Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2016 r.

Sąd Okręgowy we Włocławku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2016 r. we Włocławku

na rozprawie

sprawy z powództwa E. J.

przeciwko Gminie M. W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego we Włocławku z dnia 9 marca 2016 r., sygnatura akt I C 116/13

1.  oddala apelację;

2.  zasadza od powoda E. J. na rzecz pozwanej Gminy M. W. kwotę 2.400 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym;

3.  kosztami sądowymi w postępowaniu apelacyjnym, od których powód był zwolniony obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 marca 2016 roku wydanym w sprawie sygnatura akt I C 116/13 Sąd Rejonowy we Włocławku oddalił powództwo E. J. przeciwko Gminie M. W. o zapłatę oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

Postanowieniem z dnia 26 lipca 2005 roku w sprawie I Ns 1024/04 Sąd Rejonowy we Włocławku dokonał podziału majątku wspólnego powoda i H. J. (1) i przyznał E. J. lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) we W., a nakazując wydanie i opróżnienie lokalu H. J. (1) przyznał jej prawo do lokalu socjalnego. Jednocześnie Sąd wstrzymał wykonanie opróżnienia lokalu do czasu przedstawienia przez Gminę M. W. H. J. (1) oferty umowy najmu lokalu socjalnego. Powód E. J. nabył aktem notarialnym z dnia 22 lutego 2008 roku prawo odrębnej własności tego lokalu wraz z przynależnym do lokalu udziałem we współwłasności nieruchomości wspólnej.

H. J. (1) zamieszkuje w lokalu stanowiącym własność powoda i zajmuje od czerwca 2012 roku mniejszy pokój. Ponosi dobrowolnie połowę wszystkich opłat związanych z lokalem mieszkalnym, zarówno należnych do spółdzielni jak i zużycia wody i elektryczności.

Pozwana do października 2012 roku nie przedstawiła H. J. (1) oferty najmu lokalu socjalnego. H. J. (1) po przedstawieniu jej propozycji z dnia 29 października 2012 przydziału lokalu numer (...) przy ulicy (...) oświadczyła, że rezygnuje z tego przydziału. Nie zgodziła się na zamieszkanie w lokalu z piecem, bez centralnego ogrzewania i ciepłej wody, w starej kamienicy.

Powód nigdy nie informował H. J. (1), że zamierza wynająć pokój w swoim mieszkaniu, ani zamienić mieszkanie. Zastanawiał się kiedyś, że mógłby wynająć pokój studentom, nie musiałby wówczas płacić nawet tej części opłat, którą ponosi, ale nie orientował się, czy byliby chętni na to mieszkanie. Nie robił żadnego rozeznania rynku najmu pokoi. Obecnie nie rozważa takiej możliwości, „bo jak się słyszy, co na wynajmie wyrabiają to się nie opłaca”. Od 2010 roku nie rozważał już, aby lokal wynająć. Myślał też, że może zamienić mieszkanie na mniejsze, wtedy mieszkałby sam, ale jeśli byłby w stanie utrzymać obecne mieszkanie, to by został. Nie jest w stanie powiedzieć, co wolałby zrobić. Nie myślał, co byłoby z córką, która jest dorosłą osobą. Nie występował o jej eksmisję, ale uważa, że córkę zabrałaby żona. Nie domagał się nigdy od żony, aby z tego tytułu, że mieszka w lokalu płaciła mu jakiś czynsz. Nie domagał się też opłat od córki. Myśląc o ewentualnej zamianie mieszkania rozważał lokal na niższym piętrze. Obecnie rozważa jedynie zamianę na mniejsze. Trudno mu powiedzieć, jakie korzyści utracił poprzez fakt, że żona w dalszym ciągu mieszka w jego lokalu.

Sąd Rejonowy wskazał, że stan faktyczny nie był sporny. Jego zdaniem rozstrzygnięcia wymagało natomiast, czy w okresie wskazywanym przez powoda istniały przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej Gminy.

Sąd Rejonowy podzielił stanowisko, że odpowiedzialność gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej z mocy wyroku eksmisyjnego ma charakter deliktowy. Przepis art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), na który powołuje się strona powodowa wskazuje, że jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. W dalszej kolejności Sąd I instancji wskazał na przesłanki odpowiedzialności Gminy: zaniechanie złożenia osobie uprawnionej do otrzymania lokalu socjalnego oferty zawarcia umowy najmu takiego lokalu, szkodę właściciela lokalu, z którego została orzeczona eksmisja osoby uprawnionej do lokalu socjalnego, związek przyczynowy pomiędzy opisanym powyżej zachowaniem a szkodą, bezprawność opisanego zachowania będącego źródłem szkody, a więc zaniechania złożenia osobie uprawnionej do otrzymania lokalu socjalnego oferty zawarcia umowy najmu takiego lokalu.

