Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 28 lipca 2016 roku odmówił B. G. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nie udokumentował wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy: 25 lata ogólnego stażu pracy oraz 7 lat, 5 miesięcy i 26 dni stażu w szczególnych warunkach.

(decyzja – k. 76 plik III akt ZUS)

W dniu 30 września 2016 roku B. G. wniósł odwołanie od ww. decyzji podnosząc, że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego. Wnioskodawca wniósł o jej zmianę poprzez ustalenie prawa do emerytury i uwzględnienie okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach od dnia 10 września 1974 roku do dnia 21 kwietnia 1975 roku i od dnia 2 maja 1977 roku do dnia 31 maja 1978 roku na stanowisku ślusarz oraz od dnia 8 lutego 1982 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku na stanowi-sku mechanik samochodowy i mechanik parowozowni w Zakładach (...).

(odwołanie – k. 2)

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 17 października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 15 - 16)

Na rozprawie w dniu 2 marca 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów postępowania. Natomiast pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

(stanowiska stron – e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku – 00:59:30 – 01:02:24)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

B. G. urodził się w dniu (...). W dniu 28 lipca 2016 roku złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca wniósł także o przekazanie środków zgromadzonych w OFE dla dochodu budżetu państwa.

( wniosek – k. 1-8 plik III akt ZUS)

Wnioskodawca z wykształcenia jest mechanikiem urządzeń, maszyn przemysłowych oraz ukończył technikum w kierunku obróbki skrawaniem.

W okresie od 10 września 1974 roku do dnia 31 maja 1978 roku B. G. pracował w (...) Zakładach (...) w Ł. na stanowisku ślusarz remontowy. Początkowo, w okresie od 10 września 1974 roku do dnia 21 kwietnia 1975 roku był zatrudniony na stanowisku ślusarz - stażysta.

W okresie od 24 kwietnia 1975 roku do 4 kwietnia 1977 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową. Wrócił do pracy od dnia 2 maja 1977 roku.

Będąc stażystą oraz później, od dnia 2 maja 1977 roku, gdy był zatrudniony na stanowisku ślusarza, wnioskodawca cały czas wykonywał czynności ślusarza remontowego w Wydziale Przędzalni (...). Praca jego polegała na wykonywaniu remontów maszyn włókienniczych. Taki remont trwał kilka dni, nieraz nawet tydzień, zależało to od wielkości maszyny. Przy wykonywaniu tych czynności wnioskodawca posługiwał się kluczami i młotkami, trzeba było mieć dużo siły aby rozmontować poszczególne elementy maszyny. Maszyny były naprawiane na hali produkcyjnej, zaś elementy uszkodzone, czy zepsute były odsyłane na warsztat gdzie naprawą zajmowali się inni pracownicy. Wnioskodawca nie pracował w warsztacie tylko na hali, jego zadaniem było min. zdemontowanie części maszyny i dostarczenie do warsztatu. Ponadto wnioskodawca był zobowiązany do konserwacji znajdujących się na hali maszyn oraz do dokonywania planowanych przeglądów, które musiała obowiązkowo przejść każda maszyna. W czasie naprawy pozostałe maszyny na hali pracowały, ponieważ musiała trwać produkcja. Wnioskodawca był narażony na te same warunki szkodliwe, co prządki czy mistrzowie. Na hali było około 30 maszyn i panował zawsze duży hałas. B. G. dostawał mleko, nie pamięta, czy dostawał jakiś dodatek do wynagrodzenia. Pracował w godzinach od 7.30 do 15.30 w brygadzie 3 -4 osobowej na jedną zmianę. Remont maszyn odbywał się planowo, zawsze była jakaś praca do wykonania. Nie zdarzało się, że wnioskodawca nie miałby co robić danego dnia.

(wniosek o zaszeregowanie pracownika fizycznego z dnia 1 września 1974 roku k. 5 akt osobowych - k. 24, karta obiegowa z dnia 2 września 1974 roku k. 3 - 4, karta obiegowa z dnia 21 kwietnia 1975 roku k. 6 - 7, karta obiegowa k. 8 akt osobowych - k. 24, wniosek o zaszeregowanie robotnika z dnia 6 maja 1977 roku k. 10 akt osobowych - k. 24, umowa o pracę z dnia 23 maja 1977 roku k. 11 akt osobowych - k. 24, karta obiegowa z dnia 14 kwietnia 1977 roku k. 27 plik III akt ZUS, karta obiegowa z dnia 28 kwietnia 1988 roku k. 44 plik III akt ZUS, zeznania wnioskodawcy e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:44:47 – 00:54:56 w zw. ze złożonymi wyjaśnieniami e- protokół z dniu 14 grudnia 2016 roku 00:01:25 – 00:15:31, zeznania świadka Z. C. e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:04:34 - 00:14:02,zeznania świadka W. S. e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:17:37 - 00:24:49,karta powołania z dnia 4 marca 1975 roku k. 7 akt osobowych - k. 24)

