Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 stycznia 2017 r. w S.

odwołania S. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 16 lutego 2016 r. Nr (...)

w sprawie S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość emerytury

I. zmienia częściowo zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż ustala, że wysokość emerytury S. K. na dzień 1 marca 2016 roku po waloryzacji wynosi 701,28 (siedemset jeden 28/100) złotych brutto miesięcznie;

II. w pozostałej części oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 257/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 16 lutego 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wykonując prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie przyznał S. K. od 1 lipca 2014r. ,tj. od daty określonej w wyroku, emeryturę. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 17 lat i 4 miesiące okresów składkowych ,tj. 208 miesięcy oraz 2 lata i 7 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym ,tj. 31 miesięcy. Następnie do obliczenia emerytury organ rentowy przyjął 24% kwoty bazowej w wysokości 3 191,93 złotych, co stanowi 766,06 złotych i dalej iloczyn tej kwoty oraz wykazanych okresów składkowych (208 miesięcy) do okresów składkowych i okresów pracy w gospodarstwie rolnym (239 miesięcy), co dało kwotę 666,70 złotych. Ponadto do emerytury dodana została część składkowa świadczenia rolniczego za okres pracy w gospodarstwie rolnym w ilości 6 miesięcy, co stanowi 4,22 złotych. Suma obliczonej w powyższy sposób emerytury i części składkowej świadczenia rolniczego wyniosła 670,92 złotych, a po waloryzacji od 1 marca 2015r. 699,52 złotych miesięcznie (decyzja z 16 lutego 2016r. k.76 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył S. K. wnosząc o jej zmianę poprzez ponowne ustalenie wysokości emerytury wskazując, że emerytura została obliczona nieprawidłowo prowadząc do skrajnego zaniżenia świadczenia. Ubezpieczony wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości, który dokona obliczenia wysokości świadczenia (odwołanie k.1-2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując na argumentację i sposób obliczenia emerytury przedstawione w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-5 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Decyzją z 28 sierpnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił S. K. (ur. (...)) prawa do emerytury wskazując, że udowodnione przez ubezpieczonego okresy składkowe z tytułu zatrudnienia stanowią 17 lat, 4 miesiące i 19 dni, a okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców 2 lata, 2 miesiące i 18 dni, co łącznie stanowi 19 lat, 7 miesięcy i 7 dni, tymczasem w myśl art.27 i 28 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym – mężczyznom urodzonym przed 1 stycznia 1949r. przysługuje emerytura po ukończeniu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 65 lat i wykazaniu okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 25 lat (zgodnie z art.27 ustawy) lub co najmniej 20 lat (zgodnie z art.28 ustawy). Dlatego wobec nie wykazania przez ubezpieczonego co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych brak było podstaw do przyznania ubezpieczonemu emerytury (wniosek ubezpieczonego o emeryturę z 29 lipca 2014r. i decyzja z 28 sierpnia 2014r. o odmowie prawa do emerytury k.55 i 59 akt emerytalnych).

Od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie do Sądu Okręgowego w Siedlcach Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Sprawa toczyła się pod sygnaturą akt IV U 1006/14 i zakończyła wyrokiem z 17 czerwca 2015r. oddalającym odwołanie. U podstaw powyższego rozstrzygnięcia leżało ustalenie Sądu Okręgowego, że ubezpieczony legitymuje się okresami składkowymi (z tytułu zatrudnienia i służby wojskowej) w wymiarze 17 lat, 4 miesiące i 19 dni oraz okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16. roku życia a przed podjęciem pierwszej pracy zawodowej w wymiarze 2 lata, 2 miesiące i 18 dni, co łącznie stanowi 19 lat, 7 miesięcy i 7 dni, zamiast wymaganych co najmniej 20 lat. Na skutek apelacji ubezpieczonego od powyższego wyroku (odpis apelacji na k.67-68 akt emerytalnych), Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z 29 grudnia 2015r. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach i poprzedzającą go decyzję z 28 sierpnia 2014r. od odmowie prawa do emerytury i ustalił ubezpieczonemu prawo do emerytury od 1 lipca 2014r., tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony złożył wniosek o to świadczenie. U podstaw powyższego rozstrzygnięcia leżało ustalenie przez Sąd Apelacyjny, że do okresy wymaganego do nabycia emerytury przez ubezpieczonego doliczyć anlezy okres podlegania przez S. K. ubezpieczeniu społecznemu rolników, który wprawdzie miał wpływ na wysokość emerytury rolniczej ubezpieczonego, ale od okresu tego nie było uzależnione nabycie przez ubezpieczonego prawa do emerytury rolniczej. Do nabycia emerytury rolniczej przez ubezpieczonego wystarczyło bowiem wykazanie 120 kwartałów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Ubezpieczony wykazał zaś o 9 lat i 11 miesięcy więcej niż wymaga ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników, a tym samym nie ma podstaw do doliczenia do okresu wymaganego do nabycia emerytury na gruncie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych owego okresu ubezpieczenia społecznego rolników, który nie został zaliczony do nabycia przez ubezpieczonego prawa do emerytury rolniczej – art.10 ust.1 pkt 1 ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29 grudnia 2015r. wraz z uzasadnieniem k.60-72 akt emerytalnych).

