Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 01 września 2014 r. złożonym na rozprawie w dniu 8 września 2014 r. w sprawie V RC 237/14 W. D. działając w imieniu syna małoletniego M. D. (1) wniósł o zasądzenie od J. D. alimentów w wysokości po 400 zł miesięcznie /k.49 akt V RC 237/14/.

Sprawa z powództwa W. D. działającego w imieniu syna małoletniego M. D. (1) została zarejestrowana w dniu 09 września 2014 r. pod sygn. akt V RC 660/14.

W sprawie V RC 237/14 Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w dniu 15 września 2014 roku uchylił obowiązek alimentacyjny W. D. w stosunku do syna M. D. (1). Orzeczenie jest prawomocne.

Pismem datowanym na dzień 05 maja 2015 roku przedstawiciel ustawowy powoda zmodyfikował powództwo poprzez żądanie kwoty 900 zł tytułem alimentów, począwszy od stycznia 2014 r. /k.31/.

Pozwana, w odpowiedzi na pozew z dnia 15 marca 2016 r. uznała powództwo do kwoty 600 zł. miesięcznie, zaś w zakresie zaległych alimentów za okres od stycznia 2014 r. do kwietnia 2016 r. do kwoty 500 zł. miesięcznie /k.124/.

Na rozprawie w dniu 08 kwietnia 2016 r. powód, po osiągnięciu pełnoletniości, poparł dotychczasowe stanowisko procesowe, pozwana potrzymała stanowisko zawarte w odpowiedzi na pozew /k.219, 223/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni pozwany M. D. (1) urodził się (...) (k. 6 akt V RC 237/14). Powód pochodzi ze związku małżeńskiego W. D. i J. D. zawartego w dniu 11 czerwca 1994 r.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. akt III C 798/11 orzekł rozwód związku małżeńskiego W. D. i J. D. z winy obu stron. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron M. i M. D. (2) Sąd powierzył obojgu rodzicom z ustaleniem miejsca zamieszkania dzieci przy matce. Kosztami utrzymania małoletniego M. D. (1) Sąd obciążył oboje rodziców ustalając udział ojca na kwotę 600 zł miesięcznie. Również kosztami utrzymania małoletniej M. D. (2) Sąd obciążył oboje rodziców ustalając udział ojca na kwotę 600 zł miesięcznie (k. 7 – 8 akt V RC 237/14).

Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt V Nsm 136/14 tut. Sąd ustalił miejsce zamieszkania małoletniego M. D. (1) w każdorazowym miejscu zamieszkania ojca W. D. (k. 29 akt V RC 237/14).

Powód M. D. (1) ma 18 lat, uczęszcza do 3 klasy technikum. Powód z ojcem zamieszkuje od stycznia 2014 r. W. D. szacuje koszt utrzymania syna na kwotę 2.000 zł. miesięcznie. W poczet powyższej kwoty ojciec powoda wlicza: wydatki na odzież – 300 zł., kieszonkowe – 100 zł., bilet miesięczny – 50 zł., środki czystości i kosmetyki – ok. 100 zł., zakup książek – 40 zł. oraz wyżywienie w wysokości ok. 300-350 zł. Nadto, w poczet kosztów utrzymania syna W. D. wlicza jego udział w miesięcznych kosztach utrzymania mieszkania, które łącznie wynoszą – 525 zł., dodatkowo 75 zł. – prąd oraz 25 zł. – gaz. Powód jest osobą ogólnie zdrową, nie przyjmuje na stałe żadnych leków. Powód chciałby zrobić prawo jazdy, uczęszczać na zajęcia z języka angielskiego, wyjeżdżać na wyjazdy letnie, jak też zakupić nowy sprzęt elektroniczny o wartości 4.300 zł. (w tym do pracy w szkole), czego jednak nie czynił z uwagi na brak środków finansowych. Ponadto, z uwagi na brak środków finansowych ojciec powoda nie opłacił synowi ubezpieczenia w szkole.

