Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: starszy protokolant sądowy E. H.

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2016 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w D.

przeciwko Gminie Miejskiej K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie

z dnia 14 kwietnia 2016 r., sygnatura akt I C 3656/15/N

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że nadaje mu brzmienie:

„I. zasądza od strony pozwanej Gminy Miejskiej K. na rzecz strony powodowej (...) S.A. w D. kwotę 11 138,35 zł (jedenaście tysięcy sto trzydzieści osiem złotych 35/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 lipca 2015 roku do dnia zapłaty przy czym strona pozwana ponosi w tym zakresie odpowiedzialność in solidum z B. W. (1), Z. W. i A. W., co do których orzeczono prawomocnym nakazem zapłaty z 2 października 2015 roku sygn. akt I Nc 5197/15/N wydanym przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie;”;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  znosi wzajemnie koszty postępowania odwoławczego.

SSR Anna Kruszewska SSO Zbigniew Zgud SSO Jarosław Tyrpa

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 października 2016r.

Strona powodowa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w D., w pozwie z dnia 23 lipca 2015r. wniosła o zasądzenie na zasadzie in solidum od Gminy Miejskiej K. oraz solidarnie od pozwanych Z. W., B. W. (1) oraz A. W. na swoją rzecz kwoty 14680,12 zł wraz z ustawowymi odsetkami szczegółowo określonymi w pozwie a także zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu pozwu podniosła, że kwota objęta roszczeniem jest uzasadniona w stosunku do pozwanych Z. W., B. W. (1) i A. W. z uwagi na należne odszkodowanie za bezumowne korzystanie przez te osoby z lokalu będącego własnością strony powodowej, a w stosunku do pozwanej Gminy Miejskiej K. jako odszkodowanie za nie złożenie oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego wyżej wskazanym osobom, mimo obowiązku nałożonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie z dnia 20 lutego 2007r. sygn. akt: I C 857/06/N.

W dniu 2 października 2015r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie, I Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Nakaz ten uprawomocnił się w stosunku do pozwanych Z. W., B. W. (1) i A. W..

Od powyższego nakazu zapłaty, sprzeciw wniosła pozwana Gmina Miejska K., zaskarżając nakaz w całości i wnosząc o oddalenie powództwa, a także zasądzenie od strony powodowej zwrotu kosztów procesu według norm prawem przepisanych. W uzasadnieniu tego pisma procesowego, podniosła zarzut przedawnienia roszczenia o wypłatę odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego za okres od dnia 1 października 2011r. do dnia 16 marca 2012r. oraz niewykazanie przez stronę powodową szkody spowodowanej niedostarczeniem lokalu socjalnego, sposobu rozliczenia naliczanych zaliczkowo opłat za media a także fakt błędnego przyjęcia początkowego terminu naliczania odsetek od żądanej kwoty przez stronę powodową. W ocenie strony pozwanej, bezpodstawne było dochodzenie należnych odsetek co miesiąc, od 11 dnia każdego miesiąca od wskazanych w fakturach kwot, albowiem termin spełnienia roszczenia nie został oznaczony, ani nie wynikał z właściwości zobowiązania. Zatem istnienie stanu opóźnienia nastąpiło po wezwaniu do zapłaty – z dniem następującym po upływie terminu do zapłaty wyznaczonego przez stronę powodową. W dalszym piśmie procesowym, strona pozwana zakwestionowała dokonaną we wrześniu 2012r. korektę naliczeń związanych z wynikłą nadpłatą z rozliczenia wody w kwocie 40,67 zł. Zgodnie bowiem z przedstawionym rozliczeniem faktycznego zużycia zimnej wody, ciepłej wody oraz podgrzania ciepłej wody i kosztów wody technicznej i przy uwzględnieniu naliczonych zaliczek, za okres od 1 stycznia 2012r. do 30 czerwca 2012r. nadpłata wynosiła 45,67 zł, a nie jak wskazuje strona powodowa 40,67zł. W związku z tym, w ocenie strony pozwanej, skoro powstał błąd w odczycie powyższych danych, winna zostać sporządzona korekta naliczenia. Wskazała również (załącznik do protokołu do ostatniej rozprawy przed Sadem Rejonowym), że nie kwestionuje dochodzonej kwoty odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, kwestionuje zatem jedynie wystąpienie po stronie powodowej szkody stanowiącej koszt mediów, gdyż wydatki strony powodowej w tym zakresie stanowiły jedynie zaliczki i strona powodowa nie wykazała, aby ostatecznie została obciążona tymi kosztami.

