Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący : SSA Krystyna Golinowska ( spr .)

Sędziowie : SA Dorota Ochalska - Gola

SO del. Jacek Świerczyński

Protokolant: stażysta Iga Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2017 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa K. B.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł.

o uchylenie uchwały i o stwierdzenie nieważności uchwały

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 17 marca 2016 r. sygn. akt I C 1117/15

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz radcy prawnego T. W. prowadzącego Kancelarię Radcy Prawnego w Ł. kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć i 20/100) złotych brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 614/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 lipca 2015 r. powódka K. B. wniosła o uchylenie uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. nr (...) z dnia 23 września 2014 r. wprowadzającej miesięczną opłatę na kolejną wymianę dźwigów osobowych wraz ze zmianą jej wysokości z 6,28 zł/os. na 0,24 zł/m ² – wobec nieuchylenia tej uchwały przez Walne Zgromadzenie w dniu 29 maja 2015 r.

W piśmie procesowym z dnia 12 listopada 2015 r. powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika sprecyzowała żądanie pozwu wnosząc o uchylenie uchwały nr 5/2015 Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. z dnia 29 maja 2015 r. jako sprzecznej z dobrymi obyczajami i mającej na celu pokrzywdzenie powódki jako członka spółdzielni, alternatywnie o stwierdzenie nieważności uchwały nr 82/2014 Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. z dnia 23 września 2014 r. dotyczącej zmiany wysokości wnoszonego miesięcznie odpisu na fundusz remontowy dźwigów z 6,28 zł/osobę na 0,24 zł/m ² względnie ustalenie, że uchwała ta jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił powództwo (pkt 1.), przyznał ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz radcy prawnego T. W. prowadzącego Kancelarię Radcy Prawnego w Ł. kwotę 221, 40 zł brutto tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną powódce z urzędu (pkt 2.) i nie obciążył powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej (3.).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło wskutek poczynienia przez Sąd I instancji następujących ustaleń faktycznych.

K. B. jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł..

Organami pozwanej spółdzielni są: Walne Zgromadzenie, Rada Nadzorcza i Zarząd.

Do zakresu działania Rady Nadzorczej należy m.in. uchwalanie regulaminu rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania opłat za lokale oraz uchwalanie wysokości tych opłat, a także opłat dodatkowych (§ 114 statutu).

Zgodnie z § 1 regulaminu rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania wysokości opłat za używanie lokali obowiązującego w pozwanej spółdzielni rozliczanie kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi stanowi podstawę do obciążenia użytkowników lokali m.in. kosztami odpisów na fundusz remontowy oraz eksploatacji i utrzymania dźwigów. Stosownie do § 18 tego regulaminu planowane koszty funduszu remontowego całości zasobów spółdzielni rozliczane są na wszystkie lokale według ich powierzchni (ust. 1). Użytkownik lokalu mieszkalnego wnosi opłatę ustaloną przez Radę Nadzorczą miesięcznie według stawki na m ² powierzchni użytkowej lokalu, a w nieruchomościach obejmujących budynki wysokie także opłatę miesięczną na poczet remontu dźwigów według stawki na m ² powierzchni użytkowej lokalu, z wyjątkiem lokali na parterze (ust. 2).

W pozwanej spółdzielni obowiązuje również regulamin funduszu remontowego, zgodnie z którym stawki odpisów na fundusz remontowy określane są w planie rzeczowo-finansowym na dany rok, zaś zmiana wysokości stawki zatwierdzana jest przez Radę Nadzorczą. Użytkownik lokalu mieszkalnego wnosi opłaty ustalane przez Radę Nadzorczą miesięcznie według stawki kwotowej na m ² powierzchni użytkowej lokalu, a w nieruchomościach posiadających dźwigi także opłatę na poczet remontu dźwigów według stawki kwotowej na m ² powierzchni użytkowej lokalu (§ 3 ust. 2 i 4).

W dniu 23 września 2014 r. odbyło się posiedzenie Rady Nadzorczej pozwanej spółdzielni, na którym podjęto wiele uchwał, w tym uchwałę nr 80/2014, mocą której wprowadzono zmianę § 18 ust. 2 „Regulaminu rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania wysokości opłat za używanie lokali”.

Według nowego brzmienia tych postanowień regulaminu użytkownik lokalu wnosi opłatę ustaloną przez Radę Nadzorczą miesięcznie według stawki na m ² powierzchni użytkowej lokalu, a w nieruchomościach obejmujących budynki wysokie także opłatę miesięczną na poczet remontu dźwigów według stawki na m ² powierzchni użytkowej lokalu.

