Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Monika Wąsowicz

Protokolant Dorota Chrząstek

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2017 r. w Częstochowie

sprawy L. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o wysokość emerytury, o ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania L. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 6 czerwca 2016r. Nr (...)

z dnia 7 czerwca 2016r. Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 6 czerwca 2016 roku numer (...)w ten sposób, że zobowiązuje organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. do obliczenia kapitału początkowego ubezpieczonego L. J. przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 95,12%;

2.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 7 czerwca 2016 roku numer (...) w ten sposób, że zobowiązuje organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. do przeliczenia wysokości emerytury ubezpieczonego L. J. na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynoszącego 95,12%.

Sygn. akt IV U 875/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 czerwca 2016 roku numer (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu L. J. ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego, ponieważ zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Do wniosku
o ponowne obliczenie wymiaru ubezpieczony dołączył umowy o pracę za lata 1991-1992, w których podano jedynie stawkę godzinową, według której ubezpieczony był wynagradzany. Jest to jednak dowód niewystarczający, ponieważ z tej dokumentacji nie wynika faktyczna ilość godzin, jaką ubezpieczony przepracował w kolejnych okresach rozliczeniowych.

Decyzją z dnia 7 czerwca 2016 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu L. J. przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z lata 1991-1992 na podstawie załączonych do wniosków dokumentów.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że emerytura ubezpieczonego obliczona została na podstawie art. 26 ustawy, tj. podstawę jej obliczenia stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego
z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego. Z uwagi, iż
w podstawie wymiaru kapitału początkowego nie uwzględniono zarobków uzyskiwanych w latach 1991-1992 brak jest podstaw do ponownego przeliczenia świadczenia.

W odwołaniu wniesionym do Sądu ubezpieczony L. J. zakwestionował powyższe decyzje wnosząc o ich zmianę i ponowne ustalenie kapitału początkowego oraz przeliczenie podstawy wymiaru emerytury
z uwzględnieniem wynagrodzeń za lata 1991-1992. Dodał, iż w powyższym okresie pracował w Przedsiębiorstwie (...)
J. J., J. S. (...) w C. jako kierowca w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w C. wniósł
o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji.

S ą d u s t a l i ł i z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e:

L. J. urodził się (...).

Decyzją z dnia 29 października 2003 roku organ rentowy uznał ubezpieczonemu kapitał początkowy. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego Zakład przyjął 28 lat i 11 miesięcy okresów składkowych oraz 9 miesięcy i 8 dni okresów nieskładkowych. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości jej podstawy przyjęto wynagrodzenia z 10 lat kalendarzowych z okresu 1989-1998 w wysokości:

-

574.200 złotych w 1989 roku;

-

4.176.416 złotych w 1990 roku;

-

7.844.468 złotych w 1991 roku;

-

15.286.880 złotych w 1992 roku;

-

54.235.276 złotych w 1993 roku;

-

71.195.057 złotych w 1994 roku;

-

9.301,16 złotych w 1995 roku;

-

14.269,90 złotych w 1996 roku;

-

18.706,53 złotych w 1997 roku oraz

-

20.941,18 złotych w 1998 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 89,59%.

Decyzją z dnia 4 listopada 2010 roku organ dokonał korekty liczby okresów nieskładkowych przyjmując je w wymiarze 7 miesięcy i 8 dni.

Następnie decyzją z dnia 11 maja 2016 roku, w związku z wejściem przepisu art. 174 ust.3b ustawy Zakład ponownie ustalił ubezpieczonemu wskaźnik wysokości kapitału początkowego przyjmując go w wysokości 92,78%.

Decyzją z dnia 10 listopada 2010 roku przyznano ubezpieczonemu od dnia 28 października 2010 roku prawo do emerytury pomostowej. Podstawę obliczenia świadczenia stanowi kwota ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, tj.:

-

kwota kapitału początkowego zaewidencjowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji, tj. 369.249,77 złotych;

-

kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie, tj. 119.377,25 złotych.

Następnie suma tych kwot podzielona została przez średnie dalsze trwanie życia, tj. przez 247,50 miesięcy, co dało kwotę 1.974,25 złotych.

