Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2017 roku w Lublinie

sprawy Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością(...) z siedzibą w L.

przeciwko K. P. oraz J. W. (1)

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
(...)z siedzibą w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 28 października 2016 r. sygn. akt VIII P 47/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
(...)w L. na rzecz pozwanego J. W. (1) kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Elżbieta Gawda Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Krzysztof Szewczak

III APa 19/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 marca 2010 r.(...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością(...)domagała się zasądzenia solidarnie od J. W. (1) i K. P. kwoty 111 511 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2008 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu powodowa Spółka podnosiła, że od lipca 2007 roku pozwany J. W. (1) ustalił sobie, całkowicie samodzielnie, wynagrodzenie miesięczne na kwotę 20000 zł brutto, przy wcześniejszym wynagrodzeniu w wysokości 5300 zł brutto miesięcznie. Przygotował w związku z tym aneks do umowy o pracę datowany na dzień 25 czerwca 2007 r. i dał go do podpisania K. P., która w ocenie powodowej Spółki nie miała upoważnienia do zawierania umów z członkami zarządu. Popisując aneks pozwana nawet nie próbowała skontaktować się z drugim wspólnikiem T. C.. Powodowa Spółka wskazała, że działania pozwanych są czynami niedozwolonymi i że odpowiadają oni na podstawie art. 415 k.c. i 422 k.c. W uzasadnieniu takiego stanowiska powodowana Spółka podniosła, że pozwani działali w zmowie w celu świadomego wyrządzenia szkody powodowej Spółce oraz zagarnięcia jej pieniędzy pod pozorem wypłaty wynagrodzenia J. W. (1). Pozwana K. P. pomogła pozwanemu J. W. (1) w wyprowadzeniu pieniędzy ze Spółki, formalnie legalizując to przedsięwzięcie. Działania pozwanych powodowa Spółka określiła jako koluzję. Powodowa Spółka powoływała się również na inne zdarzenia, które w jej ocenie były działaniami na szkodę Spółki takie jak przejęcie przez pozwanego J. W. (1) aktywów Spółki przez podstawionego wierzyciela z wykorzystaniem – jak to określono – „klasycznego przekrętu z wekslem” wystawionym na kwotę 1 857 020 zł czy zawarcie przez pozwanego J. W. (1) nieważnej i fikcyjnej umowy z synem M. W. na fikcyjne usługi typu obsługa kontraktu, usługi marketingowe, sporządzenie raportu czy poszukiwanie pracowników.

Postanowieniem z dnia 11 maja 2010 r. Sąd Rejonowy w Lublinie ogłosił upadłość powodowej Spółki obejmującą likwidację majątku dłużnika i wyznaczył syndyka masy upadłości w osobie T. W.. Postanowieniem z dnia 9 lipca 2010 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zawiesił niniejsze postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c., zawiadomił Syndyka Masy Upadłości o trwającym postępowaniu i wyznaczył T. W. termin na wstąpienie do postepowania. Pismem z dnia 18 sierpnia 2010 r. Syndyk Masy Upadłości oświadczył, że wstępuje do toczącego się postępowania. Z związku z powyższym postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Lublinie podjął zawieszone postepowanie z udziałem Syndyka jako powoda.

Pozwani powództwa nie uznali, wnosząc o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2011 r. Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy w pkt I oddalił powództwo Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością(...)w L., zaś w punktach II i III zasądził od powoda na rzecz każdego z pozwanych kwoty po 2717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od przedmiotowego orzeczenia apelację wniósł powód zaskarżając wyrok w całości.

W odpowiedziach na apelację pozwani domagali się jej oddalenia oraz zasądzenia od strony powodowej na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2012 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie w sprawie o sygn. akt III Pa 2/12 uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 29 listopada 2011 r., zniósł postępowanie w zakresie od dnia 11 października 2010 r. do dnia 4 stycznia 2011 r. i od dnia 6 października 2011 r. oraz przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy w Lublinie postanowieniem z dnia 2 lipca 2012 r. zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. wskazując na brak zdolności sądowej strony powodowej. Następnie postanowieniem z dnia 7 października 2013 r. Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w sprawie z uwagi na upływ roku od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postepowania oraz niewstąpienia do sprawy następcy prawnego strony powodowej, która utraciła zdolność sądową. Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2013 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie w sprawie o sygn. akt III APz 34/13 w punkcie I odrzucił zażalenie, a w punkcie II zasądził od Syndyka Masy Upadłości (...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...)w L. na rzecz pozwanego J. W. (1) kwotę 1357,60 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Na skutek wniesionej przez stronę powodową skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2015 r. uchylił zaskarżone postanowienie z dnia 3 grudnia 2013 r. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy stwierdził, że T. W. mimo nieuzyskania licencji syndyka posiadała zdolność sądową w przedmiotowej sprawie. Wobec powyższego Sąd Apelacyjny w Lublinie, w sprawie o sygn. akt III APz 13/15, postanowieniem z dnia 29 maja 2015 r. uchylił postanowienie Sądu Okręgowego VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania temu Sądowi, pozostawiając Sądowi pierwszej instancji rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zażaleniowego.

W trakcie dalszego postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe wnosząc o zasądzenie kosztów postępowania. Pełnomocnik pozwanej K. P. podniósł zarzut przedawnienia z art. 291 § 2 k.p.

Wyrokiem z dnia 28 października 2016 r. Sąd Okręgowy w Lublinie w punkcie I oddalił powództwo Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością(...)w L. przeciwko K. P. oraz J. W. (1). W punkcie II Sąd pierwszej instancji zasądził od powoda na rzecz pozwanej K. P. kwotę 4742 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, zaś w punkcie III zasądził od powoda na rzecz pozwanego J. W. (1) kwotę 6092 zł z tego samego tytułu.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

