Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant – st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: B. G. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 11 marca 2015 r., znak: (...)

w sprawie: B. G. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość emerytury

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do uwzględnienia od dnia (...) przy obliczeniu wysokości emerytury ubezpieczonej B. G. (1) jej wynagrodzeń za rok 1976 w wysokości 21 840 ( dwadzieścia jeden tysięcy osiemset czterdzieści ) złotych,

II oddala odwołanie w pozostałej części,

III nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 980/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 marca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w B. – po rozpoznaniu wniosku B. G. (1) z dnia 25 stycznia 2015r. – przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia (...), to jest od osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego.

Odwołanie od tej decyzji wniosła ubezpieczona B. G. (1), zarzucając iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił jej dochodów z lat 1973, 1974 i 1975 i nie uznał świadectwa pracy, w którym wskazano stawkę godzinową jej wynagrodzenia w wysokości 15 zł 40 gr. Ponadto ubezpieczona domagała się uwzględnienia opłacenia składek na ubezpieczenia rolnicze, które opłacała do 11 marca 2015r. twierdząc iż ZUS ich nie uwzględnił.

W toku procesu ubezpieczona rozszerzyła podstawę faktyczną swego żądania o uwzględnienie przy obliczaniu wysokości emerytury jej wynagrodzeń z roku 1976.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, uzasadniając swoje stanowisko następująco:

Według art.26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013r. poz.1440 ze zm.) podstawę obliczenia emerytury ubezpieczonego stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Kwota składek zaewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 4579,16, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego – 214.556,59 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi – 251,30 miesięcy. Wysokość emerytury obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art.26 wynosi 872,01 zł (4579,16 + 214.556,59)/251,30=872,01 zł).

Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres: 12 lat i 9 miesięcy, zwiększenie wynosi 107,67 zł. Wysokość emerytury wynosi (872,01 zł + 107,67 zł) = 979,68 zł. Od 1 kwietnia 2015r. emerytura po waloryzacji wynosi 1015,68 zł brutto, wysokość świadczenia do wypłaty – 866,27 zł.

W związku z przedłożoną przez ubezpieczoną dokumentacją (dokumenty dołączone do akt rentowych k.17 – 22) w dniu 14 kwietnia 2015r. organ rentowy wydał decyzję o przeliczeniu emerytury. Obecnie przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono zwiększenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres: 12 lat, 10 miesięcy i 24 dni, zwiększenie wynosi – 108,93 zł. Od dnia 1 czerwca 2015r. wysokość emerytury brutto wynosi – 1016,94 zł, wysokość świadczenia do wypłaty – 867,42 zł.

Pozwany wskazuje, iż na dzień wydania zaskarżonej decyzji z dnia 11 marca 2015r. prawidłowo zaliczono staż pracy do 31 grudnia 2014r. na podstawie zaświadczenia z KRUS z dnia 14 stycznia 2015r. Wobec przedłożenia zaświadczenia z dnia 20 marca 2015r. dokonano przeliczenia emerytury decyzją z dnia 14 kwietnia 2015r.

Jednocześnie pozwany informuje, iż zgodnie z art.15 ust.2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS w latach 1973, 1974, 1975 i 1976 przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia, ponieważ brak jest podstaw do przyjęcia do obliczenia podstawy wymiaru stawek godzinowych.

Zgodnie z § 21 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011r. Nr 237 poz.1412) – środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiary emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczona B. G. (1) (urodz. (...)) w dniu 26 stycznia 2015r. złożyła wniosek o emeryturę, rozpoznany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 11 marca 2015r. przyznającą ubezpieczonej emeryturę od dnia (...)(t.j. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego). Podstawą prawną przyznania ubezpieczonej emerytury był art.26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r. poz.748 ze zm.). Zgodnie z ust.1 art.26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust.5 i art.183. Z kolei art.25 ust.1 ustawy emerytalnej stwierdza, że podstawą obliczenia emerytury, o której mowa w art.24, stanowi kwota składek na ubezpieczenia emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art.173 – 175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art.40a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust.1a i 16 oraz art.185.

Po wydaniu przez ZUS zaskarżonej decyzji z dnia 11 marca 2015r. ubezpieczona przedłożyła organowi rentowemu zaświadczenie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddziału (...) w B. z dnia 20 marca 2015r. nr (...) dotyczące okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, okresów podlegających zaliczeniu oraz wysokości opłacanych składek.

Na podstawie tego zaświadczenia ZUS Oddział w B. decyzją z dnia 14 kwietnia 2015r. (znak (...)) przeliczył ubezpieczonej emeryturę z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres 12 lat 10 miesięcy i 24 dni (w decyzji z dnia 11 marca 2015r. okres ten był krótszy i wynosił 12 lat i 9 miesięcy).

W związku z tym spór w rozpoznawanej sprawie ograniczał się do kwestii uwzględnienia przy obliczaniu wysokości emerytury ubezpieczonej jej wynagrodzeń uzyskiwanych przez nią w okresie od 18 października 1973r. do 31 grudnia 1976r. (oświadczenie pełnomocnika ubezpieczonej do protokołu rozprawy – k.24 i 26 a.s.). W okresie tym ubezpieczona zatrudniona była w Zakładach (...)w B. (następnie (...)” w B.). W Zakładach tych B. G. (2) pracowała do 31 stycznia 1988r. (świadectwo pracy z dnia 29 stycznia 1988r. k.17 akt emerytalnych oraz w aktach osobowych ubezpieczonej, świadectwo pracy z dnia 26 lutego 2008r. wystawione przez następcę prawnego pracodawcy ubezpieczonej (...) SA w B. oraz pozostałe dokumenty z akt osobowych ubezpieczonej).

Ubezpieczona zatrudniona była na stanowisku montera podzespołów radiotechnicznych, a od dnia 1 lipca 1976r. jej godzinowa stawka zaszeregowania wynosiła 12 zł 20 gr.

(dowód: 3 pisma dyrekcji Z. R. (...) w B. do ubezpieczonej z dnia 22 czerwca 1976r. w sprawie ustalenia grupy osobistego zaszeregowania i stawki godzinowej – w aktach osobowych ubezpieczonej)

W aktach osobowych ubezpieczonej brak było innego dokumentu potwierdzającego wysokość stawki godzinowej wynagrodzenia powódki sprzed 1 lipca 1976r.

Na podstawie dowodu z przesłuchania ubezpieczonej Sąd Okręgowy ustalił, iż w drugiej połowie 1976r. (od 1 lipca 1976r. do 31 grudnia 1976r.) ubezpieczona pracowała w akordzie, przy czym wyrabiała ona normę akordową, co powodowało uzyskiwanie wynagrodzenia zgodnie ze stawką godzinową w wysokości 12 zł 20 gr. Ubezpieczona w okresie tym nie chorowała i nie korzystała z urlopów macierzyńskich bądź wychowawczego. (dowody: przesłuchanie ubezpieczonej – k.57 – 60 a.s. oraz dokumenty z jej akt osobowych)

W drugim półroczu 1976r. uzyskała z tytułu zatrudnienia w Zakładach Radiowych (...) w B. wynagrodzenie w wysokości 14640 zł, pracując w pełnym wymiarze czasu pracy, po 200 godzin w każdym miesiącu, według godzinowej stawki akordowej 12 zł 20 gr.

Wynagrodzenie to powinno zostać przez organ rentowy uwzględnione przy obliczaniu emerytury ubezpieczonej.

Wobec braku jakichkolwiek dowodów, które potwierdziłyby wysokość wynagrodzeń ubezpieczonej (w tym wysokość jej stawki godzinowej) w pierwszym półroczu 1976r. oraz w pozostałym objętym sporem okresem, odwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie tylko częściowo – w zakresie uwzględnienia jej rzeczywistych wynagrodzeń przy obliczaniu emerytury za drugie półrocze 1976r.

Jej roczne wynagrodzenie za 1976r. wyniosło zatem 21840 zł. W okresie od 1 stycznia 1976r. do 30 czerwca 1976r. organ rentowy prawidłowo przyjął wynagrodzenie minimalne w wysokości 7200 zł, a w okresie od 1 lipca 1976r. do 31 grudnia 1976r. wynagrodzenie minimalne powinno zostać zastąpiono – zgodnie z zebranym w sprawie materiałem dowodowym - rzeczywiście uzyskanym przez ubezpieczoną wynagrodzeniem w wysokości 14640 zł. Wyliczenia tego wynagrodzenia dokonał z inicjatywy Sądu organ rentowy (k.81 – 85 akt kapitału początkowego ubezpieczonej), a ubezpieczona z tym wyliczeniem się zgodziła (protokół rozprawy – k.58 i k.60).

Z powyższych motywów na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 K.p.c. w związku z art.26 i art.25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie I wyroku.

Na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 K.p.c. w związku z art.26 i art.25 ustawy emerytalnej oraz art.6 K.c. i 232 K.p.c. odwołanie ubezpieczonej w pozostałej części podlegało oddaleniu. Nie udowodniła ona bowiem wysokości swoich wynagrodzeń w okresie od 18 października 1973r. do 30 czerwca 1976r. W tym okresie organ rentowy zgodnie z art.15 ust.2a ustawy emerytalno – rentowej przyjął do ustalenia podstawy wymiaru składek kwoty obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania przez powódkę ubezpieczeniu i wymiaru czasu jej pracy.

Z uwagi na to, iż istotnych dla rozstrzygnięcia sporu (w części uwzględniającej odwołanie) ustaleń Sąd dokonał na podstawie dowodów, którymi nie dysponował organ rentowy (dokument z akt osobowych ubezpieczonej i jej przesłuchanie) brak było podstaw do ustalenia odpowiedzialności organu rentowego, o której mowa w art.118 ust.1a ustawy emerytalno – rentowej. Dlatego Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie III sentencji wyroku.