Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Gorlicach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2017 roku w Gorlicach

sprawy z powództwa (...) SA we W.

przeciwko A. F.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  kosztami procesu obciąża stronę powodową.

SSR Joanna Zaryczny

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

G. (...)

UZASADNIENIE

do wyroku Sądu Rejonowego w Gorlicach

z dnia 10.01.2017r.

do sygn. akt I C 454/15 upr.

o zapłatę

Strona powodowa (...) SA we W. wystąpiła z pozwem nadanym dnia 01.06.2015r., skierowanym przeciwko A. F. domagając się zasądzenia kwoty 590,72zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 01.06.2015r. do dnia zapłaty, a także zasądzenia kosztów procesu, w tym 30,00zł opłaty od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, innych kosztów 0,30zł (opłata manipulacyjna dla dostawcy usług płatności).

Roszczenie zostało wywiedzione z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych nr (...), zawartej w dniu 10.09.2012r. pomiędzy pozwanym oraz (...) SA V. (...). Umowa ubezpieczenia dotyczyła pojazdu mechanicznego marki V. (...) nr rej. (...). Pozwany, pomimo wywiązania się przez ubezpieczyciela z obowiązku wręczenia polisy i udzielenia ochrony ubezpieczeniowej, nie uiścił składki za okres objęcia ubezpieczeniem. Ubezpieczyciel wezwał pozwanego do zapłaty składki zakreślając termin 7 dni na jej uiszczenie. Zakreślony termin upłynął bezskutecznie. Strona powodowa nabyła wierzytelność w stosunku do powoda na podstawie umowy cesji z dnia 01.04.2015r. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się składka w wysokości 438,00zł oraz skapitalizowane odsetki w kwocie 152,72zł za okres od 25.09.2012r. do 31.05.2015r. (k.16)

Pozwany A. F. wniósł sprzeciw (k.5) od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym 24.06.2015r. sygn. (...)przez Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny (k.4). Zaprezentował stanowisko zmierzające do oddalenia powództwa. W sprzeciwie pozwany przyznał, że posiadał zawarte z (...) SA obowiązkowe ubezpieczenie OC na samochód marki V. (...) nr rej. (...). Podał, że w dniu 11.07.2012r. zbył przedmiotowy pojazd i poinformował o tym pozwanego. Argumentował dalej, że pierwsza informacja o składce została wysłana w dniu 10.09.2012r. z ewidentnym naruszeniem art.28 ust.1a ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczyciel powinien zastosować przepisy art.32 ust.4 ustawy. W piśmie z dnia 24.08.2016r. (k.63) dodał, że żona wielokrotnie informowała agenta w Agencji (...) przy ul. (...) w G. o sprzedaży samochodu. Agent D. R. zapewniał, że wszystkie formalności zostały dopełnione i dokumentację przesłał do centrali. W ocenie pozwanego zostali wprowadzeni w błąd przez agenta.

Odnosząc się do stanowiska pozwanego zawartego w sprzeciwie strona powodowa (k.52) podniosła, że pozwany nie wykazał, by poinformował ubezpieczyciela na piśmie o zbyciu pojazdu, a taki obowiązek ciąży na właścicielu na podstawie art.32 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. W konsekwencji ponosi odpowiedzialność za zapłatę składki. Wskazał, że nie ponosi odpowiedzialności za błędy agenta ubezpieczeniowego, zaś zgłoszone przez pozwanego wnioski dowodowe dotyczące słuchania świadków są bezzasadne, wobec obowiązku powiadomienia zakładu ubezpieczeń na piśmie o zbyciu pojazdu (k.70).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. F. był właścicielem samochodu osobowego marki V. (...) nr rej. (...). Samochód został ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) SA V. (...). Nie jest znana data nawiązania stosunku ubezpieczeniowego pomiędzy pozwanym a ubezpieczycielem.

