Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Ewa Stefańska

Sędziowie: SA Aldona Wapińska (spr.)

SA Marcin Strobel

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Męczkowska

po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości Z. W. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo (...) w upadłości likwidacyjnej

przeciwko Skarbowi Państwa -(...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 16 grudnia 2014 r.

sygn. akt XXV C 943/14

I.  prostuje oczywistą niedokładność w oznaczeniu strony powodowej w komparycji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że dotychczasowe błędne oznaczenie zastępuje prawidłowym: „Syndyka masy upadłości Z. W. (poprzednio Z. M.) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo (...) w upadłości likwidacyjnej”;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1)  zasądza od Skarbu Państwa - (...) na rzecz Syndyka masy upadłości Z. W. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo (...) w upadłości likwidacyjnej kwotę 1.166.343,42 zł (jeden milion sto sześćdziesiąt sześć tysięcy trzysta czterdzieści trzy złote czterdzieści dwa grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty;

2)  zasądza od Skarbu Państwa - (...) na rzecz Syndyka masy upadłości Z. W. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo (...) w upadłości likwidacyjnej kwotę 7.200 zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3)  przejmuje na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną opłatę od pozwu;

III.  zasądza od Skarbu Państwa - (...) na rzecz Syndyka masy upadłości Z. W. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo (...) w upadłości likwidacyjnej kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  przejmuje na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczoną opłatę od apelacji.

VI ACa 318/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 lutego 2014 r., wniesionym w postępowaniu upominawczym do Sądu Okręgowego w Ś., syndyk masy upadłości Z. M., działającej pod firmą (...) w upadłości likwidacyjnej, żądał zasądzenia na rzecz powoda od pozwanego Skarbu Państwa – (...) kwoty 1.166.343,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi, liczonymi od dnia 18 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 31 marca 2014 r., Sąd Okręgowy w Ś. nakazał pozwanemu Skarbowi Państwa – (...) , żeby zapłacił stronie powodowej Z. M. prowadzącej działalność gospodarczą po firmą (...) w upadłości likwidacyjnej kwotę 1.166.343,42 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 18 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty w terminie dwóch tygodni od doręczenia tego nakazu albo w tym terminie wniósł sprzeciw do sądu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany Skarb Państwa – (...) podniósł zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu, natomiast co do meritum sporu wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa na rzecz Skarbu Państwa – (...). Pozwany podnosił, iż zgłoszone przez Z. M. roszczenia do pozwanego Skarbu Państwa – (...), jako zamawiającego (inwestora), zostały częściowo zaspokojone poprzez wpłatę kwoty 980.594,73 zł na konto Z. M. oraz na konta komorników na podstawie zajęć wierzytelności Z. M. wobec pozwanego Skarbu Państwa, częściowo zaś wypłata zaliczki została wstrzymana z uwagi na złożenie przez wykonawcę (...) w maju 2012 r, do Prokuratury Rejonowej W. w W. zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przez Z. M. przestępstwa z art. 233 § 1 i 6 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 13 § 1 k.k. , a następnie z uwagi na ogłoszenie upadłości Z. M. i niemożności spełnienia przesłanek wymaganych w art. 7 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców (Dz.U. 2012.891, dalej zwana u.s.n.p.).

Postanowieniem z dnia 3 czerwca 2014 r. (k. 215-218), Sąd Okręgowy w Ś. stwierdził swą niewłaściwość w sprawie i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w W..

W toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji Z. M. zmieniła administracyjnie nazwisko na „W.” (odpis zupełny aktu małżeństwa – k. 247-248).

Po rozpoznaniu sprzeciwu pozwanego od nakazu zapłaty wyrokiem z dnia 16 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo w całości, zasądził od A. Ł. – syndyka masy upadłości Z. M. działającej pod firmą (...) w upadłości likwidacyjnej, na rzecz Skarbu Państwa – (...) kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz obciążył ostatecznie Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w W. nieuiszczoną opłatą od pozwu. Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Z. M. – przedsiębiorca działający pod firmą (...), początkowo na podstawie tzw. zamówień, a następnie na podstawie umowy najmu sprzętu budowlanego z dnia 12 kwietnia 2011 r., wynajmowała (...) (dalej: (...)) sprzęt budowlany oraz pojazdy samochodowe, na potrzeby realizacji zamówienia publicznego na roboty budowlane, udzielonego przez pozwany Skarb Państwa – (...).

Z tytułu należności za najem, Z. M. wystawiła fakturę VAT nr (...) z dnia 25 kwietnia 2011 r., skorygowaną fakturą korygującą nr (...) z dnia 30 kwietnia 2011 r., na kwotę 7.830.158,48 zł.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2011 r., wydanym w sprawie o sygn. akt X GC 383/11, Sąd Okręgowy we W. zasądził od (...) na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. kwotę 2.628.696,70 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi: od kwoty 6.579.100,80 zł za okres od dnia 1 czerwca 2011 r. do dnia 3 października 2011 r., a od kwoty 2.628.696,70 zł za okres od dnia 4 października 2011 r. do dnia zapłaty. Wyrok stał się prawomocny. Postanowieniem z dnia 3 września 2012 r., ten sam Sąd nadał wskazanemu, prawomocnemu wyrokowi klauzulę wykonalności na rzecz Z. M., na którą przeszło uprawnienie dotychczasowego wierzyciela (...) sp. z o.o.

