Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2016 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko Skarbowi Państwa Zakładowi Karnemu w C.

o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 180/15

UZASADNIENIE

Powód S. K. wniósł przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa Zakład Karny w C. pozew o zapłatę kwoty 15 000 zł. W uzasadnieniu wskazał że w pozwanym zakładzie karnym przebywał od 18 lipca 2013 do 5 czerwca 2014 r. Podkreślił, że w okresie odbywania przez niego kary pozbawienia wolności były nieodpowiednie warunki, albowiem w celach był grzyb na ścianach i suficie, przez 10 miesięcy siedział w pięć osób w dwóch celach, które zrobione były z pojedynczych cel. Jak wynika z pozwu były tam zrobione drzwi w ścianie z celi do celi. Wyjaśniał, że z powodu grzyba był i jest pod nadzorem dermatologa, a pozew dotyczy celi 17 i 18 w pawilonie A.

Pozwany Skarb Państwa Zakład Karny w C. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu wskazał, iż powód w Zakładzie Karnym w C. przebywał od 11 lipca 2013 roku do dnia 28 sierpnia 2013 w pawilonie D cela 9 o pow. 23,57 m ² – 7 osadzonych oraz od 28 sierpnia 2013 r. do dnia 3 czerwca 2014 r. w pawilonie A cela 18 o pow. 8,55 m ² – 2 osadzonych, przy czym nie był on osadzany w warunkach przeludnienia. Jak wynika z odpowiedzi na pozew powód miał możliwość korzystania z radia i telewizji, książek znajdujących się w bibliotece centralnej zakładu karnego, codziennie dostarczanej do oddziałów mieszkalnych prasy, organizowanych na terenie zakładu poza oddziałem mieszkalnym imprez kulturalno- oświatowych w postaci koncertów, przedstawień, wystaw, spotkań z artystami, prezentacji, różnego rodzaju konkursów organizowanych przez referat kulturalno-oświatowy, korzystania z posług religijnych poza obrębem oddziału mieszkalnego w postaci nabożeństw, katechez, spotkań z grupami wyznaniowymi, 2 razy w tygodniu mógł korzystać ze świetlicy do zajęć sportowych, która jest wyposażona w niezbędny sprzęt do rekreacji ruchowej oraz świetlicy pawilonowej, w której znajduje się stół do tenisa stołowego, TV, mógł uczęszczać na zajęcia sportowe na placu sportowym, gdzie zajęcia odbywają się na świeżym powietrzu, osadzeni mogą grać w gry zespołowe jak piłka nożna, siatkówka, koszykówka, korzystać z urządzeń rekreacyjnych znajdujących się w obiekcie (zgodnie z tygodniowym planem zajęć sportowych w Zakładzie Karnym w C.). Pozwany wyjaśnił, iż wszystkie cele mieszkalne pawilonu A były po gruntownym remoncie. Prace remontowe polegały na zabudowaniu kącików sanitarnych z gazobetonu od podłogi do sufitu z drzwiami pełnymi oraz wyłożeniu glazury w kąciku sanitarnym, doprowadzeniu ciepłej wody do cel mieszkalnych, malowaniu wszystkich cel mieszkalnych, krezowianiu -odpowietrzaniu wszystkich kaloryferów, wymianie okien drewnianych na PCV. Jak wynika z pisma cele mieszkalne miały i mają dostateczny dopływ powietrza, albowiem posiadają wentylację grawitacyjną, a także mogą być wietrzone przez okna. Wentylacja grawitacyjna nawiewno-wentylacyjna była i jest sprawdzana przez zakład usług kominiarskich. Na zwiększoną wilgoć w celach wpływ ma m.in. nieodpowiednie wietrzenie cel, pranie i suszenie odzieży. W każdej celi wykuto dodatkowo otwory wentylacyjne w celu poprawy wentylacji. Porządek w celach mieszkalnych utrzymywany jest przez samych osadzonych przy pomocy otrzymywanych środków czystości.