Opłaty za telefon powoda uiszcza jego matka, która wspiera syna również w wydatkach związanych z wyjazdami wakacyjnymi (ostatnio matka przekazała synowi na ten cel kwotę 300 zł.). J. D. czasem przekazuje również synowi drobne kwoty, dokonuje zakupu odzieży.

Pozwana J. D. ma 48 lat, z zawodu jest geografem. Na utrzymaniu pozwana, poza powodem, posiada córkę – siostrę powoda. Na małoletnią pozwana otrzymuje 900-1000 zł. alimentów miesięcznie (alimenty zasądzono w wysokości 600 zł., wyższe kwoty uiszczane przez ojca powoda wynikają z konieczności spłaty powstałych zaległości finansowych). Pozwana zatrudniona jest w Bibliotece PAN IG i PZ na stanowisku starszy kustosz na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i uzyskuje dochód w wysokości 2658,09 zł. netto /zaświadczenie z dnia 05 kwietnia 2016 r./.J. D. zamieszkuje w mieszkaniu komunalnym, za które uiszcza opłaty w wysokości 502 zł. miesięcznie tytułem czynszu oraz 150 zł. tytułem opłat za energię i gaz. Łącznie, tj. wraz z córką na transport przeznacza kwotę 147 zł., na opłaty za telefon komórkowy 100 zł., telewizję i (...) – 165 zł., środki czystości 250 zł., odzież – 200 zł., korepetycje dla córki – 100 zł., opłaty za szkołę – 100 zł., zajęcia dodatkowe – 30 zł., harcerstwo – 150 zł. Pozwana przeznacza na utrzymanie syna jedynie kwotę 60 zł. tytułem opłat za telefon. Pozwana przeznacza również kwotę 120 zł. na zakup leków.

Matka powoda wskazuje, iż koszt utrzymania córki wynosi 1.500 zł. miesięcznie.

Pozwana spłaca pożyczkę zaciągniętą na spłatę długu w banku, który został zaciągnięty w trakcie trwania związku małżeńskiego rodziców powoda.

W. D. ma 50 lat, z zawodu jest kucharzem. W. D. uzyskuje dochód w wysokości 2025,27 zł. netto miesięcznie /zaświadczenie z dnia 10 marca 2016 r./, z tytułu zatrudnienia w Poczcie Polskiej na stanowisku kierowcy. Nadto dorabia w weekendy uzyskując z tego tytułu kwotę 400zł. miesięcznie. Z wynagrodzenia ojca powoda pobierana jest przez komornika sądowego kwota w wysokości ok. 1000-1100 zł. tytułem alimentów na rzecz córki. Powód wraz z ojcem zamieszkują w mieszkaniu spółdzielczym własnościowym. W. D. posiada zadłużenie z tytułu opłat za lokal, które wnoszą 525zł. miesięcznie, dodatkowo 75 zł. – prąd oraz 25 zł. – gaz. W poczet własnych kosztów utrzymania ojciec powoda wlicza kwotę 300-350 zł. miesięcznie tytułem wyżywienia. Nadto, W. D. spłaca zobowiązania finansowe – pożyczkę z tytułu swojego ubezpieczenia – w wysokości 114 zł.

W. D. w deklaracji podatkowej PIT 37 za rok 2014 wskazał, iż uzyskał dochód w wysokości 15.658,09 zł., w deklaracji podatkowej PIT 11 za rok 2015 wskazał, iż uzyskał dochód w wysokości 42.031,74 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy o sygn. akt V RC 237/14 oraz w aktach sprawy niniejszej, w szczególności w oparciu o zeznania stron /k.221-223/, zeznania świadka /k.220-221/, zaświadczenie z miejsca pracy świadka /k.36-38, 218/, zaświadczenie z miejsca pracy pozwanej /k.48, 160, 209-210/, zaświadczenie ze szkoły powoda /k.93/, Faktury VAT /k.126-158, 161-169, 182-201/, dowody wpłat /k.170-181/, zaświadczenie o wysokości dochodu pozwanej /k.211/, deklarację podatkową PIT pozwanego za 2014-2015 /k.213-216/.