Wykonując powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie zaskarżoną decyzją z 16 lutego 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonemu emeryturę od 1 lipca 2014r. ,tj. od daty określonej w przedmiotowym wyroku. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 17 lat i 4 miesiące okresów składkowych ,tj. 208 miesięcy oraz 2 lata i 7 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym ,tj. 31 miesięcy. Następnie do obliczenia emerytury organ rentowy przyjął 24% kwoty bazowej w wysokości 3 191,93 złotych, co stanowi 766,06 złotych i dalej iloczyn tej kwoty oraz wykazanych okresów składkowych (208 miesięcy) do okresów składkowych i okresów pracy w gospodarstwie rolnym (239 miesięcy), co dało kwotę 666,70 złotych. Ponadto do emerytury dodana została część składkowa świadczenia rolniczego za okres pracy w gospodarstwie rolnym w ilości 6 miesięcy, co stanowi 4,22 złotych. Suma obliczonej w powyższy sposób emerytury i części składkowej świadczenia rolniczego wyniosła 670,92 złotych, a po waloryzacji od 1 marca 2015r. 699,52 złotych miesięcznie (decyzja z 16 lutego 2016r. k.76 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. K. skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji, ale w niewielkim zakresie, gdyż zasadniczo zarzuty podniesione przez ubezpieczonego pod adresem decyzji z 16 lutego 2016r. w części dotyczącej wysokości emerytury okazały się nieuzasadnione.

Na wstępie należy przypomnieć, że zaskarżona decyzja została wydana przez organ rentowy w wykonaniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29 grudnia 2015r., który zmienił uprzednią decyzję organu rentowego z 28 sierpnia 2014r. odmawiającą ubezpieczonemu prawa do emerytury. Wykonując ten wyrok organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 1 lipca 2014r. ,tj. od daty wskazanej w powyższym wyroku, odpowiadającej miesiącowi, w którym ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o to świadczenie (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie k.72 akt emerytalnych). Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość emerytury, którą organ rentowy ustalił na kwotę 670,92 złotych miesięcznie. Ubezpieczony zarzucił, że emerytura w tej kwocie jest znacznie zaniżona.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko ubezpieczonego wnoszącego o ustalenie emerytury w wyższej kwocie nie może być uwzględnione. Nie można nie zgodzić się z ubezpieczonym, że kwota emerytury nie jest wysoka, jednakże wysokość tego świadczenia ustalona została zgodnie z przepisami ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zwanej dalej ustawą emerytalną (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) i brak jest podstaw do przyjęcia innego sposobu obliczenia wysokości emerytury niż przewidziany w powyższej ustawie. W tym miejscu przypomnieć należy, że ubezpieczony nie legitymował się co najmniej 20-letnim okresem składkowym i nieskładkowym wymaganym w myśl art.28 ustawy emerytalnej do nabycia emerytury w przypadku ubezpieczonego, który należy do grupy osób urodzonych przed 1 stycznia 1949r. Dlatego okres ten (w wymiarze 17 lat, 4 miesiące i 19 dni) został uzupełniony w niezbędnym zakresie – w trybie art.10 ust.1 pkt 1 ustawy emerytalnej okresem ubezpieczenia społecznego rolników, który nie był uwzględniony do nabycia przez ubezpieczonego prawa do emerytury rolniczej.