Na rozprawie w dniu 10 lutego 2016 powód dookreślił, że na pawilonie A przebywał on w zakładzie karnym od sierpnia 2013 roku w celi 17 i 18. Wyjaśnił, że były to w 2 cele zrobione z jedynek. Wskazał, że nie ma zastrzeżeń do warunków, jakie były na pawilonie D, w którym przebywał miesiąc. Wskazał, że w ubikacji nie było wentylacji była tylko dziura. Jego zdaniem w celi 17 przebywały 3 osoby, a była to cela przeznaczona na 1 osobę, a jego łóżko było na miejscu, gdzie kiedyś było WC. Podkreślił, że na dwie cele był 1 kącik sanitarny, w którym były kafelki, ale korzystało z niego 5 osób. Wskazał również, że kafelki były w łaźni. Nie kwestionował przedstawionych przez pozwanego możliwości jakie umożliwiał skazanym Zakład Karny w C.. Potwierdził, że miał dostęp do opieki medycznej, posług religijnych, zajęć sportowych i kulturalno-oświatowych, ze miał możliwość korzystania z różnych form rekreacji, ale nie korzystał. Wyjaśnił, że miał możliwość kontaktu z administracją zakładu karnego, że mógł składać wnioski, prośby czy skargi. Podkreślał, że po paru miesiącach pobytu w pozwanym zakładzie wyskoczyły mu na twarzy plamy i on myślał, że to jest przez grzyb, który był w celi. Wyjaśnił, że lekarze nie wiedzą, o co mu dolega i nie mogą postawić diagnozy, pomimo że miał co miesiąc zrobione badania. Wskazał, że pozew dotyczy przeludnienia, albowiem w jednoosobowej celi były 3 osoby, były trzy łóżka, dwa stoły, nie było przejścia. Dookreślił również, że pozew dotyczy zadośćuczynienia.

W piśmie procesowym z dnia 27 czerwca 2016 pozwany wyjaśniał, iż powód nie przebywał w celi 17 tylko 18, a wskazanie przez niego numeru celi 17 w pismach dotyczących zgody na otrzymanie paczki wynika z jego pomyłki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód S. K. w Zakładzie Karnym w C. przebywał w okresie od 11 lipca 2013 roku do dnia 28 sierpnia 2013 w pawilonie D cela 9 o pow. 23,57 m ^2, gdzie przebywało siedmiu osadzonych oraz od 28 sierpnia 2013 r. do dnia 3 czerwca 2014 r. w pawilonie A cela 18 o pow. 8,55 m ² , gdzie przebywało dwóch osadzonych

dowód: notatka k. 28, przeglądarka pomieszczeń k. 29-31 oświadczenie k. 32, notatka k. 118

Powód podczas pobytu w Zakładzie Karnym w C. miał m.in. dostęp do opieki medycznej, mógł korzystać z posług religijnych, zajęć sportowych, kulturalno-oświatowych. Mógł składać prośby, wnioski, skargi, a także miał możliwość kontaktu z administracją zakładu karnego

bezsporne , por. wyjaśnienia powoda k. 95,96

Powód w dniu 5 marca 2014 r. wystąpił do Dyrektora Zakładu Karnego w C. z wnioskiem o zgodę na otrzymanie paczki odzieżowo-żywnościowej. We wniosku wskazał, ze przebywa w celi nr 17.

bezsporne

Sąd zważył co następuje:

W ocenie Sądu przedmiotowe powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód dochodził od Skarbu Państwa Zakładu Karnego w C. zadośćuczynienia w kwocie 15 000,00 zł za warunki pobytu, albowiem musiał on przebywać w przeludnionych i zagrzybionych celach, które doprowadziły do pogorszenia jego stanu zdrowia, albowiem musi być pod kontrolą dermatologa z powodu plam na twarzy.

