Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 09 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Elżbieta Majewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Alina Darul

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 09 lutego 2017 r. w Koninie

sprawy H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania H. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 28 listopada 2016r. znak: (...)

O d d a l a odwołanie.

SSO Elżbieta Majewska

Sygn. akt III U 3 / 17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 listopada 2016 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. przyznał H. K. emeryturę od dnia 01.11.2016 r. tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek. Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Podstawa obliczenia emerytury uległa pomniejszeniu o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości przed obliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Emerytura stanowi wartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia , które ustalono na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego i wyniosła 1332,27 zł. Jednocześnie organ rentowy stwierdził w decyzji, że emerytura obliczona zgodnie z art. 26 ustawy okazała się świadczeniem mniej w związku z powyższym wypłata tej emerytury nie została podjęta, a ZUS kontynuuje wypłatę wcześniej przyznanej emerytury.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się H. K. wnosząc odwołanie. W odwołaniu ubezpieczona nie zgadzała się potrąceniem z podstawy obliczenia emerytury sumy kwot pobranych emerytur uznając, że jest to dla niej krzywdzące. Odwołująca podniosła, że wystąpiła do ZUS z wnioskiem o przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym w dniu (...) jednak Zakład odmówił tego prawa z powodu braku wymaganego wieku. Jednocześnie organ rentowy nie pouczył jej o konieczności złożenia ponownego wniosku o emeryturę z chwilą gdy osiągnie pełny wiek emerytalny. Z takim wnioskiem wystąpiła dopiero w dniu 14.11.2016 r. , ale wówczas z podstawy obliczenia emerytury potrącono wcześniej pobrane emerytury. Odwołująca domagała się przyjęcia za datę wniosku o emeryturę dzień (...) to jest pierwszego wniosku o emeryturę i wówczas nie było podstaw do potrącenia pobranych emerytur.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że wysokość świadczenia została ustalona w sposób prawidłowy , a pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury zostało dokonane zgodnie z treścią art. 25 ust. 1 b ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd ustalił i zważył co następuje :

H. K., ur. (...), złożyła w dniu 24.09.2008 r. wniosek w organie rentowym o przyznanie prawa do emerytury. Po rozpatrzeniu tego wniosku ZUS II Oddział w P. przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia (...) tj. od osiągnięcia wieku, na podstawie art. 29 i art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Do ustalenia wysokości podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek ubezpieczonego z 10 lat kalendarzowych od 01.01.1989 r. do 31.12.1998 r., a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 59,98 % i został pomnożony przez kwotę bazową w wysokości 2275,37 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 23 lata i 5 miesięcy okresów składkowych oraz 7 lat i 9 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość świadczenia wyniosła wówczas 1035,64 zł i podlegała corocznie waloryzacji.

W dniu (...) H. K. wystąpiła z wnioskiem do ZUS o przyznanie emerytury według nowych zasad z systemu zreformowanego w związku z ukończeniem 60 lat. Decyzją z dnia 8.11.2013 r. pozwany odmówił odwołującej przyznania emerytury bowiem wnioskodawczyni nie osiągnęła wieku emerytalnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 24 ust. 1 a ustawy emerytalnej wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie od 1.10.1953 r. do 31.12.1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i 4 miesiące. Jednocześnie organ rentowy zaznaczył, że wymagany wiek emerytalny ubezpieczona osiągnie (...)

Powyższa decyzja jest prawomocna , a wnioskodawczyni nie wniosła od niej odwołania do Sądu, o czym była pouczona.

H. K. po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego tj. po dniu (...) nie składała ponownego wniosku o emeryturę. Wniosek taki złożyła dopiero w dniu 14.11.2016 r. i powołała się na dokumenty dołączone już wcześniej do wniosku o emeryturę. Organ rentowy przyjął, że odwołująca osiągnęła powszechny wiek emerytalny z dniem (...) średnie dalsze trwanie życia w dniu osiągnięcia tego wieku wyniosło 228,4 miesiące. Kwota zwaloryzowanego kapitału ustalona została w wysokości 410.175,65 zł, a kwota zwaloryzowanych składek 16.173,41 zł. Natomiast łączna kwota pobranych wcześniej przez odwołującą emerytur wyniosła 122.059,64 zł. Ustalając wysokość podstawy obliczenia emerytury sumę kwot składek zaewidencjonowanych na koncie i zwaloryzowanego kapitału (16.173,41 zł + 410.175,65 zł) pomniejszono o sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek i składki na ubezpieczenie zdrowotne tj. o kwotę 122.059,64 zł , a następnie podzielono przez średnie dalsze trwanie życia wynoszące 228,40 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 1332,27 zł i była niższa od emerytury dotychczas pobieranej przez odwołującą. Z uwagi na powyższe pozwany nie podjął wypłaty emerytury przyznanej zaskarżoną decyzją.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych.

