Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 02 lutego 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku C. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania C. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 kwietnia 2016 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu C. F. prawo do emerytury od dnia (...) 2016 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonego C. (...) kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 450/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy C. F. prawa do emerytury, z uwagi na brak wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W dniu 13 maja 2016 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł od powyższej decyzji odwołanie, zarzucając organowi rentowemu naruszenie przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1999 roku o emeryturach i rentach przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony legitymował się 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym, w tym okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach, wynoszącym co najmniej 15 lat. Nadto skarżący wniósł o zasadzenie kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Decyzją z dnia 27 stycznia 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy ponownego ustalenia wysokości emerytury, gdyż przedłożone przez niego dokumenty w postaci legitymacji ubezpieczeniowej i zaświadczenia z archiwum nie mają wpływu na prawo do świadczenia.

Na rozprawie w dniu 2 lutego 2017 roku, pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wskazał, iż ubezpieczony pracował jako operator, kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i traktorzysta.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

C. F., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 1 marca 2016 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 w aktach ZUS).

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 25 lat, w tym 1 rok, 2 miesiące i 26 dni w szczególnych warunkach. Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresu zatrudnienia od dnia 4 lipca 1979 roku do 31 sierpnia 1991 roku (...) (...)d (...) w B. (dowód: decyzja z dnia 15 kwietnia 2016 roku k. 31 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie k. 6 akt sprawy).

Do pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres zatrudnienia od 20 lutego 1995 roku do 28 czerwca 1996 roku w (...) B. na stanowisku kierowcy autobusu (dowód: odpowiedź na odwołanie k. 6 akt sprawy).

Wnioskodawca okresie od 4 lipca 1979 roku do 31 sierpnia 1993 roku był zatrudniony w Zakładzie (...), (...) T. i P. w B., gdzie zajmował się wydobywaniem torfu, zbieraniem nakładu torfu przed koparką wielonaczyniową i rozwożeniem go na pola, było to tzw. matowanie pół (dowód: zeznania świadka K. L. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 6:11 do 6:15, zeznania świadka M. D. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 9:30 do 9:55, zeznania świadka M. J. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 13:43 do 14:05, zeznania świadka K. Z. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 16:45 do 17:20, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 20:15 do 20:36).

C. F. był zatrudniony w powyższym Zakładzie na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika, operatora koparko - ładowarki oraz kierowcy samochodu ciężarowego o całkowitej masie powyżej 3,5 tony.

W początkowym okresie zatrudnienia w Zakładzie (...), (...) T. i P. w B. wnioskodawca pracował jako kierowca ciągnika U. (...)0, (...) z przyczepami, którym woził torf na pola. Po ukończeniu kursów na operatora koparko-ładowarki, koparki, spycharki wnioskodawca wykonywał prace jako operator koparko – ładowarki typu Białoruś oraz jako kierowca samochodów ciężarowych o całkowitej masie powyżej 3,5 tony (dowód: zeznania świadka K. L. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 7:21 do 7:34, od 7:50 do 7:53, zeznania świadka M. D.- protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 11:00 do 11:21, zeznania świadka M. J. - protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 14:15 do 14:51, zeznania świadka K. Z. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 17:28 do 17:43, zeznania wnioskodawcy 20:01 do 21:43, legitymacja ubezpieczeniowa k. 34-37 akt sprawy).

Wnioskodawca jako operator koparko-spycharki typu Białoruś spychał, ładował i rozsypywał na polach torf ogrodniczy (dowód: zeznania świadka K. L. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 7:34 do 7:53, zeznania świadka M. J. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 14:56 do 15:05).

Pracując jako kierowca samochodu ciężarowego o całkowitej masie powyżej 3,5 tony jeździł samochodami typu (...), J. (zeznania świadka K. L. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 8:12 do 8:26, zeznania świadka M. D. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 10:40 do 11).

Wnioskodawca w miarę potrzeby zakładu jeździł jako kierowca ciągnika, koparko-spycharki oraz samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony (dowód: zeznania świadka M. D. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 11:35 do 11:44, zeznania świadka M. J. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 15:16 do 15:24, zeznania świadka K. Z. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 17:11 do 17:20).