Następnie w okresie od 8 lutego 1982 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku wnioskodawca został przeniesiony na stanowisko mechanika lokomotywowni (mechanika parowozowni) w Oddziale Remontu (...) Mechanicznych i naprawiał lokomotywy. Natomiast od dnia 1 listopada 1983 roku zostało mu przydzielone stanowisko mechanika samochodowego, również w Oddziale Remontów (...) Mechanicznych, na którym to pracował do 30 kwietnia 1988 roku i wykonywał naprawy pojazdów. Były 2 duże oddzielne kanały przeznaczone do napraw lokomotyw i napraw wagonów. Były w tym okresie 4 lokomotywy spalinowe i 1 lokomotywa starego typu na węgiel, ale ona nie była używana. Zakład posiadał własny transport oraz dużą liczbę kierowców. Tabor samochodowy był bardzo duży, liczył ponad 100 samochodów w tym autokary, samochody ciężarowe, Ż., N., J., Stary, wozy strażackie, sanitarki, pojazdy, które na co dzień były w D. w ośrodku wypoczynkowym. Na jednej zmianie było 6-8 mechaników. Do napraw samochodów były 4 kanały remontowe. W kanałach naprawiało się przednie zawieszenie, sprzęgła, skrzynie biegów. Jak się popsuła w samochodzie elektryka, to zajmował się tym elektryk, a nie mechanicy. Najwięcej pracy B. G. wykonywał w kanale remontowym jako mechanik. Zdarzało się, że musiał wyjść z tego kanału, bo inaczej nie wymontowałby np. silnika z dużego pojazdu.

(pismo z dnia 8 lutego 1982 roku k. 32 akt osobowych - k. 24, wniosek o zaszeregowanie z dnia 10 listopada 1983 roku k. 34 akt osobowych - k 24, wniosek o zaszeregowanie z dnia 30 kwietnia 1985 roku k. 35 akt osobowych - k. 24, wniosek o zaszeregowanie z dnia 24 marca 1986 roku k. 36 akt osobowych - k. 24, wniosek o zaszeregowanie z dnia 11 września 1987 roku k. 37 akt osobowych - k. 24, zeznania wnioskodawcy e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:44:47 – 00:58:09 w zw. ze złożonymi wyjaśnieniami e-protokół z dniu 14 grudnia 2016 roku 00:01:25 – 00:20:28, zeznania świadka Z. C. e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:04:34 - 00:14:02, zeznania świadka P. I. e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:25:28 - 00:34:29, zeznania świadka S. K. e-protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:34:29 - 00:42:08)

(...) Zakłady (...) w Ł. nie wystawiły wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W wystawionym przez pracodawcę w dniu 9 maja 1997 roku zwykłym świadectwie pracy wskazano, że B. G. był zatrudniony w (...) Spółce Akcyjnej w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy od dnia 10 września 1974 roku do dnia 21 kwietnia 1975 roku oraz od dnia 5 kwietnia 1977 roku do 30 kwietnia 1988 roku zajmując ostatnio stanowisko mechanika samochodowego.

(świadectwo pracy z dnia 9 stycznia 1997 roku k. 3 plik I akt ZUS )

B. G. udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat.

/bezsporne, a nadto decyzja k. 76 plik III akt ZUS/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w Ł. nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w Ł. tj. od dnia 10 września 1974 roku do dnia 21 kwietnia 1975 roku i od dnia 2 maja 1977 roku do dnia 31 maja 1978 roku na stanowisku ślusarza oraz od dnia 8 lutego 1982 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku na stanowisku mechanik samochodowy mechanik parowozowni, ponieważ okres pracy na stanowisku ślusarz w wydziale mechaniczno-remontowym nie oznacza jednoznacznie stanowiska ślusarza remontowego i pełnienia jego obowiązków oraz okresu pracy na stanowisku mechanik parowozowni i mechanik samochodowy gdyż brak jest odpowiedniego udokumentowania że była to praca stała i pełnozakresowa w kanałach remontowych.

(decyzja k. 76 plik III akt ZUS/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 - wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Z kolei art. 184 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do art. 32 ust. 1 powołanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Ustęp 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przywołane przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz.43 z zm.).

