Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Zientek

Sędziowie: SSO Alicja Spustek- Kląskała

SSR del. Magdalena Wacowska

Protokolant: Kamila Kubik

po rozpoznaniu w dniu 4 stycznia 2017 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa K. A.

przeciwko J. A.

o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu z dnia 1 lipca 2016 r. sygn. akt III RC 577/15 ;

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że powództwo oddala;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1010 zł tytułem kosztów procesu poniesionych przed Sądem I i II instancji.

/ Magdalena Wacowska / /Beata Zientek/ / Alicja Spustek- Kląskała /

Sygn. akt XIII Ca 398/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 lipca 2016 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt III RC 577/15 w pkt I) ustanowił rozdzielność majątkową pomiędzy powodem K. A. a pozwaną J. A., a powstałą w wyniku zawartego przez nich związku małżeńskiego w dniu 20 grudnia 1996 r. we W. (nr aktu małżeństwa 3360/96); w pkt. II) zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 577 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie powyższe Sąd Rejonowy wydał na podstawie następujących ustaleń faktycznych:

Powód K. A. i pozwana J. A. dnia 20 grudnia 1996 r. zawarli przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego we W. związek małżeński. Strony nie zawierały dotychczas żadnych umów majątkowych.

Z małżeństwa stron pochodzi troje dzieci: M. A., urodzony dnia (...), D. A., urodzony dnia (...), oraz N. A. urodzona dnia (...)

Od daty zawarcia małżeństwa strony zamieszkiwały razem, początkowo w mieszkaniu przy ul. (...) we W.. W 2003 r. strony kupiły dom przy ul. (...) we W., do którego rodzina przeprowadziła się w 2006 r., w którym pozwana oraz dzieci stron zamieszkują do tej pory.

W 2005 r. w związku z obowiązkami zawodowymi powód przeprowadził się do W., gdzie mieszkał w dni powszednie, jednakże weekendy co do zasady, z nielicznymi wyjątkami, spędzał wraz z rodziną we W.. Wraz z rodziną spędzał również święta Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. W tym czasie prowadzeniem domu i opieką nad dziećmi zajmowała się pozwana. W pierwszych latach małżeństwa J. A. nie pracowała, obecnie natomiast pracuje w Konsulacie RFN we W. w sekcji ekonomicznej. Rodzina rozważała przeprowadzkę do W., jednakże pozwana zdecydowała się zostać we W. z uwagi na edukację dzieci.

W 2013 r. między stronami zaczęło chodzić do nieporozumień, które dotyczyły między innymi spotkań stron z rodzicami i bratem powoda. W święta Bożego Narodzenia 2013 r. pozwana nie wyraziła zgody na wizytę brata powoda w domu przy ul. (...), ponieważ rodzina miała już wcześniej zaplanowane inne zajęcia, co doprowadziło do kłótni między stronami. Od tego czasu małżonkowie zaczęli się od siebie oddalać, wciąż jednak razem zamieszkiwali, a ponadto w lutym 2014 r. spędzili wspólnie z dziećmi ferie zimowe na zagranicznych wakacjach, a święta Wielkiej Nocy w 2014 r. spędzili w S., po czym pozwana poinformowała powoda, że chce się z nim rozwieść. O rozstaniu poinformowała również dzieci. Przed świętami Bożego Narodzenia pozwana powiadomiła powoda, że chce sama wyjechać z dziećmi na Ś. i nie życzy sobie jego towarzystwa. Pod nieobecność rodziny w domu przy ul. (...) powód zabrał z domu wszystkie swoje osobiste rzeczy i wyprowadził się, początkowo do rodziców, a następnie do wynajmowanego mieszkania we W..

Po wyprowadzeniu się z domu powód w dalszym ciągu łoży na utrzymanie rodziny. Pełnoletniemu synowi M. przekazuje kwotę 4.000 zł miesięcznie, a żonie – na utrzymanie jej oraz małoletnich dzieci – kwotę 6.500 zł miesięcznie. Ponadto powód ponosi wszelkie koszty związane z utrzymaniem domu (opłaty eksploatacyjne) oraz edukacją dzieci i ich wypoczynkiem, na co miesięcznie przeznacza kilka tysięcy złotych. Powód utrzymuje również regularne kontakty z dziećmi, które niekiedy (np. z okazji urodzin) odbywają się w domu stron. Co do zasady jednak powód spotyka się z synami i córką poza miejscem ich zamieszkania, aby uniknąć kłótni z pozwaną, której świadkami mogłyby być ich dzieci.