Odnosząc się do zgromadzonego w aktach sprawy niniejszej materiału dowodowego, Sąd uznał zeznania powoda oraz pozwanej, jak też świadka za wiarygodne w zakresie ich aktualnej sytuacji majątkowej, możliwości zarobkowych, własnych kosztów utrzymania (powoda w zakresie poszczególnych wskazywanych przez świadka kosztów utrzymania syna, nie zaś w ich łącznej wysokości) oraz posiadanych zobowiązań finansowych. Zeznania te w powyższym zakresie Sąd uznał za korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy niniejszej, w szczególności z zaświadczeniami z miejsc pracy rodziców powoda, deklaracjami podatkowymi PIT czy dowodami wpłat oraz Fakturami VAT.

Sąd dał wiarę również pozostałym dowodom z dokumentów przedstawionym przez strony, albowiem nie zostały one zakwestionowane w toku postępowania przed Sądem oraz nie wzbudzały również wątpliwości Sądu co do ich rzetelności i wiarygodności zawartych w nich treści, pomimo iż niektóre z nich zostały złożone w kserokopiach.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 krio, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Jak stanowi natomiast treść art. 135 § 1 i 2 krio, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego pozostają we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują przy ustalaniu wysokości alimentów przez Sąd. Odmienny pogląd pozostawałby, bowiem w sprzeczności z zasadą równej stopy życiowej dzieci i rodziców obowiązującej także w sprawach alimentacyjnych (wyrok SN z dnia 25.03.1985r., IIICZP 91/86). Rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. Nie dotyczy to jednak potrzeb będących przejawem zbytku. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody.

Przesłanką obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka jest brak zdolności dziecka do samodzielnego utrzymania się, a tym samym o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego decyduje kryterium osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania się. Spełnienie tego kryterium zależy od okoliczności faktycznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 października 1998 r., sygn. akt I CKN 853/97).

Jak wynika z przywołanych powyżej przepisów obowiązek alimentacyjny rodziców względem ich dzieci nie jest zatem ograniczony terminem i samo osiągnięcie przez dziecko określonego wieku nie stanowi przesłanki jego uchylenia. Uzyskanie pełnoletniości nie zmienia sytuacji prawnej dziecka w zakresie alimentów, jeżeli dziecko studiuje i czas przeznaczony na naukę wykorzystuje rzeczywiście na zdobywanie kwalifikacji zawodowych. Jeżeli natomiast czas nauki osoby uprawnionej do alimentacji wydłuża się nadmiernie poza przyjęte ramy, gdy studiujący nie czyni należytych postępów w nauce, nie zdaje egzaminów i ze swej winy powtarza lata nauki i nie kończy jej w okresie przewidzianym w programie, a wiek i ogólne przygotowanie do pracy pozwala na jej podjęcie, rodzice nie są obowiązani do alimentowania pełnoletniego dziecka.

Odnosząc się do sytuacji majątkowej powoda, zważyć należy, że z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wynika, że powód nie posiada żadnego majątku przynoszącego dochód, co wskazuje na zasadność obciążenia rodziców kosztami utrzymania syna.

Miesięczny koszt utrzymania powoda jego ojciec określił na kwotę około 2.000 zł. W ocenie Sądu I Instancji, ojciec powoda zawyżył łączne koszty utrzymania syna. Zgodnie bowiem z wyliczeniami W. D., w poczet kosztów utrzymania powoda wliczyć należy: wydatki na odzież – 300 zł., kieszonkowe – 100 zł., bilet miesięczny – 50 zł., środki czystości i kosmetyki – ok. 100 zł. , zakup książek – 40 zł. oraz wyżywienie w wysokości ok. 300-350 zł. Nadto, w poczet kosztów utrzymania syna W. D. wlicza jego udział w miesięcznych kosztach utrzymania mieszkania, które łącznie wynoszą – 525 zł., dodatkowo 75 zł. – prąd oraz 25 zł. – gaz. Łączne koszty utrzymania powoda wynoszą zatem ok. 1250 zł. miesięcznie. W ocenie Sądu, to powyższa kwota wskazuje na wysokość kosztów utrzymania syna. M. D. (1) nie uzasadnił i nie wykazał własnych kosztów utrzymania, przenoszących kwotę 1250 zł. miesięcznie. Jednocześnie, chociaż Sąd uznał łączną kwotę utrzymania powoda za zawyżoną przez jego ojca, to poszczególnych kwot wskazywanych w toku postępowania, a ponoszonych przez ojca, Sąd nie kwestionuje. W szczególności za zawyżone nie można uznać wydatków ponoszonych tytułem zakupu żywności dla 18-letniego mężczyzny. Nadto, Sąd nie kwestionuje udziału ww. w kosztach utrzymania mieszkania, których wysokość również odpowiada zasadom doświadczenia życiowego Sądu i nie jest wygórowana. Sąd akceptuje również kwoty wydatkowane na zakup odzieży dla syna, przekazywanego mu kieszonkowego, zakupu środków edukacyjnych do szkoły (książek), kosmetyków oraz biletu miesięcznego. Jednocześnie, strona pozwana przecząc i kwestionując ponoszone przez powoda wydatki nie wykazała zasadności swoich twierdzeń i racji.

