Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2013 r. w Lublinie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawczyni A. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu

z dnia 16 lipca 2013 r. sygn. akt VI U 451/13

oddala apelację.

III AUa 965/13

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją z dnia 12 marca 2013 roku odmówił A. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku, ponieważ wnioskodawczyni nie udowodniła świadczenia pracy w warunkach szczególnych, a przedstawione świadectwa pracy w takich warunkach zawierają błędy formalne.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Radomiu wniosła wnioskodawczyni A. K. podnosząc, że pracowała w warunkach szczególnych w okresie od 14 sierpnia 1973 roku do 19 lutego 1981 roku w Zakładach (...) w P. na stanowisku zestawiacza mieszanek przy produkcji klejów kauczukowych oraz od 20 lutego 1981 roku do 30 czerwca 1992 roku w Zakładach (...) w K. na stanowisku kontrolera jakości, a zatem posiada niezbędny, bo ponad 15 letni staż pracy w takich warunkach, co uprawnia ją do uzyskania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Sąd Okręgowy w Radomiu wyrokiem z dnia 16 lipca 2013 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że A. K., urodzona (...), w dniu 12 lutego 2013 roku złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury, przekładając na tę okoliczność stosowne dokumenty. Organ rentowy uznał za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 28 lat 1 miesiąc i 29 dni, stwierdzając jednocześnie, że wnioskodawczyni nie udowodniła na ten dzień wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie zaliczył do prac w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 14 sierpnia 1973 roku do 19 lutego 1981 roku w Zakładach (...) w P. na stanowisku zestawiacza mieszanek przy produkcji klejów kauczukowych oraz od 20 lutego 1981 roku do 30 czerwca 1992 roku w Zakładach (...) w K. na stanowisku kontrolera jakości.

Wnioskodawczyni pracowała w Zakładach (...) w P. jako zestawiacz mieszanek i roztworów na wydziale PG przy produkcji kleju. Do jej obowiązków należało załadowywanie mieszalników kauczukiem syntetycznym i naturalnym, żywicą epoksydową oraz wypełniaczami. Razem z drugą pracownicą ładowały w ciągu dnia od 4 do 8 ton tych sypkich substancji. W mieszalnikach był już rozpuszczalnik, który razem ze wsypywanymi składnikami automatycznie był mieszany od 8 do 16 godzin. W tym czasie wnioskodawczyni załadowywała następny mieszalnik, których było 14, albo brała udział w rozładunku kleju. Klej ładowany był do beczek 100 litrowych. Za pomocą lejka przelewała klej do beczki i naklejała etykietki z informacjami. Brała dodatek za prace szkodliwą. Pracowała po 8 godzin dziennie na jedna zmianę. Otrzymała świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

