Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący : SSA Jolanta Grzegorczyk

Sędziowie : SA Anna Cesarz

SA Krystyna Golinowska ( spr .)

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Olejniczak

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2016 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa J. J.

przeciwko Skarbowi Państwa - Prokuraturze Rejonowej G. - W., Sądowi Apelacyjnemu w Białymstoku, Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku, Sądowi Apelacyjnemu w Katowicach, Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie, Sądowi Apelacyjnemu w Lublinie, Sądowi Apelacyjnemu w Rzeszowie, Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie, Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu, Sądowi Okręgowemu w Białymstoku, Sądowi Okręgowemu w Częstochowie, Sądowi Okręgowemu w Gdańsku, Sądowi Okręgowemu w Gliwicach, Sądowi Okręgowemu w Katowicach, Sądowi Okręgowemu w Krakowie, Sądowi Okręgowemu w Łomży, Sądowi Okręgowemu w Nowym Sączu, Sądowi Okręgowemu w Olsztynie, Sądowi Okręgowemu w Przemyślu, Sądowi Okręgowemu w Słupsku, Sądowi Okręgowemu w Świdnicy, Sądowi Okręgowemu w Tarnobrzegu, Sądowi Okręgowemu w Tarnowie, Sądowi Okręgowemu
w W., Sądowi Okręgowemu w Zamościu, Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze, Sądowi Rejonowemu dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie, Sądowi Rejonowemu dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, Sądowi Rejonowemu Gdańsk – Południe w Gdańsku, Sądowi Rejonowemu Gdańsk – Północ
w G., Sądowi Rejonowemu Katowice – Wschód w Katowicach, Sądowi Rejonowemu w Gdyni, Sądowi Rejonowemu w Słupsku, Sądowi Rejonowemu
w T., Sądowi Rejonowemu w Wejherowie, Sądowi Rejonowemu
w Z. i Sądowi Rejonowemu w Zielonej Górze

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 15 lutego 2016 r. sygn. akt I C 280/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda J. J. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.000 (dwa tysiące) złotych
z tytułu częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postepowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 451/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 15 lutego 016 roku Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie J. J. przeciwko Skarbowi Państwa - Prokuraturze Rejonowej G. - W., Sądowi Apelacyjnemu w Białymstoku, Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku, Sądowi Apelacyjnemu w Katowicach, Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie, Sądowi Apelacyjnemu w Lublinie, Sądowi Apelacyjnemu w Rzeszowie, Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie, Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu, Sądowi Okręgowemu w Białymstoku, Sądowi Okręgowemu w Częstochowie, Sądowi Okręgowemu w Gdańsku, Sądowi Okręgowemu w Gliwicach, Sądowi Okręgowemu w Katowicach, Sądowi Okręgowemu w Krakowie, Sądowi Okręgowemu w Łomży, Sądowi Okręgowemu w Nowym Sączu, Sądowi Okręgowemu w Olsztynie, Sądowi Okręgowemu w Przemyślu, Sądowi Okręgowemu w Słupsku, Sądowi Okręgowemu w Świdnicy, Sądowi Okręgowemu w Tarnobrzegu, Sądowi Okręgowemu w Tarnowie, Sądowi Okręgowemu w Warszawie, Sądowi Okręgowemu w Zamościu, Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze, Sądowi Rejonowemu dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie, Sądowi Rejonowemu dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, Sądowi Rejonowemu Gdańsk – Południe w Gdańsku, Sądowi Rejonowemu Gdańsk – Północ w Gdańsku, Sądowi Rejonowemu Katowice – Wschód w Katowicach, Sądowi Rejonowemu w Gdyni, Sądowi Rejonowemu w Słupsku, Sądowi Rejonowemu w Tarnobrzegu, Sądowi Rejonowemu w Wejherowie, Sądowi Rejonowemu w Zakopanem i Sądowi Rejonowemu w Zielonej Górze o zapłatę oddalił powództwo i nie obciążył powoda obowiązkiem zwrotu kosztów należnych pozwanemu.