Odnosząc się do możliwości zarobkowych powoda, Sąd miał na względzie, iż ma on dopiero 18 lat, zaś szkołę ukończy dopiero w roku 2017. Powód, jak sam wskazał przygotowuje się do egzaminów, ma liczne zajęcia szkolne, zostaje po lekcjach i uczy się. Sąd zatem nie kwestionuje, że powód posiada ograniczone możliwości zarobkowe, wobec kontynuowania nauki w szkole, konieczności odbywania codziennych zajęć, a także regularnej nauki, jednakże nie jest całkowicie zwolniony z obowiązku zaspokajania własnych potrzeb życiowych. W ocenie Sądu, przywoływana przez powoda okoliczność odbywania nauki nie uniemożliwia mu podjęcia działań zmierzających do zaspokojenia części swoich potrzeb własnymi staraniami. M. D. (1) ucząc się w tygodniu ma możliwość pracowania w popołudniami, w weekendy, bądź w przypadku takowej konieczności. Własnymi staraniami powód winien zaspokajać jednak jedynie część swoich potrzeb – tych dodatkowych, m.in. w zakresie realizacji hobby czy rozrywki. Nie można jednak uzależnić zaspokojenia podstawowych potrzeb powoda od podjęcia przezeń pracy. W tym zakresie obowiązek utrzymania syna spoczywa na jego rodzicach.

Oceniając możliwości zarobkowe rodziców powoda, Sąd uznał za zasadne obciążenie pozwanej obowiązkiem alimentacyjnym względem syna w kwocie 600 zł miesięcznie. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako bezzasadne.

Przede wszystkim zważyć należy, że zasądzona kwota alimentów od pozwanej na rzecz powoda stanowi połowę kosztów utrzymania M. D. (1). Jednocześnie nie ulega wątpliwości, iż od daty ostatniego orzekania w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego, uprzednio obciążającego W. D., potrzeby powoda nie uległy zmniejszeniu, zaś analogiczną kwotę w dacie wspólnego zamieszkiwania z synem J. D. uzyskiwała od jego ojca. Sąd zważył również, że pozwana znajduje się w stabilnej sytuacji zawodowej i majątkowej – na utrzymaniu pozwana posiada córkę – siostrę powoda. Na małoletnią pozwana otrzymuje 900-1000 zł. alimentów miesięcznie (alimenty zasądzono w wysokości 600 zł., wyższe kwoty uiszczane przez ojca powoda wynikają z konieczności spłaty powstałych zaległości finansowych). Ponadto, pozwana zatrudniona jest w Bibliotece PAN IG i PZ na stanowisku starszy kustosz na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i uzyskuje dochód w wysokości 2658,09 zł. netto /zaświadczenie z dnia 05 kwietnia 2016 r./. Bacząc na wykształcenie, wiek, jak też doświadczenie pozwanej uznać należy, że w należytym zakresie wykorzystuje ona swoje możliwości zarobkowe. Nadto, J. D. wraz z córką zamieszkuje w mieszkaniu komunalnym, za które uiszcza opłaty w wysokości 502 zł. miesięcznie tytułem czynszu oraz 150 zł. tytułem opłat za energię i gaz.