Pozwany Skarb Państwa Zakład Karny w C. wniósł o oddalenie powództwa jako bezzasadnego. Zakwestionował wszystkie podnoszone przez powoda zarzuty wskazując, iż powód nie przebywał w celach przeludnionych. Nie zgadzał się również z twierdzeniami, ze cele były zagrzybione, ponieważ wyjaśnił iż w 2013 r. cele przeszły gruntowny remont.

Na gruncie prawa polskiego można uzasadniać żądanie powoda z tytułu zadośćuczynienia regulacją wynikającą z art. 23 k.c. i art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. i art. 444 k.c., bowiem pozwany zobowiązany jest do zapewnienia powodowi takich warunków bytowych i opieki medycznej, w których godność ludzka i zdrowie nie doznałyby istotnego uszczerbku.

Obecnie brak jest przepisów rangi międzynarodowej, które regulowałyby ściśle kwestię warunków bytowych osób pozbawionych wolności. Jednakże każde Państwo musi zapewnić osadzonym godziwe warunki odbywania kary pozbawienia wolności. Jest to jeden z podstawowych wymagań demokratycznego państwa prawnego, które znajduje wyraz w normach prawa międzynarodowego. Każda osoba pozbawiona wolności musi być traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka ( art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z dnia 19 grudnia 1996r. (Dz. U. 1977r., Nr 38, poz. 167).W związku z powyższym nie budzi wątpliwości, że każda osoba pozbawiona wolności ma prawo być osadzona w zakładzie karnym w godziwych i humanitarnych warunkach, gdzie nie jest naruszona godność ludzka. Warunki takie gwarantuje również Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 40, 41 ust. 4 i art. 47.

Zdaniem powoda, przebywanie w pozwanym zakładzie w celi nr 17, w której zachodziły warunki przeludnienia oraz występowało zagrzybienie, pogorszyło jego stan zdrowia i z tego też powodu domagał się zadośćuczynienia. Roszczenie powoda należy zakwalifikować jako roszczenie z tytułu naruszenia dóbr osobistych.

Przesłanką odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych jest bezprawność tj. sprzeczność z przepisami albo zasadami współżycia społecznego. Zaznaczyć jednak należy, że pewne niedogodności są związane z pozbawieniem wolności. W związku z powyższym, z uwagi na zastrzeżenia powoda należy rozważyć czy jego zarzuty stanowią naruszenie w/w norm, czy jednak dolegliwości, z którymi nie będzie związana odpowiedzialność pozwanego.

Dla przyjęcia odpowiedzialności za zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych zgodnie z art. 24 k.c. konieczne jest zaistnienie 3 przesłanek, a więc – oprócz bezprawności działania sprawcy – również dwie inne przesłanki tj.:

1.  istnienie dobra osobistego podlegającego ochronie,

2.  jego naruszenie lub zagrożenie.

Samo stwierdzenie bezprawności zachowania jest tylko jedną z trzech przesłanek jego odpowiedzialności. Nie może więc samo przez się prowadzić do odpowiedzialności pozwanego. Odpowiedzialność ta powstaje dopiero z chwilą jednoczesnego spełnienia powyższych trzech przesłanek.

Zgodnie z ogólną zasadą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie oraz faktu jego naruszenia spoczywał na powodzie jako osobie, która z faktów tych wywodzi określone skutki prawne. Powód mógł wykazać powyższe fakty wszelakimi dowodami. W przypadku zaś skutecznego wykazania naruszenia dobra osobistego pozwany mógłby zwolnić się z odpowiedzialności dopiero poprzez wykazanie, iż jego działanie (zaniechanie) nie miało charakteru bezprawnego – tj. było zgodne z wiążącym go prawem (domniemanie bezprawności działania).

