Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa A. T., U. B. (1)

przeciwko Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasadza od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki A. T. kwotę 42.435,35 zł (czterdzieści dwa tysiące czterysta trzydzieści pięć złotych trzydzieści pięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  obciąża powódki A. T. i U. B. (1) kosztami procesu po 42,5 % każdą z nich, a pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W. w 15 %, szczegółowe rozliczenie tych kosztów pozostawiając referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt XXIV C 716/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 czerwca 2014 r. A. T. oraz U. B. (1) wniosły o zasądzenie solidarnie od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 355.671,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniosły o zasądzenie od pozwanego solidarnie na ich rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powódki wskazały, że posiadają wspólnych rachunek bankowy w pozwanym Banku, a ponadto w ramach świadczonych przez pozwanego usług zainwestowały 2.000.000 zł w trzy fundusze inwestycyjne: M. (...) Subfundusz Akcji, (...) Subfundusz Akcji (dalej (...) SA) oraz (...) Subfundusz (...)Sektora Finansowego ( (...)). Czynności związane z operacjami na jednostkach uczestnictwa dokonywał pełnomocnik powódek – J. B., który posiadał do tego pełny zakres umocowania. Podał, że podjęły decyzje o zakończeniu poczynionych inwestycji i w tym celu ich pełnomocnik zgłosił w banku zamiar umorzenia jednostek M. (...) i (...) Subfunduszu Akcji oraz złożył zlecenie odkupienia oraz zdjęcia jednostek uczestnictwa M. (...) i (...) Subfunduszu Akcji. Zdaniem powódek dyspozycje dotyczące umorzenia funduszu (...) Subfunduszu Akcji nie zostały przyjęte przez pracownika banku z uwagi na zakwestionowanie udzielonego przez nie pełnomocnictwa. Powódki podniosły też nieterminowo zrealizowane zlecenie dotyczące umorzenia jednostek funduszu M. bowiem bank nie dochował terminu 7 dni na odkupienie jednostek uczestnictwa z uwagi na niedopełnienie należytej staranności. W ocenie powódek szkoda po ich stronie powstała również z tego powodu, że do czasu zakończenia jednej trakcji nie mogły być dokonywane kolejne. Ich zdanie gdyby bank wypełnił swoje zobowiązanie w terminie, to powódki nie ponosiłyby strat w wysokości 53.948,27 zł z uwagi na różnicę wartości jednostek w tych dniach. Ponadto wskazały, że z uwagi na działania banku nie mogły utrzymać inwestycji i sfinansować dalszych trakcji w Domu Maklerskim (...)a przez zamkniecie tych transakcji powódki straciły 301.733,47 zł. Zdaniem powódek pozwany ponosi odpowiedzialność z ich szkodę na podstawie art. 471 k.c. oraz art. 33 ust. 3 i 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódek w częściach równych koszów postępowania.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że nie jest biernie legitymowany w przedmiotowym procesie, gdyż nieprawidłowa informacja, która spowodowała opóźnienie w realizacji transakcji pochodziła od innego podmiotu – (...) sp. z o.o. Podał, że ani A. T. ani jej pełnomocnik w czerwcu 2011 r. nie podejmowali prób zlecenia zdjęcia zastawu i wykupu uczestnictwa w funduszach (...). Zdjęcie zastawów na zlecenie powódki nastąpiło w dniach 22 i 28 lipca 2011 r., a pełnomocnictwo dla J. B. dotyczyło wyłącznie jednostek uczestnictwa w M. (...), zatem przed tymi dniami powódka nie mogła skutecznie zlecić wykupu jednostek (...). Pozwany podniósł, że powyższe jednostki uczestnictwa należały wyłącznie do A. T., zaś stroną umowy z (...) była z kolei U. B. (2), co oznacza, że druga z powódek nie mogła dysponować środkami pieniężnymi pochodzącymi ze sprzedaży jednostek i nie jest legitymowana czynnie w procesie. Wskazał, że brak jest adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a okolicznościami związanymi z realizacją zleceń zdjęcia zastawu i odkupu, gdyż środki pochodzące ze sprzedaży jednostek w (...) miały zostać przekazane bezpośredni na konto pożyczki w (...) Bank, nie pozostawały zatem, do swobodnej dyspozycji powódek. Ponad podniósł, że środki pieniężne należały do J. B., co dodatkowo podważa legitymację powódek. W ocenie pozwanego powódki nie wyjaśniły w jaki sposób brak realizacji zlecenia dotyczącego funduszu M. miał uniemożliwić wcześniejsze zlecenie zdjęcia blokady i dokupienia jednostek w (...). Zdaniem pozwanego zasadność powództwa przekreśla fakt, że dopiero w dniu 28 lipca 2011 r. (...) Bank udzielił warunkowej zgody na wykup bowiem z tego powodu powódki nie mogły wcześniej skutecznie zlecić wykupu. Podniósł, że bank był jedynie dystrybutorem jednostek uczestnictwa i jego rola sprowadzała się do pośredniczenia w przekazywaniu zleceń powódki wobec agenta transferowego, który działa na zlecenie towarzystwa funduszy inwestycyjnych, a nie banku ( 125 – 143 odpowiedź na pozew ).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