Na tym posiedzeniu podjęta została również uchwała nr 81/2014, którą zmieniono § 3 ust. 4 „Regulaminu funduszu remontowego” wprowadzając zasadę, że użytkownik lokalu mieszkalnego wnosi opłaty ustalone przez Radę Nadzorczą miesięcznie według stawki kwotowej na m ² powierzchni użytkowej lokalu, a w nieruchomościach posiadających dźwigi także opłatę na poczet remontu dźwigów według stawki kwotowej na m ² powierzchni użytkowej lokalu.

Na posiedzeniu w dniu 23 września 2014 r. Rada Nadzorcza pozwanej spółdzielni zajmowała się również sprawą zmiany opłaty dotyczącej odpisu na fundusz remontowy dźwigów. Po dyskusji w tej sprawie podjęta została uchwała nr 82/2014, w której zmieniono, z dniem 1 stycznia 2015 r,. wysokość wnoszonego miesięcznego odpisu na fundusz remontowy dźwigów z 6,28 zł/osobę na 0,24 zł/m ².

Pismem z dnia 25 września 2014 r. K. B. została poinformowana, że w związku z planowanym rozpoczęciem w 2015 r. procesu modernizacji wind oraz mającym nastąpić w niedalekiej przyszłości zniesieniem obowiązku meldunkowego, a co za tym idzie brakiem informacji o miejscu zamieszkania w dowodach tożsamości, Rada Nadzorcza na wniosek Zarządu, uchwałą nr 82/2014 z dnia 23 września 2014 r. wprowadziła z dniem 1 stycznia 2015 r. w miejsce dotychczasowej liczonej od osoby, nową opłatę wnoszoną miesięcznie na poczet remontów dźwigów w wysokości 0,24 zł/m ² powierzchni lokalu mieszkalnego położonego w wieżowcach z wyjątkiem parterów.

K. B. wniosła odwołanie od uchwały Rady Nadzorczej nr (...), domagając się jej uchylenia i podnosząc, że to nie powierzchnie mieszkania użytkują dźwigi osobowe a mieszkańcy, dlatego też mieszkańcy spółdzielni nie mogą być zmuszani do pokrywania kosztów, których nie powodują (kosztów użytkowania dźwigów przez kilkuosobową rodzinę zamieszkałą w danym lokalu bez względu na jego powierzchnię).

Powódka zażądała również ponownego rozpatrzenia sprawy dotyczącej odpisu na fundusz remontowy związany z dźwigami osobowymi.

Powyższe odwołanie K. B. od uchwały Rady Nadzorczej nr (...) rozpatrywane było na Walnym Zgromadzeniu Członków Spółdzielni w dniu 29 maja 2015 r.

Po dyskusji przewodniczący Zgromadzenia poddał pod głosowanie uchwałę nr 5/2015 następującej treści:

§ 1

Na podstawie § 103 pkt 9 Statutu Walne Zgromadzenie SM (...) uchyla uchwałę Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 23 września 2014 roku dotyczącą zmiany wysokości wnoszonego miesięcznie odpisu na fundusz remontowy dźwigów z 6,28 zł/os. na 0,24 zł/m ².

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 października 2015 roku.

§ 3

Niniejsza uchwała Walnego Zgromadzenia Członków SM Sympatyczna jest w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym ostateczna”.

Za uchwałą tej treści głosowało 25 członków, przeciw – 35 członków, uczestniczących w głosowaniu było 61 osób. W wyniku głosowania uchwała RN nr 82/2014 nie została uchylona.

W piśmie z dnia 2 lipca 2015 r. zarząd pozwanej spółdzielni poinformował powódkę, że Walne Zgromadzenie nie przychyliło się do jej stanowiska związanego z wniesionym odwołaniem od uchwały Rady Nadzorczej nr (...) i nie uchyliło tej uchwały. Poinformowano również powódkę, że wobec niepodjęcia uchwały, nie można mówić w tym przypadku o możliwości jej zaskarżenia do sądu.

Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe powódki zgłoszone w piśmie procesowym z dnia 11 stycznia 2016 r., w szczególności wnioski o przesłuchanie świadków, uznając że dotyczyły okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przechodząc do oceny prawnej zgłoszonego roszczenia Sąd I instancji wskazał, że w myśl art. 42 Prawa spółdzielczego uchwały walnego zgromadzenia obowiązują wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkie jej organy (§ 1). Uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna (§ 2), uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu (§ 3). Natomiast zgodnie z § 4 art. 42 Prawa spółdzielczego każdy członek spółdzielni lub zarząd może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały.