Wyjaśniwszy powyżej zasady dowodowe rządzące niniejszym procesem po pierwsze, dojść należy do wniosku, iż powód w sprawie tej nie wskazał żadnego dobra osobistego, które miałoby zostać naruszone. Powód w swoich wyjaśnieniach wskazywał jedynie, że w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w C. w spornym okresie, przebywał w zagrzybiałej celi nr 17 i 18 pawilonu A i znajdował się w warunkach przeludnienia. Wyjaśnił , ze zgrzybiałe cele spowodowały, ze wystąpiły mu plamy na twarzy.

Powód nie zaoferował jednak jakiegokolwiek dowodu, który potwierdzałby jego zarzuty zawarte w pozwie, a dotyczące pobytu w zgrzybiałych celach oraz, ze wbrew stanowisku pozwanego przebywał w celi nr 18. Pomimo pouczenia o ciążących na nim obowiązkach dowodowych (por. pouczenie otrzymane wraz z zawiadomieniem o terminie rozprawy k. 17, 18 ) nie wskazał żadnych dowodów, a wniosek dowodowy o przesłuchanie świadka został przez niego cofnięty (por. pismo k. 143, 147). Podkreślić należy, ze powód w jakikolwiek sposób nie wykazał, ze plamy na twarzy zostały spowodowane przez warunki panujące w celi oraz, ze przebywał w warunkach przeludnienia. Jak wyjaśnił miał dostęp do opieki medycznej i lekarze nie potrafili zdiagnozować co mu dolega.

W związku z powyższym w ocenie Sądu brak jest podstaw do tego, aby w sposób jednoznaczny stwierdzić, iż pobyt w celach Zakładu Karnego w C. w okresie od 28 sierpnia 2013 r. do dnia 3 czerwca 2014 r. naruszał w jakikolwiek sposób dobra osobiste powoda oraz doprowadził do pogorszenia jego stanu zdrowia. Okoliczności o złych warunkach panujących w celach, w których przebywał powód nie zostały potwierdzone jakimkolwiek dowodem.

Podkreślić należy, że materiał dowodowy zaproponowany przez pozwanego, który w całości zaprzeczał okolicznościom wywodzonym przez powoda, potwierdzał, iż powód przede wszystkim odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w C. na oddziale A w celi nr 18, gdzie nie występowały warunki przeludnienia Powód nie zaproponował żadnego dowodu wykazującego wywodzoną przez niego okoliczność, że przebywał w przeludnionej, zagrzybiałej celi nr 17. W ocenie Sądu brak jest zatem podstaw do stwierdzenia, aby doszło do naruszenia dobra osobistego powoda w postaci jego zdrowia przez wystąpienie plam na twarzy i pobyt w warunkach przeludnienia.

Analizując uzasadnienie pozwu oraz treść wyjaśnień powoda stwierdzić należy, że poza ogólnikowymi twierdzeniami na temat naruszenia jego dóbr osobistych i argumentacją na rzecz tych twierdzeń, nie powołał żadnych dowodów na fakty mogące stanowić przesłankę do szczegółowych ustaleń w przedmiocie skutków umieszczenia go w przedmiotowych celach, konkretnego wpływu tego osadzenia na jego zdrowie, czy psychikę. Dla oceny, czy doszło do naruszenia cytowanych na wstępie przepisów konieczne jest uwzględnienie wszystkich warunków pobytu skazanego. Dopiero ustalenie, że przeważająca większość elementów składających się na ogół warunków i rygorów pobytu podlega negatywnej kwalifikacji może stanowić ich naruszenie (por. wyrok SA w G. , sygn. akt I ACa 21/09).

W związku z powyższym okoliczności, na które powołał się powód, nie stanowią podstawy do uznania zasadności pozwu, do stwierdzenia, że naruszono jego jakiekolwiek dobro osobiste. Powód nie wykazał żadnych okoliczności, które mogłyby stanowić podstawę dochodzonego roszczenia. Wobec powyższego przedmiotowe powództwo zostało oddalone.