Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa J. M. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 5.100 zł w pkt 1 – zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.810,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami
od dnia 19 czerwca 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, w pkt 2 – oddalił powództwo
w pozostałej części, w pkt 3 – zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.549,75 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w pkt 4 – nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 62,05 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych oraz w pkt 5 – nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 186,15 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w części oddalającej roszczenie o dalsze odszkodowanie z tytułu szkody w pojeździe F. (...) nr rejestracyjny (...) z dnia 29 października 2010 roku, zarzucając naruszenie prawa materialnego,
tj. art. 209 k.c. w zw. z art. 509 k.c. poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że dokonanie cesji przez D. Ś. dotyczyło tylko wierzytelności o odszkodowanie w części równej jego udziałowi we współwłasności samochodu F. (...), podczas gdy zgodnie z prawidłową wykładnią art. 209 k.c. D. Ś. miał prawo do samodzielnego wystąpienia
z roszczeniem odszkodowawczym z tytułu uszkodzenia rzeczy wspólnej w całości, wobec czego miał prawo przelać całą tę wierzytelność na powoda. Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.182,44 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 czerwca 2012 roku od dnia 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, skorygowanie kosztów procesu za I instancję oraz zasądzenie na jego rzecz
od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja była bezzasadna.

Apelacja powoda dotyczyła jedynie oddalenia powództwa o zapłatę w zakresie kwoty 371,81 zł tytułem naprawienia szkody w postaci uszkodzenia pojazdu marki F. (...) o nr rej. (...) w wyniku zdarzenia z dnia 29 października 2010 roku.

Powód J. M. jako nabywca wierzytelności na podstawie umów cesji zawartych z poszkodowanymi dochodził zapłaty 5.100 zł tytułem odszkodowania w ramach ochrony obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i dobrowolnego ubezpieczenia autocasco w związku z poniesionymi szkodami wskutek 11 kolizji drogowych.

W odniesieniu do szkody w postaci uszkodzenia pojazdu marki F. (...) o nr rej. (...) w wyniku zdarzenia z dnia 29 października 2010 roku, Sąd Rejonowy ustalił,
że uzasadniony koszt naprawy pojazdu przy uwzględnieniu obowiązujących u pozwanego ubezpieczyciela Ogólnych Warunków Ubezpieczenia AC wyniósł 7.599,21 zł brutto. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany dokonał wypłaty odszkodowania z tytułu kosztów naprawy pojazdu w kwocie 4.342,82 zł, a zatem do wypłaty pozostała kwota 3.256,39 zł. Pojazd stanowił przedmiot własności D. Ś. i M. Ś.. W toku postępowania powód przedstawił umowę przelewu praw zawartą między powodem
a D. Ś.. Z umowy wynika, że D. Ś. przelał na rzecz powoda wszelkie prawa i wierzytelności do odszkodowania należne od (...) z tytułu szkody poniesionej
w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 29 października 2010 roku w samochodzie F. (...) nr rej. (...). Powód nie wykazał natomiast, że nabył wierzytelność o naprawienie szkody przysługujące drugiej współwłaścicielce pojazdu – M. Ś.. Powód dochodził z tytułu naprawy tego samochodu kwoty 2.000 zł. W konsekwencji Sąd prawidłowo stanął na stanowisku, że powód posiada legitymację procesową czynną do dochodzenia połowy pozostałej do zapłaty części odszkodowania przysługującego jedynie D. Ś.,
to jest kwoty 1.628,19 zł, którą to kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda
wraz z ustawowymi odsetkami.

Skarżący zarzucał naruszenie prawa materialnego art. 209 k.c. w zw. z art. 509 k.c., wskazując, że w każdy współwłaściciel jest uprawniony do podejmowania czynności zmierzających do zachowania prawa, a dochodzenie odszkodowania do kategorii takich czynności należy. W jego ocenie współwłaściciel ma w tym zakresie prawo do przeniesienia na osobę trzecią wierzytelności z tego tytułu. Z takim poglądem jednak nie sposób się zgodzić.

Podkreślenia wymaga, że stosownie do art. 209 k.c. każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do podejmowania czynności zmierzających do zachowania majątku wspólnego, w tym do czynności procesowych.

Czynności zachowawcze to według określenia ustawy takie, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa, tj. prawa własności. Chodzi zatem o wszelkie zachowania, które mają zapobiec utracie lub uszczupleniu samego prawa własności lub jego przedmiotu, tj. rzeczy. Do czynności zachowawczych zaliczyć można np. wytoczenie powództwa windykacyjnego, które zmierza do odzyskania przez współwłaścicieli utraconego władztwa nad rzeczą i jednocześnie zapobiega utracie prawa własności na skutek zasiedzenia (uchw. SN (7) z 15.9.1960 r., I CO 16/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 31), powództwa negatoryjnego (orz. SN z 30.3.1962 r., III CR 237/62, OSNC 1963, Nr 2, poz. 48), wystąpienie z wnioskiem
o rozgraniczenie nieruchomości, o zasiedzenie, wystąpienie na podstawie art. 10 kwhu
z powództwem o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (wyr. SN z 7.4.2006 r., III CSK 114/05, OSP 2007, Nr 4, poz. 46) czy też żądanie eksmisji najemcy z lokalu mieszkalnego (por. np. post. SW w Poznaniu z 17.8.1973 r., III CR 1366/73, OSP 1975, Nr 4, poz. 99). Nie będą czynnościami zachowawczymi takie, które chronią jedynie prawo jednego czy kilku współwłaścicieli, ale nie prawo wspólne. Nie będą należeć
tu również czynności, które mają inny cel niż zachowanie wspólnego prawa

W przedmiotowej sprawie współwłaściciel D. Ś. nie dokonywał czynności zmierzającej do zachowania prawa, a czynności rozporządzającej jaką jest zbycie wierzytelności (por. art. 509 k.c.).

Zważyć należy, że stosownie do art. 198 k.c. współwłaściciel może rozporządzić samodzielnie tylko swoim udziałem.

Udział jest prawem, które należy wyłącznie do współwłaściciela. Innymi słowy, współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Dlatego też może nim rozporządzać bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Przede wszystkim może przenieść udział na kogoś innego czynnością np. sprzedać, darować, wnieść do spółki jako aport, dokonać rozrządzenia testamentowego odnoszącego się do tego udziału (zapis zwykły lub windykacyjny) czy też obciążyć ograniczonym prawem rzeczowym.

Dokonując cesji – przelewu wierzytelności D. Ś. skutecznie przeniósł
na powoda prawo do dochodzenia należnej mu części – połowy odszkodowania. Pozostała część odszkodowania przysługuje współwłaścicielce pojazdu M. Ś., która nie przelała swojego prawa na rzecz powoda. Wierzyciel może zbyć wierzytelność osobie trzeciej jedynie w granicach, w jakim to prawo mu przysługuje. Nie może przenieść zatem więcej prawa niż posiada. Wierzytelność z tytułu odpowiedzialności odszkodowawczej
za uszkodzenie rzeczy przysługuje zatem współwłaścicielowi tylko w zakresie odpowiadającym jego udziałowi w rzeczy. Powód jest nabywcą prawa do odszkodowania przysługującego właścicielowi pojazdu w 1/2 części, zatem tylko w tej części posiada legitymację do dochodzenia odszkodowania za uszkodzenie pojazdu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art.385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Apelacja powoda została oddalona w całości, w związku z czym powinien zwrócić stronie przeciwnej poniesione przez nią koszty procesu – wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 1 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat
za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r., poz. 1804). W związku z powyższym Sąd Okręgowy zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.