Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA – Genowefa Glińska

Sędziowie SA – Grażyna Bobrowska

SA – Ewa Jankowska (spr.)

Protokolant – st. sekr. sądowy Aneta Wąsowicz

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2012 r. w Warszawie

sprawy C. T.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek apelacji C. T.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydziału Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 17 października 2011 r. sygn. akt XIII U 4453/10 oddala apelację.

(-) G. G. (1)

(-) G. B.

(-) E. J.

Sygn. akt III AUa 587/2

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 17 października 2011 r. oddalił odwołanie C. T. od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 grudnia 2009 r. przeliczającej wysokość jego emerytury policyjnej.

Zaskarżoną decyzja wydana została na podstawie art. 15b w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.) oraz w oparciu o informację z Instytutu Pamięci Narodowej nr (...) z dnia (...). wskazującej okres służby C. T. od dnia 1 listopada 1972 r. do dnia 31 lipca 1990 r. jako okres służby w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1994-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.)

Sad Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

Ze szczegółowej informacji o przebiegu służby sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej na podstawie akt osobowych odwołującego IPN (...), który to dowód Sąd Okręgowy dopuścił z urzędu w celu zbadania zasadności odwołania, wynika, że odwołujący C. T. w okresie od 1 listopada 1972 r. do 31 lipca 1990 r. pełnił służbę w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej/Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w B., Wydziale (...) Służby Bezpieczeństwa na stanowisku wywiadowcy/starszego wywiadowcy (dowód informacja IPN k. 16 akt).

Odwołujący nie kwestionował okoliczności służby w pionie służby bezpieczeństwa. Wobec tego Sąd Okręgowy uznał za wystarczający dla wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie dowód z akt emerytalnych odwołującego (w tym informacji o przebiegu służby) oraz dowód ze szczegółowej informacji o przebiegu służby wystawionej przez Instytut Pamięci Narodowej.

W decyzji z dnia 4 lipca 1996 r. ustalono odwołującemu C. T. prawo do emerytury policyjnej na poziomie 67,95% podstawy wymiaru za 25 lat, 7 miesięcy i 18 dni służby w Milicji Obywatelskiej i Policji (vide decyzja i załącznik do decyzji z tej daty w aktach emerytalnych odwołującego).

W decyzji z dnia 27 lutego 2009 r. poprzedzającej wydanie zaskarżonej decyzji organ emerytalny ustalił wysokość emerytury odwołującego po waloryzacji od dnia 1 marca 2009 r. na kwotę 2058,18 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ emerytalno-rentowy wskazał, że nowa wysokość emerytury (bez dodatków) została obliczona przez pomnożenie dotychczasowej emerytury tj. kwoty 2348,17 zł wskaźnikiem 106,10%.
W tej decyzji pozwany ustalił, że zwaloryzowana podstawa wymiaru emerytury wynosi 3666,53 zł.

Powyższe decyzje są prawomocne.

W zaskarżonej decyzji o ponownym ustaleniu wysokości emerytury wydanej w dniu 1 grudnia 2009 r. łączną wysokość emerytury odwołującego z uwzględnieniem podwyższenia z art. 15 ust.4 ustawy z dnia 18 lutego
1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa (...) ustalono od dnia 1 stycznia 2010 r. w wysokości brutto 1218,39 zł tj. na poziomie 33,23 % podstawy wymiaru od kwoty 3666,53 zł.

Nie został uwzględniony wniosek odwołującego się o przeprowadzenie dowodu z całości jego akt osobowych będących w dyspozycji Instytutu Pamięci Narodowej wobec tego, odwołujący nie zakwestionował służby w organach bezpieczeństwa państwa w spornym okresie i nie wskazał na inne istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy, na które ten dowód należałoby dopuścić i przeprowadzić.

Bezzasadne są zarzuty zawarte w odwołaniu.

Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63 poz. 425 z późn. zmianami), w rozumieniu tej ustawy organami bezpieczeństwa państwa są: 1) Resort Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego; 2) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego; 3) Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego; 4) jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3, a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954 r.; 5) instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych; 6) Akademia Spraw Wewnętrznych; 7) Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza; 8) Zarząd Główny Służby Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki; 9) Informacja Wojskowa;10) Wojskowa Służba Wewnętrzna; 11) Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego; 12) inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno- rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych.