A. T. i U. B. (1) od 2007 r. posiadały rachunek bankowy w Banku (...) S.A., na którym ulokowane zostały środki pieniężne ( umowa – k. 25- 31, zeznania J. B. – k. 277-278)

A. T. zawarła z Bankiem (...) umowę ramową o świadczenie usług finansowych, na podstawie której bank zobowiązał się do przyjmowania zleceń i przekazywania zleceń związanych z obsługą inwestycji klienta w funduszach, a w szczególności nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa, które są dystrybuowane za pośrednictwem banku oraz innych zleceń związanych z uczestnictwem w tych funduszach. W ramach tej umowy A. T. uczestniczyła w funduszu inwestycyjnym M. (...) Subfundusz Akcji ( (...),515 jednostek), (...) Subfundusz Akcji (1429,323356 jednostek) oraz (...) Subfundusz (...) Sektora Finansowego (3806,2369 jednostek). Od 2007 r. J. B. posiadał pełne pełnomocnictwo w zakresie funduszu (...) Subfundusz Akcji oraz (...) Subfundusz (...) Sektora Finansowego, a także w zakresie funduszu M. (...) Subfundusz Akcji. Na jednostkach uczestnictwa we wszystkich powyższych funduszach inwestycyjnych ustanowiony był zastaw (...) Bank (...) S.A. w związku z udzieloną A. T. pożyczką finansową (...). Wycofanie środków ulokowanych na tych funduszach wymagało uprzednio uzyskania zgody na odwołanie blokady przez (...) Bank (...) S.A. ( umowa – k. 153-154, zlecenie – k.39-40, zlecenie – k. 41-42, nadanie pełnomocnictwa - k. 44, pisma k. 47 – 50 ).

W maju 2011 r. J. B. jako pełnomocnik A. T. postanowił wycofać środki ulokowane na funduszach inwestycyjnych. W tym celu zlecił (...) Bank odwołanie blokady na jednostkach uczestnictwa w funduszu M. (...) Subfundusz Akcji. W dniu 21 czerwca 2011 r. (...) Bank odwołał blokady na jednostkach uczestnictwa w funduszu M. (...) Subfundusz Akcji pod warunkiem złożenia dyspozycji odkupienia tych jednostek uczestnictwa i przekazania środków z odkupienia bezpośrednio na konto pożyczki udzielonej na rzecz A. T., tytułem częściowej spłaty pożyczki. W dniu 24 czerwca 2011 r. J. B. w Banku (...) złożył dyspozycję zdjęcia zastawu jednostek uczestnictwa. W tym dniu zlecenie odkupienia jednostek uczestnictwa nie zostało jednak przyjęte, z uwagi na błąd pracownika banku. W konsekwencji czego wykup nastąpił w dniu 8 lipca 2011 r. za kwotę 331.196,92 zł, tj. 1536,984 jednostek uczestnictwa za kwotę 215,49 zł każda. Gdyby wycena nastąpiła w dniu 1 lipca 2011 r. powódka uzyskałby powyższą kwotę pomniejszoną o kwotę 797,29 zł ( pismo – k. 45-46, pisma – k. 47, 48, potwierdzenie transakcji – k. 56, opinia biegłego z zakresu finansów i bankowości A. M.k. 365 – 369 , opinia uzupełniająca k. 475 – 477 ).

W tym czasie, do dnia 30 czerwca 2011 r. A. T. przebywała poza granicami kraju ( kopia paszportu – k. 409-410).

W dniu 22 lipca 2011 r. A. T. zgłosiła się do banku (...) w celu zlecenia odkupienia jednostek uczestnictwa w ilości 1429,3234 w funduszu (...) Subfundusz Akcji, na których istniała blokada związana z zastawem zabezpieczającym pożyczkę udzieloną przez (...) Bank. Pracownik Banku (...) skontaktował się na infolinii z pracownikiem spółki zarządzającej tym funduszem (...) sp. z o.o., który stwierdził, że dyspozycja zdjęcia blokady powinna zostać złożona za pośrednictwem (...)Bank. Tego samego dnia pracownik (...) sp. z o.o. oddzwonił do Banku (...) i poinformował, że udzielił błędnych informacji dotyczących podmiotu, któremu należy złożyć dyspozycje zdjęcia blokady, wskazując, że tym podmiotem powinien być Bank (...) ( płyta CD – k. 236 – plik o nazwie 22_07_2011_godz. 11:57, plik o nazwie 133_11-07-22_13.02.56_00.01.27 )