Powód pracuje w firmie (...) S.A., gdzie pełni funkcję prezesa zarządu. Z tego tytułu osiąga bardzo wysokie dochody – średni dochód netto powoda w okresie od września 2014 r. do lutego 2015 r. wynosił 68.598,41 zł. Pozwana pracuje w dalszym ciągu w Konsulacie RFN we W., gdzie uzyskuje dochody w kwocie około 2.500 zł miesięcznie. Strony mają osobne rachunki bankowe oraz jedno wspólne, na które powód przekazuje pozwanej środki w wystarczającej na utrzymanie rodziny kwocie. Dotychczas strony wspólnie rozliczały podatek dochodowy.

Poza domem przy ul. (...) we W. strony mają również mieszkanie w W., z którego w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych korzysta powód. Ponadto rodzina stron ma dwa samochody: V. (...). Z pierwszego z samochodów korzysta obecnie przede wszystkim najstarszy syn stron, natomiast z drugiego – pozwana.

Na zakup mieszkania został zaciągnięty kredyt we frankach szwajcarskich, który obecnie spłaca powód. Ponadto na wspólnym koncie stron małżonkowie uruchomili linię kredytową z limitem do 50.000 zł miesięcznie, z której korzysta pozwana w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Debet spłacany jest przez powoda.

Między stronami dochodzi obecnie do nieporozumień przy podejmowaniu decyzji finansowych.

Po wyprowadzeniu się ze wspólnego domu powód chciał kupić mieszkanie we W., aby zapewnić sobie miejsce zamieszkania w czasie wolnym od pracy, a także – przede wszystkim – celem zapewnienia dzieciom komfortowych warunków w czasie spotkań, ponieważ w obecnie wynajmowanym mieszkaniu synowie i córka nie czują się swobodnie. W tym celu powód znalazł odpowiednią ofertę sprzedaży i dokonał wszelkich formalności związanych z przygotowaniem projektu umowy. Po zapoznaniu się z pierwszym projektem umowy pozwana zgodziła się na zakup mieszkania, jednakże bez wyjaśnień wycofała się ze swojej decyzji po otrzymaniu ostatecznego projektu aktu notarialnego. Nie stawiła się w umówionym terminie u notariusza. Ostatecznie powód przekazał pieniądze, którzy w swoim imieniu kupili dla powoda mieszkanie.

Ponadto powód planował zlikwidowanie linii kredytowej, czemu jednoznacznie sprzeciwiła się pozwana.

Strony pozostają w niezgodzie również w zakresie korzystania ze wspólnego samochodu. W 2015 r. pozwana zgubiła kluczyki do samochodu V. (...) i poprosiła powoda o wydanie drugiego kompletu. Nie oddała go mimo próśb powoda. W ostatnim czasie zdarzało się również, że odmawiała powodowi korzystania z tego samochodu, tłumacząc się obowiązkami rodzinnymi oraz tym, że powód dysponuje we W. samochodem służbowym.

Między stronami nie toczy się obecnie postępowanie w sprawie o rozwód, natomiast powód planuje wytoczenie powództwa o rozwód po zakończeniu niniejszej sprawy oraz toczącej się z udziałem stron sprawy o ustalenie kontaktów powoda z małoletnimi dziećmi. W ocenie powoda między nim a pozwaną nie istnieją żadne więzi uczuciowe.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym, po dokonaniu wykładni treści przepisu art. 52 § 1 i 2 kro Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała w toku procesu. Sąd uwzględnił także zeznania świadków S. A., T. A., M. A., M. I., M. K., I. Ł., I. K., A. W. i B. A..