W myśl art. 2 ust. 3 tej ustawy, jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu tej ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami. Jak wynika z materiałów dostępnych w encyklopedii wikipedia, struktura służby bezpieczeństwa przedstawiała się w następujący sposób:

„Na poziomie centralnym istniały departamenty i biura MSW. Ich zadania w terenie realizowały odpowiednie wydziały (i inne jednostki) ulokowane w Komendach Wojewódzkich MO. Od 1 sierpnia 1983 r. Komendy przemianowano na Wojewódzkie Urzędy Spraw Wewnętrznych. Na niższym szczeblu, w Komendach Powiatowych i Miejskich MO funkcjonowały Referaty ds. SB (z grupami operacyjnymi, paszportów i dowodów osobistych, rejestracji cudzoziemców, "T", "W"). Po reformie administracyjnej z 1975 r. powiatowe jednostki MO/SB zostały zlikwidowane. Struktura terenowa została jednak po kilku latach odtworzona. W styczniu 1983 r. powołano Komendy Rejonowe MO, w sierpniu przemianowano je na Rejonowe Urzędy Spraw Wewnętrznych (funkcjonowały w nich piony: II-VI i paszportów, w zależności od liczby etatów jako: grupy, referaty, sekcje lub wydziały).

Jak wynika z art. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 października 1944 r. o Milicji Obywatelskiej (Dz. U. z dnia 12 października 1944 r. Nr 7 poz.33). Milicja Obywatelska jest prawno-publiczną formacją służby Bezpieczeństwa Publicznego. Art. 2. Dekretu stanowił, że „ Do zakresu działania Milicji Obywatelskiej należy: a) ochrona bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego; b) dochodzenie i ściganie przestępstw; c) wykonywanie zleceń władz administracyjnych, sądów i prokuratury w zakresie prawem przewidzianym. Art. 3. stanowił, że Organizacja Milicji Obywatelskiej pod względem terytorialnym przystosowana jest do podziału administracyjnego Państwa na województwa i powiaty. Art. 4. stanowił, że Milicja Obywatelska podlega Kierownikowi Resortu Bezpieczeństwa Publicznego. Na czele Milicji Obywatelskiej stoi Komendant Główny. Podobnie w dekrecie z dnia 21 grudnia 1955 r. o organizacji i zakresie działania Milicji Obywatelskiej (Dz. U. z 1955 r. Nr 46, poz. 311) w art. 1 postanowiono, że Milicja Obywatelska jest uzbrojoną formacją, powołaną do ochrony spokoju, ładu, porządku i bezpieczeństwa publicznego.

Do 1983 r. funkcjonowanie SB na gruncie ustawowym było uregulowane przepisami o Milicji Obywatelskiej, jak również funkcjonariusze pełniący służbę w SB byli formalnie funkcjonariuszami Milicji Obywatelskiej (vide ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o służbie funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej Dz. U. z 1973 r. Nr 23, poz. 136, z 1974 r. Nr 44, poz. 264 oraz z 1983 r. Nr 16, poz. 79 i Nr 38, poz. 172). Dopiero 14 lipca 1983 r. Sejm uchwalił Ustawę o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów (Dz. U. z 1983 r. nr 38 poz. 172). W art. 6 ust. 1 stwierdzono:

Funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń oraz innych działań godzących w bezpieczeństwo państwa lub porządek publiczny wykonują czynności: operacyjno- rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-prawne.

Zakres praw i obowiązków funkcjonariuszy SB został określony w art. 20 tej ustawy. Przepis ten stanowił, że Przepisy ustaw o służbie funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i ich rodzin, jak również o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Milicji Obywatelskiej stosuje się do funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa.

Nowe przepisy, zastępujące kilkakrotnie nowelizowaną Ustawę o służbie funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej z dnia 31 stycznia 1959 r., zostały wprowadzone w dniu 1 stycznia 1986 r. gdy weszła w życie Ustawa o służbie funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 31 lipca 1985 r. (Dz. U. 85 Nr 38, poz.181 ze zm.).