Wydając powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy ustalił, że w ostatnich latach powód J. J. wszczął między innymi: w Sądzie Rejonowym w Wejherowie, Sądzie Rejonowym dla Gdańska Południa w Gdańsku, Sądzie Rejonowym w Gdyni, Sądzie Rejonowym w Zakopanem, Sądzie Rejonowym dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie, Sądzie Rejonowym dla Gdańska - Północy w Gdańsku, Sądzie Rejonowym w Słupsku, Sądzie Rejonowym w Tarnobrzegu, Sądzie Rejonowym w Zielonej Górze, Sądzie Rejonowym dla Katowic - Wschodu w Katowicach, Sądzie Rejonowym dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie, Sądzie Okręgowym w Gdańsku, Sądzie Okręgowym w Krakowie, Sądzie Okręgowym w Katowicach, Sądzie Okręgowym w Nowym Sączu, Sądzie Okręgowym w Przemyślu, Sądzie Okręgowym w Gliwicach, Sądzie Okręgowym w Świdnicy, Sądzie Okręgowym w Warszawie, Sądzie Okręgowym w Słupsku, Sądzie Okręgowym w Tarnobrzegu, Sądzie Okręgowym w Zielonej Górze, Sądzie Okręgowym w Zamościu, Sądzie Okręgowym w Częstochowie, Sądzie Okręgowym w Tarnowie, Sądzie Okręgowym w Łomży, Sądzie Okręgowym w Olsztynie, Sądzie Okręgowym w Białymstoku, Sądzie Apelacyjnym w Gdańsku, Sądzie Apelacyjnym w Krakowie, Sądzie Apelacyjnym w Katowicach, Sądzie Apelacyjnym w Rzeszowie, Sądzie Apelacyjnym we Wrocławiu, Sądzie Apelacyjnym w Lublinie, Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku, Sądzie Apelacyjnym w Warszawie oraz Prokuraturze Rejonowej G. - W. w G. wiele różnych postępowań. We wskazanych w pozwie sprawach prowadzonych przez wymienione wyżej organy powód złożył skargi na przewlekłość postępowania, które zostały odrzucone, bądź oddalone.

Niniejszym pozwem powód domaga się zasądzenia na jego rzecz zadośćuczynienia w kwocie 80.000 zł za doznaną w związku z postępowaniami toczącymi się przed wymienionymi w pozwie sądami szkodę niemajątkową,

J. J. jest pozbawiony wolności i przebywa w Areszcie Śledczym w S.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy uznał powództwo za nieuzasadnione.

W ocenie Sądu roszczenia powoda oparte są na art. 417 i n. kc w zw. z art. 15 i 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki i wymagają wykazania zaistnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności pozwanego na w/w podstawie, a mianowicie przewlekłości postępowania sądowego, szkody oraz normalnego związku przyczynowego pomiędzy przewlekłością postępowania i szkodą.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji powód nie wykazał przewlekłości postępowania w żadnej sprawie, bowiem wszystkie dotychczas wnoszone skargi powoda na przewlekłość postępowania zostały odrzucone, bądź oddalone, a w oparciu o jego twierdzenia nie sposób przyjąć, że we wskazanych przez powoda sprawach istotnie doszło do przewlekłości postępowania oraz innych działań niezgodnych z prawem, ani tym bardziej, by powód doznał z tego tytułu jakiegokolwiek uszczerbku. Stanowisko powoda, że obecny jego stan zdrowia jest wynikiem nieprawidłowego procedowania sądów w wymienionych przez powoda sprawach Sąd ocenił jako dowolne i w okolicznościach niniejszej sprawy nieuzasadnienie.

Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda o dopuszczenie dowodu z dokumentacji medycznej powoda z Aresztu Śledczego w W., a także o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, wskazując , że wszelkie okoliczności sprawy wynikały ze złożonych do akt dokumentów, a więc przeprowadzanie dowodów z dokumentacji medycznej i opinii biegłego co do stanu zdrowia powoda stało się zbędne. Sąd oddalił również wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron, wskazując, w przedmiotowej sprawie wszelkie okoliczności istotne dla jej rozstrzygnięcia zostały przez Sąd wyjaśnione, dlatego też zbędnym, w ocenie Sądu, było przesłuchiwanie powoda w charakterze strony.