Sąd nie uwzględnił zeznań świadka M. I. w zakresie sytuacji osobistej między małżonkami. Świadek stwierdził, że powód nie wyprowadził się ze wspólnego domu i że nie zauważył aby relacje stron uległy rozluźnieniu, co stoi w sprzeczności z zeznaniami pozostałych świadków, w tym syna stron – M. A.. Z takich samych przyczyn Sąd nie uwzględnił również zeznań świadka I. Ł..

W ocenie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie istnieją ważne powody uzasadniające ustalenie rozdzielności majątkowej między stronami. Strony od ponad półtora roku pozostają w separacji faktycznej i chociaż powód łoży na utrzymanie dzieci i domu, to nie sposób przyjąć, że prowadzą oni wspólne gospodarstwo domowe, tak jak do 2014 r. Zdaniem Sądu Rejonowego, wbrew twierdzeniom pozwanej, rozłąki stron nie można również oceniać w kategoriach tymczasowego rozstania spowodowanego przejściowymi problemami małżeńskimi – zwłaszcza w świetle długiego czasu trwania separacji, jak i stanowczego oświadczenia powoda o trwałym wygaśnięciu między stronami więzi uczuciowej. Ponadto z uwagi na faktyczne rozstanie między stronami zaczęło dochodzić do niezgodności w zakresie gospodarowania majątkiem wspólnym, co przejawia się w braku porozumienia co do zakupu mieszkania celem ustabilizowania sytuacji osobistej powoda, korzystania ze wspólnego samochodu, prowadzenia wspólnego konta bankowego. Tym samym Sąd Rejonowy uznał, że w niniejszej sprawie zaistniały ważne powody w rozumieniu art. 52 § 1 kro, uzasadniające ustanowienie między stronami rozdzielności majątkowej. W ocenie Sądu Rejonowego jednakże, odnosząc treść art. 52 § 2 kro do okoliczności niniejszej sprawy, Sąd doszedł do przekonania, że brak jest podstaw do ustalenia rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami z datą wsteczną. Wskazał Sąd I instancji, że nawet wobec zaistnienia wyjątkowego wypadku w rozumieniu art. 52 § 2 kro, Sąd nie jest zobligowany do uwzględnienia żądania o ustalenie rozdzielności majątkowej, a jedynie może to uczynić. Takie sformułowanie przez ustawodawcę stosowanego przepisu nie oznacza oczywiście, że decyzja w tym zakresie ma charakter arbitralny, lecz musi zostać podjęta po przeprowadzeniu wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego.

Podał Sąd Rejonowy, że stosownie do art. 3 kpc oraz art. 232 kpc, co do zasady to na stronach spoczywa w całości obowiązek zaoferowania sądowi takich środków dowodowych, aby wykazać prawdziwość twierdzeń o faktach, które stanowiły podstawę żądania pozwu. Sąd natomiast pozostaje jedynie arbitrem dokonującym swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w wyniku aktywności stron procesu, przy czym w obowiązku tym nie może stron wyręczać, prowadząc działania o charakterze inkwizycyjnym. W niniejszej sprawie obowiązek wykazania zaistnienia przesłanek przewidzianych w art. 52 § 2 kro należał do powoda. Powód nie wykazał jednak, w ocenie Sądu Rejonowego, by spełniony został podstawowy warunek ustanowienia rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, to jest istnienie wyjątkowego wypadku. Przeciwnie – analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do konkluzji, że między dniem 29 grudnia 2014 r. a datą wydania orzeczenia w niniejszej sprawie między małżonkami nie doszło do całkowitego rozpadu więzi gospodarczej. Chociaż ustała między stronami więź fizyczna i emocjonalna, to jednak po opuszczeniu domu rodzinnego powód w dalszym ciągu pokrywał wszystkie wydatki związane z jego utrzymaniem, przy czym stan taki utrzymywał się aż do dnia wydania orzeczenia w niniejszej sprawie. Okoliczności te nie pozwoliły w ocenie Sądu na ustanowienie rozdzielności z datą wcześniejszą.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku.