J. W. (1) był zatrudniony w(...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. w ramach stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od dnia 1 września 1991 r. do dnia 2 lipca 2008 r. Od dnia 1 kwietnia 1997 r. do zakończenia zatrudnienia obowiązki pracownicze wykonywał na stanowisku dyrektora. Równocześnie pozwany był wraz z T. C. udziałowcem we wskazanej spółce. Objęli oni po 50 % udziałów w spółce. Uchwałą z dnia 4 grudnia 2001 r. Zgromadzenie Wspólników powołało zarząd, w skład którego wszedł J. W. (1) jako prezes oraz T. C. jako wiceprezes. W uchwale nie podano okresu, na jaki powołano organ zarządzający. Na podstawie ustnego porozumienia pomiędzy wspólnikami, którego postanowienia nie znalazły odzwierciedlenia w umowie Spółki, T. C. i J. W. (1) oddzielili między siebie kompetencje w zakresie prowadzenia spraw i reprezentacji Spółki w ten sposób, że czynności tych w imieniu Spółki, w tym dotyczących podwyżek wynagrodzeń, miał dokonywać J. W. (1). T. C. miał nieograniczony wgląd w dokumenty związane z realizacją podziału zadań, w tym dokumenty kadrowe dotyczące podwyżek wynagrodzeń.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w dniu 4 maja 2007 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Wspólników Spółki podjęło uchwałę nr (...)w przedmiocie odwołania T. C. z funkcji wiceprezesa, a w dniu 12 maja 2007 roku nr(...) w przedmiocie wyboru J. W. (1) do pełnienia funkcji prezesa zarządu na czteroletnią kadencję. Wyrokiem z dnia 16 października 2007 r. Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt IX GC 172/07 w związku z rozpoznaniem pozwu T. C. przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. o stwierdzenie nieważności uchwał, w pkt I i pkt III stwierdził nieważność wskazanych uchwał z powodu niepowiadomienia T. C. o zwołaniu zgromadzenia wspólników. Rozpoznający apelację od wskazanego wyroku Sąd Apelacyjny w Lublinie I Wydział Cywilny, w sprawie o sygn. akt I ACa 279/08, oddalił apelację pozwanego (...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.. W powołanym wyroku z dnia 16 października 2007 r. Sąd Okręgowy IX Wydział Gospodarczy przyjął, że w dacie zwołania zgromadzeń, tj. 4 i 12 maja 2007 r. Spółka miała nadal dwuosobowy zarząd, którego skład nie uległ zmianie licząc od dnia 4 grudnia 2001 r. Natomiast w wyroku z dnia 19 lutego 2010 r., wydanym w sprawie o sygn. akt IX GC 153/08, Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy rozpoznając sprawę z powództwa(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (...)przeciwko A. W. z udziałem interwenienta ubocznego po stronie pozwanej J. W. (1) o ustalenie nieważności stosunków prawnych, przyjął odmienny pogląd wskazując, że mandat J. W. (1) wygasł z dniem odbycia Zgromadzenia Wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, czyli za 2002, co miało miejsce w dniu 24 września 2003 r. Zdaniem tego Sądu Spółka od dnia 24 września 2003 r. nie miała zarządu. Wskazany pogląd zaaprobował Sąd Apelacyjny w Lublinie I Wydział Cywilny, który w sprawie o sygn. akt I ACa 558/10, oddalił apelację strony pozwanej od wyroku z dnia 19 lutego 2010 r.

Sąd pierwszej instancji zaznaczył, że K. P. była zatrudniona w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. w ramach stosunku pracy w okresie od dnia 1 lipca 1999 r. do dnia 31 marca 2004 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, od dnia 1 grudnia 2004 r. do dnia 30 kwietnia 2007 r. w niepełnym wymiarze czasu pracy, tj. ½ etatu oraz od dnia 1 maja 2007 r. do dnia 31 sierpnia 2008 r. ponownie w pełnym wymiarze czasu pracy. Zmiana warunków pracy pozwanej w zakresie zwiększenia wymiaru czasu pracy zatrudnienia nastąpiła na mocy aneksu do umowy o pracę z dnia 30 kwietnia 2007 r. podpisanego przez J. W. (1). Działając w imieniu spółki pozwany na mocy wskazanego aneksu wprowadził zamiany również w zakresie warunków płacy pozwanej, podwyższając jej wynagrodzenie do kwoty 4522 zł brutto miesięcznie. Na podstawie umowy o pracę z dnia 30.11.2004 r. wynagrodzenie pozwanej wynosiło 1200 zł brutto miesięcznie plus premia uznaniowa.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w dniu 1 lipca 1999 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., w skład którego wchodzili T. C., W. O. oraz J. W. (1), podjęło uchwałę w przedmiocie udzielenia K. P. pełnomocnictwa do reprezentowania Spółki w umowach pomiędzy Spółką a członkami zarządu. W uchwale wskazano, że pełnomocnictwo to jest nieodwoływalne i ważne do czasu podjęcia odmiennej uchwały Zgromadzenia Wspólników Spółki. Na podstawie wskazanego pełnomocnictwa pozwana podpisała w imieniu Spółki aneks do umowy o pracę z dnia 1 sierpnia 2001 r., określający wynagrodzenie za pracę J. W. (1) na kwotę 5300 zł, tj. podwyższając je w stosunku do uprzednio otrzymywanego w kwocie 3800 zł. Również w dniu 25 czerwca 2007 r. K. P. jako pełnomocnik działający w imieniu Spółki podpisała aneks do umowy o pracę na podstawie którego przyznano J. W. (1) wynagrodzenie za pracę w wysokości 20000 zł miesięcznie. Podpisując wskazany aneks pozwana działała ze świadomością oraz w przekonaniu o tym, że J. W. (1) jest prezesem, członkiem zarządu Spółki. W dniu podpisania aneksu pozwany był ujawniony we właściwym rejestrze sądowym jako prezes zarządu Spółki. Natomiast zatrudnionemu w Spółce w ramach stosunku pracy na stanowisku dyrektora T. C. przysługiwało wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Zatrudnieni w Spółce przedstawiciele handlowi w 2006 i 2007 roku osiągali wynagrodzenie w wysokości około 10 000 zł.

Sąd podkreślił, że J. W. (1) zostało wypłacone wynagrodzenie za wykonaną pracę za lipiec i sierpień 2007 roku w wysokości po 13 512,78 zł, za wrzesień 2007 roku w wysokości 12 884,05 zł, za październik 2007 roku w wysokości 13 493,10 zł, za listopad i grudzień 2007 r. w wysokości po 11 553,10 zł, za styczeń, luty oraz marzec 2008 roku w wysokości po 13 832,78 zł, za kwiecień 2008 roku w wysokości 12 064,53 zł, za maj 2008 roku w wysokości 13 495,10 zł oraz za czerwiec 2008 roku w wysokości 11.555,10 zł. Kwoty wynagrodzenia zostały wypłacone netto. Pozwany J. W. (1) wypłacone wynagrodzenie w wysokości określonej w aneksie z dnia 25 czerwca 2007 r. zużył na zaspokojenie potrzeb rodziny i z tego tytułu nie jest już wzbogacony. W 2006 roku Spółka uzyskała zysk w kwocie 670030,39 zł, a w 2007 roku w kwocie 254481,97 zł.

Sąd Okręgowy wskazał, że wyrokiem z dnia 23 września 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. akt IX GC 149/07 Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy w związku z rozpoznaniem powództwa T. C. przeciwko(...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. o rozwiązanie spółki, w pkt I rozwiązał wskazany podmiot, a w pkt II ustanowił dla pozwanej Spółki likwidatora w osobie T. C.. Działając jako likwidator Spółki, poczynając od dnia 15 października 2008 r., tj. od uprawomocnienia się wyroku, T. C. pismem z dnia 1 września 2009 r. potwierdził wszystkie dokonane przez siebie czynności w imieniu Spółki w okresie od dnia 24 września 2003 r. do dnia 15 października 2008 r., w tym obejmującą doręczenie J. W. (1) w dniu 2 lipca 2008 r. pisma zwierającego oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Z tym dniem umowa o pracę pozwanego uległa rozwiązaniu. Po rozwiązaniu umowy o pracę z J. W. (1), T. C. zawarł kontrakt menadżerski z J. M., w którym określono wynagrodzenie menagera na kwotę 24 000 zł netto miesięcznie.