Z encyklopedii wikipedia (której dane oparte są m.in. na publikacji Instytutu Pamięci Narodowej pod redakcją Pawła Piotrowskiego pt. „Aparat bezpieczeństwa w Polsce Kadra Kierownicza” t. III 1975-1990, Warszawa 2008) w strukturze służby bezpieczeństwa funkcjonowały między innymi:

• pion "B" (obserwacja zewnętrzna)

Biuro "B" MSW (1956-1990)

Wydział "B" KW MO/WUSW (w mniejszych województwach od 1982 r. Sekcja "B" Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego KW MO/WUSW)

Wobec powyższego należy uznać, że jednostka, w której pełnił służbę odwołujący spełnia kryterium organu bezpieczeństwa w świetle treści art. 2 ust.2 pkt 5 zacytowanej powyżej ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

Z dniem 16 marca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2009 r. Nr 24, poz. 145), która wprowadziła do ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu, Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.) zmiany dotyczące zasad ustalania wysokości emerytur dla osób, które pozostawały w służbie przed 2 stycznia 1999 r. i pełniły służbę w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa. Powyższa ustawa stanowiła podstawę dla podjęcia przez pozwany organ rentowy decyzji o ponownym przeliczeniu wysokości świadczenia należnego odwołującemu.

Przepisy w wskazanej na wstępie ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. były przedmiotem badania przez Trybunał Konstytucyjny pod kątem ich zgodności z ustawą zasadniczą. Zatem upada zarzut niekonstytucyjności przepisów w oparciu o które wydana została zaskarżona decyzja. Trybunał Konstytucyjny w pkt. 4 wyroku z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie sygn. akt K 6/09 uznał, iż art. 15 b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...), jest zgodny z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji. W uzasadnieniu wyroku z dnia 24 lutego 2010 r. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż z konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez niego prawa nie wynika w żaden sposób, że każdy bez względu na cechujące go właściwości, może zakładać, że unormowanie jego praw socjalnych nie ulegnie nigdy w przyszłości zmianie na jego niekorzyść. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego ustawodawca był upoważniony mimo upływu 19 lat od zmiany ustrojowej do wprowadzenia regulacji obniżających w racjonalnie miarkowany sposób świadczenia emerytalnego za okres służby w organach bezpieczeństwa publicznego, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów. Trybunał Konstytucyjny podkreślił także, iż zasada ochrony praw nabytych zakazuje arbitralnego znoszenia lub ograniczenia praw podmiotowych przysługujących jednostce lub innym podmiotom prywatnym występującym w obrocie prawnym. Zaznaczył jednak, iż ochrona praw nabytych nie oznacza przy tym nienaruszalności tych praw i nie wyklucza stanowienia regulacji mniej korzystnych, jeżeli przemawiają za tym inne zasady, normy lub wartości konstytucyjne.

Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego zasada ochrony praw nabytych nie ma zastosowania do praw nabytych niesłusznie lub niegodziwie, a także praw nie mających oparcia w założeniach obowiązującego w dacie orzekania porządku konstytucyjnego (zob. np. orzeczenie z 11 lutego 1992 r., sygn. K 14/91, OTK w 1992 r. cz. I; wyrok z 23 listopada 1998 r., sygn. SK 7/98, OTK ZU nr 7/1997, poz. 114; wyrok z 22 czerwca 1999 r., sygn. K 5/99, OTK ZU nr 5/1999, poz. 100).

Nieuzasadniony jest zarzut odwołującego - sprzeczności kwestionowanych przepisów ustawy z rezolucją Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 1096 z dnia 27 czerwca 1996 r. oraz ze związanymi z tym dokumentem wytycznymi mającymi zapewnić zgodność ustaw lustracyjnych i podobnych środków administracyjnych z wymogami państwa opartego na rządach prawa. Należy podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż brak w w/w dokumencie zalecenia, by rozliczenia z okresem komunistycznym mogły odbywać się wyłącznie w ciągu 10 lat po obaleniu dyktatury. Rozliczenia te podejmowane są na różnych obszarach, w różnych latach w ciągu ostatnich dwóch dekad. Co więcej, jak stanowi pkt. 14 rezolucji 1096 „w wyjątkowych przypadkach, gdy rządzące elity dawnego reżimu przyznały sobie wyższe emerytury niż pozostałej części społeczeństwa, emerytury te powinny być ograniczone do zwykłego poziomu."

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Sądu Okręgowego ustawa, w oparciu o którą wydana została zaskarżona decyzja z dnia 1 grudnia 2009 r. nie naruszała żadnego przepisu Konstytucji wymienionego w odwołaniu ani Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 r. oraz rezolucji Nr 1096 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.

