Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) z siedzibą w Ł. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości O. o zapłatę kwoty 6.000,00 złotych, w punkcie 1 – oddalił powództwo, w pkt 2 zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 617,00 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania oraz w pkt 3 zwrócił powódce ze Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 500,00 złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki na koszty wynagrodzenia biegłego (wyrok – k. 321, tom II).

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył powód – (...) z siedzibą w Ł..

Zaskarżonemu orzeczeniu skarżący zarzucił:

I.  naruszenie przepisów prawa procesowego, w tym:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, błędnej i sprzecznej z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego, a także niewszechstronnej i wybiórczej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności:

a)  pominięcie okoliczności dotyczącej czasu pracy poświęconego przez powódkę na wykonanie projektu wizualizacji zewnętrznej sklepu w T. z sieci pozwanej Spółki wraz z pylonem reklamowym, wynikającej z zeznań świadków: A. P., M. J. oraz R. N., a w konsekwencji błędne uznanie, iż strona powodowa nie wykazała czasu pracy potrzebnego do wykonania rzeczonego projektu, a tym samym me udowodniła wysokości dochodzonego roszczenia;

b)  pominięcie w ocenie materiału dowodowego okoliczności dotyczącej przeprowadzenia przez powódkę dwóch inwentaryzacji w placówce pozwanej w T. w celu sporządzenia projektu wizualizacji zewnętrznej sklepu oraz pylonu reklamowego, wynikającej z zeznań świadków: A. P. i R. N., co doprowadziło do błędnego uznania, iż powódka nie udowodniła faktu przeprowadzenia dwóch inwentaryzacji, w sytuacji gdy zeznania powyższych świadków są spójne i wzajemnie się uzupełniają;

c)  nieuzasadnione pominięcie dowodu z dokumentu w postaci korespondencji e-mailowej powódki z firmą (...) z K. dotyczącej szacunkowej wysokości wynagrodzenia za wykonanie podobnego rodzaju projektu, jak ten który wykonała powódka na zlecenie strony pozwanej, w sytuacji gdy przedmiotowy dowód zmierzał do wykazania wysokości roszczenia powódki;

d)  odmowę wiarygodności dowodowi w postaci zdjęć sporządzonych przez pracownika powódki obrazujących oznakowanie sklepu w T. istniejącego w dniu 6 czerwca 2011 roku czyli po przekazaniu projektu pozwanej, na okoliczność wykorzystania projektu powódki przez pozwaną przy wykonywaniu przedmiotowego oznakowania praz pominięcie w ocenie materiału dowodowego zeznań świadka R. N., z których wynika, iż był on osobiście w T. w dniu 6 czerwca 2011 roku i zrobił przedmiotowe zdjęcia, a w konsekwencji błędne przyjęcie, iż powódka nie udowodniła faktu wzbogacenia się przez pozwaną jej kosztem poprzez wykorzystanie jej projektu do realizacji oznakowania S. w T.;

e)  pominięcie okoliczności wynikającej z zeznań świadka A. P., iż zerwanie współpracy z pozwaną miało miejsce w czasie zmiany miejsca pracy przez A. A. (1), która w powiązaniu z faktem przyznanym przez pozwaną, iż A. A. (1) rozpoczęła pracę w firmie (...) s.c. A. M., M. M., która to firma ostatecznie wykonała oznakowanie sklepu w T. oraz dalszymi twierdzeniami pozwanej, iż oznakowanie sklepu w T. było wynikiem współpracy A. A. (1) oraz J. K., co prowadzi do finalnego wniosku, że to projekt powódki został wykorzystany przez firmę (...) s.c. A. M., M. M. w związku z współpracą A. A. (1) z J. K.;

2. art. 232 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez:

a) nieuzasadnione przyjęcie, że powódka nie wywiązała się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z której wywodzi skutki prawne tj. faktu wzbogacenia się przez pozwaną poprzez wykorzystanie projektu powódki, w sytuacji gdy strona pozwana nie udowodniła – kto był faktycznie autorem projektu oraz jaka była treść projektu, na podstawie którego wykonano oznakowanie sklepu w T., chociażby poprzez przedstawienie przedmiotowego projektu, będącego podstawą wykonania oznakowania zewnętrznego sklepu oraz pylonu reklamowego, w sytuacji gdy powódka wykazała za pomocą dowodu z dokumentacji fotograficznej oraz zeznań świadka R. N., iż to jej projekt został wykorzystany przez pozwaną;

b) nieuzasadnione przyjęcie wykazania przez pozwaną, iż J. K. nie był osobą umocowaną do zawierania umów w imieniu pozwanej, co w konsekwencji nie doprowadziło do obalenia przez pozwaną domniemania wynikającego z art. 97 k.c., iż J. K. działał w charakterze „osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa” pozwanego przeznaczonym do obsługi publiczności.