W Zakładach (...) w K. wnioskodawczyni była zatrudniona na stanowisku kontrolera jakości. W zakładzie tym produkowano kondensatory do radioodbiorników, telewizorów. Były one wykonywane z tworzywa ceramicznego. Następnie powlekało się je srebrem, wypalano w piecu o odpowiedniej temperaturze, płukano i powlekano. W zakładzie istniały 3 wydziały produkcyjne. Wydział gdzie produkowano tworzywo ceramiczne, wydział gdzie produkowano kondensatory i trzeci gdzie robiono kondensatory płytkowe. Kontrolerzy jakości pracowali na wszystkich tych trzech wydziałach. Wnioskodawczyni głównie pracowała w laboratorium chemicznym, gdzie sprawdzała wszystkie materiały chemiczne potrzebne do produkcji kondensatorów. Badała tam tworzywa ceramiczne, pastę srebrową sprawdzając zawartość srebra w paście, rozpuszczalniki, aceton, trójchloroetylen, benzynę, spirytus jego czystość, zapach. W laboratorium szkodliwe były środki do mycia płytek ceramicznych, narzędzi, używano tam różnych rozpuszczalników, naczynia myto w chromianie. Jeżeli pracowała na wydziałach to najczęściej tam gdzie robiono kondensatory płytkowe czyli na wydziale P2 i P3. Na hali pracowało tam około 50 osób. Na wydziale P 2 pracował formierz, wypalacz , rozciągacz, na wydziale P3 monter podzespołów, lakiernik, monter kondensatorów bezkońcówkowych. Wykonywano tam srebrzenie, wypalanie i lutowanie kondensatorów. Pieców do wypalania było 5. Pracownicy srebrzyli płytki na sitodruku. Płytki ceramiczne układano na szablonie, pastą srebrną za pomocą packi smarowano płytki, potem wkładano je do pieca. Były tam stanowiska, gdzie wkładano płytki w cynę, płukano w płynie a potem sprawdzano trwałość srebrzenia. Na innych stanowiskach zajmowano się lutowaniem płytek. Jak coś wychodziło źle, to kontrolerzy jakości w tym i wnioskodawczyni musieli sami to sprawdzić. Przeprowadzali próby dotyczące poprawności wyprodukowanych kondensatorów. Wtedy sami srebrzyli płytkę i badali jej wytrzymałość pod kątem przyczepności warstw srebrzonych do powierzchni płytki. Płytki należało wtedy wysuszyć, wypalić w piecu, umyć w trójchloroetylenie aby odtłuścić. Wnioskodawczyni otrzymywała dodatek za pracę szkodliwą. Miała kontakt ze szkodliwymi oparami z rozpuszczalników, pasty srebrowej. Płytki były płukane w chloroetylenie. Zakład wydał jej świadectwo pracy w warunkach szczególnych jako kontrolerowi jakości.

Sąd Okręgowy orzekł, że warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku przepisami § 3 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.). jest spełnienie przed dniem 1 stycznia 1999 r. przesłanki ubezpieczeniowego wynoszącego dla kobiet 20 lat, w tym 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Poza sporem w sprawie niniejszej pozostaje, że wnioskodawczyni osiągnęła wiek 55 lat i udowodniła wymagany 25 letni okres zatrudnienia oraz to, że nie przystąpiła do funduszu emerytalnego. Sprawą sporną jest natomiast ustalenie, czy wnioskodawczyni wykonywała prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Odnośnie spornego okresu pracy w Zakładach (...), wnioskodawczyni przedstawiła świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym podano, że w tym okresie pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych na stanowisku zestawiacza mieszanek i roztworów przy produkcji klejów kauczukowych wymienionym w wykazie A, dział IV poz. 18 pkt 2 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac zaliczanych do warunków szczególnych. W tym świadectwie nie powołano się na Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w ocenie Sądu Okręgowego pozwala uznać ten okres zatrudnienia wnioskodawczyni do pracy w warunkach szczególnych, co stanowi 7 lat, 6 miesięcy i 5 dni. W tym okresie istotnie wnioskodawczyni pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy przy produkcji klejów, co potwierdził świadek T. G. mistrz produkcji i jej przełożony, opisując dokładnie czynności jakie wykonywała na stanowisku zestawiacza mieszanek i roztworów. Sąd dał wiarę tym zeznaniom, ponieważ są zgodne zarówno z wyjaśnieniami wnioskodawczyni jak i z dokumentami zgromadzonymi w aktach osobowych. Stanowisko jakie zajmowała mieści się w pojęciu prac związanych z produkcją klejów, wymienionych w Wykazie A, dział IV, poz. 18 stanowiącym załącznik do w/w Rozporządzenia.