W przedmiotowej sprawie żądanie pozwu, po sprecyzowaniu, dotyczyło uchylenia uchwały nr 5/2015 walnego zgromadzenia z dnia 29 maja 2015 r. z uwagi na jej sprzeczność z dobrymi obyczajami oraz jako mającej na celu pokrzywdzenie powódki jako członka spółdzielni.

W pierwszej kolejności Sąd meriti uznał, że przedmiotowe powództwo zostało wniesione z zachowaniem ustawowego terminu z art. 42 § 3 Prawa spółdzielczego, czyli 6 tygodni od daty walnego zgromadzenia, na którym powódka była obecna. Wprawdzie pierwotnie żądanie pozwu obejmowało żądanie uchylenia uchwały nr 82/2014 rady nadzorczej z dnia 23 września 2014 r., jednakże już wtedy powódka wskazywała, iż żąda uchylenia powyższej uchwały rady nadzorczej wobec jej nieuchylenia przez walne zgromadzenie w dniu 29 maja 2015 r., po wyczerpaniu procedury odwołania od uchwały w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym. W toku procesu zaś powódka ostatecznie w sposób prawidłowy sformułowała żądanie pozwu. Sąd Okręgowy zwrócił również uwagę, że pierwotny sposób sformułowania pozwu, wywołany był błędną informacją udzieloną powódce przez zarząd spółdzielni, że na walnym zgromadzeniu w dniu 29 maja 2015 r. nie została podjęta uchwała w sprawie złożonego przez nią odwołania, która mogłaby być przedmiotem zaskarżenia.

W przedmiotowej sprawie w związku z procedowaniem nad odwołaniem wniesionym przez powódkę od uchwały rady nadzorczej – zgodnie z postanowieniami ustawy Prawo spółdzielcze oraz statutu pozwanej – walne zgromadzenie członków pozwanej spółdzielni w dniu 29 maja 2015 r. podjęło uchwałę (nr 5/2015), w której nie uchylono zaskarżonej przez powódkę uchwały rady nadzorczej z dnia 23 września 2014 r. nr (...). W ocenie Sądu meriti, w realiach rozpoznawanej sprawy, nie ma żadnych przesłanek do stwierdzenia, że kontrolowana uchwała nr 5/2015 walnego zgromadzenia jest sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godzi w interesy spółdzielni albo ma na celu pokrzywdzenie jej członka.

Dalej Sąd I instancji stwierdził, że w pozwanej spółdzielni do zakresu działania rady nadzorczej należy m.in. uchwalanie regulaminu rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania wysokości opłat za lokale oraz opłat dodatkowych - § 114 ust. 1 pkt 12 statutu. Poza sporem pozostaje, że w pozwanej spółdzielni uchwalone zostały dwa akty wewnętrzne: regulamin rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania wysokości opłat za używanie lokali oraz regulamin funduszu remontowego. Pierwszy z tych aktów reguluje zasady rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i stanowi podstawę do obciążenia użytkowników lokali m.in. kosztami odpisów na fundusz remontowy oraz eksploatacji i utrzymania dźwigów. W drugim zaś – uregulowano m.in. zasady planowania funduszu remontowego. W treści obu przewidziano, że wysokość opłat obciążających użytkownika lokalu mieszkalnego określa rada nadzorcza.

Działając w granicach tych regulaminów oraz § 114 ust. 1 pkt 12 statutu rada nadzorcza pozwanej podjęła w dniu 23 września 2014 r. uchwałę nr 80/2014, którą wprowadzono zmiany do § 18 ust. 2 regulaminu rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania wysokości opłat za używanie lokali polegającą na tym, że od 1 stycznia 2015 r. użytkownik lokalu mieszkalnego wnosić ma miesięczną opłatę według stawki za m ² powierzchni użytkowej lokalu, także na poczet remontu dźwigów w nieruchomościach obejmujących budynki wysokie, z wyjątkiem lokali na parterze. Analogiczne zmiany wprowadzono do regulaminu funduszu remontowego uchwałą nr 81/2014, wprowadzając w § 3 ust. 4 zasadę ponoszenia przez użytkownika lokalu mieszkalnego miesięcznej opłaty na poczet remontu dźwigów według stawki kwotowej na m ² powierzchni użytkowej lokalu. Oznacza to, że nowe zasady ponoszenia, od dnia 1 stycznia 2015 r., kosztów związanych z remontem dźwigów określiły dwie powyższe uchwały rady nadzorczej, zmieniając stosowne postanowienia obu regulaminów i wprowadzając jako zasadę opłatę na poczet remontów dźwigów według stawki kwotowej liczonej jednak od m ² powierzchni użytkowej lokalu, a nie jak dotychczas od osoby w lokalu.