II.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, w tym:

1.  art. 97 k.c. poprzez jego niezastosowanie z uwagi na błędne przyjęcie, że brak osobistego kontaktu strony powodowej z J. K. w lokalu przedsiębiorstwa pozwanej, przeznaczonym do obsługi publiczności, prowadzi wprost do uznania, iż J. K. nie był osobą umocowaną do zawarcia w imieniu pozwanej umowy z powódką;

2.  art. 405 k.c. w związku z art. 410 k.c. w związku z art. 322 k.p.c. polegające na niezastosowaniu przepisu dotyczącego bezpodstawnego wzbogacenia ze względu na uznanie, iż pozwana nie jest bezpodstawnie wzbogacona kosztem powódki, gdyż nie udowodniła wartości swojego świadczenia, przy jednoczesnym niezastosowaniu art. 322 k.p.c., który w przypadku instytucji bezpodstawnego wzbogacenia dopuszcza zasądzenie „odpowiedniej sumy”, jako wyjątku od zasady, że wysokość dochodzonego roszczenia musi być przez powoda ściśle udowodniona;

3.  art. 72 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie z uwagi na błędne przyjęcie w niniejszym stanie faktycznym, że negocjacje były prowadzone przez powódkę z osobą nieupoważnioną do zawierania umów w imieniu pozwanej, w sytuacji gdy J. K. był w ocenie powódki osobą umocowaną do zwierania umów w imieniu pozwanej w trybie art. 97 k.c., gdyż pozwana nie wykazała w żaden sposób, iż J. K. takowego upoważnienia nie posiadał.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania sądowego za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa, według norm przepisanych (apelacja - k. 339 – 352, tom II akt).

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na apelację - k. 366 -367, tom II).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący przeprowadził postępowanie dowodowe oraz dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Na wstępie należy wskazać, iż w niniejszej sprawie zastosowanie znalazł przepis art. 505 ⁷ k.p.c. zgodnie z którym, jeżeli sąd uzna, że sprawa jest szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, w dalszym ciągu rozpoznaje ją z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym. Zatem sprawa była prowadzona z pominięciem przepisów działu VI – art. 505 ¹ – 505 ¹⁴ k.p.c.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut naruszenia prawa materialnego art. 97 k.c. poprzez jego niezastosowanie z uwagi na błędne przyjęcie, że brak osobistego kontaktu strony powodowej z J. K. w lokalu przedsiębiorstwa pozwanej, przeznaczonym do obsługi publiczności, prowadzi wprost do uznania, iż J. K. nie był osobą umocowaną do zawarcia w imieniu pozwanej umowy z powódką.

Przepis art. 97 k.c. przewiduje dorozumiane pełnomocnictwo nie umowne lecz ustawowe. Jeżeli zakład pracy powierza swojemu pracownikowi stanowisko, z którym wiąże się prowadzenie rokowań i składanie ofert, których wymiana może doprowadzić do zawarcia umowy, to należy uznać, że jest on upoważniony do składania oświadczeń woli w imieniu tego zakładu, w sprawach objętych jego zakresem czynności. Przepis art. 97 k.c. odnosi się do wszystkich osób, które mają faktyczną możliwość dokonywania czynności prawnych w obiektach przedsiębiorstwa i ma zastosowanie zawsze, gdy przedsiębiorstwo nie poinformowało w sposób wyraźny swoich klientów, o tym, że konkretne osoby czynne w jego lokalu nie są umocowane do zawierania umów (por. wyrok Sądu Najwyższego, Izba Cywilna z 5 grudnia 2003 roku, IV CK 286/02, opubl: Legalis).

