Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2016r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada 2016r. w Suwałkach

sprawy E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie

w związku z odwołaniem E. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 23 sierpnia 2016 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że E. K. podlegała od 10 czerwca 2016r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu jako osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem, która zawiesiła swoją działalność gospodarczą.

Sygn. akt III U 464/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 23.08.2016r. stwierdził, że E. K. od 10.06.2016r. podlega ubezpieczeniu emerytalnemu jako osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem.

W uzasadnieniu wskazał, że E. K. w okresie od 01.04.2015r. do 01.05.2016r. była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych, wypadkowego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Od dnia zaś 02.05.2016r. zawiesiła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. W dniu natomiast 10.06.2016r. złożyła w Zakładzie oświadczenie osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie tymczasem z art. 6a ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 121, z późn. zm.) jednym z warunków przystąpienia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem jest, aby osoby chcące przystąpić do tych ubezpieczeń podlegały wcześniej – bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem – przez co najmniej 6 miesięcy ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułów wymienionych w art. 6a ust. 1.

Warunek bezpośredniości, o którym w związku z tym jest mowa, jest spełniony w przypadku złożenia oświadczenia o zamiarze podlegania ubezpieczeniom z tytułu sprawowania opieki w terminie 7 dni, wynikającym z art. 36 ust. 4 powołanej ustawy, od ustania poprzedniego tytułu. Jednakże objęcie ubezpieczeniami nie może nastąpić wcześniej niż od dnia złożenia oświadczenia.

Osoby zaś sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które nie spełniają warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu. Osoby te nie podlegają ubezpieczeniom rentowym, chorobowemu ani wypadkowemu. Oprócz tego osoby, które z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem podlegają wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W odwołaniu od tej decyzji E. K. wniosła o objęcie jej ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym oraz ubezpieczeniom zdrowotnym w związku z zawieszeniem przez nią działalności gospodarczej na podstawie art. 14a ust 1 o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 Nr 173 poz.1807 z późn.zm.) w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Wywodziła, że nigdy – ani podczas przeprowadzania procesu zawieszania działalności, ani później na etapie decyzji (fakt zawieszenia działalności CEIDG) nie spotkała pouczenia o konieczności złożenia stosownego oświadczenia w ZUS w ściśle określonym terminie. Również ulotka informacyjna ZUS (http://www.zus.pl/files/Sprawujesz osobista opieke.pdf) nie wspomina o tym obowiązku, którego niedopełnienie w określonym terminie – zgodnie z zaistniałą sytuacją – miałoby skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami, jakim jest bark ubezpieczenia zdrowotnego.

Z uwagi więc na to, że organ rentowy jako powód nieobjęcia ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym i zdrowotnym podał, że nie dotrzymała terminu 7 dni od zwieszenia działalności gospodarczej do złożenia stosownego oświadczenia do ZUS w dniu 17.06.2016r. wystosowała do ZUS na podstawie art. 58 § 1 kpa wniosek o przywrócenie terminu na złożenie oświadczenia, w związku z wadą polegającą na braku pouczenia podczas procesu zawieszania działalności z tytułu art. 14a ust. 1 ustawy o SDG o konieczności złożenia dokumentów dodatkowych. Nie dostała jednak odpowiedzi na złożony zgodnie z kpa wniosek, za to uzyskała ponownie informację o podtrzymaniu stanowiska ZUS i wskazanie, że w przypadku braku zgody z takim stanowiskiem należy zwrócić się do ZUS z pismem o wydanie decyzji w jej sprawie, co uczyniła wnioskiem z dnia 03.07.2016r., na który odpowiedź otrzymała 26.08.2016r., tj. skarżoną decyzję.

Tymczasem spełniła warunki do objęcia jej obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, o których mowa art. 6a ust. 1 pkt. 1 o systemie ubezpieczeń społecznych, ponieważ prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestała jej prowadzenia (zawiesiła) na podstawie art. 14a ust. 1 d ustawy z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013r., poz. 672, z późn. zm.). Spełniła też warunek wynikający z art. 6a ust. 2 tej ustawy tj. warunek prowadzenia pozarolniczej działalności przez okres co najmniej 6 miesięcy jako uważający się jako spełniony, jeżeli osoby, o których mowa w ust. 1, podlegały z tych tytułów nieprzerwanie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i opłacały składki na te ubezpieczenia. Warunek bezpośredniości został również zachowany i ze względu na fakt podjęcia opieki nad dzieckiem bezpośrednio po dniu zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej.

