Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie Wydział VII Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Milena Gardocka-Kaczmarczyk

Protokolant: Angelika Baranowska

po rozpoznaniu w 5 stycznia 2017 roku w W.

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. we W.

przeciwko J. P. (1)

o zapłatę

1. zasądza od pozwanej J. P. (1) na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. we W. kwotę 738,57 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych i 57 groszy);

2. zasądzoną w pkt 1 kwotę 738,57 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych i 57 groszy) rozkłada na 2 (dwie) raty: pierwsza rata w kwocie 369,29 zł (trzysta sześćdziesiąt dziewięć złotych i 29 groszy), płatna do dnia 20 stycznia 2017 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności raty i druga rata w kwocie 369,28 zł (trzysta sześćdziesiąt dziewięć złotych i 28 groszy), płatna do dnia 20 lutego 2017 roku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności raty;

3. umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

4. zasądza od pozwanej J. P. (1) na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. we W. kwotę 141,38 zł (sto czterdzieści jeden złotych i 38 groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VII C 1693/16

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 28 sierpnia 2015 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. wniósł o zapłatę od pozwanej J. P. (1) na swoją rzecz kwoty 4.228,12 zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi od kwoty 3.648,72 zł w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, która na dzień wniesienia pozwu wynosi 10% w stosunku rocznym, od dnia 11 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty. Nadto powód zażądał zasądzenia zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 16 marca 2012 r. pozwana zawarła z powodem umowę pożyczki gotówkowej. Pozwana zobowiązana była dokonywać spłaty pożyczki zgodnie z harmonogramem spłat, jednakże nie wywiązała się z przyjętego obowiązku spłaty pożyczki (pozew – k. 3-5, k.10-11 v.).

Postanowieniem z dnia 6 października 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 1704442/15 przekazał rozpoznanie sprawy do tut. Sądu, wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty (postanowienie – k.6).

Na rozprawie w dniu 7 czerwca 2016 r. pełnomocnik pozwanej J. P. (1) wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, że pożyczka jest regularnie spłacana od marca 2015 r., a do zapłaty na rzecz powoda pozostała kwota około 1.900 zł (protokół rozprawy – k.55-55v.).

Pismem z dnia 22 czerwca 2016 r. (data stempla pocztowego) powód, z uwagi na wpłaty dokonane przez pozwaną po dniu 10.08.2015 r., ograniczył swoje powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanej na swą rzecz kwoty 1.776,87 zł wraz z dalszymi odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczanymi od kwoty 1.049,74 zł od dnia 23 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, jednakże nie więcej niż odsetki maksymalne za opóźnienie. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu w wysokości 141,38 zł. W pozostałej części cofnął powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie (pismo powoda – k. 62).

Kolejno pismem z dnia 31 sierpnia 2016 r. (data stempla pocztowego) pełnomocnik powoda cofnął powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie wpłat pozwanej na kwotę 900 zł oraz wniósł o umorzenie w tym zakresie postępowania, podtrzymując żądanie co do zasądzenia kosztów procesu. Jednocześnie poinformował, iż należność główna wynosi 149,74 zł, odsetki za okres od dnia 16 marca 2012 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r. wynoszą 356,92 zł, zaś odsetki i prowizje 380 zł (pismo powoda – k.71-71v.).

Na rozprawie w dniu 27 października 2016 r. pełnomocnik pozwanej podniósł, że w powyższym piśmie powód nie uwzględnił wpłat dokonanych we wrześniu. Pełnomocnik pozwanej wniósł o umorzenie kwoty 900 zł i nie zasądzanie kwoty 141,38 zł tytułem kosztów postępowania oraz o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie, wskazując, że kwota główna została spłacona (protokół rozprawy – k. 80).

W piśmie z dnia 14 listopada 2016 r. (data stempla pocztowego) pełnomocnik powoda cofnął powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie wpłaty 150 zł i podtrzymał żądanie pozwu do kwoty 738,57 zł wraz z kosztami postępowania sądowego w kwocie 141,38 zł (pismo powoda – k. 88).