Pozwem wniesionym do Sądu Okręgowego we W. w dniu 20 marca 2013 r., Z. M. zażądała zasądzenia na swoją rzecz od (...), nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, kwoty 2.918.409,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. Nakazem zapłaty z dnia 4 kwietnia 2013 r., wydanym w postępowaniu nakazowym na skutek rozpoznania tego pozwu w sprawie pod sygn. akt X GNc 266/13, Sąd Okręgowy we W. nakazał (...) aby zapłacił Z. M. kwotę 2.918.409,89 zł z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 20 marca 2013 r. do dnia zapłaty.

Pismem z dnia 9 sierpnia 2012 r., Z. M. oświadczyła pozwanemu, iż wysokość jej niezaspokojonych należności wobec (...), powstałych w związku z realizacją budowy autostrady (...) S.-K. odcinek (...), wynosi 8.810.753,21 zł i należności te spełniają kryteria, umożliwiające zgłoszenie ich na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych (Dz.U.2012.891), a istnienie i wysokość należności udowodnione są orzeczeniami sądowymi. Pismo nie zawierało jednak jakichkolwiek załączników.

Pismem z dnia 5 września 2012 r., pozwany wezwał Z. M., by w terminie do dnia 14 września 2012 r. złożyła zgłoszenie według ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. wraz z bliżej wskazanymi załącznikami.

W odpowiedzi, pismem z dnia 13 września 2012 r., Z. M. złożyła zgłoszenie należności w kwocie 2.846.518,58 zł, wraz z załącznikami, w tym z kopią wyroku SO we W. z dnia 16 grudnia 2011 r., wydanego w sprawie o sygn. akt X GC 383/11 i zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na rzecz Z. M..

Pismem z dnia 1 października 2012 r., Z. M. uzupełniła zgłoszenia, załączając m. in. odpis nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 19 czerwca 2012 r., wydanego w sprawie o sygn. akt X GNc 309/12. Była to sprawa z powództwa (...) sp. z o.o. we W. przeciwko (...) o zapłatę. Jednak pismem z dnia 12 września 2012 r., powódka cofnęła powództwo, a postanowieniem z dnia 30 listopada 2012 r., Sąd umorzył postępowanie.

Zgłoszone przez Z. M. należności, wynikające z prawomocnego wyroku wydanego w sprawie o sygn. akt X GC 383/11, zostały przez pozwanego zapłacone.

Z uwzględnieniem dokonanej przez (...) dobrowolnej, częściowej zapłaty oraz dokonanej przez Z. M. cesji części należności, do zapłaty z faktury VAT nr (...), skorygowanej fakturą korygującą nr (...), pozostała (stosownie do treści faktur) należność główna w kwocie 2.332.686,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 31 maja 2011 r. do dnia 19 marca 2013 r.

Pismem z dnia 15 kwietnia 2013 r., Z. M. zgłosiła pozwanemu należności na sumę 2.332.686,85 zł, powołując się na (i załączając w kopii) nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 4 kwietnia 2013 r., wydany w sprawie o sygn. akt X GNc 266/13.

Postanowieniem z dnia 31 lipca 2013 r., Sąd Rejonowy w W. ogłosił upadłość Z. M. obejmującą likwidację jej majątku oraz wyznaczył A. Ł. syndykiem masy upadłości.

Pismem, nadanym listem poleconym w dniu 10 czerwca 2013 r., Z. M. wezwała pozwanego do wypłaty zaliczki w wysokości 50%, tj. w kwocie 1.166.343,42 zł, w terminie do dnia 17 czerwca 2013 r. , zaś pismem, doręczonym adresatowi w dniu 7 sierpnia 2013 r., do zapłaty zaliczki wezwała pozwanego syndyk masy upadłości Z. M. – A. Ł..

Pozwany nie wypłacił dotąd zaliczki, mając na uwadze złożenie przez (...) do Prokuratury Rejonowej W.zawiadomienia o popełnieniu przez Z. M. przestępstwa z art. 233 § 1 i 6 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 13 § 1 k.k. Prokurator odmówił jednak wszczęcia postępowania, o czym pozwany został zawiadomiony w dniu 30 sierpnia 2013 r.

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 4 kwietnia 2013 r., wydany w sprawie o sygn. akt X GNc 266/13, nie stał się dotąd prawomocny.

Powyższy stan faktyczny ustalony został przez Sąd Okręgowy w oparciu o okoliczności bezsporne, a także na podstawie dokumentów szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu. Sąd ten podkreślił, iż istotne dla sprawy dokumenty zostały złożone przez strony w niepoświadczonych kopiach, ponieważ jednak strona przeciwna nie kwestionowała zgodności kopii z oryginałami, ani też nie zażądała złożenia oryginałów dokumentów – w ocenie Sądu pierwszej instancji zgodność kopii dokumentów z ich oryginałami można było uznać za bezsporną.

Zdaniem Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż powódka dochodzi w niniejszym postępowaniu zapłaty zaliczki, o której mowa w art. 6 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 891). W artykule tym zawarte zostało sformułowanie „jest wypłacana”, które może wytwarzać wrażenie, iż wypłata zaliczki przewidzianej w tym przepisie jest obligatoryjna. Jednak – zdaniem Sądu – w przypadku przyjęcia takiej wykładni, problematyczne staje się określenie sumy należnego świadczenia. Wysokość zaliczki określona została, w art. 6 in fine u.s.n.p., tylko poprzez wskazanie jej górnej granicy (sformułowaniem „w wysokości nie większej jednak niż”). Kwestię tę powódka w swych wywodach całkowicie pomija, nie wyjaśniając, dlaczego Z. M. miałaby przysługiwać zaliczka odpowiadająca właśnie górnej granicy przewidzianego przedziału, tj. 50% kwoty należności.

