Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant – sekretarka Katarzyna Słaba

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2016 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: B. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 16 lutego 2015 r., znak: (...)

w sprawie: B. M.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej B. M. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 stycznia 2015r. do 30 listopada 2017r.,

II stwierdza odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonej kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn.akt VIU 832/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 lutego 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., po rozpoznaniu wniosku B. M. z dnia 14 listopada 2014 roku, odmówił przyznania wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 stycznia 2015 roku. W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 2 lutego 2015 roku, które ustalało, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Odwołanie od tej decyzji wniósł w imieniu ubezpieczonej jej pełnomocnik procesowy, domagając się zmiany decyzji i przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 stycznia 2015 roku. W uzasadnieniu zaskarżenia podano, iż odwołująca jest leczona z powodu nowotworu piersi prawej, w trakcie leczenia miała wykonaną amputację piersi, a następnie leczona była radioterapią oraz chemioterapią. Stan zdrowia ubezpieczonej - w ocenie odwołującej się - nie uległ poprawie w stosunku do tego, jaki był, gdy była orzeczona renta z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazywano też, że obecnie odwołująca ma dysfunkcję prawej kończyny górnej, ból i utrudnienia w codziennym życiu, wymaga stałej rehabilitacji, ponadto cierpi na bóle i zawroty głowy z zaburzeniami widzenia, a od 3 lat jest pod kontrolą Poradni Psychiatrycznej. Przed zachorowaniem ubezpieczona pracowała jako telefonistka. Zdaniem skarżącej jest ona niezdolna do pracy ze względu na występujące bóle ręki oraz głowy, co powoduje, iż nie może wykonywać zatrudnienia zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Sąd Okręgowy ustalił i rozważył co następuje. B. M. urodzona (...), w okresie od 7 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2011 roku, uprawniona była do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a w okresie od 1 grudnia 2012 roku do 31 grudnia 2014 roku uprawniona była do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a w okresie od 1 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2014 roku uprawniona była do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 14 listopada 2014 roku złożyła ona wniosek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w B. o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. W orzeczeniu z dnia 31 grudnia 2014 roku lekarz orzecznik ZUS ustalił, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy, a po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonej komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 2 lutego 2015 roku także ustaliła, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stanowiło podstawę do wydania przez organ rentowy zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji z dnia 16 lutego 2015 roku. W celu zweryfikowania stanowiska organu rentowego, opartego na orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS, Sąd Okręgowy dopuścił dowód zespołu biegłych sądowych w składzie: psycholog, psychiatra, specjalista medycyny przemysłowej, specjalista rehabilitacji medycznej, neurolog oraz internista reumatolog. W opinii z dnia 8 stycznia 2016 roku (karta 19-21 akt sprawy), powołany zespół biegłych rozpoznał u ubezpieczonej następujące schorzenia: organiczne zaburzenia nastroju i procesów poznawczych, brak piersi prawej stwierdzony w 2009 roku, polineuropatia w fazie początkowej, zespół bólowy barku prawego, nadciśnienie tętnicze. Na podstawie przeprowadzonych badań sądowo - lekarskich oraz po zapoznaniu się z zebraną dokumentacją medyczną, biegli sądowi ustalili, iż stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją nadal częściowo niezdolną do pracy. Biegli ustalili, iż u ubezpieczonej występują zaburzenia wymienione w rozpoznaniu - w punktach od 1 do 5. W 2009 roku była ubezpieczona operowana z powodu nowotworu złośliwego piersi. Była leczona chemioterapią i radioterapią wskutek wycięcia układu chłonnego dołu pachy prawej. W przypadku wysiłku fizycznego może utrzymywać się obrzęk kończyny górnej. Uszkodzenie to ma charakter trwały. Oceniając zdolność do podjęcia zatrudnienia, biegli sądowi uwzględnili przede wszystkim możliwość wykonywania dotychczasowej pracy, podjęcia innej pracy po przekwalifikowaniu zawodowym, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczasowej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psycho - fizyczne. U ubezpieczonej - zdaniem biegłych - występuje trwałe uszkodzenie układu chłonnego pachy prawej, powinna ona unikać silnych obciążeń