(okoliczność bezsporna)

Sprawami związanymi z ubezpieczeniami i opłatami zajmowała się małżonka pozwanego D. F.. Wszelkie sprawy z ubezpieczeniami załatwiała w biurze ubezpieczyciela w G. Agencja (...) przy ul. (...). Jest tam 2 agentów, w tym D. R..

Od około wiosny 2012r. samochód marki V. (...) nr rej. (...) nie był eksploatowany. Stał na podwórzu posesji pozwanego. Właściciel zamierzał go zezłomować. Samochód nie był wystawiony na sprzedaż. W lipcu 2012r., kiedy pozwany zajęty był pracami polowymi – zwoził siano – na posesję podjechał nieznany mu wcześniej D. J. i zaoferował nabycie samochodu.

Pozwany i nabywca spisali w dniu 11.07.2012r. umowę kupna sprzedaży samochodu marki V. (...) nr rej. (...) za cenę w kwocie 700,00zł. Samochód został wydany nabywcy. Nabywca zobowiązał się załatwić formalności w urzędach związane z nabyciem pojazdu. Pozwany nie miał wówczas świadomości i wiedzy, że ciąży na nim obowiązek zawiadomienia ubezpieczyciela pojazdu o zbyciu oraz wyrejestrowania go w ewidencji pojazdów. Nie zajmował się wówczas tymi sprawami, ponieważ był okres żniw i prac polowych. Uważał, że umowa ubezpieczenia wygasa ze zbyciem pojazdu, a nabywca zawiera kolejna umowę.

(dowód: kopia umowy kupna sprzedaży z dnia 11.07.2012r. – k.7/2, zeznania świadka D. F. – protokół rozprawy z dnia 10.01.2017r. od k.00:11:56 k.72/2, zeznania pozwanego protokół rozprawy z dnia 10.01.2017r. od 00:31:07 k.72/2)

Na skutek braku wypowiedzenia umowy w terminie ustawowym (nie później niż 1 dzień przed upływem okresu na jaki umowa została zawarta), doszło do wznowienia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pomiędzy pozwanym i (...) SA dotyczącej samochodu marki V. (...) nr rej. (...). Okres ubezpieczenia z poprzedniej umowy upływał z dniem 25.06.2012r. Dopiero w dniu 10.09.2012r. ubezpieczyciel wystawił polisę (...) na skutek wznowienia umowy ubezpieczenia na okres od 26.06.2012r. do 25.06.2013r. ze składką w kwocie 438,00zł płatną do dnia 24.09.2012r.

(dowód: polisa nr (...) z dnia 10.09.2012r. – k.21, potwierdzenie zawarcia obowiązkowego OC z dnia 10.09.2012r. – k.22)

Po otrzymaniu polisy z potwierdzeniem wznowienia umowy i wezwania do zapłaty, małżonka pozwanego D. F. udała się do biura ubezpieczyciela, by wyjaśnić tę sytuację. Przekazała wówczas informację o sprzedaży samochodu i kopię umowy. Wtedy też dowiedziała się, że samochód nie został wyrejestrowany i w ewidencji nadal figuruje na pozwanego. Pracownik biura zrobił kopie dokumentów, twierdził, że wysyła dokumenty do centrali biura i polecił, by wstrzymać się z zapłatą składki. Od tego czasu pozwany nie otrzymał innych pism, jak dopiero zawiadomienia i wezwania od strony powodowej po cesji wierzytelności.

(dowód: zeznania świadka D. F. – protokół rozprawy z dnia 10.01.2017r. od k.00:11:56 k.72/2, zeznania pozwanego protokół rozprawy z dnia 10.01.2017r. od 00:31:07 k.72/2)

W dniu 01.04.2015r. (...) SA w W. jako zbywca i strona powodowa jako nabywca zawarli umowę sprzedaży wierzytelności. Przedmiotem umowy cesji była także wierzytelność (...) SA względem pozwanego z tytułu umowy ubezpieczenia OC wznowionego polisą z dnia 10.09.2012r. W §2 pkt 6 umowy strony zastrzegły, że w przypadku zaistnienia po stronie nabywcy potrzeby uzyskania od zbywcy dokumentów stwierdzających wysokość i istnienie wierzytelności zbywca zobowiązał się ją udostępnić lub przekazać nabywcy.