O kosztach orzeczono w pkt. II sentencji wyroku, na podstawie art. 98 § 1 kpc w zw. z przepisami wskazanymi w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, które znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, a to § 7 pkt 9 cyt. Rozporządzenia. Sąd Rejonowy uznał, że nie zachodzą w niniejszej sprawie okoliczności uzasadniające podwyższenie stawki minimalnej, a związane ze szczególnym nakładem pracy pełnomocnika powoda, czy też skomplikowany charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów należnych powodowi od pozwanej Sąd I instancji uwzględnił także uiszczoną przez powoda opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł) oraz opłatę od pozwu (200 zł).

Apelację (k. 171) od wyroku Sądu Rejonowego złożyła pozwana zaskarżając go w całości i zarzucając:

1). naruszenie prawa procesowego, a to:

I. art. 233 § 1 kpc, polegające na dokonaniu przez Sąd dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, skutkujące błędnym przyjęciem, że:

a)  strony dotychczas rozliczały wspólnie podatek dochodowy, podczas gdy po wniesieniu powództwa, powód w 2016 r. nadal wspólnie z pozwaną złożył deklarację podatkową;

b)  pozwana utrudniała zakup nieruchomości, podczas gdy to powód arbitralnie narzucał jej termin oraz treść czynności notarialnych;

c)  pozwana w sposób zamierzony utrudniała korzystanie ze wspólnego samochodu, podczas gdy jest on jej niezbędny do wypełniania obowiązków rodzinnych, szczególnie względem dzieci, zaś powód posiada aż dwa samochody służbowe do wyłącznego użytku;

d)  pozwana w pierwszych latach małżeństwa nie pracowała, podczas gdy w czasie zwarcia małżeństwa studiowała oraz była w ciąży z najstarszym synem stron, którego po narodzinach wychowywała, to jest pracowała w ten sposób, że zajmowała się opieką nad synem oraz prowadzeniem gospodarstwa domowego;

- powyższe mające wpływ na treść wydanego orzeczenia, to jest uznania przez Sąd I instancji, że zachodzą ważne powody do ustanowienia rozdzielności majątkowej w małżeństwie stron.

II. art. 328 § 2 kpc przez niewskazanie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd I instancji pominął zeznania pozwanej w zakresie wskazanych przez nią przyczyn braku zakupu mieszkania przez małżonków oraz braku zgody na likwidację linii kredytowej.

2)  sprzeczność poczynionych przez Sąd I Instancji ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na bezzasadnym przyjęciu, że strony nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, podczas gdy małżonkowie wspólnie utrzymują dzieci i dom, oboje partycypują w bieżących i wspólnych wydatkach rodzinnych, czynią nakłady na utrzymanie i powiększanie majątku wspólnego oraz wspólnie składają deklarację podatkową przed Urzędem Skarbowym;

3)  naruszenie prawa materialnego, a to art. 5 kc przez sprzeczne z zasadami współżycia społecznego ustanowienie między stronami rozdzielności majątkowej, w wyniku której dzieci stron oraz pozwana otrzymująca trzydziestokrotnie niższy dochód zostaliby w sposób rażący i nieuzasadniony pokrzywdzeni w sferze finansowej oraz zdani jedynie na świadczenia alimentacyjne od powoda.