Sąd Rejonowy ustalił, że Gmina zwlekała z dostarczeniem lokalu socjalnego przynajmniej do końca października 2012 roku. Jednak to właściciel powinien wykazać, że na skutek zajmowania w określonym czasie lokalu przez osobę uprawnioną do lokalu socjalnego, którego nie dostarczono, poniósł on szkodę. Szkoda ta powinna pozostawać w normalnym zw. przyczynowym z zaniechaniem obowiązku. Z kolei zakres odpowiedzialności wyznacza art. 361 § 1 i 2 k.c., tak więc Gmina ponosi odpowiedzialność jedynie za dające się przewidzieć następstwa swojego zaniechania. Żądanie naprawienia szkody może objąć straty, które poniósł właściciel lokalu i korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby gmina we właściwym terminie zaoferowała lokal socjalny uprawnionemu.

Sąd Rejonowy podkreślił, że ostatecznie powód żądał naprawienia szkody wyłącznie z tytułu utraconych przez niego korzyści. Dla wykazania tej szkody niewystarczające jest wskazanie wysokości stawek najmu za 1 m ² powierzchni lokalu mieszkalnego, tak więc opinia biegłej w tej sprawie mogła mieć tylko posiłkowe znaczenie. Nie dowodzi ona bowiem powstania szkody.

Zdaniem Sądu Rejonowego pomimo tego, że szkoda w postaci lucrum cesans ma z natury charakter hipotetyczny, można wykazać, że rzeczywiście powstała, jeżeli zostanie udowodnione tak duże prawdopodobieństwo osiągnięcia korzyści majątkowej przez poszkodowanego, że rozsądnie rzecz oceniając można stwierdzić, iż poszkodowany na pewno uzyskałby korzyść, gdyby nie wystąpiło zdarzenie, w związku z którym ten skutek był niemożliwy. Dla wykazania tej tezy Sąd Rejonowy powołał obszernie orzecznictwo sądów apelacyjnych i Sądu Najwyższego. Sąd Rejonowy wskazał również, że rekompensacie nie podlega tzw. szkoda ewentualna, to jest utracona szansa niepodlegająca kompensacji.

Podsumowując Sąd Rejonowy stwierdził, że o wystąpieniu szkody w postaci lucrum cessans decyduje wysoki, graniczący z pewnością stopień prawdopodobieństwa uzyskania określonych korzyści, gdyby wystąpiło zdarzenie uznane za przyczynę szkody.

Zdaniem Sądu Rejonowego powód tak rozumianej szkody nie wykazał. Takie twierdzenie uzasadnia niespójność pozwu i twierdzeń powoda w toku procesu, który twierdził, że tylko rozważał możliwość wynajęcia pokoju studentom albo zamiany mieszkania, ale w okresie od 2010 roku, zatem w czasie, jakiego dotyczy żądanie w tej sprawie, już o tym nie myślał, ze względu na komplikacje związane z zawarciem umowy najmu, a także ze względu na brak opłacalności. Tak więc powód nawet nie liczył się z uzyskaniem korzyści z ewentualnego najmu. Sąd Rejonowy wskazał również, że powód nie poparł żądania żadnymi wnioskami dowodowymi. Przedstawione przez niego wyliczenie nie jest wystarczającym dowodem, albowiem tylko fakt, że jest właścicielem lokalu, który składa się z kilku pokoi, w zestawieniu z twierdzeniem powoda, że studenci wynajmują pojedyncze pokoje w mieszkaniu, nie prowadzi do wniosku, że celem powoda było wynajęcie pokoju studentom. Jw. powiedziano powód w swoich zeznaniach wskazał na brak takiej woli. Nie zamierzał w okresie od października 2010 roku zawierać umowy najmu ze studentami. To wszystko prowadzi do wniosku, zdaniem Sądu Rejonowego, że ewentualna przeszkoda wynikająca z niedostarczeniem jego byłej żonie lokalu socjalnego, nie doprowadziła do jego szkody. Sama niemożność korzystania z rzeczy nie stanowi o szkodzie majątkowej.