Z niewadliwych i niekwestionowanych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że powódka nie prowadziła żadnych rozmów z J. K. w lokalu przedsiębiorstwa pozwanej spółki przeznaczonym do obsługi publiczności, aby mogła go potraktować jako osobę umocowaną do dokonywania czynności prawnych w imieniu pozwanej. Kontakt powódki z J. K. odbywał się głównie za pośrednictwem emaili, a więc poza lokalem przedsiębiorstwa, na odległość. Zasadnie Sąd I instancji wskazał, iż nie wiadomo nawet, czy J. K., kontaktując się z powódką, czynił to w godzinach pracy przedsiębiorstwa pozwanej, będąc każdorazowo obecny w lokalu przedsiębiorstwa pozwanej, czy może czynił to z domu, bądź z innego miejsca. Niewątpliwie zatem art. 97 k.c. nie mógł mieć zastosowania w realiach przedmiotowej sprawy. Tym bardziej, że niezależnie od tego, czy pojęcie lokalu przedsiębiorstwa interpretować szeroko, czy ściśle, zawsze chodzi o pomieszczenie z góry przeznaczone lub zwyczajowo używane do obsługi klientów danego przedsiębiorstwa. Jednakże powódka nie zawarła umowy z J. K. w lokalu przedsiębiorstwa pozwanej Spółki.

W świetle powyższych rozważań za chybiony należało uznać zarzut naruszenia prawa materialnego art. 72 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie z uwagi na błędne przyjęcie w niniejszym stanie faktycznym, że negocjacje były prowadzone przez powódkę z osobą nieupoważnioną do zawierania umów w imieniu pozwanej.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd Rejonowy ustalił, że powódka prowadziła negocjacje z J. K., pracownikiem pozwanej, który jednak nie był umocowany do zawierania umów w imieniu pozwanej, czego powódka w żaden sposób nie zweryfikowała. A zatem oświadczenia woli składane ze strony pozwanej spółki przez J. K. faktycznie nie zostały złożone zgodnie z zasadami reprezentacji pozwanej. Powódka zobligowana treścią art. 6 k.c. winna była wykazać, że dopełniła staranności i sprawdziła, że osoba z którą prowadziła ustalenia co do szczegółów umowy jest uprawniona do jej zawarcia, czego nie uczyniła. Zatem w ustalonym stanie faktycznym nie doszło do zawarcia umowy w trybie negocjacji, a tym bardziej nie może być mowy o tym, że pozwana prowadziła te negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, wobec czego obowiązana jest do naprawienia szkody, jaką powódka poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy.

Wobec niewykazania przez powódkę w toku postępowania sądowego faktu istnienia między stronami więzi obligacyjnej podlegającej kwalifikacji jako umowa o dzieło nie było podstaw do oceny zasadności wykazania wysokości roszczenia. Tym bardziej, że powódka nie przedstawiła ani jednego dowodu na okoliczność zlecenia przez pozwanego konkretnych usług i ustalania ich kosztów. Nie stanowi takiego wykazania korespondencja e-mailowa i wstępna wycena realizacji projektu. Okoliczności te potwierdzają jedynie to, że powództwo w niniejszej sprawie nie znajduje jakichkolwiek podstaw oraz że żądanie zapłaty będące przedmiotem sporu było całkowicie dowolne i bez uzgodnienia z pozwanym. Ocena dokonana w tym zakresie przez Sąd Rejonowy jest prawidłowa i nie narusza dyspozycji przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

W ocenie Sądu, na gruncie przedmiotowej sprawy nie sposób twierdzić, aby powódka udowodniła, że przysługuje jej kwota 6.000,00 złotych wynagrodzenia za wykonanie dzieła. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na to, że strona powodowa nie udowodniła, aby umówiła się z pozwanym, że ten ostatni pokryje koszty przygotowania przedmiotowego projektu wizualizacji sklepu w T. w sytuacji, w której nie zdecyduje się na jego realizację i wdrożenie w życie. Twierdzenia powódki w powyższym zakresie nie znalazły żadnego potwierdzenia w zaoferowanym przez nią materiale dowodowym, pozostając całkowicie gołosłowne. Tymczasem niewątpliwym jest, że w sprawie tej powódka dochodzi zapłaty wynagrodzenia z tytułu zawartej z pozwaną umowy o dzieło polegające właśnie na stworzeniu projektu wizualizacji zewnętrznej sklepu z sieci pozwanej Spółki wraz z pylonem reklamowym.