Skarżący wykonywał prace w pełnym wymiarze czasu pracy, innych czynności niż powyższe nie wykonując (dowód: zeznania świadka K. L. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 7:56 do 7:58, zeznania świadka M. D. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 11:44 do 11:48, zeznania świadka M. J. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 15:24 do 15:39, zeznania świadka K. Z. – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 17:43 do 17:47, od 18:43 do 18:54, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku od 21:44 do 21:49, od 24:01 do 24:08).

Pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo pracy, w którym zaświadczył, że odwołujący od dnia 4 lipca 1979 roku do dnia 31 sierpnia 1993 roku w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował stanowisko traktorzysty, operatora spycharki i koparki, brygadzisty polowego, kierowcy, kierowcy samochodu ciężarowego (dowód: świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 1993 roku k. 9 akt kapitału początkowego).

Pracodawca wystawił odwołującemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym zaświadczył, że w okresie od 4 lipca 1979 roku do 31 sierpnia 1993 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku traktorzysta, operator spycharki wymienionym w wykazie A dział VIII poz. 3 zał. Nr 1 do uchwały nr 24 Zarządu (...) z dnia 14 czerwca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych kółek rolniczych – uprawniających do wzrostu emerytury- renty inwalidzkiej (dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 21 grudnia 2001 roku k. 14 akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887 zez m.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie był członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy we wskazanym zakładzie pracy był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Sporny pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie, a także okresy wykonywania prac na poszczególnych stanowiskach. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 21 grudnia 2001 roku (wynika, że był zatrudniony na stanowisku traktorzysty, operatora spycharki) oraz świadectwa pracy z dnia 31 sierpnia 1993 roku potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie czasu (wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku traktorzysty, operatora spycharki i koparki, brygadzisty i kierowcy). Na rozprawie w dniu 2 lutego 2017 roku pełnomocnik ubezpieczonego wskazał, że wnosi o zaliczenie spornego okresu pracy wnioskodawcy, jako okresu pracy na stanowiskach operator, kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i traktorzysta. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca i w jakich okresach zajmował poszczególne stanowiska nie oznacza, że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowity ponad 3,5 tony, kierowcą ciągnika, operatorem spycharki.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w Zakładzie (...), (...) T. i P. w B. w okresie od 4 lipca 1979 roku do 31 sierpnia 1993 roku, Sąd oparł się na spójnych i wiarygodnych zeznaniach świadków: M. J., M. D., K. L., K. Z. oraz samego wnioskodawcy.

Należy podkreślić, że świadkowie pracowali w spornym okresie razem z wnioskodawcą, a zatem dysponują szczegółową wiedzą na temat codziennych, stałych obowiązków pracowniczych skarżącego. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca cały czas pracował na stanowisku ciągnika rolniczego (jeździł U. z przyczepami do rozwożenia torfu na pola), a po uzyskaniu uprawnień jako kierowca samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony (jeździł (...) i J. przewożąc torf) oraz na stanowisku operatora koparko-spycharki (jeździł typu Białoruś, spychając, ładując i rozsypując torf na polach). Powyższe prace wnioskodawca wykonywał w spornym okresie zamiennie ze względu na to, jakie były potrzeby zakładu. Poza w/w obowiązkami skarżący nie miał innych obowiązków. Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca faktycznie wykonywał w spornym okresie, tj. jest w Zakładzie (...), (...) T. i P. w B. w okresie od 4 lipca 1979 roku do 31 sierpnia 1993 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace zaliczone zgodnie z Wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku do prac w szczególnych warunkach, a mianowicie:

- prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 ( dział VIII pkt 2); - prace kierowców ciągników ( dział VII pkt 3);

- prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych ( dział V, pkt 3).

Po doliczeniu spornego okresu do stażu pracy w szczególnych warunkach uznanego przez organ rentowy wynoszącego 1 rok, 2 miesiące i 26 dni, wnioskodawca wykazał, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez łączny czas przekraczający 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że skarżący spełnił ostatni warunek, od którego ustawodawca uzależnia prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, co nastąpiło z dniem (...) 2016, z tym dniem nabył on prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

Mając na uwadze powyższe o kosztach procesu, Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w T. na rzecz wnioskodawcy C. F. kwotę 360,00 złotych, na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).