W piśmie procesowym datowanym na 23 grudnia 2015 roku strona powodowa zmieniła żądanie pozwu i domagała się w stosunku do Gminy Miejskiej K. zasądzenia odsetek od całej kwoty od 9 lipca 2015 roku.

Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2016r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie, I Wydział Cywilny, sygn. akt: I C 3656/15/N zasądził od strony pozwanej Gminy Miejskiej K. na rzecz strony powodowej kwotę 11143,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot należnych za poszczególne miesiące bezumownego korzystania z lokalu, szczegółowo opisanymi w tym wyroku, a także zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 1820 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, przy czym zastrzegł, że co do tej kwoty strona pozwana ponosi odpowiedzialność in solidum wraz z B. W. (1), Z. W. i A. W., co do których wydany został przez Sąd Rejonowy dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie I Wydział Cywilny prawomocny już nakaz zapłaty z dnia 2 października 2015r. sygn. akt: I Nc 5197/15/N

Sąd Rejonowy postępowania ustalił, że Gmina Miejska K. na podstawie Wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie dnia 20 lutego 2007r. była zobowiązana do zaoferowania lokalu socjalnego Z. W., B. W. (2) i A. W., wyroku tego jednak nie wykonała. W związku z faktem zamieszkiwania przez wskazane osoby w przedmiotowym lokalu w spornym okresie, strona powodowa co miesiąc wystawiała faktury VAT obejmujące należności za lokal wskazany w pozwie – tj. odszkodowanie i opłaty niezależne od właściciela. Faktury zostały wystawione za okres od października 2011r. do marca 2012r. oraz od sierpnia 2012r. do stycznia 2014r. W skład odszkodowania wchodziły: należność za zajmowanie lokalu w kwocie 181,30 zł, zaliczki na poczet kosztów centralnego ogrzewania, podgrzania ciepłej wody, zimnej wody, odprowadzania ścieków, wywozu śmieci, kosztów energii elektrycznej, domofonu oraz opłata za (...). Strona powodowa dokonywała rozliczeń zaliczek w oparciu o aktualne zużycie. Osoby zamieszkujące przedmiotowy lokal, nie uiściły żadnych opłat z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego w spornym okresie objętym pozwem.

Sąd I Instancji uznał, że skoro Gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku właścicielowi przysługuje odszkodowanie od gminy, które odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Wskazał, że roszczenie przeciwko gminie w niniejszej sprawie ma charakter odpowiedzialności deliktowej, zatem przedawnia się z upływem trzech lat. Dlatego też, roszczenie obejmujące okres od dnia 1 października 2011r. do dnia 31 marca 2012r., na skutek podniesienia zarzutu przedawnienia przez stronę pozwaną uległo przedawnieniu. Przedawnieniu uległy również odsetki od kwot należnych stronie powodowej, naliczonych w powyższym okresie, gdyż przedawnienie roszczenia o należność główna powoduje przedawnienie świadczeń ubocznych. W tej części Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

W ocenie Sądu Rejonowego, w odniesieniu do pozostałego okresu objętego pozwem – tj. od dnia 1 sierpnia 2012r. doi dnia 31 stycznia 2014r. stronie powodowej przysługiwało roszczenie o zapłatę odszkodowania za niedostarczenie przez stronę pozwaną lokalu socjalnego osobom zajmującym lokal mieszkalny wskazany w pozwie w wysokości równego wysokości czynszu, jaki strona powodowa mogłaby otrzymać z tytułu najmu tego lokalu. Sąd ten przyjął także, iż strona powodowa uiściła należności z tytułu mediów i innych opłat niezależnych od właściciela a ewentualna nadpłata mogąca powstać w wyniku rozliczenia zaliczek byłaby zaliczona na poczet przedmiotowego lokalu obniżając tym samym kolejne należności obciążające stronę pozwaną.

Sąd rozpoznający sprawę w I Instancji uznał, iż strona pozwana była obowiązana uiszczać odszkodowanie co miesiąc, gdyż z uwagi na naturę świadczenia odszkodowawczego, szkoda wynikająca z zajmowania lokalu bez tytułu prawnego powstaje przez cały czas zajmowania lokalu. Zatem stronie powodowej należały się odsetki ustawowe za opóźnienie od kwot odszkodowania za poszczególne miesiące od pierwszego dnia kolejnego miesiąca.

