Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2017 r.

Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział I Cywilny

Przewodniczący: SSR Aneta Kurdubska

Protokolant: st. sekr. sądowy Agnieszka Woźniak-Wiliszewska

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2017 r. we Włocławku

sprawy z powództwa (...) S. A. w W.

przeciwko E. B. (1), M. B.

o zapłatę

1.  zasądza solidarnie od pozwanych E. B. (1) i M. B. na rzecz powoda (...) S.A. w W. kwotę 4.039,65 zł (cztery tysiące trzydzieści dziewięć złotych 65/100), zastrzegając pozwanym E. B. (1) i M. B. prawo do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od nich świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości wartości spadku nabytego po M. J. (1) z domu S.;

2.  nie obciąża pozwanych kosztami postępowania poniesionymi w sprawie przez powoda.

UZASADNIENIE

Powód (...) SA wniósł o zasądzenie solidarnie o pozwanych M. B. i E. B. (1) kwoty 4.039,65 zł oraz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pisma wskazał, iż w dniu 3 sierpnia 2010 r. M. J. (2) zawarła z powodem umowę kredytu odnawialnego i nie dokonała spłaty zadłużenia. M. J. (2) zmarła 29 lipca 2011 r. Na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku z 2 listopada 2015 r. spadek nabyli pozwani. W związku z powyższym pozwani są zobowiązani solidarnie do zapłaty na rzecz powoda wymagalnego zadłużenia wynikającego z zawartej umowy kredytu na którą składa się kwota 4000 zł z tytułu niespłaconej należności głównej oraz kwota 39,65 zł z tytułu niespłaconych odsetek umownych naliczonych za okres od dnia 4 sierpnia 2010 r. do 29 lipca 2011 r.

Nakazem zapłaty z 24 sierpnia 2016 r. nakazano pozwanym aby w ciągu dwóch tygodni zapłaci solidarnie na rzecz powoda kwotę 4.039,65 zł wraz z kosztami postępowania w wysokości 942 zł.

Od nakazu zapłaty sprzeciw wnieśli pozwani wskazując, iż nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zmarła nie posiadała żadnego majątku i roszczenie powoda jest bezzasadne.

Na rozprawie przedstawiciel ustawowy małoletnich wniósł o nieobciążanie pozwanych kosztami postępowania.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód (...) SA z siedzibą w W. zawarł w dniu 2010-08-03 z M. J. (2) umowę kredytu nr (...). Zgodnie z jej treścią powód udzielił kredytu w kwocie 4.000 zł na okres 12 miesięcy, z tym, że okres ten zostaje automatycznie przedłużony o kolejne 12 miesięcy , przy zachowaniu dotychczasowego limitu kredytu. Termin spłaty wynosi 12 miesięcy i upływa w dniu, który datą odpowiada dacie postawienia kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Kredyt oprocentowany był wg zmiennej stopy procentowej, która w dniu uruchomienia kredytu wynosiła 14,35% w stosunku rocznym.

Dowód: umowa kredytu - k. 16-18

M. J. (2) nie spłaciła całości kredytu. Dłużniczka zmarła w dniu 29 lipca 2011 r.

Okoliczność bezsporna

Na wniosek (...) SA w W. toczyło się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po M. J. (2). Na mocy postanowienia z dnia 2 listopada 2015 r. wydanego w sprawie I Ns 2272/14 spadek po M. J. (2) na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabyli: jej wnuk M. B. i jej wnuczka E. B. (2) po ½ części.

Dowód: postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku I Ns 2272/14 - k. 19, przesłuchanie K. B. - k. 67-67v

Na dzień 7 czerwca 2016 r. zobowiązanie wobec (...) SA w W. wynosiło 4039,65 zł, z czego kwota 4000 zł z tytułu niespłaconej należności głównej a kwota 39,65 zł z tytułu niespłaconych odsetek umownych naliczonych za okres od dnia 4 sierpnia 2010 r. do 29 lipca 2011 r.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych - k. 4

Pozwani są małoletni, nie posiadają żadnego własnego majątku. Po zmarłej M. J. (2) nie otrzymali żadnych aktywów. Odziedziczyli jedynie długi. Pozwana E. B. (1) leczy się w związku z brakiem enzymu alfa - 1 antytrepsyna , którego niedobór powoduje obniżenie odporności, wpływa na wątrobę i płuca. Pozwana jest pod opieką poradni, przechodzi kontrolne badania. Matka pozwanych sama wychowuje dwójkę dzieci.