Wskazała też, że podnoszony przez ZUS w skarżonej decyzji art. 36 ust. 4 ustawy o sus mówi o trybie dokonywania stosownego zgłoszenia, a nie warunku bezpośredniości, o czym mowa w art. 6a ust. 2 ustawy. Wspomniany w decyzji 7 dniowy termin jest terminem instrukcyjnym, a nie materialnym, dlatego jego uchybienie nie powinno powodować utraty prawa, a zgodnie z decyzją ZUS utrata prawa nastąpiła.

Podniosła ponadto, że ustawa o sus w art. 6b wskazuje wprost objecie osób fizycznych sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem jedynie ubezpieczeniem emerytalnym. W przypadku nie spełnienia warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, o których mowa w art. 6a warunki te spełniła.

Uważała również, że wolę ustawodawcy wyrażoną w art. 36b ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który zareagował na istniejącą praktykę w systemie ubezpieczeń społecznych i wprowadził zmianę w ustawie, która została uchwalona w 2015r., a weszła w życie z dn. 19.05.2016r. (Dz. U. z 2015r., poz. 1893) – za fakt dokonania zgłoszenia, o którym mowa w art. 36 ust. 1 uważa się dzień złożenia wniosku o zmianę we wpisie do CEiDG, co uczyniła 02.05.2015r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumenty z zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie należało uznać za uzasadnione.

W sprawie niewątpliwym jest, że odwołująca się prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i z dniem 02.05.2016r. zawiesiła jej wykonywanie na podstawie art. 14a ust 1d ustawy z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015r., poz. 584). Podzielić więc należało argumenty zaprezentowane przez odwołującą się. Wskazać mianowicie należy, że art. 36 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – (o sus) nie ma odniesienia do dyspozycji objęcia ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z racji sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Przepis mianowicie art. 6a ust. 1 pkt. 1 ustawy o sus nie mówi o zgłoszeniu się do ubezpieczeń społecznych osób, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej bądź osób z nimi współpracujących, a właśnie przepis art. 36 ust. 4 ustawy o takich osobach stanowi. Przepis przecież art. 36 ust. 4 ustawy reguluje obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w ust. 2 i 3 tego artykułu 36 ustawy. Oczywiście w niniejszej sprawie pod uwagę wchodzi tylko art. 3 tego artykułu, który dotyczy osób, które rozpoczęły działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących (art. 6 ust. 5 ustawy). Ich właśnie obowiązuje 7 – dniowy termin zgłoszenia się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego. Przepis art. 6a ust. 1 pkt. 1 ustawy nie stanowi natychmiast o takich osobach, a o osobach, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 02.072004r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 584).

Zauważyć trzeba, że przepis ten art. 6a ust. 1 pkt. 1 ustawy dotyczy tylko osób sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem. Zgodnie z przepisem art. 14a ust. 1d ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca niezatrudniający pracowników prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Zgodnie zaś z przepisem art. 14a ust. 5 zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy. W związku więc z takim uregulowaniem nie ma potrzeby zgłaszania do organu rentowego wniosku o objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, gdyż ubezpieczenie te nadal jest kontynuowane. Z mocy też przepisu art. 12 ust. 1 ustawy o sus kontynuowane też jest ubezpieczenie wypadkowe. Zgodnie przecież z tym ostatnim przepisem obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Mając więc to na uwadze zaskarżonej decyzji za prawidłowej uznać nie można było, że odwołująca się od 10.06.2016r. podlegała tylko ubezpieczeniu emerytalnemu. Przecież gdyby przyjąć, że odwołująca się musiała złożyć stosowny wniosek w terminie 7 dni przewidziany w art. 36 ust. 4 ustawy o sus to i analogicznie nie powinna w ogóle podlegać samemu tylko ubezpieczeniu emerytalnemu. Objęcie wszakże samym tym ubezpieczeniem emerytalnym też powinno być poprzedzone wnioskiem złożonym do ZUS w terminie 7 dni. Jednakże z wykazanych wyżej względów przyjąć tak nie można.

Z tych też względów zaskarżoną decyzję na mocy art. 477 ¹⁴§ 2 kpc należało zmienić i ustalić, że E. K. podlegała od 10.06.2016r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu jako osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem, która zawiesiła swoją działalność gospodarczą.

Sąd rozstrzygnął od okresu 10.06.2016r., gdyż od tej daty organ rentowy nieprawidłowo przyjął jakim ubezpieczeniom podlega odwołująca się. Do 09.06.2016r. nie wypowiedział się, jednakże ze względów wskazanych wyżej odwołująca się z mocy prawa podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu.

Sąd nie rozstrzygał również o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż z mocy art. 3 ust. 4a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 1365) odwołująca się jako objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega też z ustawy takiemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli Narodowy Fundusz Zdrowia takiego ubezpieczenia nie uzna, odwołująca się będzie mogła od jego decyzji się odwołać.

PW/ws