W dniu 22 lipca 2011 r. A. T. za pośrednictwem(...)Bank złożyła dyspozycję odkupienia jednostek uczestnictwa w ilości 1429,3234 w funduszu (...) Subfundusz Akcji. W tym samym dniu 22 lipca 2011 r. (...) Bank odwołał blokady na jednostkach uczestnictwa w funduszu (...) Subfundusz Akcji pod warunkiem złożenia dyspozycji odkupienia tych jednostek uczestnictwa i przekazania środków z odkupienia bezpośrednio na konto pożyczki udzielonej na rzecz A. T., tytułem częściowej spłaty pożyczki. W dniu 28 lipca 2011 r. A. T. złożyła w Banku (...) dwie dyspozycje odwołania blokady zastawu w (...) Bank S.A. na jednostkach uczestnictwa w funduszu (...) Subfundusz Akcji. Odkupienie nastąpiło w dniu 4 sierpnia 2011 r. za kwotę 358.617,23 zł, tj. 1.429,323356 jednostek uczestnictwa za kwotę 250,90 zł każda. Gdyby odkupienie nastąpiło w dniu 29 lipca 2011 r. A. T. uzyskałaby dodatkowo kwotę 36.647,85 zł, według wyceny dokonanej w tym dniu w kwocie 276,54 zł za jednostkę uczestnictwa.

W dniu 28 lipca 2011 r. A. T. za pośrednictwem Banku (...) złożyła dyspozycję odkupienia jednostek uczestnictwa w ilości 3.806,236930 w funduszu (...) Subfundusz (...) Sektora Finansowego. W tym samym dniu A. T. złożyła w Banku (...) dyspozycje odwołania blokady zastawu w (...) Bank S.A. na jednostkach uczestnictwa w funduszu (...) Subfundusz(...)Sektora Finansowego. Tego samego dnia (...) Bank odwołał blokady na jednostkach uczestnictwa w funduszu (...) Subfundusz (...) Sektora Finansowego pod warunkiem złożenia dyspozycji odkupienia tych jednostek uczestnictwa i przekazania środków z odkupienia bezpośrednio na konto pożyczki udzielonej na rzecz A. T., tytułem częściowej spłaty pożyczki. Odkupienie zostało wykonane w dniu 5 sierpnia 2011 r. za kwotę 203,291,11 zł, tj. 3.806,236930 jednostek uczestnictwa za kwotę 53,41 zł każda. Gdyby odkupienie nastąpiło w dniu 4 sierpnia 2011 r. A. T. uzyskałaby dodatkowo kwotę 6.584,79 zł, według wyceny dokonanej w tym dniu w kwocie 55,14 zł za jednostkę uczestnictwa ( pisma – k. 49-50, potwierdzenie transakcji – k. 57, 58, dyspozycja – k. 194-196, dyspozycja – k. 214, 225-226, 227, 228, opinia biegłego z zakresu finansów i bankowości A. M.k. 365 – 369 , opinia uzupełniająca k. 475 – 477 ).

U. B. (1) inwestowała środki pieniężne na rynku walutowym forex na podstawie umowy zawartej z (...) S.A. w formie otwartego rachunku inwestycyjnego VIP. Utrzymanie pozycji na rachunku wymagało 30% zabezpieczenia. W przypadku spadku poniżej 30% (...) automatycznie zamykało daną pozycję ( wydruk – k. 86).

Pismem z dnia 3 lipca 2013 r. A. T. wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 344.879,47 zł, w tym kwoty 47.196 zł tytułem straty stanowiącej różnice cen transakcyjnych w dniach odkupu oraz kwoty 297.683,47 zł tytułem start związanej z zamknięciem pozycyjni na rynku forex ( pismo – k. 92-94, potwierdzenie nadania – k. 95).

W odpowiedzi na pismo pozwany uznał zgłoszone roszczenie za bezpodstawne ( pismo – k. 96)

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał w oparciu o wyżej wymienione dokumenty, które nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd uznał również za wiarygodne zeznania świadka K. P. (k. 311-313) oraz częściowo zeznania J. B. (k. 277-278). Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka J. B. w części dotyczącej składania przez niego dyspozycji w Banku (...) w dniu 21 czerwca 2011 r. Twierdzenia te pozostają w sprzeczności z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym a dyspozycje takie odbywały się w formie pisemnej, zaś w aktach sprawy brak jest pism dotyczących dyspozycji z dnia 21 czerwca 2011 r.

Sąd uznał również za wiarygodne zeznania powódki A. T., jednakże z uwagi na to, że wszelkich czynności związanych z przedmiotową umową dokonywał jej pełnomocnik, powódka nie posiadała żadnych konkretnych informacji związanych z wykonywaniem umowy.

Niemiarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy były zeznania M. S. (k. 278), który nie posiadał wiadomości dotyczących faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie uczestniczył w czynnościach związanych z obsługą umowy powódki. Nieprzydatne były również zeznania I. C. (345-346), gdyż świadek nie pamiętała szczegółów związanych z obsługą rachunku powódki.