Sąd pierwszej instancji podnosił, że w dniu 19 grudnia 2012 r. do Sądu Okręgowego w Lublinie IV Wydziału Karnego wpłynął sporządzony przez Prokuratora Prokuratury Okręgowej wL.akt oskarżenia, w którym J. W. (1) został oskarżony o to, że w okresie od daty nieustalonej, nie wcześniej niż od dnia 7 grudnia 2006 r. do dnia 27 maja 2008 r., w L., działając wielokrotnie, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, jako prezes zarządu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku racjonalnego zarządzania mieniem, w następstwie czego wyrządził szkodę majątkową w wielkich rozmiarach w kwocie 2.268,10 zł w mieniu Spółki w ten sposób, że:

- w dacie nieustalonej, nie wcześniej niż od dnia 7 grudnia 2006 r. do dnia 16 lipca 2007 r. w L., jako prezes zarządu Spółki zawarł z prezesem firmy ukraińskiej J. (...) S. Ukraińsko – Polskie (...), umowę na sprzedaż szkła i produktów szklanych dla celów budowalnych, zabezpieczoną karą umowną o wartości nie większej niż 50 % wartości kontraktu, bez zamiaru jej realizacji, a następnie pomimo podpisania tej treści umowy, nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku realizacji jej warunków i podpisał weksel własny „in blanco”, co umożliwiło nabycie w dniu 16 lipca 2007 r. przez A. P. wymienionego weksla wypełnionego przez remitenta na sumę wekslową 1.857.020,00 zł, stanowiącego zabezpieczenie realizacji umowy, a następnie odstąpił od zaskarżenia wydanego przez Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu nakazu zapłaty czym doprowadził do powstania wierzytelności w kwocie 1.857.020,00 zł na rzecz A. P.;

- w dniu 17 października 2007 r. w L. zawarł pozorną umowę o współpracy handlowej z prowadzącym działalność gospodarczą firmą (...) M. W. o świadczenie usług polegających na rozpoznaniu i poszukiwaniu nisz rynkowych, pośredniczeniu w poszukiwaniu nowych klientów, negocjowaniu warunków handlowych, poszukiwaniu pracowników, opieki na pracownikami oraz nawiązywaniu kontaktów handlowych ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii, Irlandii Północnej oraz Republiki Federalnej Niemiec, wiedząc o tym, że wymienione w umowie usługi nie będą wykonywane, w następstwie czego doprowadził do wypłacenia kwoty 241.123,19 zł;

- w okresie od dnia 30 stycznia 2008 r. do dnia 27 maja 2008 r. w L. nawiązał niekorzystną współpracę produkcyjno – handlową z firmą (...) A. W., polegającą na sprzedaży tej firmie szyb po zaniżonej cenie, wiedząc o tym, że zostaną następnie zbyte z zyskiem, w następstwie czego wyrządził szkodę w kwocie 170.509,91 zł, tj. o czyn z art. 296 § 1 i § 3 k.k. w związku z art. 12 k.k.