Sąd Okręgowy podkreślił, że żadnej ze wspomnianych uchwał rady nadzorczej powódka nie zaskarżyła w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym. Nie wykazano też, aby uchwały te były przedmiotem odwołania złożonego przez jakiegokolwiek innego członka pozwanej spółdzielni, a zatem należy przyjąć, iż są one ostateczne i skutecznie wprowadziły wyżej wskazane zmiany w zasadach ustalania miesięcznych opłat na remont dźwigów.

Powódka natomiast wniosła odwołanie od uchwały rady nadzorczej nr (...), która w istocie ma charakter techniczny, gdyż jedynie ustala wysokość opłaty na fundusz remontowy dźwigów, z uwzględnieniem nowych zasad, wprowadzonych uchwałami nr 80/2014 i 81/2014, czyli wprowadzając zmianę wysokości wnoszonego miesięcznie odpisu na fundusz remontowy dźwigów z kwoty 6,28 zł za osobę na kwotę odpowiadającą iloczynowi 0,24 zł i metrów kwadratowych powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy żądanie uchylenia powyższej uchwały podlegało oddaleniu, gdyż zaskarżona uchwała nie jest sprzeczna ze statutem pozwanej, ani dobrymi obyczajami, nie godzi też w interesy spółdzielni i nie ma na celu pokrzywdzenia jej członka.

Następnie Sąd I instancji wskazał, że alternatywnie powódka wniosła o stwierdzenie nieważności uchwały nr 82/2014. Podstawę prawną takiego żądania stanowi przepis art. 58 k.c., zgodnie z którym czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, jak również czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest nieważna (§ 1 i 2 art. 58 k.c.)

Analizując powyższą podstawę prawną żądania, Sąd meriti nie znalazł żadnych podstaw do stwierdzenia, że skarżona uchwała rady nadzorczej jest sprzeczna z ustawą. Zauważył, że również strona powodowa nie wskazywała zresztą, z jakimi przepisami ustawy Prawo spółdzielcze lub jakiejkolwiek innej ustawy skarżona uchwała miałaby być sprzeczna. Powódka nie zdołała także dowieść, aby zaskarżona uchwała była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Samo powołanie się na takie naruszenie jest niewystarczające, niezbędne jest wykazanie, jakie konkretnie zasady współżycia społecznego zostały naruszone działaniem organu pozwanej spółdzielni.

Sąd Okręgowy dodatkowo zaznaczył, że choć ustalenie wysokości opłaty na fundusz remontowy dźwigów uzależnionej od metrażu mieszkania, może być dla powódki oraz innych członków spółdzielni zajmujących jednoosobowo stosunkowo duże lokale mieszkalne, mniej korzystne niż opłata ustalana od osoby, to nie oznacza to automatycznie, że taka decyzja spółdzielni jest sprzeczna z prawem czy narusza zasady współżycia społecznego.

Dalej Sąd I instancji stwierdził, że z uwagi na substrat zaskarżenia, w przedmiotowej sprawie powódka nie może podważać zasadności ustalenia opłaty na fundusz remontowy dźwigów uzależnionej od powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego, a do tego zdaje się sprowadzać cała argumentacja pozwu i późniejszych pism procesowych. Skarżona uchwała określa jedynie wysokość opłaty na fundusz remontowy dźwigów, natomiast nie określa zasad ustalania takiej opłaty. Te zasady – jak wskazano wyżej – określone zostały innymi uchwałami, od których powódka nie składała odwołania w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym i których nie skarżyła również w drodze powództwa cywilnego. W sprawie niniejszej przedmiotem oceny mogła być zatem wyłącznie zasadność wysokości opłaty na fundusz dźwigów, a nie zasada (sposób) ustalania jej wysokości. W zakresie zaś wysokości tej opłaty powództwo nie zawiera żadnych argumentów przemawiających za uznaniem jej za sprzeczną z prawem czy zasadami współżycia społecznego. W tych warunkach żądanie stwierdzenia nieważności uchwały rady nadzorczej nr (...) z dnia 23 września 2014 r. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Okręgowy uzasadnił treścią art. 102 k.p.c. i biorąc pod uwagę trudną sytuację finansową i życiową powódki nie obciążył powódki kosztami procesu na rzecz strony pozwanej.