Ustaleń w zakresie okoliczności terminowości przekazywania dyspozycji zleceń powódek i ich realizacji, wysokości szkody a także związku przyczynowego pomiędzy zamknięciem rachunku inwestycyjnego w Domu Maklerskim (...), Sąd dokonał w oparciu o treść opinii biegłego z zakresu finansów i bankowości A. M.. Sąd uznał opinię główną oraz opinie uzupełniające za miarodajne i fachowe. Opinia główna była jasna, spójna i nie wynikały z niej wewnętrzne sprzeczności a opinie uzupełniające odnosiły się do zarzutów stron. Biegły oparł się na materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie i brał było podstaw by kwestionować wniosku płynące z ustaleń poczynionych przez biegłego ( opinia biegłego z zakresu finansów i bankowości A. M.k. 365 – 369 , opinia uzupełniająca k. 475 – 477 ).

Sąd zważył, co następuje.

Powódki domagały się odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy łączącej je z pozwanym Bankiem (...) S.A. jako klientek detalicznych. Zdaniem powódek poniosły one z tego tytułu dwojakiego rodzaju szkodę: 1) stratę związaną ze spadkiem ceny jednostek uczestnictwa w kwocie 53.938,27 zł, 2) stratę związaną z zamknięciem transakcji w (...) w kwocie 301.733,47 zł.

W pierwszej kolejności należy rozważyć kwestię legitymacji czynnej powódek. Biorąc pod uwagę podstawę faktyczną należy zważyć iż sytuacja powódek w niniejszym procesie jest diametralne różna, bowiem tylko A. T. była stroną umowy zawartej z pozwanym w zakresie uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Z kolei jedynie U. B. (1) łączył umowny stosunek prawny z (...) S.A.

Niezasadny jest zarzut pozwanego o braku legitymacji powódek z uwagi na okoliczność, że środki pieniężne zainwestowane w fundusze inwestycyjne należały do J. B.. Po pierwsze ze zgromadzonego materiału dowodowego w szczególności z zeznań J. B. i przesłuchania A. T. wynika, że J. B. inwestował środki należące do powódek a nie środki finansowe należące do niego. Strona pozwana nie przedstawiła w tym zakresie żądnego miarodajnego środka dowodowego.

Po drugie nawet w przypadku przyjęcia założenia, że środki pieniężne pochodziły od J. B., to w dalszym ciągu A. T. posiadałaby legitymację czynną, gdyż to ona była stroną umowy zawartej z bankiem o świadczenie usług finansowych i to jej jako stronie umowy przysługują wszelkie roszczenia związane z niewykonaniem czy nienależytym wykonaniem tej umowy. Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik w zakresie umowy o świadczenie usług finansowych czyli bank ponosi odpowiedzialność wobec wierzyciela tego stosunku zobowiązaniowego czyli A. T.. Strony nie umówiły się inaczej, tj. nie ustalił w umowie, że dłużnik za niewykonanie czy nienależyte wykonanie zobowiązania będzie odpowiadał wobec osób trzecich. Odpowiedzialności wobec osób trzecich za niewykonanie tej umowy nie przewiduje również art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (w brzemieniu nadanym ustawą z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym), który stanowi, że za szkody poniesione przez osoby nabywające lub odkupujące jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego za pośrednictwem podmiotu, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3 i ust. 2, podmiot ten odpowiada solidarnie z towarzystwem będącym organem funduszu albo ze spółką zarządzającą, jeżeli zarządza ona tym funduszem i prowadzi jego sprawy, chyba że szkoda jest wynikiem okoliczności, za które podmiot ten nie ponosi odpowiedzialności. Roszczenie w tym zakresie mają zatem tylko o osoby, który nabyły lub odkupiły jednostki uczestnictwa.

Z tych względów, co za tym idzie U. B. (1), z tego tylko powodu, że pozostawała współwłaścicielem rachunku, nie posiada legitymacji w zakresie żądania odszkodowania za straty związane spadkiem ceny jednostek uczestnictwa.

Z tych też względów legitymacja czynna w niniejszej sprawie w zakresie roszczenie odszkodowawczego określonego w pozwie na kwotę 53.938,27 zł przysługuje wyłącznie A. T., jako stronie umowy o świadczenie usług finansowych. Bez znaczenia w niniejszej sprawie jest fakt, kto był właścicielem tych środków pieniężnych. Zresztą ze zgromadzonego materiału dowodowego ani z twierdzeń stron nie wynika, w jakich udziałach środki pieniężne znajdujące się na przedmiotowym rachunku bankowym należały do powódek oraz to czy A. T. zainwestowała swój udział, czy też udział U. B. (1) i to w jakiej części. Nawet gdyby okazało się, że środki te należały do U. B. (1), to ewentualne roszczenie ( regresowe ) powódka ta posiada w stosunku do A. T., a nie wobec pozwanego banku.

