Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 stycznia 2017 r. w S.

odwołania S. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 15 lipca 2016 r. Nr (...)

w sprawie S. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonemu S. T. przysługuje prawo do emerytury od dnia (...)roku.

Sygn. akt: IV U 651/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lipca 2016 r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił S. T. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodniła, iż do dnia 1 stycznia 1999r. ma wymagany staż ubezpieczeniowy 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy przyjął za udowodnione przez ubezpieczonego na datę 01.01.1999 r. okresy nieskładkowe: 2 lata, 2 miesiące i 24 dni, okresy składkowe: 19 lat, tj. łącznie 21 lat, 2 miesiące i 24 dni, w tym staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 17 lat, 10 miesięcy i 26 dni. Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców tj. od 03.08.1972 r. do 31.08.1976 r., wskazując że w tym okresie ubezpieczony uczył się w LO w Ł. i Policealnym Studium Zawodowym w S. i jego praca w gospodarstwie rolnym nie miała znaczącego wpływu na funkcjonowanie gospodarstwa.

Odwołanie od w/w decyzji złożył S. T. wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że po zajęciach w LO w Ł. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców, które położone było w tej samej miejscowości, jak również dojeżdżając do policealnego Studium Zawodowego w S. pracował w rodzinnym gospodarstwie, gdyż 22.05.1975 r. zmarł jego ojciec i cały ciężar prowadzenia gospodarstwa rolnego spoczął na nim (odwołanie k.1).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.2-3).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony S. T. ur. (...), w dniu (...)r. ukończył 60-ty rok życia. W dniu 5 lipca 2016 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 21 lat, 2 miesięcy i 24 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 19 lat, a okresy nieskładkowe 2 lata, 2 miesiące i 24 dni. Ponadto organ rentowy uznał ubezpieczonemu staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 17 lat, 10 miesięcy i 26 dni. Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy ubezpieczonemu okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 03.08.1972 r. do 31.08.1976 r. Z uwagi na brak wymaganych ustawą 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych decyzją z 15 lipca 2016r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja z 15.07.2016 r. k.24 akt emerytalnych).

Rodzice S. E. i M. małż. T. byli właścicielami gospodarstwa rolnego o powierzchni 6,0781 ha położonego w Ł. (zaświadczenie k. 15 a.e.). Ubezpieczony od urodzenia mieszka w miejscu zamieszkania rodziców pod adresem Ł. ul. (...) (zaświadczenie k. 16 a.e.). Rodzice ubezpieczonego utrzymywali się tylko z gospodarstwa rolnego. Ubezpieczony miał starsze rodzeństwo, ale od 1972 r. razem z rodzicami mieszkał już tylko on, pozostałe rodzeństwo opuściło już rodzinny dom. Rodzice ubezpieczonego trzymali inwentarz żywy: konia jeną lub dwie krowy, trzodę chlewną, owce, drób i uprawiali zboże i sadzili ziemniaki. Wszystkie prace rolnicze były wykonywane ręcznie i konnym sprzętem. Ubezpieczony w 01.09.1971 r. do 4 czerwca 1975 r. był uczniem Liceum Ogólnokształcącego w Ł. (świadectwo k. 12-14 a.e.). Po lekcjach codziennie pomagał rodzicom w gospodarstwie rolnym przy obrządku inwentarza, przy pracach polowych tj. bronowanie, wyrzucanie obornika, sianie zbóż, sadzenie kartofli, sianokosy, żniwa, zbieranie kartofli. Praca w gospodarstwie rolnym rodziców zajmowała mu w tym czasie 4-5 godzin dziennie. Ubezpieczony nigdzie nie wyjeżdżał na wakacje i podczas wakacji całe dnie spędzał na pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Od 1 września 1975 r. ubezpieczony rozpoczął naukę w dwuletnim Studium (...) w S., które ukończył 18 czerwca 1977 r. Podczas nauki w powyższym studium policealnym ubezpieczony mieszkał w rodzinnym domu razem z matką, dojeżdżał autobusem do S., co zajmowało mu ok. godziny w jedną stronę. Podczas nauki w Studium (...) ubezpieczony codziennie pracował w rodzinnym gospodarstwie rolnym wykonywał wszystkie prace polowe i przydomowe oraz przy inwentarzu żywym, co zajmowało mu 4-5 godzin w ciągu każdego dnia. Wykonywanie wszystkich prac rolniczych spoczywało wówczas na nim, gdyż ojciec ubezpieczonego już nie żył, a ubezpieczony mieszkał tylko z matką. Dochody z gospodarstwa rolnego były głównym źródłem utrzymania (zeznania świadków: Z. K. k. 11v, D. G. k. 11v-12, zeznania ubezpieczonego k. 12).