W przedmiotowej sprawie nie było sporne , że H. K. spełniła przesłanki określone w art. 24 ustawy emerytalnej do nabycia prawa do emerytury bowiem osiągnęła wiek emerytalny określony w art. 24 ust. 1 a pkt 5 czyli 60 lat i 4 miesiące. Sporna natomiast była wysokość przyznanego świadczenia , a w szczególności fakt pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury o sumę kwot pobranych emerytur.

Zgodnie z treścią art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887 j.t.)

podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W świetle przepisu art. 25 ust. 1b jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela , podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przepis art. 25 ust. 1 b został dodany ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2012.637) i wszedł w życie z dniem 01.01.2013 r. Znajduje więc zastosowanie do obliczania emerytur nabytych na podstawie art. 24 ustawy po dniu 01 stycznia 2013 r.

Zauważyć należy , iż zmiany w systemie emerytalnym wprowadzone ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw wprowadziły istotne zmiany dotyczące wieku uprawiającego do emerytury dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., różnicując je w zależności od daty urodzenia. Regulacja ta budziła i budzi wiele zastrzeżeń właśnie z uwagi na zróżnicowanie uprawnień dla ubezpieczonych tylko ze względu na datę urodzenia. Jednakże Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 7 maja 2014 r. K 43/12 uznał wprowadzone zmiany za zgodne między innymi z art. 2, 32 i 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W obszernym uzasadnieniu Trybunał uzasadnił swoje stanowisko wskazując, że celem nowego systemu emerytalnego było stworzenie mechanizmu gromadzenia środków finansowych łagodzących w przyszłości zwiększone wydatki związane z postępującym procesem starzenia się ludności, przy ograniczeniu roli państwa. Trybunał w wielu orzeczeniach stwierdzał, że przeprowadzona reforma systemu ubezpieczeń społecznych znajdowała oparcie w wartościach i normach konstytucyjnych, "urzeczywistniając" prawo do zabezpieczenia społecznego w aktualnych warunkach demograficznych i gospodarczych.

Nowelizacja ta jest reakcją na zmieniające się czynniki demograficzne oraz pogłębiający się i permanentny deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na dalszy plan schodzi tu podstawowe dla reformy z 1999 r. dążenie do objęcia powszechnym systemem emerytalnym różnych grup zawodowych, także tych, których świadczenia finansowane są z budżetu państwa. W 1999 r. ustawodawca rozpoczął proces tworzenia jednolitego systemu emerytalnego, między innymi ograniczając tzw. przywileje emerytalne i zrównując wcześniejszy wiek emerytalny niektórych grup zawodowych z powszechnym wiekiem emerytalnym. W ustawie nowelizującej z 2012 r., reagując na nowe zjawiska niewystępujące pod koniec lat dziewięćdziesiątych, wprowadził do systemu emerytalnego dwie istotne zmiany: podniósł wiek emerytalny i przewidział stopniowe zrównywanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz ustanowił emeryturę częściową. Trybunał nie podzielił więc poglądu, że te nowe rozwiązania zmieniają założenia obowiązującego systemu emerytalnego.

W zmiany te wpisuje się regulacja prawna zawarta w art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (zmieniona ustawą z 11.05.2012 r. art. 1 pkt 6b).

W nowym systemie (zdefiniowanych składek), gdzie świadczenie nabywa się za okresy ubezpieczenia, wysokość świadczenia zależy od sumy zaewidencjonowanych składek. Pobranie emerytur na podstawie wskazanych wyżej przepisów oznacza skonsumowanie części kapitału składkowego, w związku z czym od 1 stycznia 2013 r. odlicza się od niego sumę wypłaconych emerytur.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że odwołująca spełniła przesłanki do nabycia prawa do emerytury z chwilą osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego przewidzianego dla jej grupy wiekowej (tj. 60 lat i 4 miesięcy) z dniem (...) Warunkiem jednak nabycia tego prawa jest złożenie wniosku o to świadczenie i dopiero po złożeniu wniosku może powstać obowiązek wypłaty świadczenia, którego wysokość ustala się zgodnie z przepisami obowiązującymi w chwili złożenia wniosku.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 kpc, oddalił odwołanie i orzekł jak w wyroku.

S SO Elżbieta Majewska