Sumując Sąd Rejonowy stwierdził, że suma należności nieprzedawnionych za okres od sierpnia 2012r. do stycznia 2014r. wyniosła 11143,35 zł

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając orzeczenie w części obejmującej pkt. I i III, zarzucając orzeczeniu naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 233 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 228 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że strona powodowa nie jest obowiązana do wykazania wysokości poniesionej szkody i przyjęcie, ze jej wysokość wynika z faktów powszechnie znanych. Kolejnym zarzutem podniesionym w apelacji był błąd w ustaleniach faktycznych, przez błędne ustalenie, iż nadpłata za zużycie zimnej i ciepłej wody w I i II kwartale 2012r. wynosiła 40,67zł, podczas gdy wynosiła 45,67zł, a także zarzut naruszenia art. 245 w zw. z art. 227 i art. 233 par. 1 k.p.c. i w konsekwencji błąd w ocenie dowodu z dokumentu z dnia 9 sierpnia 2012r. Strona pozwana zarzuciła także powyższemu wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w zw. z art. 417 k. c. ,poprzez przyjęcie, że odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego jest wymagalne i płatne z ostatnim dniem całego miesięcznego okresu zajmowania lokalu, przez co doszło do naruszenia art. 455 k. c. poprzez jego niezastosowanie.

W odpowiedzi na apelację, strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odnosząc się do pierwszego zarzutu, a to naruszenia przepisów prawa procesowego - art. 233 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 228 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że strona powodowa nie jest obowiązana do wykazania wysokości poniesionej szkody i przyjęcie, że jej wysokość wynika z faktów powszechnie znanych, stwierdzić należy, że jest on niezasadny. W części obejmującej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu Sąd Rejonowy oparł się na okoliczności bezspornej. Strona pozwana oświadczyła bowiem wprost, że nie kwestionuje przyjętej przez stronę powodową stawki tego wynagrodzenia. W pozostałej części ustalenia faktyczne Sądu I instancji oparte są o przeprowadzone w sprawie dowody, których Sąd nie kwestionował. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno Sądu Najwyższego jak i sądów powszechnych skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, niepubl., z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, OSNC 2000, nr 10, poz. 189 i z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, OSNAPiUS 2000, nr 19, poz. 732). Dla skutecznego postawienia zarzutu wadliwości oceny materiału dowodowego nie jest wystarczające podanie alternatywnej wersji zdarzeń, która jest zdaniem apelującego bardziej prawdopodobna, ani samo przekonanie o wadliwości dowodów (tak Sąd Najwyższy w Postanowieniu z dnia 9 stycznia 2004 r. , IV CK 339/02, LEX nr 175929). Dla skuteczności tego zarzutu konieczne jest wykazanie, że sąd dokonując oceny uchybił zasadom logiki lub doświadczenia życiowego. W obecnie obowiązującym systemie procesowym „obowiązuje zasada równości dowodów (środków dowodowych) rozumiana w ten sposób, że ustawodawca nie tworzy kategorii dowodów uprzywilejowanych, którym nadawałby z urzędu szczególną moc dowodową. Wszystkie zatem dowody podlegają swobodnej ocenie sędziowskiej na podstawie art. 233 k.p.c.” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r., V CSK 584/13, LEX nr 1540644). Tymczasem strona pozwana nie wskazuje na inny, jej zdaniem prawidłowo ustalony stan faktyczny i nie wskazuje w apelacji żadnych konkretnych zarzutów do oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów, za wyjątkiem kwestii korekty zużycia wody w I i II kwartale 2012 roku, o czym poniżej.

Sąd Okręgowy może zatem oprzeć się na ustaleniach dokonanych przez Sąd Rejonowy i ustalenia te przyjmuje za własne. Zmiana tych ustaleń musi nastąpić jedynie w zakresie kwoty 5 zł z tytułu korekty zużycia wody za I i II kwartał 2012 roku. Rzeczywiście w piśmie z 9 sierpnia 2012 roku (k. 202) mowa jest o koniecznej korekcie naliczonego zużycia o kwotę 45,67 zł. Strona powodowa dochodząc roszczenia w niniejszej sprawie dokonała tej korekty jedynie na poziomie 40,67 zł, a zatem o 5 zł niższej. W tej części brak dowodów przemawiających za obniżeniem wspomnianej korekty. Rzeczywiście należy zgodzić się z twierdzeniem apelującego, że mimo iż Sąd Rejonowy nie odmówił wiarygodności żadnemu z dowodów, w tym także nie odmówił wiary dowodowi w postaci dokumentu z dnia 9 sierpnia 2012r., w którym wprost wskazana jest wysokość nadpłaty, to jednak przy ustalaniu stanu faktycznego pominął ten fakt, błędnie przyjmując, że należna kwota winna być wyższa o sporne 5 zł. Stąd też Sąd Okręgowy uznaje, że przedmiotowa korekta winna nastąpić na poziomie 45,67 zł. W konsekwencji skutkuje to obniżeniem o tę kwotę zasądzonej należności głównej bez zmiany podstawy prawnej rozstrzygnięcia (co do tej podstawy w dalszej części uzasadnienia).