Na rozprawie w dniu 5 stycznia 2017 r. pełnomocnik pozwanej J. P. (1) podtrzymał stanowisko w sprawie, wniósł o umorzenie odsetek i zwolnienie z kosztów sądowych, ewentualnie o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty (protokół rozprawy – k. 92).

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 16 marca 2012 r. J. P. (1) zawarła z (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...), na podstawie której udzielono J. P. (1) pożyczki gotówkowej w kwocie 6.421,70 zł na okres od dnia 16 marca 2012 r. do dnia 22 marca 2018 r. Pozwana zobowiązana była do terminowej spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 72 ratach miesięcznych, płatnych do dnia 22 każdego kolejnego miesiąca począwszy od 22 kwietnia 2012 r., według harmonogramu spłat. Kwota miesięcznej raty pożyczki powiększona o opłatę za prowadzenie rachunku przez Bank wynosiła 120 zł (§ 1 pkt 8 i 9 umowy). W § 1 pkt 11 umowy wyszczególniono, iż wymagane spłaty miesięczne dokonywane z rachunku zaliczane są w pierwszej kolejności na pokrycie zapadłych wymagalnych spłat miesięcznych (począwszy od najstarszych płatności, w kolejności: opłata za prowadzenie rachunku, rata pożyczki w kolejności: kapitał, odsetki), w drugiej kolejności – na pokrycie kolejno zaległych opłat i prowizji, innych kosztów, odsetek karnych (bezsporne, ponadto dowód: umowa pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 16 marca 2012 r. wraz z załącznikami oraz harmonogramem spłat – k. 17-21v.).

Wobec zagrożenia terminowej spłaty z tytułu zawartej między stronami umowy pożyczki nr (...) pożyczkodawca pismem z dnia 4 maja 2015 r. wypowiedział umowę J. P. (1) w całości, zachowując 30 dniowy termin wypowiedzenia. Poinformowano pozwaną, że po upływie okresu wypowiedzenia cała należność z tytułu udzielonej pożyczki w kwocie 4.882,32 zł stanie się wymagalna (bezsporne, ponadto dowód: wypowiedzenie umowy z dnia 04.05.2015 r., k.24, awizo kierowanej korespondencji, k. 26v .)

W dniu 10 sierpnia 2015 r. z (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. wystawił przeciwko pozwanej wyciąg z ksiąg banku, stwierdzając, że wysokość zobowiązania J. P. (1) wynikającego z umowy pożyczki wynosi 4.228,12 zł, w tym należność główna w kwocie 3.648,72 zł, odsetki z okres od dnia 16 marca 2012 r. do dnia wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego w kwocie 199,40 zł, należne koszty, opłaty i prowizje 380 zł oraz dalsze odsetki, które obciążają dłużnika od dnia następnego po dniu wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego do dnia zapłaty, obliczane od kwoty 3.648,72 zł według zmiennej stopy procentowej odsetek maksymalnych (bezsporne, ponadto dowód: wyciąg z ksiąg banku z dnia 10.08.2015 r., k 22-23).

J. P. (1) uiściła o okresie sierpień 2015 – wrzesień 2016 r. tytułem spłaty w ramach dochodzonego pozwem roszczenia łącznie kwotę 3.710 zł, uiszczając wpłaty w kwotach od 100 do 300 zł (bezsporne, ponadto dowód: wpłaty gotówkowe i potwierdzenia przelewów, koperta k.58, wpłaty gotówkowe, k.68, k. 74-75).

Uiszczone przez pozwaną należności zostały uwzględnione przez stronę powodową, po ich rozliczeniu pozwanej pozostała do zapłaty kwota 738,57 zł (dowód: rozliczenie wpłat, k.71-71v. , pismo powoda, k.88).

Sytuacja materialna J. P. (2) jest trudna. Pozwana jest osobą w podeszłym wieku. Utrzymuje się z renty w wysokości 1.030 zł miesięcznie, nie mając innych źródeł dochodów, w utrzymaniu się pomagają jej córki. Pozwana prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, nie ma nikogo na swoim utrzymaniu. Wcześniej pozwana zaciągnęła także pożyczkę w L. Banku. Obciążające ją miesięczne opłaty za mieszkanie, światło, telefon, gaz i z tytułu spłaty pożyczki wynoszą łącznie około 675 zł. Jednocześnie ponosi, co miesiąc koszt wykupu lekarstw (bezsporne, zeznania pozwanej na rozprawie w dniu 7 czerwca 2016 r. – k. 55-55v.).