W ocenie Sądu pierwszej instancji ustawodawca nie określił jednoznacznie, kto i według jakich kryteriów ma określać szczegółową (skonkretyzowaną) wysokość zaliczki. Mając jednak na uwadze administracyjnoprawny – w swej istocie – charakter u.s.n.p. oraz treść jej art. 1 ust. 1, uznać można, że rozstrzygnięcie o szczegółowej wysokości zaliczki podejmować powinien (...), w drodze decyzji administracyjnej. Weryfikacja prawidłowości działań lub zaniechań (...) w tym zakresie nie jest natomiast – zdaniem tego Sądu – w niniejszym postępowaniu, dopuszczalna. Wyłącznie właściwymi do oceny legalności ewentualnych działań lub zaniechań organów pozwanego, jako organów postępowania administracyjnego, są bowiem określone organy administracji i sądy administracyjne. Oceny w tym zakresie nie może dokonać samodzielnie sąd powszechny w procesie cywilnym (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2013 r., I ACa 1042/12, LEX nr 1322742).

Przy tym założeniu Sąd Okręgowy uznał, iż skuteczne dochodzenie w procesie cywilnym roszczenia opartego na art. 6 u.s.n.p. byłoby możliwe tylko w wypadku, gdyby (...) podjął decyzję o wypłaceniu zaliczki w konkretnej kwocie, a decyzja stała się ostateczna, lecz wypłata nie została dokonana. Skoro jednak taka sytuacja, w ustalonych okolicznościach faktycznych, niewątpliwie nie zachodzi, to już na tym etapie przesądzić by można o bezzasadności powództwa.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji powództwo nie mogłoby jednak zostać uwzględnione nawet gdyby założyć, że Sąd powszechny jest uprawniony do samodzielnego określenia wysokości zaliczki, w granicach przedziału, określonego w art. 6 u.s.n.p. Sąd ten wskazał, iż przepis ten określa górną, lecz brak w nim granicy dolnej – i z tego punktu widzenia dopuszczalne byłoby nawet nieprzyznanie jakiegokolwiek świadczenia.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż skoro przesłanką wypłacenia zaliczki jest doręczenie przez przedsiębiorcę powoływanego przez stronę powodową nieprawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego należność (art. 6 pkt 1 u.s.n.p.), nieprawomocny wyrok może przecież zostać uchylony lub zmieniony, zaś przesłanką określenia wysokości ostatecznej (niepodlegającej zwrotowi) należności przedsiębiorcy może być tylko orzeczenie prawomocne (art. 11 ust. 2 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 u.s.n.p.), to zaliczka ma ze swej istoty charakter środka tymczasowego i pod względem funkcji zbliżona jest do zabezpieczenia roszczenia. O ile zatem o konkretnej wysokości zaliczki rozstrzygać miałby Sąd powszechny, to – w braku szczególnych dyrektyw ustawodawcy – uprawnione byłoby odpowiednie odwołanie się do warunków dopuszczalności i kryteriów, o których mowa w art. 730 ¹ k.p.c.

Konsekwentnie więc, przedsiębiorca, domagający się zapłaty zaliczki, nie tylko powinien wylegitymować się nieprawomocnym orzeczeniem obejmującym należność (co stanowi swoisty ekwiwalent uprawdopodobnienia roszczenia), ale też wykazać (a przynajmniej uprawdopodobnić) istnienie po jego stronie interesu w uzyskaniu zaliczki w określonej kwocie (np. ze względu na stan zagrożenia płynności finansowej lub innego rodzaju zagrożenia niepowetowaną szkodą). Okoliczności tego rodzaju nie zostały jednak podniesione w niniejszym postępowaniu, natomiast w odniesieniu do Z. M. ogłoszono już upadłość obejmującą likwidację majątku. W ocenie Sądu pierwszej instancji nie sposób tu więc domniemywać, że istnieje potrzeba zapewnienia możliwości funkcjonowania przedsiębiorstwa upadłej poprzez dostarczenie określonego kapitału, którego źródłem może stać się zaliczka.

W ocenie Sądu pierwszej instancji zagrożenie niepowetowaną szkodą istnieje natomiast po stronie Skarbu Państwa. Na obecnym etapie nie sposób jeszcze przesądzić, czy roszczenie, którego dotyczy zaliczka, rzeczywiście istnieje (tj. czy orzeczenie obejmujące należność stanie się prawomocne, stosownie do wymogu art. 7 ust. 1 pkt 1 u.s.n.p.). Gdyby zaś zaliczka została wypłacona do masy upadłości, a następnie rozdysponowana między wierzycieli upadłej, po czym orzeczenie dotyczące należności której zaliczka dotyczy zostałoby uchylone lub zmienione, to Skarbowi Państwa przysługiwałoby wprawdzie roszczenie o którym mowa w art. 11 ust. 2 u.s.n.p., jednak pełna realizacja tego roszczenia wobec upadłej byłaby ze znacznym prawdopodobieństwem co najmniej częściowo niewykonalna. W ustalonych okolicznościach – zakreślonych granicami faktycznej podstawy powództwa w sprawie – w ocenie Sądu pierwszej instancji nie sposób byłoby zatem dopatrzyć przekonujących podstaw do określenia zaliczki na poziomie wyższym od dolnej granicy przedziału ukształtowanego przez art. 6 in fine u.s.n.p. – równej zeru.

Podkreślając uzupełniający charakter powyższych rozważań, Sąd Okręgowy kategorycznie stanął jednak na stanowisku, że określenie skonkretyzowanej wysokości zaliczki należy do kompetencji (...), a jego działania lub zaniechania w tym zakresie wzruszane być powinny w stosownym postępowaniu administracyjnym – i nie ma możliwości samodzielnego określenia wysokości zaliczki przez Sąd powszechny.