Powódki opierają swoje żądanie na zarzucie iż pozwany bank dokonał odkupienia jednostek uczestnictwa z uchybieniem terminu wynikającego z art. 90 ust. 2 ww. ustawy, z którego wynika, że termin odkupienia przez fundusz jednostek uczestnictwa po zgłoszeniu żądania ich odkupienia, nie może być dłuższy niż 7 dni. Co do zasady terminy te określa statut funduszu, jednakże żadna ze stron postępowania nie złożyła do akt sprawy statutów przedmiotowych funduszy, dlatego Sąd przyjął maksymalny termin wskazany w ustawie. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego należy przyjąć iż wszystkie 3 zlecenia odkupienia jednostek uczestnictwa z trzech funduszy inwestycyjnych zostały zrealizowane z opóźnieniem.

Zlecenie odkupienia jednostek z funduszu M.zostało złożone w dniu 24 czerwca 2011 (co zostało przyznane przez pozwaną w piśmie przedprocesowym k. 45 i przyjęte przez biegłego w sporządzonej opinii ), zatem odkupienie winno nastąpić najpóźniej w dniu 1 lipca 2011 r., a faktycznie nastąpiło w dniu 8 lipca 2011 r.. W związku z tym zaniechaniem nie wystąpiła jednakże po stronie powódki jakakolwiek szkoda, przeciwnie, w związku z różnicami w cenie wykupu powódka A. T. uzyskała dodatkowo kwotę 797,29 zł co potwierdziła opinia biegłego z zakresu finansów i bankowości.

Zlecenie odkupienia jednostek funduszu (...) Subfundusz Akcji nastąpiło w dniu 22 lipca 2011 r., zatem odkupienie winno nastąpić najpóźniej w dniu 29 lipca 2011 r., a nastąpiło w dniu 4 sierpnia 2011 r., w związku tym powódka poniosła stratę w wysokości 36.647,85 zł co potwierdziła opinia biegłego z zakresu finansów i bankowości. Co do wykupu tych jednostek pozwany bank stoi na stanowisku iż szkoda jest wynikiem okoliczności, za które podmiot ten nie ponosi odpowiedzialności.

Natomiast zlecenie odkupienia jednostek funduszu (...) Subfundusz(...)Sektora Finansowego nastąpiło w dniu 28 lipca 2011 r., zatem odkupienie winno nastąpić najpóźniej w dniu 4 sierpnia 2011 r., a nastąpiło w dniu 5 sierpnia 2011 r., w związku tym powódka poniosła stratę w wysokości 6.584,79 zł co potwierdziła opinia biegłego z zakresu finansów i bankowości. Pozwany bank w tym zakresie nie wskazał okoliczności będących przyczyną powstałego opóźnienia.

W związku z tymi powyższymi zaniechaniami pozwanego majątek powódki A. T. pomniejszył się o kwotę 42.435,35 zł, która wynika z zsumowania powstałych strat i odjęcia od tego uzyskanego zysku (36.647,85 zł + 6.584,79 zł - 797,29 zł ).

W ocenie Sądu to pozwany bank jako dystrybutor jednostek funduszu ponosi odpowiedzialność za szkodę w powyższej wysokości 42.435,35 zł. Po pierwsze to na nim ciążyło zobowiązanie umowne przyjmowania zleceń i przekazywania zleceń związanych z obsługą inwestycji klienta, tj. A. T. w funduszach, a w szczególności nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa, które są dystrybuowane za pośrednictwem banku. Bank jako dystrybutor na podstawie art. 33 ust. 3 ww. ustawy co do zasady odpowiada solidarnie z towarzystwem będącym organem funduszu albo ze spółką zarządzającą, jeżeli zarządza ona tym funduszem i prowadzi jego sprawy, chyba że szkoda jest wynikiem okoliczności, za które podmiot ten nie ponosi odpowiedzialności. W takim wypadku osoba nabywająca lub odkupująca jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego posiada roszczenie odszkodowawcze wyłącznie w stosunku do towarzystwa albo spółki zarządzającej.

Nie ulega wątpliwości, że Bank (...) S.A. ponosi odpowiedzialność za opóźnienia wynikające z odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszu M. . W tym zakresie pozwany nawet nie powoływał się na to aby to działania innego podmiotu spowodowały opóźnienie w realizacji odkupienia. Nie ulega wątpliwości iż zlecenia te zostały przez pozwanego przyjęte i zrealizowane z opóźnieniem. Zarzuty dotyczące odmowy realizacji zlecenia wobec domniemanych braków pełnomocnictwa pozostały bezzasadne bowiem strona powodowa nie wykazała tej okoliczności, ani tego aby w ogóle postała kwestia braków pełnomocnictwa ani tym bardziej na czym miałyby polegać wątpliwości banku w tym zakresie. W wypadku tych jednostek jednak, jak już wyżej wskazano, nie wystąpiła szkoda po stronie powodowej.