W dniu 17 października 2012 roku ubezpieczony przedłożył skorygowane zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z (...)Przedsiębiorstwa (...) w C. z wykazem zarobków za lata 2004-2010. Decyzją z dnia 26 października 2012 roku organ rentowy skorygował wysokość kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne przyjmując ją w wysokości 121.397,14 złotych. Powyższe spowodowało wzrost świadczenia do kwoty 1.982,41 złotych.

W dniu 11 kwietnia 2016 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Decyzją z dnia 12 maja 2016 roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy od dnia 27 kwietnia 2016 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, emeryturę. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalnego
w wysokości 154.485,03 złotych oraz kapitału początkowego w wysokości 473.315,85 złotych z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Następnie suma powyższych kwot została podzielona przez średnie dalsze trwanie życia, tj. przez 209,20 miesięcy, co dało kwotę 3.000,96 złotych. Do obliczenia podstawy wymiaru za okresu:

-

od 1 września 1968 roku do 31 grudnia 1968 roku;

-

od 18 maja 1971 roku do 6 stycznia 1973 roku;

-

od 9 stycznia 1974 roku do 28 lutego 1978 roku oraz

-

od 4 września 1991 roku do 30 kwietnia 1992 roku

przyjęto wynagrodzenie minimalne.

W dniu 23 maja 2016 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia załączając 3 umowy o pracę z Przedsiębiorstwa (...) J. J. – J. S. (...) w C., tj.:

-

z 4 września 1991 roku, na mocy której został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pomocy murarza za wynagrodzeniem, 7.000 zł/godz.,

-

z dnia 4 września 1991 roku, zgodnie z którą zatrudniony został
w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy za wynagrodzeniem 9.000 zł/godz. oraz

-

z dnia 1 stycznia 1992 roku, na podstawie której zatrudniony został na czas nieokreślony na stanowisku kierowcy za wynagrodzeniem 10.600 złotych.

Stosunek pracy rozwiązał się z dniem 30 kwietnia 1992 roku.

Na zwolnieniu lekarskim przebywał w następujących okresach, tj.:

-

od 4 września 1991 roku do 22 września 1991 roku oraz

-

od 16 kwietnia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku.

(vide: akta rentowe, wyjaśnienia ubezpieczonego słuchanego w charakterze strony k. 23v.)

Biegła sądowa specjalista z zakresu rachunkowości ustaliła ubezpieczonemu najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, przy uwzględnieniu jego zarobków z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwa (...) J. S. (...) w C. w wysokości 95,12%.

(vide: opinia biegłej księgowej k. 29-34)

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego,
z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 (art. 26 ust. 1).

W myśl natomiast art. 173 ust. 1 ustawy dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (art. 174 ust. 1).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 174 ust. 3).

W niniejszej sprawie organ rentowy decyzją z dnia 12 maja 2016 roku wyliczył ubezpieczonemu L. J. emeryturę zgodnie z art. 26 ustawy. Do wyliczenia tego świadczenia Zakład przyjął kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie w wysokości 154.485,03 złotych oraz kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 473.315,85 złotych. Do wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 92,78% oraz staż emerytalny w wymiarze 28 lat i 10 miesięcy okresów składkowych oraz 9 miesięcy i 8 dni okresów nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony został z 10 lat kalendarzowych z okresu 1989-1998, przy czym za okres od 4 września 1991 roku do 30 kwietnia 1992 roku przyjęto wynagrodzenie minimalne.

Ubezpieczony nie zgodził się z powyższym wyliczeniem w zakresie przyjętego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wnosząc o uwzględnienie jego zarobków
z Przedsiębiorstwa(...) J. J. –
J. S. (...) w C..