Sąd pierwszej instancji zaznaczył, że wyrokiem z dnia 17 listopada 2015 r. Sąd Okręgowy w Lublinie IV Wydział Karny w sprawie o sygn. akt IV K 431/12, uznał J. W. (1) za winnego dokonania zarzuconego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 296 § 1 i § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k., ustalając ponadto, że oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, a w miejsce zarzucanego niedopełnienia ciążącego na nim obowiązku racjonalnego zarządzania mieniem Sąd ten przyjął, że J. W. (1) nadużył udzielonych mu uprawnień do zarządzania(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.. Wysokość szkody powstałej w mieniu tejże Spółki na skutek wypłacenia A. P. należności zasądzonej nakazem zapłaty przez Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu oraz zwrotu poniesionych kosztów postępowania ustalił na 1 407 413 zł, a łączną szkodę na 1 819 055,10 zł i za to na mocy art. 296 § 3 k.k. skazał J. W. (1) na karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie w oparciu o art. 69 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 70 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. zawiesił warunkowo na okresu 4 lat. Nadto na podstawie art. 33 § 2 i § 3 k.k. Sąd Okręgowy orzekł grzywnę w wysokości 200 zł. Następnie wyrokiem z dnia 30 marca 2016 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie II Wydział Karny w sprawie o sygn. akt II AKa 45/16 uchylił wskazany wyrok Sądu Okręgowego i sprawę oskarżonego J. W. (1) przekazał do ponownego rozpoznania temu Sądowi z uwagi na to, że oskarżony w stosunku do którego prawomocnie ustalono nieważność uchwały o powołaniu do funkcji prezesa zarządu Spółki podjętej w dniu 12 maja 2007 r., nie był uprawniony do reprezentowania Spółki, a tym samym nie mógł być podmiotem przestępstwa z art. 296 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy wskazał również, że postanowieniem z dnia 25 września 2013 r. sędzia komisarz w postępowaniu upadłościowym (...)Sp. z ograniczoną odpowiedzialnością (...)z siedzibą w L. uwzględnił w części sprzeciw wierzyciela J. W. (1) od listy wierzytelności i zmienił listę wierzytelności (...) Spółki z o.o.(...)z siedzibą w L. w ten sposób, że uznał wierzytelność J. W. (1) pod pozycją 28 na liście wierzytelności w kwocie 18.676,19 zł w kategorii II, w kwocie 2.421,35 zł w kategorii IV i w kwocie 1.936,18 zł w kategorii V. Jednocześnie w pkt II w/w postanowienia sędzia komisarz oddalił sprzeciw w pozostałym zakresie. Sędzia komisarz uznał na liście wierzytelności kwoty z tytułu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop przyjmując wynagrodzenie J. W. (1) w wysokości 5.300 zł brutto miesięcznie (kopia wyroku z dnia 23 września 2008 r. i jego uzasadnienia – k. 11 – 17 a.s.; kopia wyroku z dnia 19 lutego 2010 r. i jego uzasadnienia – k. 30 – 37 a.s.; aneks do umowy o pracę z dnia 25 czerwca 2007 roku – k. 38 a.s.; wykaz wynagrodzenia wypłaconego J. W. (1) – k. 39 a.s.; kopia uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników – k. 278 a.s.; kopia wyroku z dnia 13 października 2010 roku i jego uzasadnienia – k. 282 – 292 a.s.; bilanse oraz rachunki zysków i strat – k. 409 – 421 a.s.; kopia wyroku z dnia 16 października 2007 r. i jego uzasadnienia– k. 477 a.s.; kopia wyroku z dnia 26 czerwca 2008 r. i jego uzasadnienia – k. 481 – 488v. a.s.; kopia aktu oskarżenia i jego uzasadnienia – k. 612 – 637 a.s.; kopia wyroku z dnia 17 listopada 2015 r. i jego uzasadnienia – k. 868 – 887 a.s.; kopia wyroku z dnia 30 marca 2016 r. i jego uzasadnienia – k. 958 – 961 a.s.; postanowienie z 25.09.2013 r. wraz z uzasadnieniem – k. 819-827 i z dnia 4.03.2014 r. wraz z uzasadnieniem (k. 828-835), świadectwo pracy, pismo ws. przyznania wynagrodzenia z dnia 1 sierpnia 2001 r., pismo ws. rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia - akta osobowe J. W. (1) – k. 942 a.s.; świadectwa pracy, aneks do umowy o pracę z dnia 30 kwietnia 2007 r., akt osobowych K. P. – k. 942 a.s.; zeznania pozwanego J. W. (1) – k. 339v. – 340, 985 – 987 a.s.; zeznania pozwanej K. P. – k. 983 – 985 a.s.; zeznania świadka I. T. – k. 402v. – 403, 965 – 967 a.s.; zeznania świadka K. B. – k. 403 – 403v., 967 – 968 a.s.; zeznania świadka E. H. – k. 943v. – 945 a.s.; zeznania świadka T. C. – k. 381v., 963 – 965 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd pierwszej instancji ustalił w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie. Odnosząc się natomiast do uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. z dnia 1 lipca 1999r. w przedmiocie udzielenia K. P. pełnomocnictwa do reprezentowania Spółki w umowach pomiędzy Spółką a członkami zarządu Sąd wskazał, że stanowisko pełnomocnika powoda w zakresie kwestionowania istnienia tej uchwały jest nieuzasadnione. Okoliczność istnienia wskazanej uchwały potwierdzili bowiem pozwani, jak również przesłuchani w sprawie świadkowie, którzy dodatkowo zeznali, że widzieli tę uchwałę oraz wskazali, w jakich okolicznościach miało to miejsce. Świadek E. H. opisując widziany dokument wskazała na charakterystyczny kolor atramentu podpisu J. W. (1) na oryginale uchwały. Fakt istnienia wskazanej uchwały z dnia 1 lipca 1999 r. potwierdził również świadek T. C. (k. 381v. a.s.), który zeznał, że uchwała ta obowiązywała do momentu, kiedy W. O. był wspólnikiem. Z tych względów Sąd uznał również wskazaną uchwałę za pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie. Przyjętej oceny w żadnej mierze nie może zmienić stanowisko świadka T. C. (k. 963 a.s.), który podniósł, że uchwała dotyczyła umocowania pozwanej do jednorazowej czynności, „prawdopodobnie jednorazowego zakupu środków trwałych”, jednocześnie wskazując na trudności w przypomnieniu sobie treści uchwały. W tym zakresie wskazane zeznania T. C. pozostają w sprzeczności z treścią uchwały, nie kwestionowaną w tym zakresie przez stronę powodową oraz podpisaną przez świadka. Bez znaczenia pozostaje również zeznanie świadka o tym, że już w składzie dwuosobowym zarząd Spółki kolejnej uchwały w zakresie umocowania pozwanej nie podejmował. Nie było bowiem takiej konieczności z uwagi na zakres przedmiotowy uchwały i sposób określenia czasu obowiązywania udzielonego w niej umocowania.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zeznania pozwanej K. P., pozwanego J. W. (1) oraz powołanych świadków, którym dał wiarę w zakresie poczynionych ustaleń z uwagi na to, że są one logiczne oraz korelują z treścią dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy. Sąd zaznaczył, że przesłuchani w sprawie świadkowie, za wyjątkiem T. C. zeznali, że w 2007 roku sytuacja ekonomiczna Spółki była bardzo dobra i że pracownicy otrzymali znaczące podwyżki. Natomiast fakt przyznania podwyżki pozwanej wynikał z jej akt osobowych. Strona powodowa tymczasem w toku rozpoznania sprawy nie wskazała dowodu na okoliczność, że powyższe podwyżki nie miały miejsca oraz że sytuacja ekonomiczna Spółki na takie podwyżki nie pozwalała. Inicjatywę dowodową w tym zakresie wykazali natomiast pełnomocnicy pozwanej i pozwanego, którzy wnieśli o przedłożenie przez Syndyka sprawozdań finansowych Spółki za 2006 i 2007 rok. Kwestionowana przez powoda w piśmie procesowym z dnia 10 października 2010 roku prawidłowość danych zawartych w złożonych bilansach w toku postępowania, również w ramach ponownego rozpoznania sprawy, nie została potwierdzona żadnymi dowodami. Wręcz przeciwnie - ze złożonego przez powoda uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie IV Wydziału Karnego w sprawie IV K 431/12 wynika, iż Sąd ten przeprowadzał dowód z opinii Biura (...) w L.. Z opinii tej wynika, że w okresie od 2000 r. do 2006 r. kondycja finansowa(...)sp. z o.o. była dobra, a spółka odnotowała zysk zarówno w 2006 roku jak i w 2007 roku.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji powództwo Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...)w L. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podnosił, że jako podstawę prawną żądania pozwu profesjonalny pełnomocnik wskazał art. 415 k.c. określający ogólną regułę dla odpowiedzialności za szkodę, do której doszło wskutek zdarzeń nazywanych czynami niedozwolonymi, w ramach odpowiedzialności deliktowej. Do przesłanek odpowiedzialności deliktowej należą zaś: zdarzenie, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, oraz szkoda i związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Ciężar dowodu na wykazanie wskazanych przesłanek odpowiedzialności deliktowej leżał w rozpoznawanej sprawie po stronie powodowej, zgodnie z treścią art. 6 k.c.

Mając na uwadze treść uzasadnienia pozwu o tym, że działania pozwanych są czynami niedozwolonymi polegającymi na działaniu pozwanych w zmowie w celu świadomego wyrządzenia szkody Spółce poprzez zagarnięcie jej pieniędzy pod pozorem wypłaty wynagrodzenia J. W. (1) oraz zakres postępowania dowodowego przeprowadzonego w sprawie, Sąd pierwszej instancji uznał, że strona powodowa nie wykazała okoliczności wskazanych we pozwie jako kreujących czyn niedozwolony pozwanych. Żaden z przeprowadzonych dowodów w sprawie nie wskazuje bowiem na sporządzenie przez J. W. (1) projektu aneksu zawierającego postanowienia dotyczące podwyższenia jego wynagrodzenia oraz podpisania tego dokumentu przez K. P., jako podjętych w zmowie w celu świadomego wyrządzenia szkody Spółce poprzez zagarnięcie jej pieniędzy pod pozorem wypłaty wynagrodzenia J. W. (1).