W tym miejscu wskazać należy na treść art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Mając powyższe na uwadze podkreślić należy, że zaoferowany przez powódkę materiał dowodowy nie wykazał wysokości należnego powódce wynagrodzenia za wykonane dzieło. Jednocześnie, podkreślić trzeba, że pozwana wyraźnie zaprzeczyła, aby umówiła się z powódką na jakiekolwiek wynagrodzenie za wykonanie przedmiotowego projektu, w tym - na wynagrodzenie w kwocie 6.000,00 złotych.

Nie ma racji skarżący, gdy czyni Sądowi Rejonowemu zarzut naruszenia art. 405 k.c. w związku z art. 410 k.c. w związku z art. 322 k.p.c. polegające na niezastosowaniu przepisu dotyczącego bezpodstawnego wzbogacenia ze względu na uznanie, iż pozwana nie jest bezpodstawnie wzbogacona kosztem powódki, gdyż nie udowodniła wartości swojego świadczenia, przy jednoczesnym niezastosowaniu art. 322 k.p.c., który w przypadku instytucji bezpodstawnego wzbogacenia dopuszcza zasądzenie „odpowiedniej sumy”, jako wyjątku od zasady, że wysokość dochodzonego roszczenia musi być przez powoda ściśle udowodniona.

Po pierwsze powódka nie udowodniła wartości swego świadczenia w postaci stworzenia rzeczonego projektu. Brak ustalenia wartości tego świadczenia czyni zaś niemożliwym domaganie się zwrotu tej wartości. Po drugie powódka nie udowodniła, aby pozwana wzbogaciła się kosztem powódki, tj. aby uzyskała przygotowany przez powódkę projekt oznakowania sklepu w T., który następnie wykorzystała bez uiszczenia powódce należnego wynagrodzenia. Pozwany od samego początku procesu zaprzeczał, aby odebrał od powódki omawiany projekt oraz aby oznakowanie sklepu w T. powstało na podstawie projektu stworzonego i należącego do powódki. Wskazał, że ostatecznie projekt oznakowania sklepu powstał przy współpracy J. K. oraz A. A. (2) z firmy (...) s.c. A. M., M. M. w Ł., która to firma wykonała projekt i zewnętrzne oznakowanie sklepu, pozwany zaś zapłacił za tą usługę kwotę 30.895,28 złotych. Powyższe okoliczności potwierdzone zostały zarówno zeznaniami J. K., jak i dowodami z dokumentów załączonymi do sprzeciwu od nakazu zapłaty. Natomiast powódka nie zawnioskowała żadnego dowodu, przeczącemu powyższym twierdzeniom pozwanego. Na dowód swoich twierdzeń powódka zaprezentowała wyłącznie kilka zdjęć, z których miałoby wynikać, że wizualizacja zewnętrzna sklepu pozwanego w T. została zrealizowana w oparciu o stworzony przez nią projekt. Powódka nie zawnioskowała dowodów, jak np z przesłuchania świadków, chociażby A. A. (1), byłej pracownicy powódki, która odeszła z firmy wraz z momentem, w którym powódka ukończyła projekt dla pozwanego, wyceniła swoją ofertę i po których to zdarzeniach kontakt z pozwaną się urwał, czy A. M. (2), wspólnika spółki cywilnej, która wykonała projekt wizualizacji. Trafnie Sąd Rejonowy wskazał, iż osoby te posiadały wiedzę dotyczącą kwestii wykonawstwa projektu wizualizacji sklepu w T..

Zasadnie zatem Sąd Rejonowy uznał, iż w rozpoznawanej sprawie niemożliwym było zastosowanie instytucji z art. 322 k.p.c.

W zestawieniu ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, twierdzenia skarżącej stanowią jedynie niedopuszczalną polemikę z oceną dowodów przeprowadzoną przez Sąd Rejonowy, bez równoczesnego wykazania, by ocena ta była sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania, doświadczeniem życiowym lub z innych względów naruszała przepis art. 233 § 1 k.p.c.

Dla skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. Przepis 233 § 1 k.p.c. jest naruszony, gdy ocena materiału dowodowego koliduje z zasadami doświadczenia życiowego lub regułami logicznego wnioskowania. Ponadto, dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu. W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności apelacji Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie
art. 98 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.200,00 złotych, którą ustalono na podstawie § 2 ust. 4 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804), z uwagi na to, że apelacja została wniesiona po 1 stycznia 2016 roku, a przed 27 października 2016 roku.

Marzena Eichstaedt Mariola Szczepańska Bartosz Kaźmierak