W myśl § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W § 3 ustawodawca przyjął, że za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Z kolei § 4 tego rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przedmiotem sporu było udowodnienie przez wnioskodawcę wymaganego okresu - co najmniej 15 lat - pracy w szczególnych warunkach.

Z materiału dowodowego, zgromadzonego w sprawie wynika, że chociaż wnioskodawca nie przedstawił stosownego świadectwa pracy w warunkach szczególnych, to w spornych okresach wykonywał faktycznie prace ślusarza remontowego, następnie mechanika parowozowni, a na koniec mechanika samochodowego w kanale remontowym w sposób stały i w pełnym zakresie. Podkreślić także należy, że wprawdzie we wszelkich dokumentach, dotyczących zatrudnienia wnioskodawcy w U., stanowisko pracy zostało określone jako ślusarz, a nawet tokarz, to w rzeczywistości B. G. wykonywał tylko czynności ślusarza remontowego. Do jego obowiązków zaś należała bieżąca konserwacja urządzeń na oddziale będącym w ruchu ( Przędzalni (...)), w którym jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w Wykazie A. Wnioskodawca zajmował się naprawą maszyn na hali produkcyjnej. Ponadto wnioskodawca był zobowiązany do konserwacji znajdujących się na tej hali maszyn oraz do dokonywania planowanych przeglądów tych urządzeń.

Zgodnie z Działem VII pkt 1 Wykazu A (prace w przemyśle lekkim), stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu należały do prac w szczególnych warunkach. Wnioskodawca, pracując na hali – przędzalni, narażony był na te same czynniki, co osoby obsługujące poszczególne maszyny. Jak wynika z zeznań świadków, na hali było około 30 maszyn i przeważająca większość z nich była w ruchu, a zatem narażenie na czynniki szkodliwe było bezpośrednie.

Dodać należy, że również okres odbywania służby wojskowej powinien być zaliczony do pracy w szczególnych warunkach, bowiem B. G. pracował w takich warunkach zarówno przed jaki i bezpośrednio po wojsku, a do pracy powrócił w okresie krótszym niż 1 miesiąc od zakończenia służby wojskowej.

Z kolei, gdy wnioskodawca pracował na stanowisku mechanika parowozowni, czy też później mechanika samochodowego to dokonywał naprawy pojazdów w kanałach remontowych. W ten sposób naprawiał przednie zawieszenie, sprzęgła, skrzynie biegów. Pracy było bardzo dużo, ponieważ pracodawca miał bardzo duży - własny tabor pojazdów - od samochodów osobowych po duże ciężarowe pojazdy. Nie były to nowe samochody, a co za tym idzie, była duża awaryjność pojazdów.

W świetle przywołanego wcześniej Rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84, publikowanej L.).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe. Wykazało ono, że B. G., będąc zatrudnionym w (...) Zakładach (...) w Ł.,i od dnia 10 września 1974 roku do dnia 21 kwietnia 1975 roku na stanowisku ślusarza - stażysty (7 miesięcy i 11 dni); od dnia 2 maja 1977 roku do dnia 31 maja 1978 roku na stanowisku ślusarza (1 rok i 8 dni) oraz od dnia 8 lutego 1982 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku na stanowisku mechanika samochodowego, zaś później mechanika parowozowni (6 lat 2 miesiące i 12 dni) - wykonywał prace w szczególnych warunkach. Okres ten daje wnioskodawcy w sumie 15 lat 4 miesiące i 5 dni pracy w warunkach szczególnych (do 7 lat 5 miesięcy i 26 dni należy dodać 7 lata 5 miesięcy i 26 dni). Do tego okresu należy dodać służbę wojskową, od 24 kwietnia 1975 roku do 4 kwietnia 1977 roku ( 1 rok 11 miesięcy i 10 dni).

Stanowisko pracy wnioskodawcy odpowiada treści wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, działu XIV (zatytułowanym „Prace różne”) pod poz. 16 „Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.” Oraz pod poz. 25 „bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń (….) na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w Wykazie. Analiza treści wykazu A w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku wskazuje, że do prac w takim charakterze m.in. zalicza się: „mechanik - monter (ślusarz) zatrudniony wyłącznie w kanałach remontowych wymienionego w dziale XIV pod poz. 16 pkt. 1.

Na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 29 lipca 2016 roku, tj. od dnia następnego od złożenia wniosku o emeryturę, bowiem dopiero wówczas zostały spełnione wszystkie warunki, łącznie z przekazaniem składek z OFE.

Stosownie do wyniku postępowania na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez pełnomocnika strony powodowej. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804).

E.W.