Zgodzić się także należy z zarzutem naruszenia przepisów prawa materialnego, a to art. 455 k.c. poprzez jego niezastosowanie. Naruszenie to wynika jednak nie tyle z wadliwego rozumienia przepisu co z pominięcia przez Sąd Rejonowy, że w odpowiedzi na sprzeciw (piśmie datowanym na 23 grudnia 2015 roku) strona powodowa zmieniła żądanie pozwu i domagała się w stosunku do Gminy Miejskiej K. zasądzenia odsetek od całej kwoty od 9 lipca 2015 roku. Strona powodowa nie domagała się zatem odsetek od innej daty niż podnosi to obecnie strona pozwana. Zgodność żądań obydwu stron w tej kwestii przesądza o zasadności przedmiotowego zarzutu zwłaszcza w świetle art. 321 § 1 k.p.c., który nie upoważnia sądu do zasądzania ponad żądanie. Skoro strona powodowa nie domagała się odsetek za wcześniejszy okres, a strona pozwana obecnie się na to godzi to nie sposób uznać, że za wcześniejszy okres strona pozwana pozostaje w opóźnieniu uzasadniającym zasądzanie odsetek na zasadzie art. 455 k.c. Skutkuje to zmianą zaskarżonego wyroku w pkt I , poprzez przyjęcie, iż odsetki od zasądzonej kwoty należą się stronie powodowej począwszy od dnia 9 lipca 2015r. do dnia zapłaty. Prawidłowa jest natomiast sama podstawa prawna rozstrzygnięcia sprawy to jest art. 18 par. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 i 585). Pozwana Gmina lokalu socjalnego nie dostarczyła a osoby zajmujące ten lokal nie dokonują żadnych opłat. Skoro strona powodowa opłaca za osoby zajmujące lokal także koszty opłat niezależnych od właściciela (tzw. mediów) i poniesienie tych kosztów wykazała stosownymi dowodami, to może żądać od pozwanej Gminy także zwrotu tych kosztów w wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych. Koszty te zostały bowiem poniesione właśnie ze względu na zajmowanie lokalu przez osoby uprawnione do lokalu socjalnego. Jest to normalny skutek zaniechania Gminy (art. 361 § 1 k.c.), która nie dostarcza lokalu socjalnego Stąd też słusznie wskazuje strona powodowa, że ponoszone zaliczki na poczet tzw. mediów także wchodzą do podstawy obliczenia odszkodowania. Jeżeli na skutek późniejszego rozliczenia zaliczek powstaje nadpłata, to może być ona podstawą bądź obniżenia odszkodowania za kolejne okresy, bądź też podstawą do pozbawienia w części wykonalności tytułu wykonawczego lub wreszcie podstawą do żądania zwrotu nienależnego świadczenia. Nie wpływa to jednak na prawidłowość obliczeń dokonanych przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie. W konsekwencji zaskarżony wyrok podlega zmianie jedynie w zakresie 5 zł należności głównej i terminu naliczania odsetek. W tej części apelacja była uzasadniona i wyrok musiał ulec zmianie na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. w pozostałej części apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na zasadzie art. 385 k.p.c. Zakres zmiany nie uzasadnia przy tym zmiany rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za I instancję.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. znosząc je wzajemnie między stronami, bowiem apelacja została uwzględniona tylko w części i zmieniona w zakresie kwoty 5 zł oraz w zakresie daty odsetek. Tymczasem strona powodowa apelowała od całości wyroku uwzględniającego żądanie. Apelująca wygrywa zatem sprawę co do zasady w zakresie odsetek (to jest w istotnej części zważywszy na różnicę okresu za jaki dochodzi do naliczenia odsetek) ale przegrywa w pozostałej części co daje podstawy do zniesienia kosztów.

SSO Jarosław Tyrpa SSO Zbigniew Zgud SSR Anna Kruszewska