mechanicznych, przeciążeń i urazów po stronie operowanej. Ponadto biegli sądowi wskazali, iż u ubezpieczonej stwierdzili oni zmiany nastroju, zaburzenia napędu, lęk i niepokój, zaburzenia koncentracji uwagi, spadek motywacji, wycofanie, utratę zainteresowań. Te objawy choroby powodują trudności w organizowaniu codziennego toku zajęć w zakresie współpracy, motywacji oraz wykonywaniu i wydajności pracy. Zaburzenia depresyjne mogą stanowić przyczynę ograniczeń w zakresie związanego z wysokimi wymaganiami dotyczącymi tempa pracy, ciągłej dyspozycyjności, bieżącej, systematycznej oceny. Możliwość przekwalifikowania zawodowego, nabywania nowych umiejętności - z uwagi na stan psychiczny ubezpieczonej jest znacznie - zdaniem biegłych - ograniczona. Badana wymaga dalszego leczenia w celu zapewnienia efektywnej, długotrwałej poprawy. Biegli sądowi nie zgodzili się z opinią komisji lekarskiej ZUS z 2 lutego 2015 roku, która to komisja uznała, iż badana jest zdolna do pracy i ustalili częściową niezdolność do pracy okresową do listopada 2017 roku, na podstawie tych samych dowodów, którymi dysponował organ rentowy. Zastrzeżenia do tej opinii wniósł organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 13 maja 2016 roku - karta 32 akt sprawy. Pełnomocnik organu rentowego stwierdził w treści tego pisma, iż opinia - zdaniem organu rentowego - opinia o częściowej niezdolności do pracy nie może być zaakceptowana przez organ rentowy. Schorzenia nowotworowe po leczeniu operacyjnym w grudniu 2009 roku - mastektomia, chemio i radioterapii - zakończonej w I kwartale 2010 roku, bez cech wznowy w trakcie wieloletniej obserwacji, wskazują na zdolność ubezpieczonej do pracy - zdaniem organu rentowego. Ponadto biegli, gdyż biegli nie wykazali obecności obrzęku limfatycznego kończyny górnej prawej, nie wykazali też ograniczenia ruchomości barku prawego, co potwierdza badanie biegłego rehabilitanta. Z kolei opis badania psychiatryczno - psychologicznego biegłych z występowaniem deklarowanych myśli suicydalnych, nie był - zdaniem organu rentowego - poparty analizą dokumentacji leczenia psychiatrycznego. Analiza dokumentacji z Poradni (...), dokonana przez lekarza orzecznika, wykazała wizyty nieregularne, kilka wizyt w 2013 roku, w 2014 roku, jedna wizyta w kwietniu 2014 roku. W dokumentacji zapisy leczącego psychiatry - samopoczucie dobre, bez objawów ostrych, co potwierdza brak długotrwałej niezdolności do pracy. Mając na uwadze zastrzeżenia organu rentowego, Sąd Okręgowy przekazał sprawę powołanemu w sprawie zespołowi biegłych w celu wydania opinii uzupełniającej. Opinia ta, w opinii tej z dnia 8 lipca 2016 roku - karta 39 akt sprawy, biegli sądowi wskazali, iż oceniając stopień niezdolności do pracy ubezpieczonej, uwzględnili biologiczne uszkodzenie struktury i funkcji organizmu, dotychczasowy przebieg procesów chorobowych, ich wpływ na stan czynnościowy organizmu i sprawność psycho - fizyczną, wiek badanej oraz zdolność do readaptacji zawodowej. Zdaniem biegłych sądowych w postępowaniu diagnostyczno - orzeczniczym organu rentowego, nie uwzględniono wszystkich występujących u badanej schorzeń i ich interakcji z możliwościami kompensacyjnymi danej osoby. Biegli stwierdzili u ubezpieczonej ograniczony zakres i czas wykonywania zajęć, stąd proponowana przez nich dalsza częściowa niezdolność do pracy okresowa do listopada 2017 roku. U ubezpieczonej występuje bowiem trwałe uszkodzenie układu chłonnego pachy prawej i powinna ona unikać silnych obciążeń mechanicznych, przeciążeń i urazów po stronie operowanej. Ponadto u badanej stwierdzono zmiany nastroju, zaburzenia napędu, lęk i niepokój, zaburzenia koncentracji i uwagi, spadek motywacji, wycofanie, utratę zainteresowań. Powodują one trudności w organizowaniu codziennego toku zajęć, w zakresie współpracy i motywacji oraz wykonywaniu i wydajności pracy. Zaburzenia depresyjne mogą stanowić przyczynę ograniczeń w zakresie zatrudnienia, związanego z wysokimi wymaganiami dotyczącymi tempa pracy, ciągłej dyspozycyjności, bieżącej, systematycznej oceny. Badana wymaga dalszego leczenia w celu zapewnienia efektywnej, długotrwałej poprawy, a możliwość przekwalifikowania zawodowego, nabywania nowych umiejętności z uwagi na stan psychiczny jest znacznie ograniczona. Oceniając stopień niezdolności do pracy ubezpieczonej, biegli uwzględnili wpływ ograniczonych zdolności kompensacyjnych na możliwość podjęcia zatrudnienia na ogólnym rynku pracy, zarówno pod względem jakościowym, jak i ilościowym. W piśmie procesowym z dnia 2 sierpnia 2016 roku, organ rentowy zgłosił zastrzeżenia także do opinii uzupełniających, stwierdzając, że opinia uzupełniająca nie wyjaśnia złożonych zarzutów w imieniu organu rentowego. Jego pełnomocnik wnosił o powołanie drugiego zespołu biegłych lekarzy sądowych w celach obiektywizacji rozpoznania, a w przypadku odmowy uwzględnienia tego wniosku wnosił o oddalenie odwołania. W zakresie kwalifikacji zawodowych ubezpieczonej.