Powyższe wskazuje, że matka powoda uzyskuje dochód w stałej wysokości, zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na utrzymaniu ma poza powodem wyłącznie córkę, nadto nie ponosi wygórowanych kosztów tytułem utrzymania mieszkania. W ocenie Sądu, sytuacja majątkowa strony pozwanej pozwala na partycypowanie w kosztach utrzymania syna na poziomie kwoty 600 zł. Powyższe potwierdza również okoliczność, iż w toku postępowania J. D. uznała powództwo do kwoty 600 zł. miesięcznie.

Jednocześnie brak jest podstaw do obciążenia pozwanej wyższą kwotą alimentów na rzecz syna. J. D. ma bowiem na utrzymaniu córkę, której ciężar utrzymania spoczywa wyłącznie na jej rodzicach. Nadto, pozwana spłaca zobowiązania finansowe z tytułu umowy pożyczki, nie posiada majątku czy innych źródeł dochodów. Co więcej, jak już wskazano powyższej, matka powoda w ocenie Sądu w pełni wykorzystuje własne możliwości zarobkowe.

Odnosząc się zaś do sytuacji rodzinnej i majątkowej ojca powoda, na którym spoczywa obowiązek zaspokojenia pozostałych potrzeb syna, zważyć należy, że W. D., poza córką M. oraz powodem nie posiada innych osób na utrzymaniu.

Nadto, W. D. również posiada stabilną sytuację zawodową i majątkową. Jest zatrudniony w Poczcie Polskiej, skąd czerpie stały dochód w wysokości w wysokości 2025,27 zł. netto miesięcznie /zaświadczenie z dnia 10 marca 2016 r./. Co więcej, ojciec powoda dorabia w weekendy uzyskując z tego tytułu kwotę 400 zł. miesięcznie. Zważyć również należy, że W. D. jest osobą ogólnie zdrową, nie ma przeciwwskazań do wykonywania pracy. W ocenie Sądu przyjąć należy, że ojciec powoda realizuje własne możliwości zarobkowe i majątkowe, a wysokość uzyskiwanego dochodu od nich nie odbiega.

Mieć na uwadze również należy, że ojciec powoda spłaca zobowiązania finansowe z tytułu alimentów na rzecz córki M., które ściągane są w trybie egzekucji komorniczej. Powyższe nie wpływa jednak na ocenę możliwości zarobkowych i majątkowych powoda, w szczególności nie powoduje, jak wskazuje W. D., obniżenia otrzymywanego wynagrodzenia, co wpływać miałoby w dalszej konsekwencji na zakres jego możliwości zarobkowych.

Sąd obciążając rodziców powoda w równym stopniu obowiązkiem utrzymania syna miał na uwadze, iż ich możliwości pozostają na zbliżonym poziomie. W ocenie Sądu, W. D. oraz J. D. powinni zatem partycypować w kosztach utrzymania syna na analogicznym poziomie.

Ponadto, w przypadku uznania przezeń za słuszne sfinansowania dodatkowych, niekoniecznych usprawiedliwionych potrzeb syna, winni oni pokryć wydatki z nimi związane we własnym zakresie.

Ponadto, nie sposób nie zauważyć, iż w chwili obecnej W. D. nie realizuje w znaczącej mierze, pomimo zamieszkiwania syna u niego, swojego obowiązku alimentacyjnego poprzez sprawowanie bieżącej pieczy nad synem. Wobec pełnoletniości M. D. (1), obowiązek alimentacyjny wobec ww. ma wymiar w przeważającej mierze finansowy.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał, że obciążenie pozwanej obowiązkiem alimentacyjnym względem syna na poziomie wyższym niż 600 zł. miesięcznie stanowiłoby nieuzasadnione zwiększenie obciążenia finansowego J. D..

Z powyższych względów, mając na uwadze możliwości zarobkowe rodziców powoda oraz uzasadnione potrzeby M. D. (1), na mocy art. 133 § 1 krio w zw. z art. 135 § 1 i 2 krio orzeczono jak w sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.