W apelacji od powyższego wyroku powódka, zaskarżając go w części oddalającej powództwo, zarzuciła mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania, których uchybienie miało istotny wpływ na

wynik sprawy, to jest:

a) art. 227 w zw. z art. 217 § 2 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych strony powodowej zgłoszonych w piśmie z dnia 11 stycznia 2016 r. o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków A. K., A. P. i K. W. oraz o zobowiązanie pozwanej do przedstawienia planów finansowych związanych z realizacją inwestycji polegającej na wymianie wind, ze wskazaniem środków z jakich gromadzone będą fundusze na realizację tej inwestycji, w sytuacji gdy okoliczności, które miały być przedmiotem dowodzenia za pomocą powyższych dowodów były istotne dla rozstrzygnięcia, ponieważ dotyczyły informacji udzielanych członkom pozwanej spółdzielni w przedmiocie nowych inwestycji dotyczących dźwigów i środków ich finansowania, a także skutków ekonomicznych dla pozwanej związanych z utrzymaniem dźwigów,

b) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez dowolną i fragmentaryczną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że:

- powódka nie wykazała, że uchwała rady nadzorczej nr (...) oraz uchwała walnego zgromadzenia nr (...) są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz postanowieniami statutu spółdzielni (...), pomimo oddalenia wniosków dowodowych powódki zmierzających do wykazania skutku uchwalenia przedmiotowej uchwały w postaci pokrzywdzenia członków spółdzielni zamieszkujących samotnie, a w konsekwencji jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego,

- pominięcie przy ocenie zgromadzonego materiału dowodowego treści statutu pozwanej spółdzielni, zwłaszcza § 103 pkt 17, który stanowi, że kwestia dokonywania inwestycji przez spółdzielnię należy do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia, zatem uchwała nr 5/2015 walnego zgromadzenia jest sprzeczna z postanowieniami statutu, gdyż wymiana wind nie może być uznana za remont w rozumieniu art. 3 pkt 8 Prawa budowlanego i stanowi nowa inwestycję,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest:

a) art. 42 § 3 Prawa spółdzielczego poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że brak jest przesłanek do stwierdzenia, iż uchwała walnego zgromadzenia nr (...) jest sprzeczna z postanowieniami statutu oraz dobrymi obyczajami i ma na celu pokrzywdzenie powódki, podczas gdy:

- sposób podjęcia powyższej uchwały naruszył zasady współżycia społecznego/dobre obyczaje poprzez poddawanie pod głosowanie uchwał w sposób uniemożliwiający przeciętnemu członkowi spółdzielni odczytanie znaczenia podejmowanej uchwały,

- nieuchylenie przez walne zgromadzenie uchwały rady nadzorczej nr (...) narusza § 103 pkt 17 statutu spółdzielni, gdyż skarżona uchwała rady nadzorczej traktowała o materii nowych inwestycji i wymagała uchwały walnego zgromadzenia,

b) niezastosowanie art. 65 § 1 k.c. poprzez zaniechanie analizy § 103 pkt 17 statutu spółdzielni skutkujące przyjęciem, że wymiana wind stanowi remont w rozumieniu art. 3 pkt 8 Prawa budowlanego,

c) art. 58 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że brak jest przesłanek do stwierdzenia, iż uchwała rady nadzorczej nr (...) dotycząca zmiany wysokości wnoszonego miesięcznego odpisu na fundusz remontowy dźwigów z 6, 28 zł/osobę na 0,24 zł/m ² jest sprzeczna z § 103 pkt 17 statutu spółdzielni i zasadami współżycia społecznego,

