego Narodzenia ponownie podjął zatrudnienie na statku, także u zagranicznego armatora. Oznacza to, że możliwości zarobkowe pozwanego nieprzerwanie utrzymują się na takim samym poziomie, na jakim były poprzednio.

Łączny koszt utrzymania pozwanego wynosi 2.826,90 zł miesięcznie. W konsekwencji pozwanemu pozostaje do dyspozycji kwota przekraczająca 1.100 zł miesięcznie. Ponadto w przypadku przejściowych trudności finansowych pozwany może ograniczyć swoje wydatki, kupując ubrania nie markowe oraz rezygnując z opłaty za siłownię, która nie jest niezbędnym wydatkiem na jego utrzymanie. Nie można natomiast zaakceptować sytuacji, w której pozwany ograniczyłby zaspokajanie potrzeb małoletniego powoda, aby finansować swoje potrzeby o charakterze zbytkowym.

Sąd doszedł do przekonania, iż pozwany P. L. jest w stanie i powinien łożyć na rzecz powoda alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie, zaś w pozostałym zakresie kwotę niezbędną na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb dziecka powinna łożyć jego matka. Powyższa kwota alimentów odpowiada większej części kosztów związanych z utrzymaniem małoletniego powoda. Sąd miał bowiem na uwadze fakt, że matka powoda, która w przeważającej mierze sprawuje nad nim pieczę, w chwili obecnej ma trudną sytuację zdrowotną i materialną, gdyż utrzymuje się ze świadczenia socjalnego w kwocie 500 zł miesięcznie. Z drugiej strony brak jest podstaw do tego, aby pozwany został w całości obciążony wszystkimi usprawiedliwionymi kosztami utrzymania powoda, skoro jego matka nigdy nie pracowała, a przy tym nie ma orzeczenia o niepełnosprawności ani o niezdolności do pracy. Podejmując pracę, nawet za najniższym miesięcznym wynagrodzeniem, w sposób istotny poprawiłaby swoją sytuację materialną. Umożliwiłoby to również rozpoczęcie spłaty zadłużenia powstałego m.in. z tytułu niezapłaconego czynszu w kwocie 18.000 zł, które powstało jeszcze przed jej zamieszkaniem z pozwanym, wobec czego pozwany nie powinien być nim obciążony.

Z powyższych względów Sąd zasądził od pozwanego na rzecz małoletniego powoda alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 lipca 2016 r. tj. od dnia wskazanego w pozwie, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

W zakresie przewyższającym ww. kwotę Sąd oddalił powództwo jako wygórowane, o czym orzeczono w punkcie II sentencji wyroku.

Sąd dokonał oceny zgromadzonych dowodów w oparciu o art. 233 § 1 k.p.c. Strony nie kwestionowały prawdziwości przedkładanych w toku postępowania dokumentów, kwestia ta nie budziła także wątpliwości Sądu.

Sąd dał wiarę zeznaniom stron, w których wskazały swoją sytuację majątkową i zarobkową, z wyjątkiem tych części zeznań przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda, w jakiej w wygórowany sposób wyceniła wydatki na potrzeby kulturalne i poszczególne składniki wyżywienia dziecka.

Zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c. strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Stosownie do treści art. 113 ust. 1 u.k.s.c., kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Zasadne jest, zdaniem Sądu, obciążenie pozwanego obowiązkiem zapłaty nieuiszczonych przez stronę powodową kosztów sądowych, które stanowią 5 % dwunastokrotności zasądzonych alimentów. Zgodnie bowiem z art. 22 k.p.c. w sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a stosownie do treści art. 13 ust. 1 u.k.s.c., opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 % wartości przedmiotu sporu. Daje to kwotę 420 zł. Realna wysokość dochodu pozwanego pozwala mu na uiszczenie tej kwoty bez uszczerbku dla wykonywania przez niego obowiązku alimentacyjnego. Z tych też względów orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążenia małoletniego powoda obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanego tej części kosztów procesu, w której powód przegrał sprawę, albowiem powód nie posiada żadnego majątku, o czym orzeczono w punkcie IV sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie rygoru natychmiastowej wykonalności znajduje podstawę w art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie V sentencji wyroku.