W uzasadnieniu wskazała skarżąca, że Sąd I instancji błędnie ustalił stan faktyczny sprawy, który nie odpowiada środkom dowodowym przeprowadzonym w trakcie procesu, a wskazanym przez Sąd jako podstawa wydanego wyroku. Nieprecyzyjnie ustalił Sąd Rejonowy okoliczność dotyczącą wspólnego rozliczania się stron przed Urzędem Skarbowym. Zarzuciła skarżąca, że Sąd I instancji poczynił także ustalenia sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym w zakresie linii kredytowej małżonków, gdyż pozwana nie korzysta z niej dla zaspokojenia bieżących potrzeb rodziny. Zdaniem skarżącej nieuzasadnione w świetle zebranego materiału dowodowego jest również ustalenie Sądu I instancji, że między stronami dochodzi do nieporozumień przy podejmowaniu decyzji finansowych oraz wskazywanie, że pozwana „bez wyjaśnień” wycofała się z decyzji o zakupie mieszkania. Sąd Rejonowy pominął zeznania pozwanej złożone na rozprawie w dniu 17 czerwca 2016r. o tym, że powód wyznaczał terminy u notariusza, które kolidowały z obowiązkami pozwanej. W konsekwencji, powód nie starał się uzgodnić odpowiedniego czasu wizyty u notariusza oraz zakupił mieszkanie przy udziale swoich rodziców. Dalej zarzuciła, że Sąd Rejonowy bez uzasadnienia swojej decyzji pominął zeznania pozwanej oraz świadków także w zakresie twierdzeń o użytkowaniu wspólnego samochodu, który służy pozwanej do wypełniania obowiązków rodzinnych. Podniosła skarżąca, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił, iż pozwana w pierwszych latach małżeństwa nie pracowała, podczas gdy prowadziła wówczas całe gospodarstwo domowe i wychowywała syna, równolegle studiowała, a następnie podjęła zatrudnienie od 1999 r. i pracuje do dziś. Zarzuciła, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy nie wskazał, z jakich względów pominął przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy zeznań pozwanej w kluczowych kwestiach, a wziął pod uwagę jedynie twierdzenia powoda. Zarzuciła, że Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku dowolnie i niezależnie od zebranego materiału dowodowego, w szczególności zeznań świadków, uznał, że strony pozostają separacji faktycznej i nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, podczas gdy wcześniej wskazuje na opłacanie przez powoda wszelkich należności za utrzymanie domu rodzinnego, wyraźną chęć dokonania wspólnego zakupu mieszkania oraz deklarowanej potrzeby korzystania ze wspólnego samochodu. Zdaniem skarżącej strony nadal utrzymują więź gospodarczą, a ich rozłąka podyktowana jest świadczeniem pracy przez powoda w W.. Podniosła, że to jedynie powód zadeklarował wygaśnięcie uczuć w stosunku do małżonki, a zatem niezrozumiałe jest z jakich względów Sąd w zaskarżonym wyroku w takim oświadczeniu znajduje podstawę do uznania, że strony nie będą w dalszym ciągu wspólnie gospodarować, skoro żadna ze stron nie wszczęła postępowania rozwodowego. Następnie apelująca wskazała, że Sąd Rejonowy uznając, że zachodzą przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami oraz że zachodzą ważne powody, o których mowa w art. 52 § 1 kro opierając swoją konkluzję jedynie o fakt osobnego zamieszkiwania stron, zlekceważył kwestię rażącego pokrzywdzenia pozostałych członków rodziny. Wskazała pozwana na dysproporcję w zarobkach stron. Podkreśliła, że ustanowienie rozdzielności majątkowej oznaczać będzie dla dzieci stron oraz samej pozwanej drastyczne zubożenie. Podniosła pozwana, że nie jest dla niej znana motywacja powoda w wystąpieniu z powództwem o ustanowienie rozdzielności w ogóle, natomiast podniesione przez powoda twierdzenia uznała za sztucznie wykreowane i niewiarygodne. Zdaniem pozwanej powód nie ujawnił przed Sądem prawdziwego powodu, dla którego nie chce dzielić się ze współmałżonką swoimi zarobkami w wysokości ponad 70.000 zł w skali miesiąca.

Nadto pozwana wniosła o dopuszczenie dowodu z wniosku pozwanej z dnia 01.07.2016r. skierowanego do (...) Bank (...) S.A. oraz odpowiedzi banku z dnia 19.07.2016r. na okoliczność: wypowiedzenia umowy o limit kredytowy przez powoda w dniu 25.01.2016r. bez zgody oraz udziału pozwanej, wskazując, że pozwana nie miała możliwości powołać tych dowodów w postępowaniu przed Sądem I instancji, gdyż powstały one po ogłoszeniu przez Sąd zaskarżonego wyroku oraz po uzyskaniu przez pozwaną informacji o zamknięciu linii kredytowej.