d) art. 5 k.c. przez jego niezastosowanie i brak stwierdzenia, że uchwała Rady Nadzorczej z dnia 23 września 2014 r. nr (...) dotycząca zmiany wysokości wnoszonego miesięcznego odpisu na fundusz remontowy dźwigów z 6,28 zł/osobę na 0, 24 zł/ m ² stanowi przejaw działania świadczący o nadużycia prawa podmiotowego przez pozwaną spółdzielnię wskutek wykonywania swojego prawa w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, utożsamionymi z ochroną osób ubogich, samotnie utrzymujących duże lokale znajdujące się w zasobach pozwanej spółdzielni.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez uwzględnienie powództwa w całości i uchylenie uchwały walnego zgromadzenia pozwanej spółdzielni nr (...) z dnia 29 maja 2015 r. jako sprzecznej z dobrymi obyczajami i mającej na celu pokrzywdzenie jej członka ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwały rady nadzorczej pozwanej spółdzielni nr (...) z dnia 23 września 2014 r. dotyczącej zmiany wysokości wnoszonego odpisu na fundusz remontowy, względnie ustalenie, że powyższa uchwała rady nadzorczej jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Na podstawie art. 380 k.p.c. apelująca wniosła o rozpoznanie przez Sąd drugiej instancji postanowienia o oddaleniu wniosków dowodowych zgłoszonych przez nią w postępowaniu przed Sądem Okręgowym, wnosząc jednocześnie o przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego przez dopuszczenie dowodu z zeznań trzech świadków na okoliczność informacji udzielanych członkom spółdzielni (...) w przedmiocie nowych inwestycji dotyczących dźwigów oraz środków ich finansowania, a także o zobowiązanie pozwanej do przedstawienia planów finansowych związanych z realizacją tej inwestycji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Odnosząc się do zarzutów wywiedzionej przez powódkę apelacji w pierwszej kolejności zauważyć należy, że żądaniem pozwu objęta została uchwała walnego zgromadzenia pozwanej spółdzielni nr (...) z dnia 29 maja 2015 r. o odmowie uchylenia uchwały rady nadzorczej nr (...) z dnia 23 września 2014 r. w przedmiocie zmiany wysokości wnoszonego miesięcznie odpisu na fundusz remontowy dźwigów. Istota zarzutów podniesionych przez skarżącą dotyczyła jednak nie ustalenia stawki 0, 24 zł/m ², lecz odstąpienia od dotychczasowej zasady określania wysokości opłaty za użytkowanie dźwigów od liczby osób zajmujących lokal. Bezsporna pozostaje bowiem okoliczność, że do końca 2014 r. użytkownicy lokali znajdujących się w zasobach pozwanej spółdzielni nieruchomościach posiadających windy (poza lokalami położonymi na parterze) zobowiązani byli do wnoszenia miesięcznych opłat na poczet remontu dźwigów według stawki kwotowej za każdą osobę zamieszkującą w lokalu. Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi mocą uchwał podjętych w dniu 23 września 2014 r. przez radę nadzorczą pozwanej spółdzielni, począwszy od 1 stycznia 2015 r. wspomniana opłata jest naliczana za użytkowanie dźwigów według stawki kwotowej na metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu. Rzecz jednak w tym, co pomija apelująca, że powyższy sposób finansowania użytkowania dźwigów wynika ze zmienionych postanowień obowiązującego w spółdzielni (...) regulaminu rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania opłat za używanie lokali, mocą uchwały nr 80/2014, oraz regulaminu funduszu remontowego, mocą uchwały nr 81/2014. Obie powyższe uchwały zostały podjęte na podstawie § 114 ust. 1 pkt 12 statutu spółdzielni (protokół z posiedzenia rady nadzorczej odbytego w dniu 23 września 2014 r. w zakresie uchwał nr 80/2014 i 81/2014 k. 100 – 101). Z kolei zaskarżona przez powódkę uchwała nr 82/2014 rady nadzorczej podjęta została na podstawie zmienionych uprzednimi uchwałami postanowień wspomnianych regulaminów i określiła stawkę odpisu na fundusz remontowy dźwigów na kwotę 0, 24 zł/m ², przy uwzględnieniu nowego sposobu ponoszenia opłaty z tego tytułu, polegającego na zastąpieniu dotychczasowej stawki za osobę zamieszkałą w lokalu stawką za metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu. Trafnie zatem Sąd Okręgowy określił charakter kwestionowanej uchwały jako techniczny. Z niekwestionowanych ustaleń faktycznych poczynionych w rozpoznawanej sprawie wynika bowiem, że objęta pozwem uchwała miała charakter wykonawczy w stosunku do poprzedzających ją uchwał nr 80/2014 i 81/2014 w przedmiocie zmiany postanowień regulaminów dotyczących zasad ponoszenia opłat eksploatacyjnych i remontowych.