Skoro zgodnie z art. 6 k.c. na powodzie spoczywał ciężar dowodu wykazania szkody, jaką miałby ponieść w zw. z bezprawnym zaniechaniem pozwanej i dalszym przebywaniem byłej żony w lokalu, któremu to obowiązkowi powód nie sprostał, żądanie pozwu Sąd Rejonowy uznał za nieudowodnione. O kosztach postępowania Sąd ten orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 9 marca 2016 roku złożył powód. Zaskarżył wyrok w całości i zarzucił mu naruszenie przepisów prawa materialnego, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. artykułów:

1.  18 ust. 5 ustawy z dn. 21. 06. 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005r., Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) w zw. z art. 417 k.c. i art. 361 k.c., poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, co polegało na przyjęciu przez Sąd, że pozwana nie ponosi odpowiedzialności wg tych przepisów wobec powoda za niedostarczenie lokalu socjalnego H. J. mimo, że zaniechanie wykonania tego obowiązku przez

Gminę jest działaniem bezprawnym, powodującym szkodę w majątku powoda, którą powód w toku procesu udowodnił;

2.  14 ust. 6 w/w ustawy w zw. z art. 66 § 1 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że pozwana pismem z dn. 29. 10. 2012 r. złożyła ofertę zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego mimo że obowiązku tego nie wykonała.

W oparciu o powyższe zarzuty powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 16.098,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia 31.12.2015 r., oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 01.01.2016 r. do dnia zapłaty, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych za I i II instancję.

W odpowiedzi na apelację pozwana Gmina wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Strona powodowa nie zgłosiła w apelacji zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego. Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń. Wobec powyższego uzasadnienie wyroku będzie zawierało jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W tym zakresie Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji. W apelacji zawarto jedynie gołosłowne twierdzenie, że powód poniósł w zw. z nieprzyznaniem przez pozwaną lokalu socjalnego szkodę. Fakt, że powód nie otrzymuje od byłej żony pieniędzy z tytułu czynszu, nie przesądza o tym, że poniósł szkodę. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy powód powinien wykazać w sposób graniczący z pewnością, że uzyskałby korzyść majątkową w sytuacji, gdyby pozwana dostarczyła byłej żonie lokal socjalny.

Powtórzyć należy za Sądem Rejonowym, że powód nigdy nie informował H. J. (1), że zamierza wynająć pokój w swoim mieszkaniu. Nie poinformował jej też, że ma zamiar zamienić mieszkanie. Nigdy nie podejmował żadnych działań w celu uzyskania informacji, czy byliby jacykolwiek studenci zainteresowani zamieszkaniem w pokoju, w jego mieszkaniu. Nie robił żadnego rozeznania rynku wynajmu pokoi. Nie rozważał nawet czy wynająć lokal czy też nie. Sam wolałby mieszkać w swoim mieszkaniu ze względu na jego wielkość i z tego powodu nie rozważał kupna lokalu mniejszego. Nigdy nie wystąpił o eksmisję córki i przestał rozważać możliwość eksmisji żony, która dobrowolnie ponosi połowę wszystkich opłat, związanych z mieszkaniem powoda, a należnych tak Spółdzielni jak i dostarczycielom mediów. Powód nie domagał się również od byłej żony, aby z tytułu, że mieszka w jego lokalu płaciła mu jakiś czynsz, nie domagał się takich opłat też od córki.

W sytuacji powoda jest możliwe wykazanie, że jego zamierzeniem jest wynajmowanie pokoju we własnym mieszkaniu osobie trzeciej. Powinien wskazać na konkretne własne działania dokonane w tym celu. Konieczne byłoby również wykazanie, że wynajęcie pokoju w mieszkaniu we W. studentom jest w ogóle możliwe, w tym zakresie jednak powinna wypowiedzieć się osoba biegła, znająca rynek najmu lokali mieszkalnych. W tym kontekście bez znaczenia jest, czy pozwana skutecznie złożyła ofertę lokalu socjalnego H. J. i nie to ustalenie Sądu Rejonowego stanowiło o oddaleniu powództwa.

Wobec powyższego, na podstawie artykułu 385 k.p.c. apelację, jako bezzasadną należało oddalić. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z jego wynikiem, na podstawie art. 98 k.p.c. Koszty należne pozwanej z tytułu reprezentacji przed sądem przez fachowego pełnomocnika, obliczone od wartości przedmiotu sporu oraz w zw. z przepisami obowiązującymi w dacie wniesienia apelacji (28 kwiecień 2016 roku), w tej sprawie wynoszą 2400 zł ( ½ kwoty 4800 zł). O kosztach należnych Skarbowi Państwa, od uiszczenia, których powód był zwolniony orzeczono na podstawie artykułu z 113 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.