Ochrona praw nabytych może bowiem dotyczyć jedynie praw słusznie nabytych. Wprowadzone ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. przepisy ograniczyły przywileje emerytalne funkcjonariuszy służb mundurowych w odniesieniu do okresu służby w organach bezpieczeństwa w latach 1944-1990. Uprzywilejowanie z powodu służby w organach bezpieczeństwa systemu komunistycznego nie może znaleźć prawnego uzasadnienia w demokratycznym i praworządnym państwie. Osoby pełniące służbę w organach bezpieczeństwa państwa niejednokrotnie przez wiele lat korzystały z licznych przywilejów, które gwarantował im system komunistyczny. Obecnie pozostawienie tych przywilejów jest sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej. Odebranie przywilejów nie stanowi dyskryminacji a przeciwnie prowadzi do równości wobec prawa. Gwarantowanie określonej grupie społecznej przywilejów za służbę w organach bezpieczeństwa w latach 1944 -1990 godzi w równość obywateli wobec prawa.

Stosownie do art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu Informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:

-

0,7% podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990:

-

2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1 a oraz pkt 2-4.

Skoro zgodnie z powołanym wyżej przepisem art. 2 ust.1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. organami bezpieczeństwa państwa, w rozumieniu ustawy, są między innymi instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych (zgodnie z punktem 5), to prawidłowo służba odwołującego w jednostkach wymienionych powyżej, przed 10 sierpnia 1990 r. (data powstania UOP), w których odwołujący służył w pionie(...) w charakterze funkcjonariusza została przez IPN zakwalifikowana jako służba w organach bezpieczeństwa państwa, a co upoważniało do wyliczenia wysokości świadczenia odwołującego na podstawie powyżej zacytowanego przepisu art. 15b policyjnej ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 129 ust.1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz. U. z 1999 r. Nr 51, poz. 526, Nr 53, poz. 548 i Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 73, poz. 852 oraz z 2001 r. Nr 81, poz. 877 i Nr 106, poz. 1149) z chwilą utworzenia UOP - Służba Bezpieczeństwa została rozwiązana. Zgodnie z art. 130 w zw. z art. 137 wyżej wskazanej ustawy Urząd Ochrony Państwa utworzony został w dniu 10 sierpnia 1990 r.

W myśl art. 15 ust1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (....) oraz ich rodzin, emerytura dla funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby. Emerytura ta wzrasta o 2,6% podstawy wymiaru za każdy dalszy rok tej służby, 2.6 % podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych poprzedzających służbę, nie więcej jednak niż za trzy lata tych okresów, 1.3 % podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych ponad trzyletni okres składkowy poprzedzający służbę oraz 0,7% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów nie składkowych poprzedzających służbę. Tak określoną zasadę dotyczącą wyliczenia wysokości emerytury w ocenie sądu stosuje się do funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. i który nie pełnił służby w organach bezpieczeństwa państwa.

Natomiast w odniesieniu do funkcjonariusza, który pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa zastosowanie ma przepis art. 15 b ust. 1 ustawy, określający odrębną zasadę wyliczenia wysokości emerytury takiego funkcjonariusza. To jest regulacja szczególna niezależna od regulacji zawartej w art. 15 ust.1 ustawy, uwarunkowana okolicznością pełnienia przez funkcjonariusza służby w organach bezpieczeństwa państwa. O tym, że jest to szczególna regulacja świadczy systematyka tych przepisów i intencja ustawodawcy wynikająca z preambuły do ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2009 r. Nr 24, poz. 145), która w ocenie Sądu Okręgowego wskazuje na wolę zmniejszenia wysokości świadczenia dla tych funkcjonariuszy, którzy pełnili służbę w organach służby bezpieczeństwa państwa.