Mając na uwadze powyższe, apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez:

1.  oddalenie powództwa w całości;

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, przed Sądem I i II Instancji według norm prawem przepisanych;

względnie o:

3.  uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W dniu 3 stycznia 2016 r. (k. 225) pozwana wniosła załącznik do apelacji, w którym dowodziła, że przyczyną, dla której powód wystąpił z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest okoliczność, że K. A. zakończył pełnienie funkcji Prezesa Zarządu w (...) S.A. i w związku z tym oczekiwał wypłaty wysokiej odprawy, która przy korzystnym dla niego rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego, nie weszłaby w skład majątku wspólnego.

W odpowiedzi na apelację pozwanej (k. 184) powód wniósł o:

1. oddalenie apelacji w części dotyczącej ustanowienia rozdzielności majątkowej i odrzucenie apelacji w części nieuwzględniającej ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną;

2. pominięcie wniosków dowodowych skarżącej zawartych w apelacji;

3. zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W ocenie powoda zaskarżony wyrok Sądu jest w całości prawidłowy, tak co do zastosowania prawa materialnego jak i przepisów procedury cywilnej.

Sąd Okręgowy:

1. uzupełnił postępowanie dowodowe w postępowaniu odwoławczym i dopuścił dowód z:

- pisma (...) Bank (...) S.A. z dnia 19.07.2016 r. (k. 176);

- informacji odnośnie odejścia ze stanowiska Prezesa powoda od dnia 01.07.2016 r. (k. 226, 227) i ustalił, że:

W dniu 01.07.2016 r. pozwana wystosowała do (...) Bank (...) S.A. zapytanie, w jakich okolicznościach został wypowiedziany limit kredytowy na posiadanym rachunku. W odpowiedzi z dnia 19.07.2016 r. wskazano, że przyznany pozwanej limit kredytowy na kwotę 50.000 zł został zamknięty w dniu 31.01.2016 r. Wyjaśniono, że w dniu 11.12.2015 r. na adres do korespondencji pierwszego współwłaściciela rachunku - K. A. została przesłana informacja odnośnie planowanych zmian dla Limitu Kredytowego w rachunku (...) Bank (...) S.A. Z dniem 01.02.2016 r. Bank dokonał modyfikacji klauzuli, dotyczącej zmian oprocentowania z uwagi na zmianę przepisów prawa. W przypadku nie wyrażenia zgody na zaproponowane przez Bank zmiany, klientom przysługuje prawo do wypowiedzenia umowy i limit kredytowy, ze skutkiem natychmiastowym bez ponoszenia opłat, przy czym wypowiedzenie należy złożyć przed dniem wejścia w życie zaproponowanych przez Bank zmian. W dniu 25.01.2016 r. za pośrednictwem Oddziału współwłaściciel rachunku K. A. złożył pisemny sprzeciw odnośnie planowanym zmianom przez Bank, zatem umowa o limit kredytowy została ostatecznie wypowiedziana.

Z dniem 01.07.2016 r. powód K. A. przestał pełnić funkcję prezesa (...) S.A., którą pełnił od września 2009 r.

2. zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe i na jego podstawie poczynił co do zasady prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własną podstawę rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy powołał właściwe przepisy prawne. Ostateczna ocena materiału dowodowego i wnioski Sądu Rejonowego w zakresie rozstrzygnięcia wymagały weryfikacji.

Odnosząc się do apelacji pozwanej Sąd Okręgowy uznał, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia przepisów prawa materialnego tj. 52 § 1 kro. Naruszenie przepisów prawa materialnego ma miejsce wówczas, gdy przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym Sąd zastosował błędny przepis albo stosując własną normę, dokonał nietrafne wykładni.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, iż zachodzą podstawy do ustanowienia rozdzielności majątkowej między stronami.

Zasadą jest, że małżonkowie pozostają we wspólnocie ustawowej od zawarcia małżeństwa, aż do jego rozwiązania w drodze rozwodu, separacji czy też śmierci któregokolwiek z nich. Jednakże ustawodawca przewidział możliwość zniesienia wspólności ustawowej w drodze orzeczenia sądowego – art. 52 kro.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego został przyjęty pogląd, że jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 kro może być uznana taka separacja faktyczna małżonków, która uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym (por. wyrok SN z dnia 29 stycznia 1997 r., I CKU 66/96, a także inne).