(dowód: umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 01.04.2015r. – k.26-33, dane na płytce CD – k.54)

W piśmie z dnia 01.06.2015r. strona powodowa poinformowała pozwanego o nabyciu wierzytelności od InterRisk wynikającej z umowy ubezpieczenia i wezwała do zapłaty na łączną kwotę 590,88zł z zastrzeżeniem naliczania dalszych odsetek ustawowych.

(dowód: informacja o przelewie z dnia 01.06.2015r. i wezwanie do zapłaty – k.23, 24)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedstawionych przez strony dokumentów, których wiarygodność i autentyczność nie zostały przez strony podważone, nie wzbudziły także podejrzeń Sądu.

Sąd oddalił wniosek strony powodowej o zobowiązanie (...) SA do przedłożenia polisy oraz oświadczenia, że wierzytelność w stosunku do pozwanego była przedmiotem umowy cesji. Strona powodowa nie wykazała, by sama powyższych dokumentów uzyskać nie mogła, zaś możność do pozyskania takiej dokumentacji wynika wprost z §2 pkt 6 umowy cesji.

Sąd oddalił wniosek pozwanego o przesłuchania świadka D. R. oraz zobowiązanie agenta do dostarczenia całej dokumentacji ubezpieczenia, w tym pism i wezwań do zapłaty składek polisy, faksów i innych dokumentów mogących potwierdzić wypowiedzenie umowy ubezpieczenia. Pozwany nie wykazał, że sam tych dokumentów uzyskać nie mógł. Nadto z zeznań D. F. wynikało, iż formalności związane z przesyłaniem dokumentacji do centrali i informowaniem o zbyciu pojazdu miały miejsce dopiero po otrzymaniu polisy z dnia 10.09.2012r., nie zaś bezpośrednio po zbyciu samochodu lub przed upływem okresu ubezpieczenia. Wezwanie do świadka D. R. zostało awizowane. Biorąc pod uwagę fikcję doręczenia oraz okoliczności jak wyżej Sąd nie nakładał na świadka grzywny i pominął dowód z jego zeznań.

Zeznania świadka D. F. (protokół rozprawy z dnia 10.01.2017r. od k.00:11:56 k.72/2) oraz zeznania pozwanego (protokół rozprawy z dnia 10.01.2017r. od 00:31:07 k.72/2) były w ocenie Sądu szczere i wiarygodne. Świadek jako małżonka pozwanego zajmowała się formalnościami związanymi z opłacaniem składek oraz wyjaśniała okoliczności po otrzymaniu wezwania. Pozwany zaś opisał okoliczności związane ze sprzedażą samochodu. Pozwany podał, że leczy się na padaczkę i depresję, lecz nie miało to w ocenie Sądu wpływu na jego zdolność postrzegania w dacie zawierania umowy oraz podczas stawiennictwa przed sądem.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa dochodziła należności wynikającej z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wznowionej pomiędzy ubezpieczycielem (...) SA a pozwanym na podstawie polisy z dnia 10.09.2012r., obejmującej okres od 26.06.2012r. do 25.06.2013r., którą nabyła na podstawie umowy cesji z dnia 01.04.2015r.

Bezsporna były pomiędzy stronami okoliczności dotyczące posiadania przez pozwanego samochodu marki V. (...) nr rej. (...) oraz jego ubezpieczenia w (...) SA w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Nie zostało także zakwestionowane, że w dniu 11.07.2012r. pozwany zbył pojazd, zaś umowa ubezpieczenia za okres od 26.06.2012r. do 25.06.2013r., została wznowiona dopiero na podstawie polisy z dnia 10.09.2012r. Nie była także kwestionowana wysokość dochodzonej wierzytelności w postaci kwoty składki 438,00zł odraz odsetek naliczonych do dnia poprzedzającego złożenie pozwu.