[ koniec części 00:19:48.214] EZU499350_02
[ Przewodniczący 00:19:48.265] Sąd Okręgowy ustalił, iż ubezpieczona pracowała w urzędzie gminy jako pracownik obsługi, a także jako sprzątaczka w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w B. od 30 marca 1981 roku do 1987 roku. Bezpośre..., pracowała także jako kasjer biletowy w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) oraz, jak ostatnio przed zachorowaniem jako telefonistka. Ustaleń w tym zakresie Sąd dokonał na podstawie dowodów z dokumentów wskazanych, zebranych w aktach organu rentowego. Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy z punktu widzenia dyrektyw z artykułu 233 paragraf 1 Kodeksu postępowania cywilnego Sąd Okręgowy uznał, iż opinie biegłych sądowych miały na tyle znaczną moc dowodową i wiarygodność, iż pozwalały na dokonanie istotnych dla rozstrzygnięcia sporu ustaleń. W szczególności, co do występowania u ubezpieczonej dalszej niezdolności częściowej do pracy, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W skład zespołu biegłych sądowych weszło 6 biegłych, którzy są specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadają schorzeniom, na które cierpi ubezpieczona. W szczególności podkreślić należy, iż biegli sądowi w oparciu o posiadaną specjalistyczną wiedzę medyczną stanowczo wypowiedzieli się, co do tego, iż ubezpieczona nadal jest niezgodna..., jest częściowo niezdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W opinii wskazali, iż wskutek wycięcia układu chłonnego dołu pachy prawej w przypadku wysiłku fizycznego może utrzymywać się obrzęk kończyny górnej, i że uszkodzenie to ma charakter trwały. Co istotniejsze stwierdzili także u badanej zmiany nastroju, zaburzenia napędu, lęk i niepokój, zaburzenia koncentracji uwagi, spadek motywacji, wycofanie, utratę zainteresowań. Powoduje to trudności w organizowaniu sobie przez ubezpieczoną codziennego toku zajęć, a także w zakresie współpracy, motywacji oraz wykonywaniu i wydajności pracy. Zdaniem biegłych sądowych zaburzenia depresyjne mogą stanowić przyczynę ograniczeń w zakresie zatrudnienia związanego z wysokimi wymaganiami dotyczącymi tempa pracy, ciągłej dyspozycyjności, bieżącej, systematycznej oceny. A możliwość przekwalifikowania zawodowego i nabywania przez ubezpieczoną nowych umiejętności z uwagi na jej stan psychiczny jest znacznie ograniczona. Ubezpieczona wymaga dalszego leczenia. Wbrew zastrzeżeniom organu rentowego zgłoszony w piśmie z 13 maja 2016 roku biegli sądowi wskazali na trwałe uszkodzenie barku prawego, a w ba..., w opisie badania specjalisty rehabilitacji medycznej oraz w badaniu neurologicznym stwierdzono zgo..., drentw..., skargi ubezpieczonej na drętwienie przedramienia prawego i ręki, zgłaszanie osłabienia czucia na ramieniu i przedramieniu prawym odruchy promieniowe z mięśnia trójgłowego prawego zniesione, stwierdzono także w barku prawym elewację z bólem końca ruchu rzędu plus 140 stopni, pasywną ro..., rotację wewnętrzną plus 90 stopni, pasywną rotację zewnętrzną plus 90 stopni z bólem końca ruchu. Zdaniem Sądu Okręgowego biegli sądowi oceniając stan zdrowia ubezpieczonej dokonali ustaleń w oparciu o kompleksową ocenę wpływu wszystkich schorzeń, na które cierpi ubezpieczona na możliwości wykonywania przez nią pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych. Oceniali zarówno wpływ na możliwość wykonywania dotychczasowej pracy przez ubezpieczoną, pracy zgodnej z poziomem jej kwalifikacji zawodowych, organicznych zaburzeń nastroju i procesów poznawczych, jak i choroby nowotworowej, na którą ona cierpi, polineuropatii w fazie poziom..., początkowej i zespołu bólu barkowego prawego. W badaniu psychiatryczno-psychologicznym wskazano w opinii, iż ubezpieczona prezentuje werbalne i niewerbalne wyrazy smutku, depresji, przygnębienia, bezradności i beznadziejność, jak również cechy lęku uogólnionego oraz lęk przed nawrotem choroby nowotworowej i śmiercią. Zdaniem biegłych psychiatry i psychologa ubezpieczona nie asymilowała się ze skutkami choroby. Występują u niej cechy zatrzymanej