O kosztach Sąd pierwszej instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Powódka, jako strona przegrywająca, obowiązana jest zwrócić pozwanemu, na jego żądanie, poniesione przez pozwanego koszty procesu, które ograniczają się do wynagrodzenia jednego radcy (...), wyliczanego według przepisów o wynagrodzeniu adwokata, wynoszącego 7.200 zł w myśl § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, t. jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Powyższy wyrok Sądu Okręgowego w całości zaskarżył apelacją powód syndyk masy upadłości Z. W. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo- (...) w upadłości likwidacyjnej w J. zarzucając:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

1. art. 6 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 roku o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że pomimo spełnienia przesłanek określonych ustawą powodowi nie należy się zaliczka;

2.  art. 6 k.c. w zw. z art. 6 ustawy o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców, przez ich błędną wykładnię i stwierdzenie, że powód nie udowodnił, że wysokość żądania jest uzasadniona, gdy tymczasem powyższy fakt wykazał;

3.  art. 1 ustawy o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców, przez jego błędną wykładnię i stwierdzenie, że wysokość zaliczki określana jest przez (...) w formie decyzji administracyjnej, gdy tymczasem ustawa nie przewiduje takiej formy, co prowadzi do wniosku, że określenie wysokości zaliczki i jej wypłata jest czynnością materialno-techniczną.

II. naruszenie przepisów postępowania, tj.

1.  art. 233 k.p.c., polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów, w szczególności przez sprzeczność istotnych ustaleń sądowych z materiałem dowodowym zebranym w sprawie, w szczególności poprzez nieuznanie za okoliczność niesporną faktu, że roszczenie powoda pozwany uznał zarówno co do zasady jak i co do wysokości, a jedynie fakt złożenia przez (...) (dalej: (...)) do Prokuratury Rejonowej W. zawiadomienia o popełnieniu przez Z. W. przestępstwa, następnie ogłoszenie upadłości Z. W. i przypuszczenia o konieczności zwrotu zaliczki z uwagi na brzmienie art. 11 ustawy o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców powstrzymywały pozwanego przed wypłatą należnej powodowi kwoty,

2.  art. 233 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. gdyż Sąd I instancji, sporządzając uzasadnienie zaskarżonego wyroku, nie tylko nie ustalił pełnego stanu faktycznego, ale przede wszystkim nie odniósł się do wszystkich dowodów zaoferowanych przez strony, zgromadzonych w toku postępowania dowodowego, nie przeprowadził ich oceny, a jedynie w sposób wybiórczy i z naruszeniem art. 328 § 2 k.p.c. odniósł się do dowodów z przedstawionych w procesie dokumentów oraz całkowicie pominął zeznania świadków P. K. i W. K., którzy zeznawali na istotne w sprawie okoliczności i przyznali, że pozwany uznał powództwo co do zasady i wysokości, a jedynie fakt złożenia przez (...) do Prokuratury Rejonowej W. zawiadomienia o popełnieniu przez Z. W. przestępstwa, następnie ogłoszenie upadłości Z. W. i przypuszczenia o konieczności zwrotu zaliczki z uwagi na brzmienie art. 11 ustawy o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców powstrzymywały pozwanego przed wypłatą należnej powodowi kwoty,

3.  art. 1 oraz 2 k.p.c. polegające na stwierdzeniu, że sprawa odmowy wypłaty zaliczki na podstawie ustawy o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców nie jest sprawą cywilną i do jej rozpatrywania nie są powołane sądy cywilne,

4.  art. 1 w zw. z art. 20 w zw. z art. 104 k.p.a. poprzez stwierdzenie, że odmowa wypłaty zaliczki ma postać decyzji administracyjnej, a sprawa roszczenia powoda o wypłatę zaliczki na podstawie ustawy o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców jest sprawą administracyjną i skarga na odmowę jej wypłaty powinna być skierowana do sądu administracyjnego,

-

art. 730 [1] k.p.c. poprzez: stwierdzenie, że funkcją zaliczki, o której mowa w ustawie o spłacie niezaspokojonych roszczeń przedsiębiorców, jest zabezpieczenie roszczenia i stosuje się do tej instytucji odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego o zabezpieczeniu i w świetle tych okoliczności stwierdzenie, że powód nie wykazał interesu prawnego w wypłacie żądanej kwoty, tj. zaliczki w wysokości 50 % należności.

Mając na uwadze powyższe zarzuty apelujący wnosił o zmianę wyroku Sądu pierwszej instancji w całości poprzez uwzględnienie roszczenia w całości i zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa prawnego za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa prawnego za obie instancje.

Pozwany Skarb Państwa – (...) wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego – zastępowanego przez (...) – kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie, albowiem pomimo prawidłowych ustaleń faktycznych, ocena prawna tych ustaleń była błędna.