Bezspornym jest, iż pomiędzy małżonkami K. A. i J. A. występują rozdźwięki na tle osobistym oraz częściowo majątkowym. Nieporozumienia te nie mogą jednak być utożsamiane z ważnymi powodami, o których mowa w art. 52 § 1 kro.

Stan separacji faktycznej może być uznany za ważny powód, o którym mowa wyżej jedynie wówczas, gdy separacja uniemożliwia lub znacznie utrudnia współdziałanie małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym. W przedmiotowej sprawie tego rodzaju sytuacja nie występuje.

Bezsporną w niniejszej sprawie jest okoliczność, że małżonkowie nie zamieszkują razem od końca grudnia 2014 r., kiedy to powód wyprowadził się ze wspólnego domu położonego przy ul. (...) we W., początkowo do rodziców, a następnie do wynajmowanego mieszkania. Faktem jest również, że już od około 2005 r. powód w związku z obowiązkami służbowymi wyjechał do W., gdzie w tygodniu zamieszkiwał w zakupionym przez strony na kredyt mieszkaniu. Do W., do rodziny przyjeżdżał zwyczajowo co weekend. Małżonkowie istotnie w ostatnim okresie, tj. od co najmniej połowy 2014 r. przechodzą kryzys, co wynika z zeznań samej pozwanej, która słuchana przed Sądem Rejonowym na rozprawie w dniu 17 czerwca 2016 r. podała, że strony podjęły terapię małżeńską i przeszli następnie do indywidualnej, terapią objęte zostały również dzieci stron. Natomiast żadna ze stron nie wystąpiła dotychczas z pozwem rozwodowym.

W ocenie Sądu Okręgowego, mając na uwadze powyższe, a to fakt wyprowadzenia się powoda ze wspólnego domu, uznać należy, że więź fizyczna między stronami została zerwana, małżonkowie znajdują się w separacji, jednakże nie zostało wykazane, aby istniejące rozdzielenie małżonków uniemożliwiało lub znacznie utrudniało współdziałanie stron w zarządzie majątkiem wspólnym. Strony nadal łączy więź gospodarcza. Małżonkowie porozumiewają się ze sobą w istotnych sprawach dotyczących zarządu majątkiem wspólnym, w kwestii dzieci. Strony w dalszym ciągu rozliczają się wspólnie. W 2016 r. (zatem już po wniesieniu powództwa) powód skorzystał z upoważnienia pozwanej w tym zakresie. Choć wskazać należy w tym miejscu, że rozliczenie jest prawem a nie obowiązkiem strony, zatem w przypadku braku ewentualnej zgody pozwanej w tym zakresie, nie można byłoby stawiać skarżącej zarzutu z tego powodu.

Strony nadal funkcjonują według wcześniej wypracowanych i ustalonych reguł odnośnie ponoszenia kosztów utrzymania wspólnych nieruchomości. Powód przeznacza pozwanej kwotę 10.500 zł miesięcznie tytułem utrzymania rodziny, w tym kwotę 4.000 zł przekazuje na konto pełnoletniego syna stron. Ponosi koszty eksploatacyjne domu przy ul. (...) we W., ponosi wszelkie koszty związane z edukacją dzieci. Powód ponosi koszty kredytu mieszkania w W..

Zgodzić się również należy z zarzutem apelującej, że za ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej między stronami nie sposób uznać odmowy przekazania powodowi wspólnego samochodu marki V. (...). Sąd Okręgowy przyjmuje argumentację pozwanej w tej kwestii i uznaje, że istotnie pozwanej przedmiotowy samochód jest niezbędny z uwagi na wypełnianie obowiązków domowych. To pozwana robi zakupy dla rodziny, rozwozi dzieci do szkół czy na zajęcia dodatkowe. Ustalone zostało, że powód ma do swojej dyspozycji dwa samochody służbowe, w tym jeden we W.. W tym okolicznościach odmowa pozwanej korzystania ze wspólnego samochodu V. (...) nie może zostać przez Sąd uznana za ważny powód w rozumieniu art. 52 § 1 kro, w szczególności, iż strony mają jeszcze jeden samochód użytkowany głównie przez syna stron.