Odstępując od obciążania powoda kosztami procesu (kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej wykonywanego przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa), Sąd oparł się na treści art. 102 k.p.c., biorąc pod uwagę fakt długotrwałego osadzenia powoda w zakładzie karnym oraz związaną z tym sytuację materialną, która uzasadniała również zwolnienie go od kosztów sądowych w całości.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył powód.

Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu, że orzeczenie jest nietrafne z przyczyn naruszenia prawa materialnego i procesowego.

Skarżący podniósł, że nie miał możliwości brania udziału w procesie i nie przyznano mu pełnomocnika z urzędu, w ocenie skarżącego zachodziła zatem nieważność postępowania. Poza tym, w ocenie skarżącego, Sąd I instancji oparł się na odpowiedzi na pozew pozwanego, nie odniósł się do materiału dowodowego, takich jak zeznania powoda, akta spraw, dokumentacja lekarska, opinie biegłych. W ocenie skarżącego było to niedopuszczalne i stanowi przejaw arbitralności decyzyjnej, co stanowi ograniczenie prawa do obrony. Nadto skarżący podniósł, że obciążenie go kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej stanowi naruszenie art. 102 k.p.c.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Apelacja nie jest zasadna.

Wbrew zarzutom skarżącego, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i trafnie określił konsekwencje prawne z nich wynikające.

Ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji, Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne bez konieczności ponownego ich przytaczania.

W szczególności, całkowicie chybiony jest sformułowany przez skarżącego zarzut nieważności postępowania poprzez pozbawienie powoda możliwości działania. Powód był powiadamiany o wszystkich terminach rozprawy, zwrotne potwierdzenia odbiorów odpisów powiadomień załączone są do akt sprawy. Powód złożył w rozpoznawanej sprawie wniosek o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu. Postanowieniem z dnia 16 marca 2015r. Sąd Okręgowy w Sieradzu oddalił ten wniosek ( postanowienie –k. 52). Na postanowienie to powód złożył zażalenie, które zostało oddalone jako bezzasadne postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 stycznia 2015r., w sprawie sygn. akt I ACz 1096/15 ( postanowienie –k. 84).W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny wskazał, że powód nie wykazał potrzeby ustanowienia dla niego pełnomocnika z urzędu. Podejmowane przez powoda czynności procesowe nie wskazywały na jego nieporadność. Lektura samodzielnie sporządzanych pism procesowych nie pozwalała kwestionować poglądu, że skarżący potrafi w zrozumiały i poprawny sposób przedstawić swoje stanowisko procesowe oraz wykazał orientację w regułach rządzących procesem cywilnym. Skarżący w sposób niezwykle intensywny korzystał z przysługujących mu instytucji procesowych.

W tym stanie rzeczy brak jest jakichkolwiek postaw do twierdzenia, że w przedmiotowej sprawie zaistniały przesłanki opisane dyspozycją art. 379 pkt 5 k.p.c. Procedowanie w rozpoznawanej sprawie w żadnym razie nie było dotknięte nieważnością.

Zgodzić należy się z Sądem I instancji, że powód nie wykazał zasady odpowiedzialności pozwanych. Jak trafnie zauważył Sąd I instancji, w rozpoznawanej sprawie bezsporne było, że nie wydano we właściwych postępowaniach prejudykatów, które stwierdzałyby niezgodność z prawem kwestionowanych przez powoda orzeczeń sądowych, co wyklucza możliwość przypisania odpowiedzialności deliktowej w zakresie objętym żądaniem pozwu. Postępowania wszczęte przez powoda (skargi na przewlekłość postępowań), nie wykazały bezprawnych działań Skarbu Państwa. Wnoszone skargi zostały oddalone lub odrzucone ( na co wskazał w pozwie sam powód). Sąd rozpoznający roszczenia odszkodowawcze nie może samodzielnie ustalić niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu.