Powódka dochodziła roszczenia o wypłatę zaliczki na podstawie art. 6 ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców (Dz. U. 2012, poz. 891 ze zm.). Ustawa ta określa zasady spłaty przez (...) niezaspokojonych przez wykonawcę należności głównych przedsiębiorcy, który zawarł umowę z wykonawcą w związku z realizacją zamówienia publicznego na roboty budowlane udzielonego przez (...). Celem powołanej ustawy miało być przede wszystkim usunięcie negatywnych skutków zjawiska niepłacenia przez wykonawców robót budowlanych ich kontrahentom, którzy zawarli z nimi umowy pozostające w związku z realizacją zamówienia publicznego udzielonego przez (...). Wprowadzenie regulacji zawartej w ww. ustawie było spowodowane dążeniem do usunięcia lub złagodzenia szkodliwych skutków powyższego zjawiska nie tylko dla przedsiębiorców będących kontrahentami wykonawców robót budowlanych, lecz także dla polskiej gospodarki. Dodatkowym uzasadnieniem dla wprowadzenia tego typu regulacji był argument, iż dotychczasowe przepisy prawa w tym zakresie niewystarczająco chroniły interesy przedsiębiorców w kontraktach na roboty budowlane realizowane w ramach zamówień publicznych. Ponadto opóźnienie w spłacie należności przez wykonawców miało negatywny wpływ nie tylko na podwykonawców, ale i na sytuację strony publicznej, tj. (...), działającej jako statio fisci Skarbu Państwa, gdyż powstawały opóźnienia w realizacji celu publicznego, jakim była budowa drogi.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 cytowanej ustawy określa ona zasady spłaty przez (...) niezaspokojonych przez wykonawcę należności głównych przedsiębiorcy, który zawarł umowę z wykonawcą w związku z realizacją zamówienia publicznego na roboty budowlane udzielonego przez (...), wyłącznie za zrealizowane i odebrane prace, zwanych dalej „należnościami". W myśl ust. 2 tego artykułu przepisy tej ustawy nie mają zastosowania do należności, które mogą być zaspokojone na podstawie art. 647 ¹ kodeksu cywilnego.

Stosownie do treści art. 2 tej ustawy (...), spłaca należności do wysokości równej kwocie zabezpieczenia, o którym mowa w art. 147 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) - ze środków pochodzących z Krajowego Funduszu Drogowego.

Przepis art. 3 ustawy stanowi natomiast, iż przepisy ustawy stosuje się do zamówień publicznych w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych, których przedmiotem są roboty budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.), co do których (...) wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia lub udzielił zamówienia przed dniem wejścia w życie ustawy, o ile zabezpieczenie, o którym mowa w art. 147 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych, nie zostało zwrócone wykonawcy zgodnie z art. 151 tej ustawy.

Przepis art. 4 ustawy zawiera definicje ustawowe przedsiębiorcy i wykonawcy. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) przedsiębiorca - przedsiębiorcę w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.) oraz usługodawcę w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 47, poz. 278, z późn. zm.), który zawarł umowę z wykonawcą udzielonego zamówienia publicznego;

2)wykonawca - wykonawcę w rozumieniu art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych oraz każdy z podmiotów, które wspólnie ubiegają się o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem są roboty budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy przedsiębiorca może zgłosić (...) należność, która przysługuje mu od wykonawcy:

1)który zalega z zapłatą za zrealizowane i odebrane prace co najmniej 30 dni albo

2) wobec którego ogłoszono upadłość albo sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 233 i 978) albo wobec którego otwarto postępowanie restrukturyzacyjne.

Ustęp 2 stanowi, iż zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się w formie pisemnej. Do zgłoszenia dołącza się:

1)pisemne oświadczenie wykonawcy o uznaniu należności przedsiębiorcy albo

2)kopie:

a)doręczonego wykonawcy wezwania do zapłaty należności, którego termin upłynął bezskutecznie,

b)pozwu wniesionego przeciwko wykonawcy o zapłatę należności albo zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym,

c)umowy zawartej między wykonawcą a przedsiębiorcą.

W myśl ust. 3 tego artykułu po dokonaniu weryfikacji zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, (...) może ogłosić, a w przypadku gdy zgłoszone należności przekroczą 3% wartości zamówienia publicznego ogłasza, w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym o otwarciu 21-dniowego terminu na dokonywanie zgłoszeń. Po upływie tego terminu (...) sporządza listę przedsiębiorców spełniających warunki, o których mowa w ust. 2 i art. 8, i zawiadamia przedsiębiorców o umieszczeniu ich na liście.

Zgodnie z ust. 4 tego artykułu w przypadku gdy kwota określona w art. 2 nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich należności umieszczonych na liście, o której mowa w ust. 3, kwoty, w jakiej należności te mogą być zaspokojone, są ustalane proporcjonalnie do wysokości każdej z nich.

Przepis art. 6 stanowi zaś, iż przedsiębiorcom umieszczonym na liście, o której mowa w art. 5 ust. 3, na poczet należności jest wypłacana zaliczka, niezwłocznie po doręczeniu przez nich:

1)nieprawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego należność albo

2) spisu wierzycieli, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe, obejmującego należność.

Dalsze przepisy tej ustawy dotyczą wypłacenia przedsiębiorcom należności. I tak przepis art. 7 stanowi: „ Art. 7. 1. Przedsiębiorcom umieszczonym na liście, o której mowa w art. 5 ust. 3, jest wypłacana kwota należności lub kwota ustalona zgodnie z art. 5 ust. 4, pomniejszona o kwotę zaliczki, po doręczeniu przez nich:

1)prawomocnego orzeczenia sądu albo

2)ugody zawartej przed sądem w sprawie między przedsiębiorcą i wykonawcą, opatrzonej klauzulą wykonalności, albo

3) listy wierzytelności pod warunkiem niezłożenia w stosunku do danej wierzytelności sprzeciwu, o którym mowa w art. 256 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe, lub zatwierdzonej przez sędziego-komisarza listy wierzytelności, albo,

4) spisu wierzytelności pod warunkiem niezłożenia zastrzeżeń, o których mowa w art. 90 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. poz. 978), lub sprzeciwu, o którym mowa w art. 91 tej ustawy, lub zatwierdzonego przez sędziego-komisarza spisu wierzytelności.