Powyższy stan faktyczny ustalono głównie na podstawie wskazanych wyżej dokumentów, ponieważ Sąd, analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie dopatrzył się okoliczności mogących skutkować powstaniem wątpliwości, co do ich prawdziwości. Poczynione ustalenia faktyczne nie były przedmiotem sporu między stronami. Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie Sąd oparł na dowodach z dokumentów, których wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała.

Przedstawiony stan faktyczny był bezsporny zarówno co do okoliczności zawarcia umowy pożyczki, jak i wysokości kwot dochodzonych niniejszym pozwem.

Nadto, na podstawie wiarogodnych zeznań pozwanej J. P. (1) Sąd ustalił okoliczności dotyczące jej sytuacji materialnej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą prawną dochodzonego roszczenia jest art.720 k. c.

Art. 720 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Na wstępnie rozważań zaznaczyć trzeba, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia umowy pożyczki, ani faktu zadłużenia wobec strony powodowej. Wobec zaprzestania regularnej spłaty kolejnych rat zaciągniętej pożyczki w ustalonych terminach powód skutecznie wypowiedział pozwanej zawartą umowę, przez co należność wynikająca z umowy stała się w całości wymagalna, a wobec tego powód był uprawniony do żądania zwrotu niespłaconych przez pozwaną należności i to zarówno z tytułu kapitału głównego jak i odsetek umownych przewidzianych w zawartej umowie.

Należy mieć na uwadze, że od marca 2015 r. J. P. (1) rozpoczęła ponownie spłatę powstałego zadłużenia, co przyczyniło się do cofnięcia pozwu przez powoda w znacznej części. Ostatecznie powód w piśmie z dnia 14 listopada 2016 r. podtrzymał żądanie co do kwoty 738,57 zł, zaliczając ostatnią wpłatę pozwanej w wysokości 150 zł na kapitał - w kwocie 149,74 zł i na odsetki - w kwocie 0,26 zł. Na ostatecznie żądaną kwotę składały się m.in. odsetki za okres od dnia 16 marca 2012 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r. w kwocie 356,92 zł, należne koszty, opłaty i prowizje w kwocie 380 zł oraz dalsze odsetki, których wysokość nie mogła przekroczyć w stosunku rocznym wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Wobec powyższego, Sąd uwzględnił powództwo na podstawie art. 720 § k.c., o czym orzekł w punkcie pierwszym sentencji. Zważyć trzeba, iż kwota 738,57 zł, wobec nie zgłoszenia przez powoda żądania w tym zakresie, została zasądzona, zgodnie z żądaniem bez odsetek.

Na podstawie art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku zasądzone świadczenie rozłożyć na raty.

Już z treści powyższego uregulowania wynika, że jest ono stosowane przez sąd fakultatywnie (sąd może), który przez pryzmat okoliczności, na które powołuje się strona chcąca skorzystać z możliwości rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, dokonuje oceny czy zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek. Takie okoliczności zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (vide: A. Jakubecki w: H. Dolecki, T. Wiśniewski (red.), Komentarz do art. 320 Kodeksu postępowania cywilnego, publikacja systemu LEX 2013).

Powołany powyżej przepis uprawnia sąd do modyfikowania treści łączącego strony stosunku zobowiązaniowego. Wskutek rozłożenia na raty następuje z mocy konstytutywnego wyroku inne oznaczenie sposobu i terminu spłaty świadczenia należnego wierzycielowi. Na podstawie takiego wyroku dłużnik zostaje zobowiązany do regulowania swojego długu w sposób ratalny, zamiast w sposób wynikający z łączącego strony stosunku zobowiązaniowego. Wskutek rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty terminy spłaty ratalnych świadczeń są od tej chwili inne, późniejsze.

