Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka O. B. wniosła o pozbawienie w całości klauzuli wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Bytomiu w sprawie I 1 C. 2477/11 z powództwa (...) Bank (...), zasądzenie kosztów procesu, zawieszenie postępowania egzekucyjnego, toczącego się pod sygn. akt K. 5252/11, uzasadniając, że pozwany wystawił w dniu 5.04.2011 r. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z oczywistym naruszeniem prawa, ponieważ wystawił go na błędny adres, pod którym nie zamieszkuje powódka. Bank nie poinformował pisemnie powódki o wystawieniu (...) oraz skierowaniu do sądu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, co stanowi naruszenie zasady równości stron oraz zasady sprawiedliwości społecznej. Powódka zakwestionowała też wysokość roszczenia zawartego w (...), tj. odsetki ujęte w pkt 2 i 4, które nie zostały wskazane w sposób klarowny i przejrzysty, nie wskazane zostały podstawy i sposoby ich wyliczenia. Nie zostało też przesłane powódce wypowiedzenie umowy przez bank, co nie może skutkować konsekwencjami wyciągniętymi przez bank. Umowa pożyczki nie została w ogóle wypowiedziana, stąd egzekucja komornicza była bezpodstawna i przedwczesna. Zdaniem powódki brak było podstaw do wypowiedzenia umowy kredytu, ponieważ nie została ona wezwana do zapłaty oraz nie doręczono jej skutecznie wypowiedzenia.

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2013 roku Sąd zabezpieczył powództwo poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sadzie Rejonowym w Bytomiu K. M. pod sygn. akt K. 5252/11 do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) Bank (...) S.A. w K. wniosła o jego oddalenie i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, podnosząc, że powódka co do zasady uznała roszczenie objęte (...) nr (...), ponieważ nie kwestionuje faktu zawarcia umowy pożyczki z pozwaną ani faktu niewywiązywania się przez nią ze spłaty zaciągniętego zobowiązania. Podnosi jedynie, że nie została wezwana do zapłaty zaległych rat. Powódka nie podniosła też konkretnych zarzutów co do wysokości roszczenia. Jednocześnie z zawarciem umowy pożyczki powódka złożyła oświadczenie o poddaniu się egzekucji, które zawierało dodatkową informację w zakresie postępowania sądowego w przedmiocie nadania bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, min. o niepowiadamianiu dłużnika o posiedzeniu sądowym. Strony uzgodniły ponadto, że bank samodzielnie wystawi (...) w przypadku powstania zaległości. W związku z brakiem spłaty kolejnych rat pożyczki bank wypowiedział powódce umowę z dniem 6 listopada 2010 roku i z tym dniem cała pozostała do spłaty część pożyczki stała się wymagalna. W konsekwencji pozwana wystawiła (...), a następnie wezwała dłużniczkę do spłaty zadłużenia, na które powódka nie zareagowała. Pozwana podniosła też, że powódka zawarła z bankiem umowę pożyczki jako przedsiębiorca a nie jako konsument, dlatego nie można zarzucić pozwanej, że wystawiła (...) na niewłaściwy adres, który był adresem siedziby działalności, którą prowadziła powódka. Korespondencja dla powódki była kierowana na właściwy adres. Z powyższych względów nie mają również zastosowania względem powódki przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. Powódka niezasadnie uchyla się od spłaty należności, co stanowi nadużycie prawa i jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił:

W dniu 28 sierpnia 2009 roku powódka O. B., jako właściciel firmy handlowo-usługowej (...) z siedzibą przy ul. (...) w B., zawarła z pozwaną (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w K. umowę pożyczki dla małych firm w wysokości 5400 zł na okres od 28.08.2009 r. do 28.08.2014 r. Zgodnie z postanowieniami umowy ostatni dzień kredytowania był dniem wymagalności pożyczki. Powódka zobowiązała się do spłacenia całości zadłużenia w formie 60 miesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych, jako datę płatności ostatniej raty kapitałowej ustalono dzień 28.08.2014 r. (umowa pożyczki z dn. 28.08.2009 r. , k. 54-55).

Jednocześnie w dniu 28 sierpnia 2009 roku powódka złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji, prowadzonej na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionego przez bank, obejmującego roszczenia wynikającego z w/w umowy pożyczki do kwoty 8100 zł. W oświadczeniu zaznaczono, że dotyczy ono wyłącznie wymagalnego zobowiązania wobec banku, wynikającego z umowy pożyczki (tj. zobowiązania, które nie zostało spłacone w terminie określonym w umowie. Oświadczenie zawierało pouczenia o istocie (...), przesłankach i trybie nadawania (...) klauzuli wykonalności (oświadczenie o poddaniu się egzekucji, k. 56).