(…)

3. Jeżeli przedsiębiorca wykonywał prace związane z realizacją zamówienia publicznego na roboty budowlane przy pomocy innych podmiotów, do dokumentu, o którym mowa w ust. 1, dołącza oświadczenie, że nie zalega wobec tych podmiotów z zapłatą za zrealizowane i odebrane prace albo, że zaliczka, o której mowa w art. 6, została przekazana na zaspokojenie roszczeń tych podmiotów.” .

Natomiast w myśl art. 8: „Art. 8 . 1. Do dokumentów, o których mowa w art. 5 ust. 2, art. 6 i art. 7 ust. 1, przedsiębiorca dołącza oświadczenie, iż należności wymienione w tych dokumentach wynikają ze zrealizowanych i odebranych prac związanych z realizacją zamówienia publicznego oraz, że nie są objęte gwarancją udzieloną przez wykonawcę lub nie zostały zaspokojone.

2. Oświadczenia, o których mowa w ust. 1 i art. 7 ust. 3, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie nieprawdziwego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

3. W przypadku przedsiębiorcy będącego osobą prawną, oświadczenia, o których mowa w ust. 1 i art. 7 ust. 3, składa osoba uprawniona do reprezentowania takiego przedsiębiorcy.”

Przepis art. 11 ust. 2 stanowi natomiast, iż : „2. (...) przysługuje wobec przedsiębiorcy roszczenie o zwrot zaliczki, o której mowa w art. 6, w przypadku gdy należność nie została potwierdzona dokumentami określonymi w art. 7 ust. 1 i oświadczeniem określonym w art. 7 ust. 3.”.

Zgodnie zaś z art. 14 ustawy, jej przepisy stosuje się także do wykonawców, w stosunku do których przesłanki określone w art. 5 ust. 1 nastąpiły przed dniem wejścia w życie ustawy.

Mając na uwadze treść powyższych przepisów, za uzasadniony należy uznać zarzut naruszenia art. 1 w zw. z art. 2 k.p.c. oraz w zw. z art. 20 i 104 k.p.a. Na marginesie zauważyć ponadto trzeba brak konsekwencji Sądu pierwszej instancji, który – uznając, iż sprawa powinna zostać rozstrzygnięta w drodze decyzji administracyjnej – powinien konsekwentnie stwierdzić niedopuszczalność drogi sądowej, a zatem odrzucić pozew.

Jednakże – zdaniem Sądu Apelacyjnego – nie można zgodzić się z Sądem pierwszej instancji, iż w tej sprawie (...) powinien był najpierw decyzję administracyjną, na mocy której określiłby wysokość przysługującej przedsiębiorcy zaliczki, a dopiero następnie przedsiębiorca mógłby dochodzić tak określonej zaliczki przed sądem powszechnym. Taki tryb procedowania nie wynika bowiem w żaden sposób z ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych (Dz. U. 2012.891 ze zm.). O ile można zgodzić się z tym, iż (...) wykonuje swoje czynności wynikające z tej ustawy jako centralny organ administracji rządowej, to jednak nie czyni tego w ramach imperium, ale w ramach dominium.

Z przywołanych wyżej przepisów wynika bowiem, iż przedmiotem regulacji powyższej ustawy jest w szczególności stosunek cywilnoprawny o charakterze obligacyjnym, który może powstać po spełnieniu się wskazanych w jej przepisach przesłanek pomiędzy przedsiębiorcą, jako wierzycielem i Skarbem Państwa – (...), jako dłużnikiem. Świadczenie będące przedmiotem tego zobowiązania polega na zapłacie przez Skarb Państwa – (...) określonej kwoty na rzecz przedsiębiorcy. Wskutek powstania tego zobowiązania Skarb Państwa – (...) staje się dłużnikiem przedsiębiorcy (por. P. Drapała, Ustawa o spłacie przez Skarb Państwa roszczeń podwykonawców w sektorze budowlanym - analiza krytyczna, PPH 2013, nr 7, s. 31). Bez znaczenia jest przy tym okoliczność, że do dnia powstania zobowiązania na podstawie przepisów komentowanej ustawy Skarbu Państwa – (...) i przedsiębiorcy nie łączył żaden stosunek cywilnoprawny. Skarb Państwa – (...) odpowiada na podstawie komentowanej ustawy za dług cudzy, będący długiem wykonawcy (tak: P. Drapała, Ustawa o spłacie przez Skarb Państwa roszczeń podwykonawców w sektorze budowlanym - analiza krytyczna, PPH 2013, nr 7, s. 33). W konsekwencji należy uznać, że powstanie, istnienie i treść zobowiązania Skarbu Państwa – (...) względem przedsiębiorcy zależy od istnienia i treści zobowiązania wykonawcy względem przedsiębiorcy. Jeśli zatem zobowiązanie pomiędzy wykonawcą i przedsiębiorcą wygaśnie, Skarb Państwa – (...) nie będzie zobowiązany do spłaty należności przedsiębiorcy na podstawie przepisów ustawy.

Skoro więc źródłem zobowiązania powstającego pomiędzy Skarbem Państwa – (...) i przedsiębiorcą są przepisy cytowanej wyżej ustawy, to należy przyjąć, iż zobowiązanie to powstaje ex lege z chwilą złożenia kompletnych dokumentów określonych w art. 6 i art. 8 albo art. 7 i art. 8 ustawy, niezbędnych do wypłaty zaliczki na poczet należności głównej albo do spłaty należności i są spełnione wszystkie pozostałe przesłanki określone w przepisach tej ustawy (por. Piotr Duma, Bogusław Lackoroński, Joanna Łagowska: „Spłata niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych. Komentarz” Komentarz do art. 1).

Zauważyć należy, iż ustawa o spłacie należności nie przewiduje, aby do któregokolwiek z etapów postępowania w przedmiocie spłaty niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych, miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2013 r. poz. 267). Nie jest zatem przewidziany tryb wydawania przez organ – (...) – jakiejkolwiek decyzji administracyjnej co do umieszczenia przedsiębiorcy na liście wskazanej w art. 5 ust. 3 cytowanej ustawy, jak błędnie uznał Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, ani nie można przyjąć, iż stanowiłoby to czynność z zakresu administracji publicznej (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 października 2013 r., II GSK 1815/13, Legalis Numer 915775), natomiast stanowi określony ustawowo element procedury dochodzenia przez przedsiębiorców roszczeń o charakterze cywilnoprawnym. Odmowę umieszczenia na liście przedsiębiorców, należy traktować jako odmowę zaspokojenia przez Skarb Państwa (dłużnika) zobowiązań cywilnoprawnych wobec wierzyciela (przedsiębiorcę), co stanowi przesłankę do wniesienia do sądu powszechnego pozwu o zapłatę przeciwko Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez (...) i w postępowaniu przed sądem powszechnym powinna zostać oceniona zasadność roszczeń przedsiębiorcy.

Ostatecznie więc uzasadnione było rozpoznanie sprawy przez Sąd powszechny, choć dokonał on błędnej oceny prawnej dochodzonego roszczenia.

Zdaniem Sądu drugiej instancji słuszny jest także zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 6 cytowanej ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. poprzez uznanie, że upadła nie spełniła wymogów określonych ustawą o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców będących podstawą wypłaty zaliczki. Z. W. (poprzednio M.) spełniła bowiem przesłanki wynikające zarówno z art. 5, jak i art. 6 cytowanej ustawy, uprawniające ją do żądania wypłaty zaliczki, o której mowa w art. 6.

Bezspornym jest, że powód był podwykonawcą (...) generalnego wykonawcy zamówienia publicznego budowy autostrady (...) na odcinku S. – K., odcinek (...)i nie uzyskał od tego wykonawcy wynagrodzenia za wykonane prace. Należność główna wynikająca z faktury VAT nr (...), a dochodzona w postępowaniu sądowym prowadzonym przez Sąd Okręgowy we W. (...)Wydział Gospodarczy, sygn. akt X GNc 266/13 stwierdzona została nieprawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 04 kwietnia 2013roku i wynosi 2.332.686,85 zł , zaś dochodzona niniejszym postępowaniu kwota zaliczki wynosi 1.166.343,42 zł, czyli 50 % należnej powodowi kwoty . Nakaz, choć nieprawomocny, był dokumentem wystarczającym do ubiegania się o zapłatę zaliczki na podstawie art. 6 ustawy. Z. W. dopełniła też pozostałych formalności wymaganych przepisami art. 5 i 6 ustawy, co przyznała strona pozwana także na rozprawie apelacyjnej. Natomiast odmowa umieszczenia przedsiębiorcy na liście spowodowana była wszczęciem wyjaśniającego postępowania karnego w stosunku do przedsiębiorcy z zawiadomienia (...) (postępowanie to zostało umorzone) oraz późniejszym ogłoszeniem upadłości przedsiębiorcy i wynikała jedynie z obawy, iż przedsiębiorca ten nie będzie w stanie złożyć oświadczenia wymaganego przepisem art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 28.06.2012 r. – z uwagi na brak majątku wystarczającego do zaspokojenia podwykonawców przedsiębiorcy.

Umorzenie postępowania wyjaśniającego pozwalało jednak na przyjęcie, iż nie istniała obawa, że ubieganie się przez przedsiębiorcę o wypłatę zaliczki miało na celu narażenie Skarbu Państwa na rażącą, niepowetowaną szkodę, czy też wyłudzenie środków, które by przedsiębiorcy nie przysługiwały, a jedynym celem tego działania było uzyskanie środków na zaspokojenie roszczeń wierzycieli tego przedsiębiorcy – jego podwykonawców w zakresie wykonywanego odcinka robót w związku z zamówieniem publicznym.

Co do drugiej przyczyny odmowy wypłaty zaliczki przez pozwanego, tj. ogłoszenia wobec przedsiębiorcy upadłości, wskazać należy, iż przepisy ustawy z 28 czerwca 2012 r. nie ograniczają uprawnienia przedsiębiorcy, wobec którego ogłoszono upadłość, do ubiegania się o wypłatę należności, o których mowa w art. 5 i 7 tej ustawy. Przedsiębiorca musi jedynie spełnić przesłanki określone w tej ustawie. Pozwany twierdził, iż brak jest uzasadnienia do wypłacenia przedsiębiorcy zaliczki na podstawie art. 6 – pomimo spełnienia przesłanek wynikających z tego artykułu, jak i art. 5 ustawy – ponieważ przedsiębiorca nie będzie w stanie złożyć oświadczenia, o jakim mowa jest w art. 7 ust. 3 ustawy. Przepis ten jednak dotyczy innego etapu procedowania, gdyż mowa w nim jest o wypłacie należności, a nie zaliczki. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 3 ustawy wypłata należności – jeżeli przedsiębiorca wykonywał prace związane z realizacją zamówienia publicznego na roboty budowlane przy pomocy innych podmiotów – uzależniona jest od spełnienia dodatkowej przesłanki, tj. dołączenia do dokumentu, o którym mowa w ust. 1 tego artykułu, oświadczenia, że przedsiębiorca nie zalega wobec tych podmiotów z zapłatą za zrealizowane i odebrane prace albo, że zaliczka, o której mowa w art. 6, została przekazana na zaspokojenie roszczeń tych podmiotów. Przed wypłatą zaliczki nie można zatem antycypować ani wyników postępowania upadłościowego toczonego wobec przedsiębiorcy, ani przesądzać, iż kwota zaliczki nie zostanie spożytkowana zgodnie z jej przeznaczeniem na spłatę innych podmiotów wykonujących roboty budowlane związane z realizacją zamówienia publicznego na zlecenie przedsiębiorcy. Zauważyć przy tym trzeba, iż końcowym celem zarówno postępowania upadłościowego, jak i postępowania w trybie cytowanej ustawy, jest zaspokojenie wierzycieli przedsiębiorcy, w tym podmiotów bezpośrednio wykonujących roboty budowlane związane z zamówieniem publicznym, w zakresie ich wierzytelności wynikających z tych robót.

Nie przesądzając zatem ani wyników postępowania upadłościowego, ani też tego, czy w ogóle zostaną spełnione wszystkie przesłanki do wypłaty należności na rzecz przedsiębiorcy (postępowanie o zapłatę z powództwa przedsiębiorcy przeciwko wykonawcy może bowiem zakończyć się uchyleniem nakazu zapłaty i oddaleniem powództwa), wskazać trzeba, iż skoro na obecnym etapie zostały spełnione przesłanki do wypłaty zaliczki, to brak było uzasadnienia do odmowy jej wypłaty z powołaniem się na niemożność złożenia w przyszłości oświadczenia, o którym mowa w art. 7 ust. 3 ustawy.

Trafnie więc zarzucił apelujący, iż Sąd pierwszej instancji błędnie zinterpretował przepisy cytowanej ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r., powołując się na wykładnię systemową oraz przepis art. 11 ust. 2 ustawy regulujący zasady zwrotu zaliczki w przypadku nie spełnienia przesłanek do wypłaty należności. Sąd Okręgowy bowiem po mylił etapy dochodzenia przez przedsiębiorcę należności, bowiem art. 11 ust. 2 ustawy nie dotyczy dochodzenia zaliczki, żądanie której jest uzależnione jedynie od spełnienia przesłanek określonych w art. 6 tej ustawy, co w sprawie niniejszej nastąpiło.

W ocenie Sądu Apelacyjnego niczym nie uzasadnione jest stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż pozwany mógł określić wysokość zaliczki w kwocie zerowej. W dotychczasowej praktyce pozwany wypłacał przedsiębiorcom zaliczki w wysokości 50 % zgłaszanej należności i w sprawie niniejszej nie zaprzeczał ani zasadności roszczenia powoda wobec wykonawcy, ani wysokości zaliczki w kwocie obejmującej 50 % należności – tj.1.166.343,42 zł. Z zeznań świadków P. K. i W. K., bezspornie wynika okoliczność, że pozwany wcześniej wypłacił Z. W. zaliczkę w wysokości 50 % należności na podstawie prawomocnego wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy we W. Wydział (...)Gospodarczy w sprawie o sygn. akt X GC 383/11(nie dochodzonej niniejszym pozwem) oraz dokumenty, które stanowią załącznik nr (...)do sprzeciwu pozwanej - tj. kopia weryfikacji merytorycznych i formalnoprawnych wniosku przedsiębiorcy w zakresie spłaty niezaspokojonych należności z dnia 21.02.2013 r. oraz 10.12.2012 r., a także kopie pism z dnia 13.09.2013 r. i 22.03.2013 r. Sąd pierwszej instancji pominął zeznania tych świadków, nie ocenił ich wiarygodności ani przydatności dla sprawy, dokonał jedynie wybiórczej oceny dokumentów przedstawionych przez strony, błędnie przyjmując, iż sprawa powinna zostać rozstrzygnięta przez organ administracyjny w drodze decyzji. Tym samym – w ocenie Sądu drugiej instancji – czyni to słusznym także zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Za całkowicie bezzasadne należało również uznać stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż zaliczka wypłacana na podstawie ustawy o spłacie niezaspokojonych należności przedsiębiorców ma charakter zabezpieczenia roszczenia głównego, co w konsekwencji doprowadziło do uznania przez sąd, że powód nie wykazał interesu prawnego w wypłacie akurat 50 % należności. Cele tej ustawy zostały wskazane na początku rozważań Sądu Apelacyjnego i z przytoczonych wyżej przepisów ustawy jednoznacznie wynika, iż roszczenie o wypłatę zaliczki ma charakter samodzielny. Zaliczka na poczet należności jest bowiem wypłacana w celu zapewnienia płynności finansowej przedsiębiorców, a także umożliwienia im rozliczenia się z ewentualnymi podwykonawcami. Słusznie zatem podnosiła apelująca, iż nie można w tej sytuacji stosować przepisów k.p.c. o zabezpieczeniu roszczenia, gdyż zabezpieczenie, o którym mowa w art. 730 [1] k.p.c. udzielane jest wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. O takiej zaś sytuacji nie może być mowy w odniesieniu do (...), który jest reprezentantem Skarbu Państwa.

W świetle powyższych wywodów należało uznać, iż powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie, również co do odsetek ustawowych za opóźnienie, bowiem z chwilą spełnienia przesłanek przedsiębiorcy określonych w art. 6 ustawy, roszczenie o wypłatę zaliczki stało się wymagalne. Mając to na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, o kosztach postępowania za obie instancje rozstrzygając na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Sąd Apelacyjny na podstawie art. 350 § 1 i 3 k.p.c. sprostował zaskarżony wyrok w zakresie oznaczenia strony powodowej. Z. M. – upadła – powróciła bowiem do swojego poprzedniego nazwiska „W.”, a ponadto w praktyce orzeczniczej nie jest przyjęte w oznaczeniu strony postępowanie wskazywanie nazwiska syndyka masy upadłości, ale jedynie wskazywanie jego funkcji.