Celem, któremu ma służyć przepis art. 320 k.p.c., jest ochrona dłużnika w szczególnie uzasadnionych wypadkach, a podstawą jego zastosowania jest wyłącznie uznanie sądu, że taki szczególnie uzasadniony wypadek ma miejsce.

Wydając takie rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie Sąd miał na uwadze trudną sytuację majątkową J. P. (1). Trzeba uwzględnić, że pozwana jest osobą starszą, a jej jedyne źródło utrzymania stanowi renta w wysokości 1.030 zł. Nadto pozwana prowadzi samodzielnie gospodarstwo domowe, zatem zmuszona jest samodzielnie ponieść koszty utrzymania, w tym opłaty za mieszkanie, telefon, światło, które stanowią znaczącą część otrzymywanego przez nią świadczenia. W związku niskimi dochodami pozwana korzysta z pomocy materialnej córek.

Uznając trudną sytuację majątkową przedstawioną przez pozwaną na rozprawie, której to sytuacji strona powodowa nie kwestionowała, Sąd rozłożył dochodzone pozwem roszczenie na raty. Opisane wyżej okoliczności prowadzą do wniosku, że w rozpoznawanej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, co na podstawie art. 320 k.p.c. pozwoliło rozłożyć płatność należności dochodzonej pozwem na dwie raty zgodnie z wnioskiem zgłoszonym przez pełnomocnika pozwanej. Ponadto nie uszło uwadze Sadu, że kwota rozłożonego świadczenia na raty jest wprawdzie obiektywnie niska, lecz dla starszej osoby, utrzymującej się wyłącznie z renty w kwocie 1.030 zł jednorazowa spłata nawet takiej kwoty może być niemożliwa do jednorazowego udźwignięcia.

Należy wskazać, że przepis art. 320 k.p.c. ma w szczególności na celu umożliwienie dłużnikowi spełnienie świadczenia w sposób dobrowolny i uchronienie pozwanego od postępowania egzekucyjnego.

W związku z powyższym Sąd doszedł do przekonania, iż kwotę 738,57 zł należy rozłożyć na dwie miesięczne raty, w tym pierwsza rata w wysokości 369,29 zł, płatna do dnia 20 stycznia 2017 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności raty i druga rata na kwotę 369,28 zł płatna do dnia 20 lutego 2017 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności raty.

W ocenie Sądu tak określone raty pozwolą na zaspokojenie roszczeń powoda, natomiast pozwanej umożliwią zgromadzenie odpowiednich środków na pokrycie zobowiązania.

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w punkcie drugim sentencji wyroku.

W pkt 3 sentencji orzeczenia w pozostałym zakresie postępowanie umorzono na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w związku art.203 §1 kpc. Sąd miał na uwadze ograniczenie powództwa przez powoda w piśmie z dnia 22 czerwca 2016 r. do kwoty 1.776,87 zł oraz cofnięcie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w pozostałej rozliczonej części. Kolejno wobec wpłat przez pozwaną powód w piśmie z dnia 31 sierpnia 2016 r. cofnął pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie kwoty 900 zł, a w piśmie z dnia 14 listopada 2016 r., cofnął pozew co do wpłaty w kwocie 150 zł również ze zrzeczeniem się roszczenia i podtrzymał żądanie pozwu do kwoty 738,57 zł. Zważyć trzeba, że pierwotnie powód dochodził kwoty 4.228,12 zł, zaś po ostatecznej modyfikacji i cofnięciu powództwa żądał zasądzenia kwoty 738,57 zł. Cofnięcie powództwa podyktowane było dokonanymi przez pozwaną, w toku postępowania wpłatami, które powód zasadnie zaliczał w pierwszej kolejności na kwotę kapitału, która w całości rozstała uregulowana, zaś w drugiej kolejności na poczet odsetek.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 2 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Przy wydawaniu rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd miał na uwadze, że pozwana dokonała spłaty już po wytoczeniu powództwa, zatem przegrała proces w całości. Koszty poniesione przez stronę powodową, a podlegające zasądzeniu na jej rzecz od pozwanej to opłata od pozwu w wysokości 100 zł, opłaty skarbowe od pełnomocnictw w kwocie 34 zł oraz koszty opłat notarialnych w wysokości 7,38 zł.