Należy też zwrócić uwagę, że zgodnie z rat. 15 b ust, 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) oraz ich rodzin, w stosunku do osób, które pełniły służbę w organach bezpieczeństwa państwa art. 14 i 15 ustawy stosuje się, ale jedynie odpowiednio. Odpowiednie stosowanie przepisów art. 14 i 15 ustawy oznacza zdaniem Sądu , iż przepisy te mogą być stosowane w takim wypadku nie wprost lecz z uwzględnieniem odmienności i rozstrzygnięć, jakie wprowadza przepis szczególny jakim jest art. 15 b ust.1 ustawy. Zatem podstawowe zastosowanie w stosunku do funkcjonariusza pełniącego służbę w organach bezpieczeństwa państwa będzie miał przepis art. 15 b ust. 1 ustawy jako przepis szczególny, który określa, że za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa emerytura wynosi 0,7% podstawy wymiaru. Art. 15 ustawy jest natomiast przepisem ogólnym, który będzie miał zastosowanie jedynie odpowiednio. Odpowiednie zastosowanie art. 14 i 15 ustawy będzie miało miejsce w szczególności w zakresie doliczenia do emerytury wskazanych w art. 14 okresów, czy też podwyższeń do podstawy wymiaru emerytury, o których mowa w art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) oraz ich rodzin. Jeżeli zatem sprawa dotyczy funkcjonariusza pełniącego służbę w organach bezpieczeństwa państwa, to zastosowanie mają reguły wyliczenia wysokości emerytury określone w art. 15 b ust.1 ustawy, a art. 15 ustawy będzie miał odpowiednie zastosowanie w zakresie podwyższenia wymiaru emerytury np. podwyższenie emerytury o 15% podstawy emerytowi, którego inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą (art. 15 ust. 4 ustawy ).

Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 46, poz. 210), emerytura przysługiwała, z zastrzeżeniem ust. 2, funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia z tej służby posiada 15 lat służby w Milicji Obywatelskiej. Ustęp 2 tego przepisu stanowił, że ,,W razie zwolnienia funkcjonariusza ze służby w Milicji Obywatelskiej wskutek skazania prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności albo wskutek wymierzenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby - emerytura przysługuje, jeżeli funkcjonariusz posiada 20 lat służby w Milicji Obywatelskiej". Art. 11. ust.1 tej ustawy stanowił, że emerytura wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat wysługi emerytalnej i wzrasta za każdy następny rok tej wysługi o 3% podstawy jej wymiaru aż do osiągnięcia 100% podstawy wymiaru za 35 lat wysługi. Podobne rozwiązanie przewiduje art. 12. policyjnej ustawy emerytalnej z dnia 18 lutego1994 r. i stanowi, że emerytura policyjna przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia posiada 15 lat służby w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej lub w Służbie Więziennej, z wyjątkiem funkcjonariusza, który ma ustalone prawo do emerytury określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obliczonej z uwzględnieniem okresów służby i okresów z nią równorzędnych.

Skoro funkcjonariusz Policji już po 15 latach służby w poprzednio obowiązującym stanie prawnym jak i aktualnym, mógł skorzystać z uprawnień emerytalnych a ustawa wówczas gwarantuje mu emeryturę na poziomie 40% podstawy, to zdaniem Sądu nie można przyjąć, by liczenie emerytury obniżonym wskaźnikiem miało zastosowanie jedynie do okresu przekraczającego 15 lat służby. Gdyby bowiem funkcjonariusz służył jedynie 15 lat i przez wszystkie te lata jego służba przypadła na służbę w organach bezpieczeństwa państwa, to nie do przyjęcia jest z w świetle konstytucyjnej zasady równego traktowania podmiotów w obrębie tej samej kategorii (tu funkcjonariuszy pełniących służbę w organach bezpieczeństwa państwa), by takiemu funkcjonariuszowi nie została obniżona emerytura za okres nie przekraczający 15 lat służby. Niedopuszczalne jest bowiem by prawodawca różnicował podmioty prawa, które charakteryzują się wspólną cechą istotną. Intencją ustawodawcy było zmniejszenie podstawy wymiaru emerytury do poziomu 0,7% za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa a nie zastosowanie takiej sankcji dopiero po upływie 15 lat służby.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale wydanej w dniu 3 marca 2011 r. w sprawie II UZP 2/11.

Chybiony wobec tego jest zarzut odwołującego sprowadzający się do tego, że organ emerytalno-rentowy błędnie wyliczył wysokość jego świadczenia emerytalnego od dnia 1 stycznia 2010 r. ustalonego w zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu wskazać należy, że art. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. stanowi, że ,,Układające się Strony zapewniają każdemu człowiekowi, podlegającemu ich jurysdykcji, prawa i wolności określone w rozdziale I niniejszej konwencji."

Art. 14 tej konwencji wyraża zasadę niedyskryminacji i stanowi, że Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn.