W przypadku odkupu jednostek funduszu (...) Subfundusz Akcji pozwany bank bronił się tym, że opóźnienie w realizacji transakcji spowodowała nieprawidłowa informacja pochodząca od innego podmiotu – (...) sp. z o.o. Sąd nie podzielił stanowiska Banku broniącego się tym, że szkoda była wynikiem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Pozwany bank (dystrybutor) będzie ponosił odpowiedzialność w przypadku naruszenia obowiązków nałożonych na niego przez ww. ustawę i umowę. Należy zatem wyjaśnić co należało do zadań banku w relacji klient-bank (dystrybutor)-towarzystwo – spółka zarządzająca, w szczególności czy udzielnie informacji o złożenia dyspozycji odkupu w przypadku zastawu jednostek, były obowiązkiem banku czy spółki zarządzającej.

Z umowy wynika, że bank zobowiązał się do przyjmowania zleceń związanych z obsługą inwestycji klienta w funduszach, a w szczególności nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa, które są dystrybuowane za pośrednictwem banku oraz innych zleceń związanych z uczestnictwem w tych funduszach. Zatem to na pozwanym ciążył obowiązek przyjęcia zlecania zdjęcia blokady i odkupienia jednostek. Pozwany nienależycie wykonał zobowiązanie, gdyż nie przyjął takiego zlecenia. Fakt, że pozwany został wprowadzony w błąd przez spółkę zarządzająca nie zwalania go z odpowiedzialności umownej. Skoro bank w ramach swoich obowiązków umownych zajmował się przyjmowaniem tego typu zleceń, winien mieć wypracowaną odpowiednią procedurę w tym zakresie, brak takiego opracowania nie może wyłączać odpowiedzialności banku i przerzucać jej na spółkę zarządzającą. Podkreślenia wymaga, że bank jest podmiotem profesjonalnym na runku pośrednictwa funduszy walutowych, zobowiązany jest do świadczenia usług odpowiedniego standardu, należy oczekiwać iż gwarantuje swoją instytucją stosowną jakość tych usług. Należy pamiętać iż zgodnie z art. 32 ustawy o funduszach inwestycyjnych nie jest wymagane spełnienie przez bank krajowy dodatkowej weryfikacji i specjalnego zezwolenia, w odróżnianiu od innych podmiotów. Zdjęcie zastawu na instrumentach finansowych, którymi zawiaduje bank nie jest rzeczą nadzwyczajną, jest to okoliczność zwyczajowo związana z działalnością podmiotów świadczących usługi finansowe. Brak ustalonych rutynowych procedur w zakresie przyjmowania zleceń odkupu jednostek uczestnictwa, które spowodowały opóźnienia w ich odkupieniu stanowi niedochowanie należytej staranności ze strony banku i tym samym rodzi odpowiedzialność wobec A. T..

Ponadto wskazać należy, że z ustalonego stanu faktycznego wynika, że istotnie pracownik spółki zarządzającej (...) sp. z o.o. podał błędną informację dotyczącą podmiotu, u którego należy złożyć depozycję zdjęcia blokady zastawu oraz odkupienia. Tą informację pracownik pozwanego przekazał powódce, która udała się do(...)Banku gdzie złożyła stosowną dyspozycję. Jednakże jeszcze tego samego dnia, co wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego pracownik (...) sp. z o.o. poinformował pracownika banku (...), że udzielone przez niego informacje były błędne, a podmiotem właściwy do złożenia zlecania odkupu jest Banki (...). Dlatego zdaniem Sądu skoro pozwany w tym samym dniu, w którym powódka chciała dokonać odkupu jednostek uczestnictwa, uzyskał stosowną wiedzę, że informacja którą przekazał powódce byłą błędna, powinien niezwłocznie skontaktować się z powódką w celu wyjaśnienia jej, że to w Banku (...) winna ona złożyć stosowne zlecenie. Tylko wtedy bank dochowałby należytej staranności w wykonaniu umownego zobowiązania. Należy zatem przyjąć iż zlecenie odkupienia jednostek tego funduszu nastąpiło w dniu 22 lipca 2011 r., zatem odkupienie winno nastąpić najpóźniej w dniu 29 lipca 2011 r., a nastąpiło w dniu 4 sierpnia 2011 r., w związku tym powódka poniosła stratę w wysokości 36.647,85 zł