Sąd zważył, co następuje:

Bezsporny w sprawie był fakt, że w dniu 3 sierpnia 2010 M. J. (2) zawarła umowę kredytu odnawialnego z (...) SA siedzibą w W.. Pozwani nie kwestionowali faktu, iż są spadkobiercami M. J. (2), która zmarła w dniu 29.07.2011r.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że powód, występując z dochodzonym roszczeniem nie miał obowiązku legitymować się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym dłużniku. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem brak postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku nie uniemożliwia wystąpienia przez osobę trzecią przeciwko spadkobiercy na drogę sądową. Następstwo prawne po zmarłym osoba trzecia, która nie rości sobie praw do spadku, może wykazywać bowiem wszelkimi środkami dowodowymi i reguła z art. 1027 kc nie ma w tym zakresie zastosowania ( postanowienie sądu apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14.02.2013 r., I ACa 757/12, wyrok sądu okręgowego w Gdańsku z dnia 8.07.2011 r., III Ca 360/11).

W przedmiotowej sprawie powód legitymował się jednakże postanowieniem w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po M. J. (2). Spadkobiercy nabyli spadek w równych udziałach po ½ część , a wobec tego, iż byli małoletni, Sąd spadkowy stwierdził nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

W toku postępowania powód wykazał, że kredytobiorca nie spłacił kwoty zadłużenia, na które składały się: zaległy kapitał kredytu w kwocie 4000 zł oraz odsetki umowne w wysokości 39.65 zł, łącznie 4039,65 zł. Pozwani nie podważali wysokości dochodzonej przez powoda kwoty.

Zgodnie z art. 925 kc spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku tj. z mocy samego prawa ( ex lege) wstępuje w ogół praw i obowiązków zmarłego. W myśl art. 1034 §1 kc do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów.

W związku z tym, iż E. B. (1) i M. B. byli małoletni w chwili otwarcia spadku to tym samym przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, na zasadzie art. 1015 p. 2 kc , obowiązującego w dacie wniesienia sprawy o stwierdzenia nabycia spadku.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza powoduje, że wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję z majątków spadkobierców ale z ograniczeniem ich odpowiedzialności do wartości masy czynnej spadku ( art. 1031 §2 kc ). Wbrew twierdzeniom pozwanych okoliczność, iż zmarły nie pozostawił spadku nie stanowi podstawy do oddalenia powództwa w niniejszej sprawie. Ustalenie czy istnieje majątek spadkowy pozwalający na zaspokojenie roszczeń należy bowiem do postępowania egzekucyjnego. W niniejszej sprawie Sąd ustala jedynie czy spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkodawcy, zastrzegając im w sentencji wyroku, na zasadzie art. 319 kpc , możliwość powoływania się na ograniczenie ich odpowiedzialności ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1976 r., IV PR 135/76, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2011 r., I CSK 439/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 1977 r., II CR 335/77 ).

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz powołane przepisy Sąd zasądził solidarnie od pozwanych M. B. i E. B. (1) na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 4.039,65 zł, zastrzegając pozwanym prawo do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od nich świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości wartości spadku nabytego po M. J. (1) z domu S. – w punkcie I wyroku. Sąd nie rozstrzygał o odsetkach, albowiem powód o to nie wnosił.

Przedstawiona sytuacja materialna pozwanych przemawiała za odstąpieniem od ogólnej reguły odpowiedzialności za wynik postępowania, tym bardziej, że postawa pozwanych przyczyniła się do szybkiego zakończenia postępowania. Zgodnie z dyspozycją art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Oceniając, więc sytuację materialną i życiową pozwanych przez pryzmat kosztów postępowania w niniejszej sprawie, Sąd doszedł do przekonania, by nie obciążać pozwanych kosztami procesu poniesionymi w sprawie przez powoda. Rozstrzygając w ten sposób Sąd miał na uwadze również sytuacje osobistą pozwanych. Pozwani są małoletni, nie posiadając żadnego własnego majątku. Są na utrzymaniu matki, która wychowuje ich samodzielnie. W wyniku spadkobrania po babci odziedziczyli jedynie długi. Nadto pozwana E. B. (1) leczy się w związku z brakiem enzymu alfa - 1 antytrepsyna , którego niedobór powoduje obniżenie odporności, wpływa na wątrobę i płuca. Pozwana jest pod opieką poradni, przechodzi kontrolne badania. Obciążanie pozwanych, którzy są małoletni, dodatkowo kosztami postepowania strony przeciwnej, przy zasądzeniu całości dochodzonego roszczenia, może spowodować, iż pozwani w ogóle nie będą w stanie spłacać swoich zobowiązań. Nadto postawa pozwanych w trakcie procesu przemawiała za nieobciążaniem ich kosztami postępowania. Pozwani przyznali, iż spadkodawczyni miała niespłacone zobowiązania.