Wspólną cechą wszystkich funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa Polski Ludowej, którą przyjął ustawodawca, stanowiąc ustawę z 23 stycznia 2009 r., jest ich służba w określonych w tej ustawie organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990. Ta cecha różni istotnie tych funkcjonariuszy od pozostałych funkcjonariuszy służb mundurowych pełniących służbę przed 1990 r. Cechę tę Trybunał Konstytucyjny w wyżej powołanym wyroku w sprawie K 6/2009 uznał za istotną (relewantną), gdyż, jak wskazał, znajduje to podstawę w zasadzie sprawiedliwości społecznej i preambule Konstytucji.

Bezpodstawne jest odwołanie się skarżącego do przepisu konwencyjnego (art. 14 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności) skoro analogiczną w wymowie treść zawarto w prawie krajowym (art. 32 ust.2, Konstytucji RP), a przepisy prawa międzynarodowego uzyskują znaczenie praktyczne dopiero w razie kolizji z normami krajowymi; bez takiej kolizji zbędne jest odwoływanie się do nich. Pogląd analogiczny wrażony został w wyroku zapadłym 16 kwietnia 2008 r. w sprawie II AKa 37/08 w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie (publ. KZS 2008/6/37). Wobec powyższego zdaniem Sądu zaskarżona decyzja oparta została na przepisach prawa, które nie naruszają ani Konwencji o której mowa powyżej, ani art. 91 ust.2 Konstytucji RP z którego wynika, że ,, Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Tym samym nie może być mowy o naruszeniu art. 9 Konstytucji, który nakłada obowiązek przestrzegania wiążącego prawa międzynarodowego."

Odstąpienie przez organ rentowy od uprzednich zasad ustalania wysokości emerytury odwołującego obowiązujących przed nowelizacją policyjnej ustawy emerytalnej nie stanowi też dyskryminacji odwołującego z racji pełnienia funkcji w organach bezpieczeństwa państwa.

Art. 32 Konstytucji stanowi bowiem, że 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Zatem regulacja powoływanej przez odwołującego Konwencji i przepisu prawa krajowego zmierzają do osiągnięcia jednakowego celu. Stąd nie zachodzi konieczność stosowania przepisu art.14 wspomnianej Konwencji. Zbieżność tych regulacji sprawia, że w świetle wyroku TK z dnia 24 lutego 2010 r. przepis art. 15 b policyjnej ustawy emerytalnej nie jest przepisem dyskryminującym funkcjonariuszy służb mundurowych w zakresie wysokości należnych im świadczeń z racji tego, że pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa.

Wymaga podkreślenia, że zaskarżoną decyzją z dnia 1 grudnia 2009 r., odwołujący nie został pozbawiony prawa do zabezpieczenia społecznego po uzyskaniu wieku emerytalnego a taką gwarancję wprowadza przepis art.67 Konstytucji RP. Świadczenie odwołującego zostało jedynie obniżone przy zastosowaniu wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia funkcjonującego w powszechnym systemie emerytalnym jak za okres nieskładkowy. Przepisy Konstytucji nie gwarantują obywatelowi prawa do zabezpieczenia społecznego na odpowiednio wysokim poziomie zgodnym z oczekiwaniami obywatela. Nie operują też kryterium takim, że świadczenie emerytalne winno zapewnić godny byt.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że wysokość świadczenia należnego odwołującemu od dnia 1 stycznia 2010 r. w zaskarżonej decyzji z dnia 1 grudnia 2009 r. została ustalona w sposób prawidłowy i to zarówno z uwagi na okres służby w organach bezpieczeństwa państwa policzony wskaźnikiem podstawy wymiaru na poziomie po 0,7% podstawy wymiary za każdy pełny rok służby (co daje podstawę wymiaru na poziomie
33,23 %) co dało kwotę 1218,39 zł brutto, jak i co do zastosowanej podstawy i wskaźnika.

Art. 477 ¹⁴ § 1 kodeksu postępowania cywilnego stanowi o uprawnieniach Sądu w przypadku zaskarżenia decyzji organu emerytalno - rentowego. Przepis ten brzmi, że Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia. To mając na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji jako nieuzasadnione.
W myśl art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Wobec tego, że odwołujący zgłosił wniosek o nie obciążanie go tymi kosztami, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dawał podstawy by uznać że niniejszej sprawie zachodzą okoliczności do zastosowania tego przepisu. Sąd Okręgowy odstąpił od obciążania odwołującego zwrotem kosztów procesu na rzecz strony pozwanej, chociaż skarżący przegrał proces, uznając, że w myśl tego przepisu zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek uzasadniający taką decyzję skoro C. T. od dnia 1 stycznia 2010 r. pobiera emeryturę w wysokości 1218,39 zł.