Natomiast w przypadku trzeciego rodzaju funduszu (...) Subfundusz (...) Sektora Finansowego pomimo tego, że dyspozycja z dnia 28 lipca 2008 r. została złożona prawidłowo za pośrednictwem Banku (...), odkup jednostek uczestnictwa w tym funduszu nastąpił z jednodniowym opróżnieniem, zaś pozwany nie wskazał czy zachodzą jakiekolwiek okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność w tym zakresie. Należy zatem przyjąć iż zlecenie odkupienia jednostek tego funduszu nastąpiło w dniu 28 lipca 2011 r., zatem odkupienie winno nastąpić najpóźniej w dniu 4 sierpnia 2011 r., a nastąpiło w dniu 5 sierpnia 2011 r., w związku tym powódka poniosła stratę w wysokości 6.584,79 zł

Mając na uwadze powyższe brak jest podstaw do wyłączenia odpowiedzialności pozwanego, za opóźnienia w odkupieniu jednostek z trzech funduszy i wynikłą z tego szkodę. Istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą powódki A. T. a zachowaniem banku jest oczywiste. Gdyby bowiem nie doszło do opóźnień w odkupie, tj. odkup nastąpiłby w ustawowym terminie, to powódka uzyskałby dodatkowe środki pieniężne w wysokości 42.435,35 zł.

Bank może mieć jedynie roszczenie do towarzystwem będącym organem funduszu albo spółki zarządzającej, jeżeli zarządza ona tym funduszem i prowadzi jego sprawy o naprawie szkody w związku z odpowiedzialnością odszkodowawczą jaką bank poniesie wobec klienta.

Rozważając drugi rodzaj szkody wskazanej przez powódki jako podstawę dochodzonego roszczenia zważyć z kolei należy iż A. T. nie posiada legitymacji czynnej w zakresie szkody wyrządzonej w związku z zaniechaniem inwestycji w (...) S.A., gdyż nie była ona stroną tej umowy. Ewentualne przysporzenie jakie wynikałoby z wykonywania tej umowy dotyczyłoby majątku U. B. (1), nawet jeśli pieniądze zainwestowane w ramach tej umowy pochodziły z majątku A. T..

Natomiast roszczenie powódki U. B. (1) w tym zakresie jest niezasadne z uwagi na to, że jak już wyżej wskazano, nie była ona stroną (wierzycielem) umowy o świadczenie usług finansowych zawartej z pozwanym. Nie ma zatem roszczeń wynikających z art. 471 k.c., przysługujących jedynie stronie umowy, ani z art. art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przysługujących osobie nabywającej lub odkupującej jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego.

Gdyby nawet przyjąć zapatrywanie, że Bank (...) S.A. ponosi odpowiedzialność za niewykonanie umowy świadczenia usług finansowych wobec U. B. (1) i doznanie przez nią szkody w zakresu umowy zawartej przez nią z (...) S.A., to wskazać należy, że pomiędzy działaniem pozwanego a ewentualnie doznaną szkodę brak jest adekwatnego związku przyczynowego.

Art. 361 § 1 i 2 k.c. stanowi, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Dla przyjęcia związku przyczynowego wystarczające jest wykazanie, że w zwyczajnym toku rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest typowym następstwem tego rodzaju zdarzenia. Otóż szkoda osoby trzeciej powstała w wyniku niemożliwości zainwestowania pieniędzy w grę na rynku walutowym forex nie stanowi typowego następstwa niewykonanie zobowiązania umownego przez bank, który nie dokonał odkupu jednostek uczestnictwa w terminie wynikający z ustawy. Przyjęcie odmiennego zapatrywania sprawiałoby, że dłużnik na podstawie odpowiedzialności umownej ponosiły nieograniczoną odpowiedzialność, za wszelkie, nie dające się przewidzieć skutki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, nawet wobec osób trzecich, co byłoby nie do zaakceptowania z uwagi na pewność porządku prawnego. Odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ograniczą się bowiem nie do każdego związku przyczynowego, a jedynie do adekwatnego związku w rozumieniu art. 361 § 1 k.c.

Wreszcie wskazać należy, że jak wynika z opinii biegłego, która nie została skutecznie zakwestionowana przez strony, ale również z ustalonego stanu faktycznego, braku związku przyczynowego pomiędzy szkodą wynikającą z inwestycji na rynku forex a działaniem pozwanego świadczy to, że pełnomocnik powódki już w maju planował sprzedaż jednostek uczestnictwa znajdujących się na funduszach, jednakże tego w tym czasie nie dokonał i nie przeniósł środków pieniężnych z odkupionych funduszy na rynek forex.

Ponadto wskazać należy, że nie mieści się w granicach normalnego związku przyczynowego szkoda, której poszkodowany mógł uniknąć, wykorzystując swoje możliwości zapobieżenia jej powstaniu albo nie wykorzystując swoich możliwości prowadzących do jej usunięcia. W ocenie Sądu U. B. (1) mogła zapobiec powstaniu jej szkody, a wynika to z faktu, że dysponowała ona środka pieniężnymi w kwocie ok. 7.000.000 zł, co wynika z twierdzeń pozwu, zaś środki otrzymane z likwidacji dwóch funduszy (...) to kwota ponad 500.000 zł Powódka dysponowała zatem niewątpliwe innymi środkami finansowymi które pozwoliłyby by jej zainwestować na rynku forex i zapobiec zamknięciu jej rachunku.