W dalszej kolejności odnosząc się do kwestii zakupu nieruchomości, którą w ocenie Sądu Rejonowego utrudniała pozwana, to Sąd Okręgowy podziela zarzuty apelacji, że nie można pozwanej czynić zarzutu z tego, że chciała zapoznać się dogłębnie z warunkami umowy, na co niewątpliwie potrzebowała czasu. Tymczasem powód jednostronnie wyznaczał terminy u notariusza, które kolidowały z obowiązkami skarżącej. Jak wynika z materiału dowodowego ostatecznie powód zakupił mieszkanie przy udziale swoich rodziców przekazując im na ten cel środki ze wspólnego majątku stron.

Na uznanie zasługuje również zarzut apelującej dotyczący linii kredytowej w (...) Banku (...) S.A. Z zeznań pozwanej wynika, że linia ta została zgodnie przez strony uruchomiona jako zabezpieczenie na wypadek nieprzewidzianych potrzeb rodziny w wyższej kwocie niż bieżące wydatki i do tego też była wykorzystywana. Utrzymywanie linii kredytowej jedynie jako formy zabezpieczenia było uzasadnione. Powód bez porozumienia z żoną doprowadził do zamknięcia limitu kredytowego na rachunku wspólnym stron, co nastąpiło w dniu 31.01.2016 r.

Zdaniem Sądu odwoławczego zarówno kwestie związane z zakupem mieszkania, jak i zamknięciem linii kredytowej i wynikające z tego trudności, wywołane były przez powoda, który stawiał w tym zakresie opór. Nie sposób zatem odpowiedzialnością za trudności w zarządzie majątkiem wspólnym obciążać pozwaną.

Co się zaś tyczy zarzutu apelującej dotyczącego błędnego ustalenia przez Sąd Rejonowy, że pozwana nie podejmowała na początku trwania małżeństwa zatrudnienia, gdy tymczasem w czasie zawarcia małżeństwa pozwana studiowała oraz była w ciąży z najstarszym synem stron, po narodzinach którego wychowywała, to zdaniem Sądu Okręgowego nie miało to istotnego znaczenia dla niniejszego rozstrzygnięcia.

Podnieść należy też, że ustrój majątkowy ma służyć dobru rodziny a nie poszczególnym jej członkom. W tym zakresie Sąd Okręgowy przychyla się do apelacji, iż ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami w niniejszej sprawie, biorąc pod uwagę, że w chwili obecnej cała rodzina może korzystać ze wspólnych zarobków stron w łącznej wysokości około 70.000 zł, doprowadzi do pokrzywdzenia w sferze majątkowej pozostałych, poza powodem, członków rodziny.

Konkludując, nie ulega wątpliwości, że między małżonkami powstają sytuacje konfliktowe, jednakże przedstawiona sytuacja nie jawi się jako uniemożliwiająca małżonkom jakiegokolwiek współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym. Przed wieloma laty strony uzgodniły wspólnie z czyich środków będą pokrywane wydatki związane czy to z utrzymaniem wspólnie (do końca grudnia 2014 r.) zamieszkiwanego domu, czy też wynikające z zawartych umów kredytowych. W tym zakresie nie może być zatem mowy o zaistnieniu zasadniczej zmiany, która oceniona jako uniemożliwiająca współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym uzasadniałaby ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami.

W ocenie Sądu Okręgowego, strony - choć pozostają w separacji faktycznej pomimo powstających między nimi konfliktów - współdziałają w zarządzie majątkiem wspólnym.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku, na podstawie art. 386 § 1 kpc, uwzględniając apelację pozwanej, zmienił wyrok w całości w ten sposób, że powództwo oddalił.

W przedmiocie kosztów postępowania za obie instancje Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 18 ust.2 w zw. z art. 27 pkt 6 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w zw. z § 7 ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w zw. z § 4 ust. 1 pkt 7 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015 poz. 1800) oraz w zw. z § 4 ust. 1 pkt 7 w zw. z § 16 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015 poz. 1800) tytułem zwrotu kosztów procesu.