żałoby po stracie wywołanej chorobą nowotworową. Procesy poznawcze są u niej osłabione wskutek przewlekłego niekorzystnego wpływu czynników natury emocjonalnej, chronienie..., chroniczne napięcie, stres, frustracja. W wywiadzie ubezpieczona prezentowała osłabienie pamięci świeżej, nieprzystosowawcze wzorce myślenia charakterystyczne dla depresji. Deklarowała ponadto myśli samobójcze. W tym, w kontekście tych ustaleń biegłych sądowych Sąd Okręgowy uznał, iż opinia ta, w sposób, opinie biegłych w sposób obiektywny prezentują stan zdrowia ubezpieczonej i w zakresie ustalenia częściowej niezdolności do pracy, mającej okresowy charakter, opinia biegłych stanowi miarodajny dowód dla dokonania tego rodzaju ustalenia. Dlatego Sąd Okręgowy nie widział potrzeby kontynuowania postępowania dowodowego. Zgodnie z artykułem 57 ustępem 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu ubezpieczeń społecznych, dzien..., tekst jednolity, Dziennik Ustaw z 2016 roku, pozycja 887, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: po pierwsze jest niezdolny do pracy, po drugie ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, po trzecie niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w punkcie 3 ustępu 1 artykułu 57, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Jedyną sporną między stronami przesłanką nabycia prawa przez ubezpieczoną do dochodzonego świadczenia było to czy jest ona zdolna, czy niezdolna do pracy. Opinie biegłych sądowych w sposób jednoznaczny wskazały, iż ubezpieczona jest nadal częściowo niezdolna do pracy, do 30 listopada 2017 roku. Wskazać także należy, iż biegli sądowi przy dokonaniu swoich ustaleń mieli na względzie kryteria orzecznicze w zakresie oceny niezdolności do pracy, określone ustawowo w artykule 12 i 13 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z artykułem 12 ustępem 3 tej ustawy częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Artykuł 13 ustęp 1 wskazuje z kolei, iż przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji. Po drugie możliwość wykonywania dotychczasowej pracy, podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Biegli sądowi te wszystkie kryteria orzecznicze oceny niezdolności do pracy mieli na uwadze przy wydaniu swojej opinii. Zgodnie z artykułem 59 ustępem 1 punktem 2 osobie, która spełnia warunki określone w artykule 57 przysługuje renta okresowa, jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa. Taką okresową częściową niezdolność do pracy biegli sądowi stwierdzili u ubezpieczonej, a Sąd Okręgowy uznaje, iż ustalenia biegłych mają charakter obiektywny. Dlatego na podstawie artykułu 477 ze znaczkiem 14 paragraf 2 Kodeksu postępowania cywilnego Sąd Okręgowy orzekł, jak w punkcie 1 wyroku. W punkcie 2 wyroku Sąd stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, na podstawie artykułu 118 ustęp 1a Ustawy emerytalno-rentowej. Wskazać bowiem należy, że za wadliwe obiektywnie orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, które stanowiło podstawę wydania zaskarżonej decyzji, odpowiedzialność ponosi organ rentowy. Tym bardziej, iż biegli sądowi wskazywali, iż dysponowali tym samym materiałem orzeczniczym, który pozostawał w dyspozycji komisji lekarskiej ZUS, a wcześniej lekarza orzecznika ZUS. Na podstawie artykułu 98 paragrafu 1 i paragrafu 3 oraz artykułu 99 Kodeksu postępowania cywilnego, w związku z paragrafem 11 ustępem 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, tekst jednolity, Dziennik Ustaw z 2013 roku, pozycja 490 ze zmianami, Sąd Okręgowy zasądził od organu rentowego, jako strony przegrywającej spór, koszty niezbędnej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonej przez ustanowionego przez nią pełnomocnika procesowego. Koszty te zostały ustalone przy ocenie nakładu pracy pełnomocnika według dwukrotności stawki minimalnej z uwagi na datę wszczęcia sporu, datę wniesienia odwołania 19 marca 2015 roku. To rozporządzenie, które aktualnie już nie obowiązuje, miało zastosowanie w niniejszej sprawie. Na tym wygłoszenie uzasadnienia zakończono. Dziękuję bardzo.