Odnośnie spornego okresu pracy w Zakładach (...) w K. wnioskodawczyni przedstawiła świadectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym podano, że w tym okresie pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych na stanowisku kontrolera jakości - wykonując prace w laboratorium chemicznym w bezpośrednim kontakcie z oparami chemicznymi przy badaniach laboratoryjnych - wymienionym w wykazie A, dział V poz. 11 pkt 68 / zarabiacz tworzyw ceramiki elektrotechnicznej / i 69 / zestawiacz surowców i mieszanek / wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1983r. w sprawie prac zaliczanych do warunków szczególnych. Powołano się też na wykaz A dział V poz. 11 stanowiący załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zdaniem Sądu Okręgowego, brak jest podstaw do uznania, że wnioskodawczyni w tym okresie wykonywała prace w warunkach szczególnych wymienione w wykazie jako załączniku do Rozporządzenia Rady Ministrów.

Zakłady (...) w K. podlegały pod Ministerstwo Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego a nie pod Ministerstwo Budownictwa. Należy więc stanowisko wnioskodawczyni odnieść do prac wymienionych jako prace szczególne w wykazie A, dział III, poz. 67-90 / prace różne w hutnictwie i przemyśle metalowym / Rozporządzenia RM cytowanego powyżej. W dziale tym wymienione są między innymi prace dotyczące metalizowania, lutowania, obsługi stanowisk ogniowych, które można by odnieść do prac wykonywanych w Zakładzie (...). Na hali produkcyjnej wydziałach P1 i P3 na pewno były takie stanowiska pracy, co wynika z zeznań świadków D. M. i Z. P.. Stanowisko kontroler jakości jakie zajmowała wnioskodawczyni jest wymienione w wykazie A, dział XIV, poz. 24 - kontrola jakości produkcji na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Koniecznym warunkiem zaliczenia pracy na tym stanowisku do prac w warunkach szczególnych jest to, aby kontrola była wykonywana stale i bezpośrednio na wydziale produkcyjnym. Natomiast wnioskodawczyni głównie prace kontrolne wykonywała w laboratorium. Świadek D. M. stwierdziła, że wnioskodawczyni głównie pracowała w laboratorium zaś świadek Z. P., że pół na pół ale z większą przewagą w laboratorium. Sama wnioskodawczyni przyznała, że 60 % czasu pracy spędzała w laboratorium. Również w świadectwie pracy w warunkach szczególnych zaznaczono, że pracę wykonywała w laboratorium chemicznym. W oparciu o te dowody, którym Sąd dał wiarę, ponieważ są spójne, obiektywne Sąd przyjął, że wnioskodawczyni stale w pełnym wymiarze czasu pracy nie wykonywała kontroli jakości produkcji bezpośrednio na wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie do Rozporządzenia RM.

Sąd Okręgowy orzekł, że nawet gdyby przyjąć iż do wnioskodawczyni można stosować dział V tego wykazu (prace w budownictwie i przemyśle budowlanym) to wnioskodawczyni nie pracowała na stanowiskach wymienionych w świadectwie pracy w warunkach szczególnych tj. zarabiacza tworzyw ceramiki elektrotechnicznej oraz zestawiacza surowców i mieszanek. Jeżeli takie stanowiska na wydziale produkcyjnym były to jako kontroler jakości sprawowała nad nimi kontrolę, ale nie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, ponieważ ponad 60 % czasu pracy pracowała w laboratorium chemicznym.

W ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawczyni nie udowodniła wymaganego piętnastoletniego okresu pracy w warunkach szczególnych i nie spełniła przesłanek uprawniających do nabycia prawa do emerytury w wieku wcześniejszym określonych w wyżej wymienionych przepisach .

Od tego wyroku apelację wniosła wnioskodawczyni A. K. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucała naruszenie art.233 kpc poprzez nieuwzględnienie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia tj. faktu, ze praca wykonywana przez nią w Zakładach (...) w K. jako kontroler jakości i laborant była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy, w warunkach szczególnych, identycznych jak osób pracujących na hali produkcyjnej pod wypływem takich samych czynników szkodliwych i zagrożeń dla zdrowia i życia, w bezpośrednim kontakcie z oparami chemicznymi, wysokimi temperaturami itp.

Wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury i zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanej sprzeczności w ustaleniach faktycznych ani naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego. Ustalony stan faktyczny jest bezsporny, co przyznała sama skarżąca w uzasadnieniu apelacji. Zakres obowiązków wnioskodawczyni poza pracą wykonywaną w warunkach szczególnych wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43), czyli pracą kontrolera jakości obejmowało głównie wykonywanie badań nad produktem w laboratorium. Podnoszona okoliczność, że wnioskodawczyni przez większość wymiaru czasu pracy faktycznie przebywała przy produkcji nie została potwierdzona, a wręcz przeciwnie stanowisko zajmowane przez nią wymagało czynności niezwiązanych bezpośrednio z nadzorem nad procesem produkcji, a raczej nad gotowym wyrobem. Zgodnie z powołanymi przez Sąd Okręgowy przepisami tylko zatrudnienie i wykonywanie pracy w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach enumeratywnie wymienionych w powołanym powyżej wykazie rodzi uprawnienia do uzyskania prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Przepis § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) jednoznacznie stanowi, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Wnioskodawczyni wykonywała inne prace, nie objęte stosownym wykazem stanowiącym załącznik do rozporządzenia, ponieważ nie sprawowała w pełnym wymiarze nadzoru nad procesem produkcyjnym, ani nad pracownikami zatrudnionymi w na stanowiskach wymienionych jako prace w warunkach szczególnych. Podkreślić należy, że o uprawnieniach pracownika do emerytury na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu decyduje łączne spełnienie określonych w nim przesłanek, a nie przekonanie pracownika o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi, nie przekraczając granic zakreślonych w art.233 § 1 KPC. Wywody apelacji sprowadzając się do podważenia oceny dowodów dokonanej przez Sąd Okręgowy i stanowią polemikę z prawidłowymi ustaleniami tego Sądu. Sąd Okręgowy wyczerpująco w uzasadnieniu wypowiedział się, co do powodów, dla których odmówił uznania spornego okresu za pracę w warunkach szczególnych i Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do uznania, że przy tej ocenie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów i naruszony został przepis art.233 § 2 KPC. Przepis ten zawiera nakaz - nie doznający wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. m. in. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1996 r., III CKN 8/96 - OSNC 1997, nr 3, poz. 30) Wyraz tej oceny Sądu Okręgowego znalazł się w motywach wyroku, a zatem uzasadnienie zaskarżonego wyroku w pełni odpowiada wymogom art. 328 § 2 KPC.

Sąd Apelacyjny w całej rozciągłości podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i wnioskowania prawnicze zawarte w motywach zaskarżonego wyroku. W tej sytuacji nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 roku II UKN 61/97 – OSNAPiUS 1998/3/104, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 roku I PKN 339/98 – OSNAPiUS 1998/24/776). Podnieść należy dodatkowo, że skarżąca argumentami przytoczonymi w apelacji w żaden sposób nie podważyła zasadności stanowiska Sądu pierwszej instancji. Apelacja zawiera bowiem jedynie własną ocenę faktów odmienną od przyjętej przez Sąd Okręgowy i interpretację definicji pracy w warunkach szczególnych jako każdej pracy wykonywanej w warunkach szkodliwych dla zdrowia, czego potwierdzeniem miałby być wykaz stanowisk pracy w Zakładach (...), z którego wynika, ze nawet stanowisko pracy sprzątaczki na hali i hydraulika i robotnika magazynowego były uznawane jako stanowiska pracy w warunkach szczególnych i podaniem odpowiedniej pozycji wykazu A. Należy zgodzić się z wnioskodawczynią, że wykonywana przez nią była wykonywana w warunkach szkodliwych dla zdrowia, jednakże ta okoliczność nie przesądza o uznaniu takiej pracy za wykonywaną w warunkach szczególnych określonych w wykazie A stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok w pełni odpowiada przepisom prawa, dlatego apelacja nie może być uwzględniona.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 KPC orzekł, jak w sentencji.