W tak zarysowanym sporze, brak jest podstaw do podzielenia podniesionych w apelacji zarzutów obrazy prawa procesowego oraz wniosku o przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego. Poza sygnalizowaną przez skarżącą kwestią niesłuszności i krzywdzącego charakteru wprowadzonych zmian, zarzuty w tym zakresie zmierzają do wykazania, że spółdzielnia planuje wymianę dźwigów, a więc ich całkowitą modernizację, co wykracza - zdaniem apelującej – poza pojęcie remontu, lecz jest równoznaczne z nowym zadaniem inwestycyjnym. Dalej powódka argumentowała, że wprowadzenie nowego, wygodnego sposobu naliczania stawek za korzystanie z wind miało na celu rozpoczęcie procesu zbierania środków finansowych na powyższą inwestycję, lecz zgodnie z § 103 pkt 17 statutu spółdzielni wymagało uchwały walnego zgromadzenia. Dla uzasadnienia zaprezentowanego stanowiska odwołała się do treści art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1997 r. Prawo budowlane, definiującego pojęcie remontu, zgodnie z którym remontem jest „wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym”. Remont nie może zatem polegać na budowie, w tym na odbudowie, rozbudowie, czy nadbudowie istniejącego obiektu (art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego). Ustawodawca wyodrębnił także spośród robót budowlanych przebudowę, odwołując się do jej skutku w postaci zmiany niektórych parametrów użytkowych lub technicznych obiektu (art. 3 pkt 7a Prawa budowlanego). Dostrzec należy, że przywołane unormowanie dotyczy procesu budowlanego i ma na celu odróżnienie czynności z zakresu bieżącej konserwacji od remontu. Pojęcie remontu jest zatem szerokie, gdyż obejmuje prace prowadzące do stworzenia nowej substancji budowlanej, w przeciwieństwie do bieżącej konserwacji. Taka sytuacja niewątpliwie będzie miała miejsce w wypadku wymiany dźwigów, która z uwagi na proces zużycia technicznego, jest konieczna co pewien czas. Pomijając różnice pojęciowe, trudno zatem przypisać wymianie wind charakter nowej inwestycji, skoro urządzenia takie w tzw. budynkach wysokich są użytkowane. Wreszcie z żadnej uchwały podjętej w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym nie wynika, że w pozwanej spółdzielni został utworzony odrębny fundusz, którego przeznaczenie miałoby dotyczyć wymiany dźwigów osobowych, lecz postanowiono jedynie o zmianie regulaminu między innymi funduszu remontowego w zakresie sposobu naliczania opłaty z osób na metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu. Podkreślenia przy tym wymaga, że z przyczyn wyżej wskazanych, zagadnienie powyższe nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia. W tych warunkach brak jest podstaw do uznania, że postanowienie Sądu Okręgowego w przedmiocie oddalenia wniosków dowodowych zgłoszonych przez powódkę stanowiło naruszenie art. 227 w zw. z art. 217 § 2 k.p.c. Zgodnie z pierwszym z powołanych przepisów przedmiotem dowodu są wyłącznie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 w zw. z art. 232 k.p.c. jest z kolei częściowo niezrozumiały, bowiem sprowadza się do twierdzenia, że przy ocenie materiału dowodowego Sąd I instancji nie uwzględnił dowodów, których nie przeprowadził. Decydujące dla oceny tak sformułowanego zarzutu jest zatem ustalenie, czy oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez powódkę było prawidłowe. Biorąc pod uwagę wcześniejsze rozważania uznać zaś należało, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się żadnych uchybień procesowych.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia prawa materialnego stwierdzić należy, że powódka, wskazując na sprzeczność zaskarżonej uchwały z zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami i statutem spółdzielni odnosiła się do sposobu rozliczania kosztów użytkowania dźwigów, a nie konkretnej stawki ustalonej za metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu w treści uchwały rady nadzorczej nr (...). Zauważyć zaś należy, że nawet w razie wyeliminowania powyższej uchwały z obrotu prawnego, z uwagi na treść aktualnie obowiązujących w pozwanej spółdzielni regulaminów: rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i ustalania opłat za używanie lokali (§ 18) oraz funduszu remontowego (§ 3 ust. 4), cel przedmiotowego powództwa nie zostałby osiągnięty. W myśl postanowień tych regulaminów ustalonych mocą uchwał nr 80/2014 i nr (...) podjętych przez radę nadzorczą w dniu 23 września 2014 r., które nie zostały zaskarżone przez żadnego z członków spółdzielni (...), obecnie organy pozwanej spółdzielni nie mogą określić i pobierać opłat na fundusz remontowy dźwigów według stawki kwotowej za osobę zamieszkałą w lokalu. Byłoby to bowiem sprzeczne z obowiązującymi wszystkich członków spółdzielni postanowieniami wspomnianych regulaminów (art. 42 § 1 Prawa spółdzielczego).