Spór dotyczył zaś tego, czy wobec okoliczności zbycia pojazdu i poinformowania pozwanego o wznowieniu ubezpieczenia już po sprzedaży, na pozwanym ciążył obowiązek zapłacenia składki.

W ocenie Sądu obowiązek ten nie powstał, ponieważ profesjonalny podmiot jakim jest towarzystwo ubezpieczeń uchybiło swojemu obowiązkowi poinformowania pozwanego o wznowieniu umowy ubezpieczenia w terminie 14 dni od wznowienia.

Bezsprzecznie w razie przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC, na posiadacza pojazdu przechodzą prawa i obowiązki wynikające z tej umowy, chyba, że nabywca wypowie ją na piśmie (art.31 ust.1 ustawy z dnia 22.05.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Fundusz Gwarancyjnym i Polskim Biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych Dz.U. z 2013r.392 t.j.). Na zasadzie zaś art.32 ustawy posiadacz pojazdu mechanicznego, który przeniósł prawo własności tego pojazdu jest obowiązany do przekazania posiadaczowi, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz do powiadomienia na piśmie zakładu ubezpieczeń w terminie 14 dni od przeniesienia prawa własności pojazdu, o fakcie przeniesienia prawa własności tego pojazdu i o danych posiadacza, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu (ust.1). Posiadacz pojazdu mechanicznego, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu ponosi odpowiedzialność wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki należnej za okres od dnia, w którym nastąpiło przeniesienie na niego prawa własności pojazdu. Posiadacz pojazdu mechanicznego, który przeniósł prawo własności tego pojazdu, ponosi solidarną odpowiedzialność z posiadaczem tego pojazdu, na którego przeniesiono prawo własności, za zapłatę składki należnej zakładowi ubezpieczeń za okres od dnia przeniesienia prawa własności do dnia powiadomienia przez niego zakładu ubezpieczeń (ust.4).

W stanie faktycznym niniejszej sprawy istotnie doszło do zbycia pojazdu. Pozwany o obowiązku poinformowania ubezpieczyciela na piśmie w terminie 14 dni o umowie sprzedaży i danych nabywcy samochodu nie wiedział i w konsekwencji go nie wypełnił. Pozwany nie jest podmiotem profesjonalnym i okoliczność jego niewiedzy jest w ocenie Sądu wiarygodna, tym bardziej, że jak wynika z zeznań jego małżonki, nie wiedzieli także o obowiązku wyrejestrowania samochodu z ewidencji, co uczynili dopiero po wizycie u agentów ubezpieczeniowych. Nadto pozwany podał wiarygodną zdaniem Sądu wersję stanu jego wiedzy, tj., że po sprzedaży umowa ubezpieczenia wygasa i na nabywcy spoczywa obowiązek zawarcia kolejnej umowy.

W ocenie Sądu jednak decydujące i znaczące dla niniejszej sprawy jest spojrzenie nie tyle na obowiązki ubezpieczającego – pozwanego jako laika, lecz na obowiązki podmiotu profesjonalnego jakim jest ubezpieczyciel.

Bezspornym jest, że umowa ubezpieczenia stwierdzona polisą z dnia 10.09.2012r. nie była zawierana po raz pierwszy, lecz na zasadzie wznowienia. Zaś taka zasada kontynuacji umowy nakłada na ubezpieczyciela obowiązki wyartykułowane w art.28 ust.1-1b ustawy, tj.: jeżeli posiadacz pojazdu nie później niż na 1 dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, ze została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy (ust.1). W takim przypadku zakład jest obowiązany potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia (ust.1a). Nie później niż 14 dni przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, zakład ubezpieczeń jest obowiązany do wysłania ubezpieczającemu informacji o ubezpieczeniu na kolejny okres ubezpieczenia (ust.1b).