W apelacji od powyższego wyroku C. T. wnosi o jego zmianę poprzez ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem 40% podstawy wymiaru za pierwsze 15 lat służby zgodnie z art. 15 ustawy zaopatrzeniowej.

Apelacja oparta została na zarzucie naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 15 i art. 15b ustawy zaopatrzeniowej, naruszeniu zasad wyrażonych w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 r. ratyfikowanej przez Polskę w dniu 19 stycznia 1993 r. (Dz. U. Nr 61, poz. 284) oraz niezgodnym z prawem zaliczeniem okresu służby do dnia 19 lipca 1983 r. jako służby w strukturach Służby Bezpieczeństwa.

Apelujący stoi na stanowisku, iż ustawodawca miał wolę utrzymania reguły z art. 15 ustawy zaopatrzeniowej także wobec funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa. Natomiast Służba Bezpieczeństwa została powołana dopiero na podstawie ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów. Do tej daty kwestie organizacyjne tych struktur regulowane były wewnętrznymi aktami o charakterze niejawnym.

Sąd Apelacyjny w Warszawie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Apelacja odwołującego się nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy precyzyjnie wywiódł jakie są relacje ustawowe między art. 15 i 15b ustawy zaopatrzeniowej, a także odniósł się do zarzutu naruszenia zasad Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Apelujący poza podtrzymaniem zarzutów nie przedstawia żadnej rzeczowej argumentacji wobec wywodów Sądu pierwszej instancji, do których należałoby się ustosunkować. W konsekwencji Sąd Apelacyjny stwierdza, iż w pełni podziela interpretację prawną przedstawioną przez Sąd Okręgowy zarówno w zakresie wykładni art. 15 i art. 15b ustawy zaopatrzeniowej jak również stosowania przepisów Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych wolności do stanu faktycznego sprawy w aspekcie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie sygn. akt K 6/09 oraz zapisów Konstytucji RP odnoszących się do warunków stosowania norm umów międzynarodowych. Apelujący się rozpoczął służbę w organach bezpieczeństwa państwa od dnia 1 listopada 1972 r. w tym czasie aparat bezpieczeństwa funkcjonował już w strukturze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Przejęcie przez Ministra Spraw Wewnętrznych kompetencji likwidowanego Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego w zakresie spraw ochrony ustroju ludowo-demokratycznego ustalonego w Konstytucji PRL i interesów państwa przed wrogą działalnością szpiegowską i terrorystyczną nastąpiło z dniem 28 listopada 1956 r. na podstawie ustawy z dnia 13 listopada 1956 r. o zmianie organizacji naczelnych organów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. z 1956 r. Nr 54, poz. 241) Ministerstwo Spaw Wewnętrznych przejęło w całości majątek byłego Komitetu ds. Bezpieczeństwa publicznego, tak na szczeblu centralnym jak i w terenie.
W strukturze organizacyjnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych znalazły się miedzy innymi jednostki SB (Zarządzenie Ministra Spaw Wewnętrznych z 19 listopada 1956 r). Struktura organizacyjna przewidywała jednostki centralne w samym Ministerstwie (Departamenty, Biura, Zarządy) i podległe im jednostki terenowe (Wydziały, Sekcje w Komendach Milicji Obywatelskiej). Biuro(...) i podległe mu Wydziały (...) odpowiedzialne były za organizowanie i prowadzenie całokształtu działań w zakresie obserwacji (zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 0110/73 z dnia 19 listopada 1973 r. zmienionego zarządzeniem nr 0057/85 z dnia 2 czerwca 1985 r.). Zarządzenia wydawane były przez Ministra Spraw Wewnętrznych z upoważnienia ustawowego, miały charakter tajny z uwagi na cele służby bezpieczeństwa. Treść zarządzeń i instrukcji do nich dołączonych była przekazywana do stosowania funkcjonariuszom. Ustawa z dnia 18 października 2006 r. spowodowała ujawnienie dokumentów dotyczących organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 umożliwiając ustalenie jej struktury i funkcjonujących w tej strukturze jednostek. Zarzut apelującego, iż Służba Bezpieczeństwa powstała dopiero w 1983 r. jest niezasadny.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację C. T. na podstawie art. 385 k.p.c.

Sędziowie: PRZEWODNICZĄCY

G. G. (2) G.

E. J.

bk