Pismem z dnia 5 kwietnia 2011 roku pozwana wezwała powódkę do zapłaty kwoty, wynikającej z tytułu niespłaconej umowy pożyczki, która objęta została również bankowym tytułem egzekucyjnym z dnia 5.04.2011 r., w nieprzekraczalnym terminie do dnia12.04.2011 r. (wezwanie do zapłaty z dn. 5.04.2011 r., k., 58).

W dniu 5 kwietnia 2011 roku pozwana wystawiła Bankowy Tytuł Egzekucyjny nr (...), na podstawie którego powódka została zobowiązana do zapłacenia na rzecz Banku kwoty 5 420,45 zł, na które składały się następujące kwoty:

- 4 732,47 zł, stanowiąca kwotę pieniężną z tytułu niespłaconego kredytu,

- 175,16 zł, stanowiąca kwotę pieniężną z tytułu niespłaconych odsetek umownych od dnia zawarcia umowy (...).08.2009 r. do dnia wymagalności umowy, tj. 6.11.2010 r.,

- 80 zł, stanowiącą kwotę pieniężną z tytułu opłat i prowizji,

- 432,82 zł, stanowiącą kwotę pieniężną z tytułu niespłaconych odsetek za zwłokę naliczaną od dnia 28.09.2009 r. do dnia wystawienia (...), tj. do 5.04.2011 r. oraz dalsze odsetki ustawowe liczone od kwoty 4 732,47 zł od dnia 6.04.2011 r. aż do całkowitego zaspokojenia wierzytelności banku.

Ponadto pozwana w Bankowym Tytule Egzekucyjnym oświadczyła, że roszczenie objęte tytułem jest wymagalne, a umowa pożyczki z dnia 28.08.2009 r. została rozwiązana w dniu 6.11.2010 r. W (...) jako adres dłużniczki wskazano, ul. (...) , B.. (Bankowy Tytuł Egzekucyjny z dn. 5.04.2011 r., k. 5 w aktach I.1 C. 2477/11).

Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2011 roku Sąd Rejonowy w Bytomiu nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr 72 (...) -wystawionemu przez (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w K. w dniu 5 kwietnia 2011 roku przeciwko dłużnikowi O. B.- klauzulę wykonalności (postanowienie tut. Sądu z dn. 21.04.2011 r., k. 19 w aktach I.1 C. 2477/11).

Wnioskiem z dnia 24.05.2011 r. pozwana wystąpiła do Komornika Sądowego o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie (...) z dn. 5.04.2011 r. przeciwko powódce (wniosek z dn. 24.05.2011 r., 60-61).

Sąd zważył:

Powództwo jako uzasadnione podlega uwzględnieniu w całości. Powódka wywodziła roszczenie z art. 840§ 1 pkt 1 kpc i domagała się pozbawienia klauzuli wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego, zarzucając pozwanej wystawienie go bez skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 28 sierpnia 2009 roku. Powódka kwestionowała w ten sposób istnienie obowiązku stwierdzonego bankowym tytułem egzekucyjnym, wystawionym przez pozwaną w dniu 5 kwietnia 2011 roku. Powódka podnosiła, że nigdy nie otrzymała oświadczenia pozwanej o wypowiedzeniu w/w umowyi żądała przedłożenia przez pozwaną dowodu doręczenia jej takiego wypowiedzenia na adres jej zameldowania, wywodząc jednocześnie nieprawidłowe doręczanie przez bank korespondencji na adres siedziby firmy, pod którym powódka stale nie urzęduje. Powódka kwestionowała również wysokość roszczenia objętego tytułem wykonawczym w zakresie odsetek, której jej zdaniem, nie zostały określone w sposób klarowny i przejrzysty, bez wskazania sposobów ich obliczenia.

W rozpoznawanej sprawie decydującym i zasadniczym jest pierwszy z zarzutów formułowanych przez powódkę, ponieważ w istocie rzeczy sprowadza się on do kwestionowania wymagalności roszczenia objętego bankowym tytułem egzekucyjnym, co z kolei jest warunkiem podstawowym do wystawienia przez bank takiego tytuł. Pomiędzy stronami sporny pozostawał fakt dokonania i skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 28 sierpnia 2009 roku.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r.Prawo bankowe(Dz.U.2012.1376 j.t ze zm.) w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Na mocy art. 78 pr. bank. w/w przepis znajduje zastosowanie do umowy pożyczki.