W tych warunkach przyjąć należy, że w istocie powódka nie posiada interesu prawnego w zaskarżeniu przedmiotowej uchwały, ponieważ w celu osiągnięcia zamierzonego celu niezbędne było zakwestionowanie we właściwym trybie podjętych w dniu 23 września 2014 r. uchwał rady nadzorczej nr (...) i (...) wprowadzających zmiany w regulaminach w zakresie zasad pobierania opłat eksploatacyjnych i na fundusz remontowy. Gdyby hipotetycznie założyć, że zostałyby one uchylone, skarżona uchwała nr 82/2014 stałaby się bezprzedmiotowa, gdyż nie istniałaby podstawa ustalenia stawek opłat za użytkowanie wind liczonych za metr kwadratowy powierzchni użytkowej lokalu. Z tego względu nie jest konieczne szczegółowe ustosunkowanie się do sformułowanego przez apelującą zarzutu nadużycia prawa podmiotowego przez pozwaną spółdzielnię wskutek wykonywania swojego prawa w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Nie można jednak nie dostrzec, że powódka nie wskazała, jaka konkretnie zasada współżycia społecznego została naruszona na skutek podjęcia przedmiotowej uchwały. Trudno bowiem mówić o przyjętej w społeczeństwie zasadzie ochrony osób ubogich, samotnie utrzymujących duże lokale. Nie sposób również odeprzeć argumentacji strony pozwanej, że także w przypadku lokali położonych w zasobach mieszkaniowych gminy ustawodawca przyjął zasadę ustalania obciążających właściciela wydatków związanych z jego utrzymaniem, proporcjonalnie do powierzchni użytkowej lokalu. Do katalogu takich wydatków zaliczył zaś między innymi koszty utrzymania pomieszczeń wspólnego użytkowania, wind, anteny zbiorczej, domofonu oraz zieleni (art. 2 pkt 8 a ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego - tj. Dz.U z 2016 r., poz. 1610). Trudno zatem przyjąć, że ustawodawca wprowadzając z dniem 1 stycznia 2007 r. (art. 1 pkt 1 ustawy z 15 grudnia 2006 r. o zmianie powyższej ustawy - Dz.U. Nr 249, poz. 1833) identyczne rozwiązanie jak zastosowane od 1 stycznia 2015 r. przez pozwaną spółdzielnię naruszył zasady współżycia społecznego, zwłaszcza, że powyższa normatywna zasada przyjęta została w ustawie regulującej zasady i formy ochrony praw lokatorów.

Odnosząc się na zakończenie powyższych rozważań do zarzutu naruszenia art.

42 § 3 Prawa spółdzielczego między innymi poprzez pominięcie faktu, że sposób podjęcia uchwały walnego zgromadzenia nr (...) naruszył zasady współżycia społecznego/dobre obyczaje poprzez poddawanie pod głosowanie uchwał w sposób uniemożliwiający przeciętnemu członkowi spółdzielni odczytanie znaczenia podejmowanej uchwały, podzielić należy stanowisko Sądu Okręgowego, który dostrzegł, że sposób procedowania przez walne zgromadzenie pozwanej spółdzielni wywołuje wątpliwości co do wyniku załatwienia odwołania wniesionego przez członka spółdzielni od uchwały rady nadzorczej. Poddawanie pod głosowanie uchwały o uchyleniu zaskarżonej uchwały rady nadzorczej, przy braku wymaganej większości głosów, prowadzi do niepodjęcia uchwały tej treści. Co więcej taki sposób procedowania posłużył zarządowi pozwanej spółdzielni do sprzecznego z prawem pouczenia K. B. o braku możliwości zaskarżenia takiej uchwały, co wynika wprost z treści skierowanego do powódki pisma z dnia 2 lipca 2015 r. (k. 12). Na dezaprobatę zasługuje przyjęcie takiego sposobu procedowania, który prowadzi do braku substratu zaskarżenia, czemu wyraz dał zarząd spółdzielni w treści powołanego wyżej pisma.

Powyższe zastrzeżenia nie dają jednak podstaw do uwzględnienia apelacji. Po pierwsze, Sąd I instancji mimo dostrzeżenia powyższego uchybienia prawidłowo dopuścił skuteczność wniesienia powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia nr (...) i rozpoznał je merytorycznie. Z drugiej strony kwestia ewentualnych uchybień ze strony organów pozwanej spółdzielni w zakresie informowania jej członków o podjętych uchwałach rady nadzorczej nie może uzasadniać orzekania co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, gdyż prowadziłoby to do naruszenia fundamentalnej zasady procesowej określonej w art. 321 § 1 k.p.c. W rozpoznawanej sprawie nie ma zaś wątpliwości, że przedmiotem żądania nie była objęta ani uchwała 80/2014, ani uchwała 81/2014 rady nadzorczej pozwanej spółdzielni.

Z tych wszystkich względów, w ocenie Sądu Apelacyjnego, niezasadne okazały się również zarzuty obrazy prawa materialnego, zaś zaskarżony wyrok odpowiada prawu, co skutkowało oddaleniem apelacji.

Z uwagi na brak wniosku strony pozwanej jako wygrywającej proces reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego brak było podstaw do orzekania w tym przedmiocie.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego opłat z urzędu (Dz.U. z 2015 r., poz. 1805), przy uwzględnieniu stawki minimalnej powiększonej o VAT.