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (okoliczności niesporna, oświadczenia zawarte we wniosku o emeryturę -k.2 akt emerytalnych ubezpieczonego).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie obdarzonego przez Sąd wiarygodnością.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego S. T. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz.1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek z dniem 2 sierpnia 2016 r., nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz spełniła przesłankę 15–letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczonemu S. T. brakuje do 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych 3 lata, 8 miesięcy i 8 dni (w decyzji z dnia 02.08.2016r. organ rentowy uchylił zaskarżoną decyzję w części dotyczącej ogólnego stażu pracy ustalają, że ubezpieczony udowodnił 21 lat, 3 miesiące i 22 dni okresów składowych i nieskładkowych na datę 1 stycznia 1999 r.) i co do zasady o taki okres może być uzupełniony okres ubezpieczenia o okres pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia a przed 1 stycznia 1983 r. Zgodnie z wytycznymi doktryny i orzecznictwa, aby można było zaliczyć okres pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia traktując je jako okresy składkowe ubezpieczony musi wykazać, iż pracował w gospodarstwie rolnym rodziców co najmniej 4 godziny dziennie. W przedmiotowej sprawie zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań świadków: Z. K. (k. 11v), D. G. (k.11v-12), zeznań ubezpieczonego (k. 12-12v) daje podstawy do zaliczenia ubezpieczonemu do okresu ubezpieczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 03.08.1972 r. do 31.08.1976r. (4 lata, 28 dni). Zeznania wymienionych świadków są spójne, logiczne, korespondują ze sobą i zeznaniami ubezpieczonego i stanowią miarodajny materiał dowodowy obdarzony przez Sąd wiarygodnością. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał ponad wszelką wątpliwość, że ubezpieczony po ukończeniu 16 roku życia kontynuując naukę w szkole średniej, a następnie w policealnym studium weterynaryjnym w S. mieszkał z rodzicami, a po śmierci ojca 22.05.1975 r. tylko z matką i był na ich utrzymaniu oraz stale pomagał w gospodarstwie rolnym. Rodzice ubezpieczonego utrzymywali się tylko z gospodarstwa rolnego, nie pracowali nigdzie zawodowo, mieli gospodarstwo rolne o powierzchni ponad 6 ha, do obrabiania którego wykorzystywano sprzęt konny. Hodowali też dużo inwentarza żywego: koń, jedna lub dwie krowy, trzoda chlewna, owce, drób. Ubezpieczony jako najmłodszy z rodzeństwa został razem z rodzicami i codziennie w wymienionym okresie pomagał im, a następnie matce we wszystkich pracach w gospodarstwie rolnym. Szkoła średnia, do której chodził ubezpieczony znajdowała się w tej samej miejscowości co gospodarstwo rodziców ubezpieczonego. Ubezpieczony codziennie po szkole 4-5 godzin dziennie pracował w tym gospodarstwie rolnym pomagając przy obrządku inwentarza, przy pracach przydomowych, w pracach polowych tj. bronowanie, sianie, sadzenie ziemniaków, sianokosy, żniwa, wykopki, wyrzucanie i rozrzucanie obornika. Dojeżdżając do szkoły policealnej w S. ubezpieczony również pracował w gospodarstwie rodziców pomagając już tylko matce w prowadzeniu gospodarstwa i utrzymując się z dochodów z tego gospodarstwa. Po śmierci ojca cały ciężar prowadzenia gospodarstwa spadł na ubezpieczonego i jego praca w tym gospodarstwie nie była mniejsza niż 4-5 godzin dziennie. Bezspornie również z zeznań świadków i z zeznań ubezpieczonego wynika, że praca ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców miała charakter stały, codzienny. Należy mieć również na uwadze, iż w latach 70-tych XX wieku prace rolnicze były wykonywane ręcznie oraz prace polowe sprzętem konnym, co znacznie wydłużało czas wykonania poszczególnych prac rolniczych.

Podsumowując Sąd doszedł do przekonania, że praca ubezpieczonego w gospodarstwie rodziców po ukończeniu przez niego 16 roku życia miała charakter stały i była wykonywana w wymiarze przekraczającym 4 godziny dziennie i związku z powyższym zaliczył ubezpieczonemu do stażu ubezpieczeniowego okres od 3.08.1972 r. do 31.08.1976 r., co spowodowało, że ubezpieczony na datę 1 styczna 1999 r. spełnia przesłankę 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzje i przyznał ubezpieczonemu S. T. prawo do emerytury od dnia(...)r. tj. od daty ukończenia przez niego 60 –tego roku życia.