Jeśli umowa kredytowa zostanie skutecznie wypowiedziana przez bank, może on, z upływem terminu wypowiedzenia, wydać bankowy tytuł egzekucyjny, (b.t.e.), który po nadaniu mu klauzuli wykonalności przez sąd, stanie się podstawą wszczęcia egzekucji, (art. 96 i 97 pr. bank.). Bankowy tytuł egzekucyjny powinien zawierać m.in. „wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia". Wzmianka ta powinna wskazywać, że wymagalność roszczenia wynika z wypowiedzenia umowy kredytowej, a także powinna wskazywać termin wypowiedzenia, jako termin wymagalności dla całej dochodzonej należności. Wypowiedzenie umowy kredytowej powoduje, że terminy wymagalności poszczególnych rat przez cały okres kredytowania, zostają zniesione i w to miejsce wchodzi nowy termin wymagalności, oznaczony datą upływu terminu wypowiedzenia. C. do rat, odnośnie do których minął już termin wymagalności i nie zostały zapłacone (co było przesłanką wypowiedzenia), termin ich wymagalności nie zmienia się, ponieważ wypowiedzenie wywołuje skutki na przyszłość i wskutek tego zaistniałe już terminy wymagalności, nie ulegają zmianie (takA.D., Przesłanki dochodzenia przez bank wierzytelności zabezpieczonej hipoteką w przypadku wypowiedzenia umowy kredytu wskutek niepłacenia rat kredytowych,ABC nr (...), komentarz praktyczny).

Zasadniczym skutkiem wypowiedzenia umowy kredytu w całości jest jej zakończenie z momentem upływu okresu wypowiedzenia. Zakończenie bytu umowy rodzi obowiązek zwrotu kredytu wykorzystanego wraz z odsetkami za okres korzystania, chyba że umowa stanowi inaczej (art. 75 ust. 3 pr. bank.). Sformułowanie ustawy wskazuje wyraźnie, że bank może żądać odsetek tylko od wykorzystanej (a nie pozostawionej do dyspozycji kredytobiorcy) kwoty kredytu.

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, zobowiązanie do zwrotu wskazanych powyżej sum staje się wymagalne w dniu następującym po dniu, w którym umowa uległa rozwiązaniu. ( tak T. S., Wypowiedzenie umowy kredytu, ABC nr (...), komentarz praktyczny).

Wobec kwestionowania przez powódkę dokonania przez bank wypowiedzenia umowy pożyczki i domagania się przedłożenia dowodu doręczenia jej takiego pisemnego oświadczenia na pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia faktu, że czynności taka została dokonana. Tymczasem pozwana nie wykazała istnienia oświadczenia o wypowiedzeniu, nie przedłożyła również dowodu doręczenia go powódce. Na podstawie wzmianki o wykonalności zamieszczonej w bankowym tytule egzekucyjnym Sąd mógł jedynie ustalić, że umowa pożyczki została rozwiązana w dniu 6.11.2010 r. Bez poparcia tej informacji stosownymi dowodami jest ona niewystarczająca do uznania, że doszło skutecznie do wypowiedzenia umowy pożyczki. Tym samym nie można uznać, że reszta niespłaconej kwoty pożyczki została postawiona w stan wymagalności, a co za tym idzie brak było podstaw do objęcia jej bankowym tytułem egzekucyjnym.

C. do zasady słuszne jest stanowisko pozwanej, że wymagalne stały się te raty umowy pożyczki, których termin płatności już upłynął. Pozwana jednak nie sprecyzowała, od kiedy powódka zaprzestała spłacania pożyczki, dlatego Sąd nie mógł zweryfikować, w jakiej wysokości roszczenie stało się wymagalne.

W tym stanie rzeczy nie można też było zweryfikować wysokości odsetek wskazanych w bankowym tytule egzekucyjnym.

Nieistotnym i nie mającym wpływu na treść rozstrzygnięcia w sprawie jest zarzut powódki o wystawieniu bankowego tytułu egzekucyjnego na adres siedziby firmy, a nie adres zameldowania powódki.

W myśl art. 96 ust. 2 pr. bank. w bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, jak również oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny należy opatrzyć pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku.

Bankowy tytuł egzekucyjny z dnia 5 kwietnia 2011 r. spełniał wszystkie wymienione warunki formalne, a oznaczenie adresu powódki jako siedziby jej firmy nie pozbawiał tytułu cech ważności.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Orzekając o kosztach postępowania Sąd zastosował wynikającą z art. 98 k.p.c. zasadę obciążania strony przegrywającej zwrotem kosztów procesu, na które składa się opłata od pozwu uiszczona przez powódkę w kwocie 100 zł.

Ponadto na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2010r., Nr 90, poz. 594 j.t. ze zm.) Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Bytomiu kwotę 172 zł tytułem części opłaty sądowej od pozwu, od której powódka została zwolniona.