Sąd celem ustalenia rzeczywistych wynagrodzeń odwołującego
z tego przedsiębiorstwa dopuścił dowód z załączonych dokumentów z akt osobowo – płacowych, w tym zwłaszcza z załączonych umów o pracę i w oparciu o nie zobowiązał biegłą z zakresu rachunkowości do wyliczenia tych zarobków oraz najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Biegła w oparciu o dane wynikające z przedłożonych umów o pracę oraz normatywny czas pracy, z wyłączeniem okresów zasiłku chorobowego od 4 stycznia 1992 roku do 22 stycznia 1991 roku oraz od 16 kwietnia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku wyliczyła L. J. sporne wynagrodzenia w wysokości:

-

5.220.000 złotych w okresie od 23 września 1991 roku do 31 grudnia 1991 roku oraz

-

6.720.400 złotych w okresie od 1 stycznia 1992 roku do 15 kwietnia 1992 roku.

Do wyliczenia tych wynagrodzeń biegła przyjęła:

-

w okresie od 4 września 1991 roku do 31 grudnia 1991 roku stawkę wynagrodzenia w wysokości 9.000 zł/godz.;

-

w okresie od 1 stycznia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku stawkę wynagrodzenia w wysokości 10.600 zł/godz.

oraz normatywny czas pracy obowiązującym w spornym okresie.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, przy uwzględnieniu powyższych wynagrodzeń wyniósł 95,12% i okazał się korzystniejszy od dotychczas wyliczonego.

Z powyższym wyliczeniem zgodził się ubezpieczony.

Natomiast zarzuty do opinii biegłej zgłosił organ rentowy podnosząc, iż zasady dokumentowania podstawy wymiaru zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe. Podstawowym dokumentem stwierdzającym wysokość wygrodzenia pracownika jest zaświadczenie zakładu pracy sporządzone na druku Rp-7 na podstawie posiadanej dokumentacji płacowej, do wystawienia którego uprawniony jest pracodawca, bądź jego następca prawny lub syndyk lub legitymacja ubezpieczeniowa, zawierająca odpowiednie wpisy o okresach zatrudnienia i osiąganych w tych okresach wynagrodzeniach. W przypadku gdy ubezpieczony nie ma możliwości uzyskania wymaganych dowodów wystarczającym dokumentem jest przedłożenie oryginalnych list płac, pod warunkiem że są opatrzone pieczątką firmową oraz pieczątką imienną osoby dokonującej wpisu lub odpowiedzialnej za wpis o wysokości osiąganych wynagrodzeń. Dopuszczalne jest również ustalenie wynagrodzeń na podstawie angaży z akt osobowych pod warunkiem, że stawka wynagrodzenia została określona kwotowo – miesięcznie. W przypadku jednak gdy w aktach osobowych pracownika wynagrodzenie określone jest stawką godzinową – dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczenia tylko wówczas, jeżeli zachowały się dane dotyczące ilości godzin, jaką pracownik faktycznie przepracował w danym okresie na określonym stanowisku (dziennie, tygodniowo lub miesięcznie). W aktach osobowych ubezpieczonego za sporny okres zachowały się stawki godzinowe wynagrodzenia bez danych dotyczących ilości faktycznie przepracowanych godzin i dni. Dlatego też wyliczenie biegłej, dokonane w opinii z dnia 15 grudnia 2016 roku choć poprawne matematycznie, zdaniem organu rentowego są wyliczeniami czystko hipotetycznymi i nie mogą stanowić podstawy do ustalania zarobków wnioskodawcy osiąganych w spornym okresie.

Zdaniem Sądu powyższe wyliczenie biegłej należało uznać za prawidłowe,
a zarzuty organu rentowego za nieuzasadnione i stanowiące w istocie polemikę
z logicznymi wnioskami opinii biegłej. W ocenie Sądu nic bowiem nie stało na przeszkodzie, aby do wyliczenia wynagrodzenia odwołującego, przy uwzględnieniu wynikających z załączonych umów o pracę stawek godzinowych, przyjąć obowiązujący w spornym okresie normatywny czas pracy, albowiem z załączonej dokumentacji osobowej nie wynika, aby w spornym okresie, poza okresem od 4 września 1991 roku do 22 września 1991 roku oraz od 16 kwietnia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku L. J. przebywał na dłuższych zwolnieniach lekarskich lub dłuższych urlopach bezpłatnych.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.