Sąd podkreślił, że jako okoliczności uzasadniające świadome działanie na szkodę Spółki wskazano przejęcie przez J. W. (1) aktywów Spółki przez podstawionego wierzyciela z wykorzystaniem przekrętu z wekslem oraz zawarcie przez pozwanego z synem M. W. fikcyjnych umów, z tytułu których M. W. otrzymał kwotę 294 181,27 zł. Nadto strona powodowa przywoływała okoliczność wydania przez Sąd Okręgowy w Lublinie IV Wydział Karny w dniu 17 listopada 2015 r. wyroku, notabene uchylonego. Wyrok ten, w ocenie Sądu Okręgowego, w żadnej mierze nie potwierdza dopuszczenia się przez pozwanego czynu niedozwolonego stosownie do określonej w pozwie podstawy faktycznej żądania pozwu. Powołany wyrok z dnia 17 listopada 2015 r. dotyczył bowiem innych zdarzeń niż będące podstawą faktyczną żądania w niniejszym postępowaniu. Dwa ostatnie zarzuty aktu oskarżenia, przyjęte za zasadne w wyroku z dnia 17 listopada 2015 roku, dotyczą przy tym zdarzeń mających miejsce po dniu 25 czerwca 2007 roku, tj. dacie podpisania aneksu do umowy o pracę, z którym to zdarzeniem strona powodowa wiąże dochodzone roszczenie. Jednocześnie wskazana w wyroku z dnia 17 listopada 2015 r. wysokość szkody nie wynika z okoliczności podpisania aneksu z dnia 25 czerwca 2007 r. oraz wypłaty J. W. (1) wynagrodzeń w wysokości określonej w tym aneksie.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji dowodem na popełnienie czynu niedozwolonego nie są również dołączone postanowienia Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku w tym z dnia 25.09.2013 r. i 4.03.2014 r. dotyczące listy wierzytelności. Z ich treści wynika, że podpisanie aneksu z 25.06.2007 r. nie wywołało skutków prawnych, gdyż od dnia 24.09.2003 r. pozwanyJ. W. (2)nie był członkiem zarządu spółki (...).

Jak wskazał Sąd Okręgowy dokonanie nieważnej czynności prawnej nie może być utożsamiane z dopuszczeniem się czynu niedozwolonego. W niniejszym postępowaniu strona powodowa nie wykazała zaś istnienia czynu niedozwolonego oraz powstania szkody z niego wynikającej. Brak jest również jakichkolwiek dowodów na to, że czynu niedozwolonego dopuściła się K. P., w stosunku do której, jako podstawę odpowiedzialności, pełnomocnik strony powodowej podał art. 422 k.c. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie pozwala na przyjęcie, aby w realiach sprawy pozwana występowała w charakterze pomocnika, ponoszącego odpowiedzialność za swój czyn popełniony w ramach pomocnictwa na zasadzie winy. Nie zostało bowiem dowiedzione, że K. P. jako główna księgowa podpisując aneks z dnia 25 czerwca 2007 r. działała w zmowie z J. W. (1) w celu wyprowadzenia pieniędzy ze Spółki, formalnie legalizując to przedsięwzięcie. Podpisując w dniu 25 czerwca 2007 r. aneks pozwana działała przy tym w zakresie umocowania wynikającego z treści uchwały z dnia 1 lipca 1999 r., która w tym zakresie obowiązywała w dniu podpisania aneksu przez powódkę. Aneks zmieniający warunki zatrudnienia pozwanego był już ponadto podpisywany w dniu 1 sierpnia 2001 r. Jednocześnie K. P. podpisując przygotowany przez pozwanego dokument w postaci aneksu miała na uwadze istniejący między wspólnikami Spółki podział zadań, zgodnie z którym sprawy kadrowe, w tym związane z podwyżkami pracowników, należały do J. W. (1). Zdaniem Sądu pierwszej instancji nie można również czynić pod adresem pozwanej zarzutu z faktu podpisania aneksu pomimo tego, że w dacie jego sporządzenia pozwany nie był członkiem zarządu Spółki, co w konsekwencji usprawiedliwia wniosek o bezwzględnej nieważności tej czynności. Poczynione w sprawie ustalenia potwierdzają bowiem, że pozwana w dniu 25 czerwca 2007 r. działała ze świadomością oraz w przekonaniu o tym, że J. W. (1) jest prezesem, członkiem zarządu Spółki. Wyrażone przekonanie było zaś w pełni usprawiedliwione, ponieważ w dniu podpisania aneksu pozwany był ujawniony we właściwym rejestrze sądowym jako prezes zarządu Spółki. W późniejszym okresie kwestia, czy mandat pozwanego jako prezesa zarządu wygasł już w 2003 roku czy dopiero w 2007 roku, była też odmiennie oceniana przez sądy rozpoznające sprawy Spółki. Podpisując wskazany aneks pozwana była przy tym przekonana o dobrej kondycji finansowej Spółki oraz zrobiła to w okresie, w którym również inni pracownicy Spółki otrzymywali podwyżki. W tym stanie rzeczy nie można przypisać pozwanej jakiekolwiek winy w jakimkolwiek stopniu.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że pomimo reprezentowania strony powodowej przez profesjonalnego pełnomocnika miał na uwadze, że powód nie jest zobowiązany do powoływania podstawy prawnej żądania, a gdyby została ona powołana, nie wiąże sądu, który może badać jej prawidłowość. Z tego względu oraz wobec ustalenia, że aneks do umowy o pracę z dnia 25 czerwca 2007 r., na podstawie którego dokonano na rzecz pozwanego wypłat wynagrodzenia w ustalonej w nim wysokości w okresie od lipca 2007 r. do czerwca 2008 r., jest dotknięty sankcją bezwzględnej nieważności z mocy art. 58 k.c., Sąd dokonał również oceny, czy J. W. (1) nie powinien zwrócić powodowi pobranego wynagrodzenia za pracę. W istocie strona powodowa żądała bowiem zwrotu należności wypłaconej pozwanemu jako świadczenia ze stosunku pracy, twierdząc, że nie przysługiwało ono pozwanemu w wysokości określonej w aneksie. Sąd uznał zatem za konieczne rozważenie zgłoszonego w pozwie żądania w ramach konstrukcji żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, a więc jako roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

Dokonując oceny zasadności żądania na wyżej wskazanej podstawie prawnej Sąd pierwszej instancji wskazał na obowiązującą na gruncie prawa pracy zasadę, zgodnie z którą za wykonaną pracę należy się wynagrodzenie. Z poczynionych ustaleń wynika, że pozwany J. W. (1) świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku dyrektora, wykonując wszelkie czynności związane z zarządzeniem Spółką. Jako pracownik może więc liczyć na wynagrodzenie za faktycznie wykonaną pracę niezależnie od ważności aneksu do umowy z dnia 25 czerwca 2007 r. Wykonując obowiązki dyrektora pozwany pracował zaś ponad przyjęty czas 8 godzin dziennie. Spółka zatrudniała w systemie zmianowym ponad 100 osób. Zakład pracował w ruchu ciągłym. Do obowiązków pozwanego należał nadzór nad pracą zakładu, reprezentacja firmy, kwestie związane z negocjacjami, zakupem urządzeń, przygotowaniem projektów o dofinansowanie, marketing, kontakty zagraniczne. Wynagrodzenie w wysokości ustalonej aneksem z 25.06.2007 r. było wypłacane pozwanemu przez około rok czasu i nikt nie kwestionował zasadności wypłaty. Drugi wspólnik mając możliwość kontroli, wglądu w dokumenty finansowe również nie negował zasadności wypłaty wynagrodzenia pozwanemu.

Zdaniem Sądu Okręgowego czynność prawna z dnia 25 czerwca 2007 r. nie może być uznana za nieważną na gruncie art. 58 § 2 k.c., tj. jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Określona w aneksie kwota wynagrodzenia na poziomie 20 000,00 zł brutto, mając na uwadze zarobki innych pracowników, tj. przedstawicieli handlowych oraz dobrą sytuację finansową Spółki, nie może bowiem zostać oceniona jako nadmierna, a zatem sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Sąd zwrócił także uwagę, że po zwolnieniu pozwanego T. C. jako likwidator Spółki zatrudnił w jej imieniu J. M. na stanowisku menagera za wynagrodzeniem w wysokości 24 000,00 zł netto miesięcznie.

Sąd wskazał również, że nawet gdyby uznać, że przedmiotowe wynagrodzenie wypłacone pozwanemu było świadczeniem nienależnym, to obowiązek jego zwrotu przez pozwanego w realiach sprawy wygasł w rozumieniu art. 409 k.c. Z poczynionych ustaleń wynika, że pozwany J. W. (1) wypłacone wynagrodzenie zużył na zaspokojenie potrzeb swoich oraz rodziny i z tego tytułu nie jest już wzbogacony. Strona powodowa, zdaniem Sądu, nie dowiodła zaś, że w chwili zużywania korzyści w postaci wypłaconego wynagrodzenia pozwany powinien był liczyć się z obowiązkiem ich zwrotu. Odnośnie K. P. powód nie wykazał, aby jakakolwiek kwota z wypłaconych pozwanemu J. W. (2) wynagrodzeń trafiła do pozwanej, co sugerowała treść pozwu.

Za niezasadny Sąd Okręgowy uznał zarzut przedawnienia podniesiony przez pełnomocnika pozwanej. W rozpoznawanej sprawie nie miał bowiem zastosowania dla określenia długości okresu przedawnienia wskazany przez pełnomocnika art. 291 § 2 k.p. Strona powodowa swoje roszczenie odszkodowawcze wobec pozwanych wywodziła nie z odpowiedzialności pracowniczej ex contractu, tj. z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez pozwanych obowiązków pracowniczych, lecz z odpowiedzialności pracowniczej ex delicto.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w pkt II wyroku Sąd pierwszej instancji uzasadnił treścią przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 108 § 1 i § 2 oraz § 2 ust. 1 i ust. 2, § 6 pkt 6, § 12 ust. 1 pkt 2 oraz § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 461), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 lipca 2015 r. Na niezbędne koszty procesu poniesione przez pozwaną K. P. składały się koszty zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem pierwszej instancji w wysokości 2700 zł, koszty zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne w wysokości 2 025,00 zł, oraz koszty uiszczonej przez pozwaną opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w pkt III wyroku Sąd oparł na treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 108 § 1 i § 2 oraz § 2 ust. 1 i ust. 2, § 6 pkt 6, § 12 ust. 1 pkt 2 oraz § 13 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 461), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 lipca 2015 r. Na niezbędne koszty procesu poniesione przez pozwanego J. W. (1) składały się koszty zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem pierwszej instancji w wysokości 2700 zł, koszty zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne w wysokości 2025,00 zł, koszty zastępstwa procesowego za postępowanie zażaleniowe w wysokości 1350,00 zł, oraz uiszczona przez pozwanego opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Obciążenie powoda kosztami postępowania zażaleniowego w związku z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Lublinie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 maja 2015 roku, III APz 13/15, usprawiedliwia utrwalone w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym wygrywającemu sprawę należy się także zwrot kosztów postępowania incydentalnego, chociażby w tym postępowaniu uległ on przeciwnikowi. O zwrocie kosztów procesu decyduje bowiem ostateczny wynik sprawy.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód Syndyk (...)Sp. z o.o. (...) z siedzibą w L. zaskarżając orzeczenie w części dotyczącej pozwanego J. W. (1) i zarzucając:

1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. i art. 409 k.c. oraz art. 300 k.p. poprzez przyjęcie, że w sytuacji nieważności aneksu do umowy o pracę zawartego z pozwanym J. W. (1) brak jest podstaw do zwrotu przez niego pobranego wynagrodzenia za okres od lipca 2007 roku do czerwca 2008 roku w sytuacji, gdy w tym okresie sytuacja finansowa Spółki była zła i to na skutek celowych działań pozwanego świadczącego pracę jako faktyczny prezes zarządu, który wykreował i nie zaksięgował długów Spółki, w tym na kwotę 1.857.000 zł, a wykreowany dług, jak i inne tego typu długi stały się następnie podstawą ogłoszenia upadłości Spółki, jak również podstawą postawienia J. W. (1) zarzutu działania na niekorzyść Spółki;

2) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że sprawa karna przeciwko pozwanemu J. W. (1) dotyczy innych zdarzeń, niż będące podstawą pozwu w niniejszej sprawie w sytuacji, gdy obie sprawy dotyczą celowego działania przez pozwanego na szkodę Spółki w okresie, w którym pobierał podwyższone bezprawnie wynagrodzenie;

3) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 409 k.c. i art. 5 k.c. przez przyjęcie, że obowiązek zwrotu pobranego przez J. W. (1) wynagrodzenia wygasł w sytuacji, gdy pozwany nie powoływał się na fakt zużycia uzyskanej korzyści, zaś odmowa zwrotu korzyści w sytuacji celowego działania na niekorzyść Spółki jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego;

4) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że w chwili zawierania w 2007 roku aneksu do umowy o pracę z pozwanym J. W. (1) Spółka (...) była w dobrej kondycji finansowej w sytuacji, gdy pozwana K. P. przyznała, iż nie zaksięgowała zobowiązania Spółki na kwotę 1.857.000 zł, gdyż o nim nie wiedziała, a potem celowo nie uczyniła tego na polecenie pozwanego J. W. (1), natomiast wykazała to zobowiązanie w dokumencie dodatkowym, który to dokument został złożony do akt sprawy, zaś dług ten był podstawą ogłoszenia upadłości Spółki;

5) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy - art. 6 k.c. w zw. z art. 229 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że powód nie wykazał przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego J. W. (1) w sytuacji, gdy z zeznań pozwanej K. P. złożonych dnia 18 marca 2010 roku w (...) L. wynika, iż do podpisania aneksu pozwani wykorzystali nieaktualne pełnomocnictwo, podwyżka wynagrodzenia i jej wysokość nie została uzgodniona z drugim wspólnikiem, podobnie jak i drugi wspólnik nie został poinformowany o podwyżce po podpisaniu aneksu, zaś w chwili podpisywania aneksu sytuacja finansowa Spółki była zła na skutek celowych działań pozwanego J. W. (1).

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący domagał się zmiany powołanego wyroku w zaskarżonej części i uwzględnienia powództwa co do pozwanego J. W. (1) oraz zasądzenia od tego pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za wszystkie instancje. Jako żądanie ewentualne powód wskazał uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Lublinie do ponownego rozpoznania, przy pozostawieniu temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

W toku postępowania drugoinstancyjnego pozwany J. W. (1) wnosił o oddalenie apelacji powołując się na jej bezzasadność z uwagi na zmianę podstawy faktycznej i prawnej powództwa.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja jest niezasadna i dlatego podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny co do zasady podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie widząc potrzeby ponownego ich powtarzania.

Przede wszystkim podkreślić należy, że w świetle art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem ani zasądzać ponad żądanie. Związanie sądu orzekającego żądaniem pozwu jest konsekwencją obowiązywania w procesie cywilnym zasady dyspozytywności. To powód decyduje bowiem nie tylko o wszczęciu procesu, ale również o zakresie rozstrzygnięcia. W pozwie powinien zatem prawidłowo wskazać podstawy faktyczne dochodzonego roszczenia. Na zasadzie art. 187 § 1 k.p.c. pozew musi czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać (w szczególności) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie. Jak słusznie przy tym argumentował Sąd Okręgowy wskazanie podstaw faktycznych pozwu może, ale nie musi, być połączone ze wskazaniem podstaw prawnych żądania. Formułując pozew powód, a w szczególności zastępujący go profesjonalny pełnomocnik, powinien mieć jednak na uwadze fakt, że wskazanie błędnej podstawy faktycznej powództwa może spowodować oddalenie pozwu, mimo jego obiektywnej zasadności przy innym sformułowaniu podstaw żądania. W sytuacji zbyt wąskiego ujęcia podstawy żądania, może być czasem konieczne dokonanie zmiany przedmiotowej powództwa. Powód musi również pamiętać, że późniejsze przytoczenie twierdzeń i dowodów na poparcie tych twierdzeń w celu uzupełnienia podstawy faktycznej doznaje pewnych ograniczeń (art. 207 § 6 oraz art. 217 § 2 k.p.c.).

Podanie podstawy prawnej żądania pozwu, pomimo braku wymagań w tych zakresie, nie pozostaje natomiast bez znaczenia dla przebiegu postępowania oraz jego wyniku. W pośredni sposób wskazuje bowiem na okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie pozwu.

W niniejszej sprawie powód dochodził solidarnego zasądzenia od J. W. (1) i K. P. kwoty 111 511 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2008 r. do dnia zapłaty wskazując na dokonane w drodze czynu niedozwolonego podwyższenie wynagrodzenia J. W. (1) z pomocą K. P.. Powód powoływał się przy tym na brak upoważnienia K. P. do zawierania umów z członkami zarządu Spółki oraz działanie pozwanych w zmowie w celu świadomego wyrządzenia szkody powodowej Spółce i zagarnięcia jej pieniędzy pod pozorem wypłaty wynagrodzenia J. W. (1). Podkreślał, że zawarcie aneksu z dnia 25 czerwca 2007 r. było jednym z wielu działań mających na celu pogorszenie sytuacji finansowej Spółki. Jako podstawy prawne dochodzonego roszczenia podał art. 415 k.c. i 422 k.c.

Opisane powyżej podstawy faktyczne i prawne żądania powinny być i były podstawą orzeczenia Sądu pierwszej instancji w przedmiotowej sprawie. Za zbędne należy natomiast uznać dodatkowe rozważania Sądu Okręgowego odnoszące się do zasadności zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty na podstawie przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia. Dochodzenie roszczeń z ostatnio wymienionego tytułu w oparciu o art. 405 i nast. k.c. opiera się bowiem na innych przesłankach niż w przypadku odpowiedzialności z czynu niedozwolonego i wymaga dokonania innych ustaleń faktycznych. Z przebiegu postępowania pierwszoinstancyjnego nie wynika zaś, aby doszło do zmiany powództwa w trybie art. 193 k.p.c. Wprost przeciwnie, reprezentujący stronę profesjonalny pełnomocnik, w toku całego postępowania powoływał się na solidarną odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanych z tytułu czynu niedozwolonego ubocznie wskazując jedynie na fakt niezwiązania sądu podstawą prawną określoną w pozwie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego należy natomiast przyjąć, że w złożonym środku odwoławczym od wyroku z dnia 28 października 2016 r. doszło do zmiany powództwa, która jest niedopuszczalna w toku postępowania apelacyjnego. Zaskarżenie wyroku tylko w części dotyczącej jednego z pozwanych (w sytuacji wcześniejszego powoływania się na solidarną odpowiedzialność pozwanych z czynu niedozwolonego) oraz sposób sformułowania zarzutów w apelacji, a w szczególności pierwszego i trzeciego z nich – dotyczących naruszenia prawa materialnego w postaci art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. i art. 409 k.c. oraz art. 409 k.c. w zw. z art. 5 k.c., świadczą bowiem o wystąpieniu z niedozwoloną zmianą, o której mowa w art. 383 zd. 1 k.p.c. Od momentu wniesienia apelacji skarżący wyraźnie przekształcił swoje żądanie dochodząc zwrotu kwoty określonej pozwem jedynie od J. W. (1) na podstawie art. 405 i nast. k.c. Warto przy tym podkreślić, że w niniejszym przypadku nie doszło do żadnej zmiany okoliczności, która uzasadniałaby wystąpienie z nowym żądaniem przez powoda. Kwestia nieważności aneksu do umowy o pracę podwyższającego J. W. (1) wynagrodzenie do kwoty 20 000 zł brutto oraz inne okoliczności podnoszone w środku zaskarżenia były bowiem znane apelującemu już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego.

Z uwagi na powyższe brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia zasadności wskazanych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego. Wobec niezmienienia powództwa w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji i jednoznacznego określenia dochodzonego roszczenia zarówno w aspekcie podstawy faktycznej i prawnej, Sąd Okręgowy nie był bowiem ani uprawniony, ani zobowiązany do dokonywania wykładni przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia oraz ich stosowania w niniejszej sprawie.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów sformułowanych w środku odwoławczym należy podkreślić, iż są one całkowicie chybione. Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji w prawidłowy sposób ustalił stan faktyczny w przedmiotowej sprawie należycie oceniając zebrany materiał dowodowy i nadając wysnutym na jego podstawie wnioskom odpowiednie znaczenie prawne. Względem sprawy karnej toczącej się przeciwko J. W. (1) zauważyć wypada, że wyrokiem z dnia 30 marca 2016 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie w sprawie o sygn. akt II AKa 45/16 uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 17 listopada 2015 r., sygn. akt IV K 431/12, uznający J. W. (1) za winnego dokonania czynu wyczerpującego dyspozycję art. 296 § 1 i 3 w zw. z art. 12 k.k. Sąd Apelacyjny doszedł do wniosku, że J. W. (1) nie mógł być podmiotem przestępstwa wskazanego w cytowanym przepisie. Pozwany nie został zatem skazany prawomocnym wyrokiem karnym za czyny wskazywane przez powoda i dopóki to nie nastąpi obowiązuje w tym zakresie domniemanie jego niewinności. Jednocześnie słuszne są stwierdzenia Sądu pierwszej instancji, iż zarzuty stawiane pozwanemu w sprawie karnej nie obejmują wyrządzenia szkody majątkowej w związku z pobieraniem przez stronę zawyżonego wynagrodzenia. Nie sposób zatem doszukiwać się analogii pomiędzy rozstrzygnięciami zapadającymi w sprawie karnej na poszczególnych jej etapach, a winą J. W. (1) jako przesłanką odpowiedzialności deliktowej pozwanego w niniejszej sprawie. Oskarżenie o popełnienie innych przestępstw na szkodę (...)Sp. z o.o. w żadnym razie nie dowodzi bowiem świadomego działania pozwanych na szkodę Spółki poprzez ustalenie i pobieranie w spornym okresie wynagrodzenia w kwocie 20 000 zł brutto przez J. W. (1).

Odnośnie sytuacji finansowej Spółki w chwili zawierania aneksu do umowy o pracę z pozwanym w 2007 r. i przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że Spółka(...) znajdowała się wówczas w dobrej kondycji finansowej należy zaznaczyć, że dokonane w tym zakresie właściwe ustalenia faktyczne wskazywały na istnienie podstaw do podwyższenia pozwanemu wynagrodzenia. Z wyjątkiem zobowiązania wekslowego Spółka osiągała wówczas wysokie zyski, a pracownicy otrzymali znaczące podwyżki wynagrodzeń. Przedstawiciele handlowi mieli bardzo wysokie dochody. Płaca J. W. (1) zatrudnionego na stanowisku dyrektora nie była natomiast podwyższana od 2001 r. i była przynajmniej dwukrotnie niższa niż wynagrodzenie wspomnianych przedstawicieli handlowych firmy. Zakres obowiązków pozwanego oraz czas poświęcany na ich wykonywanie (jak wynika z zeznań świadków) był przy tym dużo większy niż innych pracowników. Podwyżka wynagrodzenia do kwoty 20 000 zł była zatem uzasadniona. Istnienie długu z weksla mogło oczywiście skłonić pozwanego do powstrzymania się od podwyżki wynagrodzenia, jednakże samo podniesienie wynagrodzenia w zaistniałej sytuacji, zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie oznaczało świadomego działania na szkodę Spółki, lecz zamiar urealnienia uposażenia J. W. (1) w kontekście wysokości wynagrodzeń innych pracowników oraz dobrego funkcjonowania firmy na rynku. Całkiem odmienną kwestią jest natomiast późniejsze ogłoszenie upadłości Spółki z uwagi na dług wekslowy i niewykazanie tego długu w bilansie za rok 2007. Były to bowiem zdarzenia następcze, które miały miejsce w późniejszym okresie niż zawarcie aneksu do umowy o pracę w czerwcu 2007 r. i jako takie nie dowodziły świadomego działania pozwanych w zmowie na szkodę Spółki. Dodać przy tym wypada, że w czerwcu 2007 r. pozwana nie wiedziała o istnieniu zobowiązania wekslowego.

Nietrafny jest również ostatni z zarzutów apelacji. Formułując ten zarzut skarżący upatruje naruszenia przepisów postępowania w przyjęciu przez Sąd Okręgowy niewykazania podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej w sytuacji, gdy z zeznań K. P. złożonych dnia 18 marca 2010 r. w(...) L. wynikają okoliczności, które winny być traktowane jako przyznane przez pozwanego (art. 229 k.p.c.). Taki zarzut jest całkowicie nieuprawniony. W art. 235 § 1 k.p.c. została wyrażona zasada bezpośredniości, zgodnie z którą postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym. Dopuszcza się wyjątki od tej zasady przez powierzenie przeprowadzenia dowodu – w uzasadnionych przypadkach- przez sędziego wyznaczonego lub sąd wezwany. Co do zasady Sąd może jednak oceniać zeznania złożone przed nim samym, a nie przed innym podmiotem czy instytucją. W szczególności w sytuacji, gdy istnieje możliwość przesłuchania określonej osoby w charakterze świadka lub strony taki dowód winien być przeprowadzony zgodnie z regułami określonymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Skoro zatem powód miał możliwość zadawania pytań K. P. winien był to uczynić przed sądem orzekającym, a nie powoływać się na jej zeznania złożone w innej sprawie, w innym charakterze. Godzi to bowiem w zasadę bezpośredniości i jako takie nie może uzasadniać powołanego wyżej zarzutu apelacji. Tylko bezpośrednie zetknięcie się sądu ze stronami, świadkami, czy dowodami rzeczowymi pozwala bowiem na poczynienie odpowiednich spostrzeżeń i dokonanie prawidłowej oceny dowodów. Okoliczności wskazywane przez apelującego w żadnym razie nie mogą być więc uznane za przyznane przez przeciwnika procesowego w sytuacji złożenia oświadczeń czy zeznań w tym zakresie w innym postępowaniu. W toku zaś niniejszego procesu, jak słusznie uznał Sąd pierwszej instancji, powód nie wykazał przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej J. W. (1) z art. 415 k.c.

Względem podnoszonego w apelacji braku prawidłowego umocowania K. P. do zawierania umów z członkami zarządu Spółki (...) należy podkreślić, że w ocenie Sądu drugiej instancji nie jest to okoliczność wskazująca na zmowę pozwanych mającą na celu wyprowadzenie pieniędzy ze Spółki. Skoro bowiem na podstawie przedmiotowego umocowania pozwana zawarła już wcześniej z pozwanym inny aneks do umowy o pracę odnośnie przysługującego mu wynagrodzenia (w 2001 r.), a drugi ze wspólników, tj. T. C. zdawał sobie z tego sprawę i nie kwestionował tego stanu rzeczy, brak jest podstaw do przyjęcia, że dopiero w 2007 r. pozwani postanowili wykorzystać wskazane pełnomocnictwo do osiągnięcia podanych przez powoda celów.

Wszystkie zarzuty sformułowane w apelacji okazały się zatem chybione. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się również naruszeń prawa materialnego, które winien uwzględnić z urzędu. W tym miejscu podkreślić należy, iż Sąd drugiej instancji oddalił wniosek dowodowy złożony na rozprawie apelacyjnej w postaci dopuszczenia dowodu z odpisu postanowienia Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 8 sierpnia 2016 r. wydanego w przedmiocie zabezpieczenia z uwagi na niewskazanie przez powoda okoliczności, do wykazania których dowód został zgłoszony.

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie I wyroku. Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu koszów postępowania apelacyjnego uzasadnia treść art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.). Wskazane koszty obejmują wynagrodzenie adwokata, który reprezentował pozwanego w toku postępowania drugoinstancyjnego (na rozprawie apelacyjnej).