W przypadku osób mających, tak jak ubezpieczony, ustalone prawo do emerytury na podstawie art.28 ustawy emerytalnej emerytura, jak stanowi art.53 ust.1 ustawy, stanowi 24% kwoty bazowej, a także po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych. W myśl art.15 ust.1 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę z uwzględnieniem ust.6, który stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. W sprawie niesporne jest, że ostatnie zatrudnienie ubezpieczonego poza rolnictwem miało miejsce w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. i zatrudnienie to ustało w dniu 31 lipca 1980r. (świadectwo pracy z 23 lipca 2002r. k.14 akt emerytalnych). Oznacza to, że w przypadku ubezpieczonego nie jest możliwe obliczenie podstawy wymiaru emerytury w myśl przytoczonego wyżej art.15 ust.1 ustawy emerytalnej, gdyż okres 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę obejmuje lata 1994-2013 (20 lat wstecz od 2014r., w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o emeryturę). W tym zaś 20-leciu ubezpieczony nie posiada żadnych okresów ubezpieczenia poza rolnictwem. Analogiczna sytuacja zachodzi również w przypadku przyjęcia 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ubezpieczony po raz pierwszy wystąpił z wnioskiem o emeryturę (pierwszy wniosek o emeryturę pochodzi z 4 maja 2009r., a zatem 20 lat poprzedzających rok złożenia tego wniosku to lata 1989-2008, w których również brak jest okresów ubezpieczenia S. K. poza systemem ubezpieczenia społecznego rolników). Niemożliwe jest również ustalenie podstawy wymiaru emerytury w wariancie przewidzianym w art.15 ust.6 ustawy, a to z uwagi na to, że w całym okresie ubezpieczenia przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę ubezpieczony nie posiada 20 lat ubezpieczenia, a jedynie 17 lat, 4 miesiące i 19 dni. W art.23 ust.1 ustawy ustawodawca przewidział, że w sytuacji, gdy podstawy wymiaru emerytury nie można ustalić zgodnie z zasadami określonymi w ustawie, emeryturę ustala się w wysokości najniższej emerytury, jednakże w ust.2 tego przepisu wskazał, że regulacja ta nie ma zastosowania do osób, o których mowa w art.28 ustawy, a tym samym do ubezpieczonego, którego prawo do emerytury ustalone zostało właśnie na podstawie art.28 ustawy emerytalnej. W tych okolicznościach organ rentowy ustalił wysokość emerytury ubezpieczonego zgodnie z art.53 ust.1 pkt 1 ustawy ,tj. jako 24% kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2014r. w wysokości 3 191,93 złotych, co stanowi 766,06 złotych i dalej jako iloczyn tej kwoty oraz wykazanych okresów składkowych (208 miesięcy) odniesionych do sumy okresów składkowych i okresów pracy w gospodarstwie rolnym (239 miesięcy), co dało kwotę 666,70 złotych. Ponadto zgodnie z art.56 ust.1 ustawy emerytalnej do emerytury dodana została część składkowa świadczenia rolniczego za proporcjonalny okres pracy w gospodarstwie rolnym w ilości 6 miesięcy, co stanowi 4,22 złotych. Suma obliczonej w powyższy sposób emerytury i części składkowej świadczenia rolniczego wyniosła 670,92 złotych, a po waloryzacji od 1 marca 2015r. 699,52 złotych miesięcznie. Należy wskazać, że na wniosek ubezpieczonego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłej księgowej zlecając jej obliczenie wysokości emerytury ubezpieczonego. Biegła wykonała zleconą jej pracę i w złożonej opinii z 11 listopada 2016r. obliczyła wysokość emerytury ubezpieczonego, która wg tych wyliczeń na dzień 1 lipca 2014r. ,tj. na datę nabycia prawa wyniosła 670,92 złotych, a na dzień 1 marca 2016r. - po waloryzacji wyniosła 701,20 złotych (opinia biegłej k.17-19 akt sprawy). Przedstawiony przez biegłą sposób obliczeń odpowiada wyliczeniom organu rentowego z jednym zastrzeżeniem, że organ rentowy wyliczył wysokość emerytury ubezpieczonego na dzień 1 marca 2016r. na kwotę 700 złotych miesięcznie (zaskarżona decyzja k.76 akt emerytalnych), a wg wyliczeń biegłej od 1 marca 2016r. - po waloryzacji wysokość emerytury ubezpieczonego wynosi 701,20 złotych. W takim zakresie organ rentowy zmienił zaskarżoną decyzję – pkt I wyroku, a w pozostałym zakresie odwołanie ubezpieczonego oddalił - pkt II wyroku. Kończąc wskazać należy, że zgodnie z art.54 ustawy emerytalnej emerytur, o których mowa w art.28 nie podwyższa się do kwoty najniższej emerytury.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 i 2 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.