Co więcej, nawet w przypadku przyjęcia, że w czerwcu pełnomocnikowi A. T., odmówiono realizacji odkupu jednostek w funduszu (...), z powodu kwestionowana jego pełnomocnictwa, to nic nie stało na przeszkodzie by powódka samodzielnie na początku lipca dokonała tego odkupu, natomiast złożenie przez powódkę dyspozycji kolejnego odkupu nastąpiło dopiero w dniach 22 i 28 lipca 2011 r., tj. po ponad trzech tygodniach po powrocie do Polski. Brak podstaw faktycznych i prawnych to przyjęcia założenia, że niemożliwe było złożenia dyspozycji odkupienia jednostek z funduszy przed realizacją odkupienia jednostek z innego funduszu.

Strona powodowa nie wykazała też by wypłacona z funduszy (...) kwota wystarczyła na zabezpieczenie wymagane w (...). Bezsporne było bowiem, że kwoty, które A. T. miała uzyskać z odkupienia jednostek, w pierwszej kolejności miały służyć zaspokojeniu należności (...) Banku z tytułu umowy pożyczki. Strona powodowa zaś nie wskazała jakiej kwoty potrzebowała by zapobiec zamknięciu rachunku w (...) i jaką kwotę otrzymała z funduszu po uprzednim spłaceniu wierzytelności(...)Bank.

Możliwa jest oczywiście hipotetyczna sytuacja, że ewentualna szkoda U. B. (1) będzie wynikiem deliktu. Co do zasady niewykonanie zobowiązania samo przez się nie może być uznane za działanie bezprawne w rozumieniu przepisów regulujących odpowiedzialność deliktową. Osoba trzecia wobec stron umowy może być poszkodowana z tytułu czynu niedozwolonego tylko wówczas, gdy określone zdarzenie powodujące szkodę stanowi nie tylko niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez dłużnika jego powinności określonych w stosunku zobowiązaniowym, ale jednocześnie narusza ogólne, obowiązujące powszechnie, wszystkich i zawsze, nakazy i zakazy wynikające z norm prawa, zasad współżycia społecznego lub dobrych obyczajów i to bez względu na istniejący między stronami stosunek zobowiązaniowy oraz jego zakres.

Jednakże w niniejszej sprawie z uzasadnianie pozwu, wskazującego wyraźnie nie tylko przepisy prawa dotyczące odpowiedzialności kontraktowej, ale przede wszystkim z twierdzeń w zakresie faktów, wynika, że powódki nie upatrują podstaw odpowiedzialności pozwanego w czynie niedozwolonym. W ocenie Sądu nie można zakwalifikować działania pozwanego w ramach wykonywania umowy o świadczenie usług finansowych jako czynu niedozwolonego.

Z tych przyczyn należało zatem oddalić powództwo U. B. (1) w całości oraz powództwo A. T., w część odnoszącej się do kwoty 301.733,47 zł oraz ponad kwotę 42.435,35 zł w pozostałym zakresie.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu (pkt 1 wyroku). Powódka A. T. zgłosiła roszczenie w zakresie zasądzonej kwoty w piśmie z dnia 3 lipca 2013 r., a zatem w dniu wniesienia pozwu, tj. 18 czerwca 2014 r. roszczenie powódki było już wymagalne.

Dodatkowo podnieść należy iż powódka domagała się zasądzenia odsetek ustawowych od wskazanej daty. Sąd ma pełną świadomość iż od dnia 1 stycznia 2016 r., po zmianie obowiązujących przepisów, należne są odsetki ustawowe za opóźnienie zgodnie z art. 481 § 2 k.c. równe sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże profesjonalny pełnomocnik powódki nie zweryfikował żądania w tym zakresie wnosząc do zamknięcia rozprawy o zasądzenie żądanych kwot z odsetkami ustawowymi. Powodowało to zasądzenie kwot przyjętych w wyroku z odsetkami tego rodzaju, bowiem przyjęcie innego rozwiązania mogłoby skutkować, z uwagi na wysokość odsetek, zasądzeniem ponad żądanie.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., tj. w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, mając na względzie iż z uwagi na wynik procesu pozwany przegrał sprawę w 15 % a strona powodowa w 85 %. Przy tym wskazać należy, ze zgodnie z art. 105 § 1 k.p.c. współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Zakres i rodzaj przedmiotowego żądania obydwu powódek nie daje podstaw do innego rozłożenia kosztów procesu. Dlatego każda z powódek jest zobowiązana do poniesienia kosztów postępowaniu w 42,5 %. Na podstawie art. 108 kpc szczegółowe wyliczenie tych kosztów Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu.