Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku J. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o odsetki

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

z dnia 16 maja 2012 r. sygn. akt V U 316/12

zmienia zaskarżony wyrok o tyle, że prawo do odsetek przyznaje wnioskodawczyni od dnia 26 stycznia 2010 roku, w pozostałym zakresie apelację oddala.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 stycznia 2012 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawczyni J. S. (1) wypłaty należności z tytułu odsetek do świadczenia rentowego przyznanego jej zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 21 czerwca 2011 r.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła J. S. (1), domagając się jej zmiany i przyznania prawa do odsetek od dnia 01 listopada 2009 r. do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 16 maja 2012 r. Sąd Okręgowy w Legnicy zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawczyni prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia od dnia 2009 r.

Sąd ten ustalił, że J. S. (1), urodzona (...), była uprawniona do renty rodzinnej po ojcu, J. S. (2), od dnia 1 lutego 2004 r., tj. od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek o przyznanie świadczenia. Świadczenie było wypłacane 25 dnia każdego miesiąca.

W dniu 20 listopada 2009 r. J. S. (1) złożyła do organu rentowego wniosek o przedłużenie uprawnień do renty rodzinnej. Do wniosku dołączyła zaświadczenie z dnia 11 listopada 2009 r., wystawione przez Szkołę Zawodową II - (...)w K., zgodnie z którym, ubezpieczonej, w związku z urodzeniem dziecka został udzielony urlop wychowawczy od 24 sierpnia 2009 r. do 24 sierpnia 2011 r. i w tym okresie zachowuje status ucznia, ale nie będzie uczęszczać na zajęcia w szkole zawodowej w klasie BS BU 08c.

Decyzją z dnia 15 lutego 2010 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawczyni J. S. (1) prawa do przedłużenia uprawnień do renty rodzinnej po zmarłym ojcu, uznając że wnioskodawczyni nie kontynuuje nauki.

Na skutek odwołania wnioskodawczyni, Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. akt VU 298/11 zmienił decyzję organu rentowego z dnia 15 lutego 2010 r. znak: (...) w ten sposób, że przyznał wnioskodawczyni J. S. (1) prawo do renty rodzinnej od dnia 1 listopada 2009 r. Sąd Okręgowy uznał, iż wnioskodawczyni wykazała, że mimo przerwy związanej z urlopem wychowawczym, nadal kontynuuje naukę w Szkole Zawodowej w Niemczech.

Apelacja organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 listopada 2011 r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, wskazując, dodatkowo, iż swoiste zawieszenie obowiązków związanych z nauką wynikło z sytuacji osobistej wnioskodawczyni, wywołanej urodzeniem dziecka i sprawowaniem nad nim opieki. W takich okolicznościach, zachowanie statusu ucznia jest wystarczającą przesłanką, uzasadniającą dalszą wypłatę renty rodzinnej.

Decyzją z dnia 5 grudnia 2011 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., w wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 21 czerwca 2011 r., podjął wypłatę renty rodzinnej dla ubezpieczonej J. S. (1) od dnia 1 listopada 2009 r., tj. od daty określonej w wyroku. W decyzji tej dokonał wyrównania za okres od 01 listopada 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r., które pod odliczeniu stosownych zaliczek wyniosło 22825,58 zł.

W dniu 20 grudnia 2012 r., J. S. (1) wniosła do organu rentowego wniosek o przyznanie prawa do odsetek z tytułu nieterminowo wypłaconej renty rodzinnej.

Decyzją z dnia 12 stycznia 2012 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., odmówił wnioskodawczyni J. S. (1) wypłaty należności z tytułu odsetek do świadczenia rentowego przyznanego jej zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 21 czerwca 2011 r. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do odsetek, bowiem ZUS nie popełnił błędu przy ocenie sprawy, a przyznanie świadczenia było możliwe dopiero na podstawie dowodów ujawnionych w toku postępowania sądowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za częściowo uzasadnione. W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie przez wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji należy uznać przedłożenie przez wnioskodawczynię w dniu 20 listopada 2009 r. zaświadczenia, wydanego w dniu 11 listopada 2009 r., przez Szkołę Zawodową II - (...)w K., w której studiowała ubezpieczona. W ocenie Sądu już zatem na podstawie tego orzeczenia, organ rentowy mógł wydać prawidłową decyzję o przyznaniu wnioskodawczyni prawa do żądanego świadczenia. Dokument ten bowiem potwierdza, iż wnioskodawczyni został udzielony urlop wychowawczy, w okresie od 24 sierpnia 2009 r. do 24 sierpnia 2011 r. i w związku z tym, zachowuje status ucznia, ale nie będzie uczęszczała na zajęcia w szkole. Jeżeli nawet organ rentowy miał w tym zakresie wątpliwości, mógł podjąć stosowne czynności zmierzające do ustalenia jaki jest status osoby starającej się o udzielenie urlopu wychowawczego w Szkole Zawodowej w K., w związku z urodzeniem dziecka. Zaskarżona decyzja jest zatem nieprawidłowa. Wbrew jednak żądaniu wnioskodawczyni odsetki winny zostać przyznanie nie od 1 listopada 2009 r., ale od 29 grudnia 2009 r., ponieważ okres od przedłożenia zaświadczenia o korzystaniu z urlopu wychowawczego a najbliższym terminem płatności (tj. dniem 25 listopada) był krótszy aniżeli 30 dni.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył organ rentowy, zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, w szczególności art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w sytuacji gdy w przedmiotowej sprawie opóźnienie w przyznaniu lub w płaceniu świadczenia dla wnioskodawczyni nie było następstwem okoliczności, za które Zakład ponosi odpowiedzialność. Wskazując na powyższy zarzut organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał w szczególności, że z przedłożonego przez wnioskodawczynię zaświadczenia w dniu 20 listopada 2009 r. nie wynika, jaka jest sytuacja wnioskodawczyni jako ucznia Szkoły Zawodowej (...). Warunkiem kontynuacji prawa do renty rodzinnej w rozumieniu art. 68 ustawy emerytalnej jest kontynuowanie nauki. Zaświadczenie wskazuje natomiast jedynie, że wnioskodawczyni w związku z urodzeniem dziecka urlop wychowawczy u swojego pracodawcy, co nie oznacza automatycznie urlopowania ze szkoły, jak to dowolnie przyjął Sad I instancji. W świetle powyższego trudno się zgodzić z oceną Sądu, iż ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było przedłożenie przez wnioskodawczynię w dniu 20 listopada 2009 r. zaświadczenia, wydanego przez Szkolę Zawodową (...) w K..

Sąd Apelacyjny zlecił przetłumaczenie zaświadczenia wydanego przez Szkolę Zawodową (...)w K. (k. 135 a.r.).

W myśl zaświadczenia wnioskodawczyni uczęszcza do Szkoły Zawodowej od 4 sierpnia 2008 r. w formie niepełnego wymiaru czasowego; tygodniowy program obejmuje 12 godzin lekcyjnych. Po złożeniu wniosku o urlop wychowawczy J. S. (1) nie będzie w tym okresie uczęszczać na zajęcia do dnia 24 sierpnia 2011 r.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja organu rentowego jest częściowo uzasadniona.

W myśl art. 85 pkt 1 ustawy systemowej, jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.) w wypadku ustalania prawa do świadczenia organ rentowy wydaje decyzję w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Spór w sprawie dotyczył odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Organ rentowy odmówił wypłaty odsetek wywodząc, że ustalenie, iż wnioskodawczyni do dnia 24 sierpnia 2011 r. zachowała status ucznia stało się możliwe dopiero w wyniku postępowania sadowego wywołanego odwołaniem J. S. (1) od decyzji odmawiającej jej prawa do renty rodzinnej. Sąd Okręgowy rozpoznając wniesione odwołanie, po ponownym rozpoznaniu sprawy w wyniku uchylenia wyroku przez Sąd Apelacyjny i przeprowadzeniu postępowania dowodowego uznał, iż fakt posiadania przez wnioskodawczynię statusu ucznia potwierdza zaświadczenie z dnia 14 kwietnia 2011 r., wystawione przez Szkołę Zawodową II – (...)w K.. W niniejszym postępowaniu Sąd natomiast obciążył organ rentowy odpowiedzialnością za opóźnienie w wypłacie świadczenia wskazując na możliwość ustalenia, iż wnioskodawczyni posiadała status ucznia w oparciu o zaświadczenie z dnia 11 listopada 2009 r., przedłożone organowi rentowemu w dniu 20 grudnia 2009 r.

Rację ma organ rentowy wskazując, że zaświadczenie to nie może być podstawą stwierdzenia, iż wnioskodawczyni spełnia przesłanki do przyznania prawa do renty rodzinnej.

Zaświadczenie to bowiem zostało wystawione przez pracodawcę wnioskodawczyni i wskazuje, że wnioskodawczyni korzysta z urlopu wychowawczego u swojego pracodawcy (k. 129 a. r.). Zaświadczenie to istotnie nie pozwala zatem na ustalenie czy wnioskodawczyni korzystając z urlopu wychowawczego zachowała status ucznia.

Jednocześnie niezasadnie zarzuca organ rentowy, iż fakt kontynuacji przez wnioskodawczynię nauki został wykazany dopiero w postępowaniu zakończonym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 16 listopada 2011 r. W postępowaniu tym, jak wyżej wskazano, posiadanie przez wnioskodawczynię statusu ucznia zostało stwierdzone w oparciu o zaświadczenie wystawione przez Szkołę Zawodową II – (...) w K. w dniu 14 kwietnia 2011 r.

Należy jednak zauważyć, że organ rentowy od dnia 9 grudnia 2009 r. był w posiadaniu zaświadczenia tej Szkoły, stwierdzającego – co wykazało tłumaczenie zlecone przez Sąd Apelacyjny- że wnioskodawczyni jest uczniem Szkoły i do dnia 24 sierpnia 2009 r. przysługiwał jej urlop wychowawczy, a tym samym zwolnienie z obowiązku uczęszczania na zajęcia (k. 135 a.r.). Zaświadczenie to zostało przez wnioskodawczynię przedłożone na żądanie organu rentowego (k. 133 akt rentowych). Organ rentowy miał zatem możliwość ustalenia, iż wnioskodawczyni w okresie do 24 sierpnia 2009 r. kontynuowała naukę.

Przedłożenie opisanego zaświadczenia uznać należy za wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Dokonanie bowiem przez organ rentowy tłumaczenia tego dokumentu pozwoliłoby na ustalenie, iż wnioskodawczyni spełnia przesłanki do uzyskania prawa do renty rodzinnej.

Z uwagi na to, iż okres pomiędzy tą datą – tj. 9 grudnia 2009 r. a najbliższym terminem płatności (tj. 25 grudnia 2009 r.) był krótszy niż 30 dni, wypłata świadczenia, zgodnie z art. 118 ust. 5 ustawy o rentach i emeryturach z FUS, mogła nastąpić w najbliższym terminie płatności, tj. 25 stycznia 2010 r. Organ rentowy pozostawał zatem w zwłoce od dnia 26 stycznia 2010 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok o tyle, że prawo do odsetek przyznał wnioskodawczyni od dnia 26 stycznia 2010 r.

Dalej idąca apelacja organu rentowego podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

R.S.