Pozwany podniósł, że ubezpieczyciel nie wywiązał się z powyższych obowiązków. Strona powodowa nie wykazała, by powyższemu obowiązkowi informacyjnemu cedent wierzytelności uczynił zadość. Brak dokumentu, z którego wynikałoby przypomnienie pozwanemu na 14 dni przed upływem okresu ubezpieczenia, zatem na początku czerwca 2012r., że w razie braku wypowiedzenia, dojdzie do kontynuacji umowy na kolejne 12 miesięcy. Gdyby zaś pozwany taką informacją dysponował, z pewnością dopilnowałby też tej okoliczności przy okazji zbycia pojazdu. Pozwany i jego małżonka podali, że zawsze dowiadywali się kiedy przychodziły wezwania w biurze agentów.

Ubezpieczyciel uchybił także drugiemu obowiązkowi, tj. potwierdzenia dokumentem ubezpieczenia jego zawarcia w drodze kontynuacji w terminie 14 dni od wznowienia. Z polisy wynika, że wznowienie umowy obejmowało okres od 26.06.2012r. do dnia 25.06.2013r., tymczasem pozwany otrzymał polisę potwierdzającą wznowienie z dnia 10.09.2012r. dopiero we wrześniu 2012r., zatem po około 3 miesiącach. Gdyby zaś informacja ta została przekazana w terminie ustawowym, pozwany lub jego małżonka podjęliby niezwłocznie kroki celem wyjaśnienia okoliczności związanych ze zbyciem pojazdu.

Z powyższego wynika, że owszem pozwany nie dopełnił obowiązku informacyjnego na piśmie, lecz w ocenie Sądu jego uchybienie miało charakter wtórny i wynikło z uchybienia obowiązku przez podmiot profesjonalny, jakim był ubezpieczyciel. Gdyby ubezpieczyciel dopełnił obowiązku informacyjnego, nie powstałby lub zostałby wyjaśniony niezwłocznie obowiązek zapłaty pozwanego.

Niezasadna jest zdaniem Sądu argumentacja strony powodowej, iż ubezpieczyciel nie odpowiadał za działania agenta. Art.97 k.c. stanowi, że osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Nadto art.11 ust.1 ustawy z dnia 22.05.2003r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. 2016 2077 t.j.) stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych odpowiada zakład ubezpieczeń, na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa, z zastrzeżeniem ust. 2. Przepisu art. 429 Kodeksu cywilnego nie stosuje się.

Niezwłocznie po otrzymaniu wezwania małżonka powoda we wrześniu 2012r. poszła wyjaśnić tę okoliczność do biura ubezpieczyciela, gdzie po dostarczeniu umowy zbycia pojazdu, została poinformowana o braku obowiązku zapłaty. O tym, że obowiązek zapłaty jednak jest pozwany dowiedział się dopiero w 2015r., zatem po 3 latach.

Zauważyć również należy, że strona powodowa nie wykazała, aby zaistniała potrzeba udzielania ochrony w zakresie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej pozwanego, tym samym zaś składka, zapłaty której domaga się strona powodowa byłaby nienależna i roszczenie może zostać zakwalifikowane jako niezgodne z zasadami współżycia społecznego (art.5 k.c.) (tak wyrok SO w Sieradzu z dnia 27.08.2014r. I Ca 249/14 orzeczenia.sieradz.so.gov.pl).

Reasumując, zdaniem Sądu żądanie zapłaty ze strony powodowej jest nieuzasadnione, ponieważ obowiązek zapłaty pozwanego nie powstałby, gdyby profesjonalny podmiot, jakim jest ubezpieczyciel dopełnił swoich obowiązków. Z tych przyczyn przy zastosowaniu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych jak wyżej, powództwo zostało oddalone.

Strona powodowa była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika ustanowionego z wyboru, uiściła opłatę od pozwu 30,00zł. Pozwany działał osobiście. Na zasadzie art.98 k.p.c. Sąd kosztami procesu obciążył stronę powodową.

SSR Joanna Zaryczny

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

G. (...)