Skoro skarżący nie kwestionował tej okoliczności, że w żadnym z postępowań nie wydano właściwych prejudykatów, które stwierdzałyby niezgodność z prawem kwestionowanych przez powoda orzeczeń, nie było potrzeby sięgania do akt kilkudziesięciu postępowań wskazywanych przez powoda. Nadto, zgodzić się trzeba z Sądem I instancji, że procedura cywilna nie zna pojęcia „dowodu z akt”, dowodem mogą być skonkretyzowane dokumenty znajdujące się w aktach. Powód ograniczył się jedynie do przedstawienia listy kilkudziesięciu spraw, bez wskazania dokumentów znajdujących się w tych aktach, które miałyby stanowić dowód w niniejszej sprawie.

Jest także okolicznością niekwestionowaną przez powoda, że żadna z kilkudziesięciu skarg na przewlekłość postępowania składanych przez powoda nie została uwzględniona – wszystkie zostały odrzucone bądź oddalone. Nie ma zatem żadnych podstaw do twierdzenia, że postępowania w tych sprawach były prowadzony w sposób przewlekły. W tym stanie rzeczy nie było potrzeby dopuszczenia dowodu z przesłuchania powoda w charakterze strony, bowiem okoliczność ta jest przez powoda niekwestionowana, a ma ona zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Skoro nie została wykazana przesłanka bezprawności działania pozwanych, zasadnie Sąd I instancji oddalił wnioski powoda o załączenie dokumentacji lekarskich powoda, czy dopuszczenie dowodu z opinii biegłych, bowiem dowody te nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (art.227 k.p.c.).

Rację ma Sąd I instancji, że powód domagając się odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa, nie przedstawił żadnych okoliczności uzasadniających przyjęcie bezprawności działania lub zaniechania sprawcy przy wykonywaniu władzy publicznej, szkody oraz normalnego z związku przyczynowego pomiędzy bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą.

Zgodzić należy się z Sądem I instancji i w tym zakresie, że brak jest podstawy do przyjęcia odpowiedzialności pozwanych na zasadzie art. 417§2 k.c., bowiem działania organów sądowych objętych niniejszym postępowaniem nie miały charakteru bezprawnego i nawet przy hipotetycznym założeniu, że doszło do pogorszenia się stanu zdrowia powoda z uwagi na tok kilkudziesięciu postępowań inicjowanych przez samego powoda, to taki ewentualny uszczerbek na zdrowiu i tak nie uzasadnia zasądzenia jakiejkolwiek kwoty na rzecz powoda, bowiem nie przemawiają za tym zasady słuszności – powód takich szczególnych okoliczności, które dotyczyłyby jego osoby nie wykazał. Powód, istotnie ma ograniczoną możliwość funkcjonowania w społeczeństwie, ale jest to wynikiem tego, że odbywa długoletnią karę pozbawienia wolności za popełnione przestępstwo, a nie następstwem czynności podejmowanych przez sądy na skutej dziesiątek spraw inicjowanych przez powoda.

Niezasadne są także zarzuty powoda co do naruszenia art. 102 kpc bowiem uciekło z pola widzenia powodowi, że Sąd Okręgowy odstąpił od obciążania go kosztami postępowania stosując właśnie ten przepis.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 102 kpc, który stanowi, że Sąd w szczególnie uzasadnionych przypadkach może od strony przegrywającej zasądzić tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ocenie Sądu Apelacyjnego niewątpliwie trudna sytuacja życiowa i materialna powoda uzasadnia zwolnienie go od ponoszenia kosztów zastępstwa procesowego strony wygrywającej ponad kwotę 2000 zł. Ponieważ, okoliczności te są niejako tożsame z tymi, które legły u podstaw rozstrzygnięcia o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego podniesienia dodatkowo wymaga, że powód w przedmiotowym środku zaskarżenia nie powołał się na żadne okoliczności, które mogły usprawiedliwiać przeświadczenie powoda o zasadności powództwa, co z kolei musi się przekładać, na choćby częściową, odpowiedzialność materialną za wynik procesu, który zainicjował.