Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 15 czerwca 2012 r., wniesionym do Sądu Rejonowego w Radomsku, skierowanym przeciwko R. K., powódka M. T., domagała się orzeczenia nakazem zapłaty, że pozwany ma zapłacić na jej rzecz kwotę 68.221 zł tytułem reszty wynagrodzenia za wykonanie mebli do domu pozwanego na mocy umowy z dnia 20 lipca 2010 r., wraz z odsetkami liczonymi od kwoty 24.500 zł od dnia 14 października 2011 r. do dnia zapłaty i od kwoty 43.721 zł od dnia 14 października 2011 r. do norm przepisanych. /pozew – k. 3 – 8/

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 22 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy w Radomsku uwzględnił żądanie pozwu. /nakaz zapłaty – k. 44/

W dniu 20 lipca 2012 r. pozwany wniósł sprzeciw od ww orzeczenia wraz z powództwem wzajemnym. Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Nadto wniósł powództwo wzajemne domagając się zasądzenia od M. T. kwoty 230.000 zł tytułem kary umownej za opóźnienie w realizacji umowy wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda wzajemnego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zarzucił powódce niewykonanie przedmiotu umowy w całości, wykonanie przedmiotu umowy częściowo wadliwie, wbrew zamówieniu, opóźnienie z wykonaniem umowy, niedokonanie naprawy zgłoszonych wad i usterek oraz szkód dokonanych przy realizacji umowy. Nadto pozwany w sprzeciwie zgłosił do potrącenia z wynagrodzenia powódki kwoty 61.786 zł z tytułu wartości zaniechanych prac oraz odszkodowania. /sprzeciw w raz z powództwem wzajemnym – k. 48 – 56/

Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Radomsku stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi. / postanowienie – k. 126/

W odpowiedzi na sprzeciw i pozew wzajemny powódka – pozwana wzajemna podtrzymała w całości żądanie zgłoszone w pozwie, oświadczyła, że nie uznaje powództwa wzajemnego i wniosła o jego oddalenie i zasądzenie od pozwanego – powoda wzajemnego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. /odpowiedź na sprzeciw, odpowiedź na pozew - k. – 135 – 143/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 lipca 2010 r. powódka działając przez reprezentującego ją syna zawarła z pozwanym umowę o dzieło, której przedmiotem było wykonanie mebli do domu pozwanego w Ł. przy ulicy (...). Strony uzgodniły istotne warunki umowy w tym cenę, oraz termin wykonania mebli tj. dzień 1 grudnia 2010 r. /umowa z dnia 20 lipca 2010 r. – k. 41 - 42/

Stosownie do treści § 3 umowy wynagrodzenie miało być wypłacone w dwóch ratach, pierwsza rata w wysokości 67.000 zł tytułem zadatku za zamówienie, druga rata – 70 % pozostałej wartości zamówienia, płatne po dostarczeniu i zamontowaniu poszczególnych elementów. /umowa z dnia 20 lipca 2010 r. – k. 41 - 42/

Ponadto w umowie ustalono, że zamawiającemu będą przysługiwać kary umowne w razie opóźnieni w razie całościowej realizacji zamówienia w wysokości 700 zł za każdy dzień kalendarzowy. Przy czym termin realizacji zamówienia ulegał przesunięciu o liczbę dni opóźnienia w płatnościach zamawiającego wynagrodzenia opisanego w punkcie 2 § 3 umowy, tj. 30 % jako zadatek i 70 % w ciągu 7dni od daty montażu poszczególnych elementów. /umowa z dnia 20.07.2011 r. – k. 41 - 42/

Procesem wykonania umowy po stronie powódki kierował A. P. (1), który także negocjował warunki umowy z pozwanym. /zeznania A. P. – k. 182/

Pozwany dysponował projektem wykonanym przez architekta B. S. (1). Prace stolarskie także były objęte tym projektem. Projekty zostały przekazane inwestorowi w lipcu/sierpniu 2010 r. Strona powodowa otrzymała od inwestora projekty dotyczące umowy, były one podstawą realizacji. Projekt był bardzo szczegółowy. Pierwsza część projektu zawierała ogólne rzuty kondygnacji, kolejna część przedstawiała szczegółowe rysunki, ukazujące detale montażu. W projekcie znajdowały się wszystkie niezbędne informacje. Określone były także materiały, z których miały być wykonane meble. Architekt rozmawiał na temat zamówienia z wykonawcą. /zeznania świadka B. S. – k. 457 - 458, adnotacje 00:01:43, 00:13:39, 00:06:05, zeznania świadka D. K. – k. 248 odw., adnotacje 00:33:35, zeznania świadka A. P. – k. 444 odw., adnoatcje 00:07:03/

Sporządzony projekt był projektem wykonawczym. Projekt koncepcyjny zasadniczo nie jest przekazywany wykonawcy. Projekt wykonawczy powstaje na podstawie projektu koncepcyjnego i wykonawca musi wykonywać dokumentację zgodnie z projektem wykonawczym. Projekt koncepcyjny został zatwierdzony w pierwszej połowie 2010 roku. Projekt wykonawczy jest wykonywany na podstawie rysunków koncepcyjnych i jest przekazywany jako jedna dokumentacja. /zeznania świadka B. S. – k. 458, adnotacje 00:18:56/

Na każdym projekcie znajdowały się dane kontaktowe architekta, z którym wykonawca mógł i powinien konsultować każdą zmianę oraz wyjaśniać ewentualne niedokładności projektowe. Przedmiotem przedmiotowej umowy były elementy, których A. P. nie był w stanie wykonać, wtedy architekt zmieniał projekt danego mebla i przesyłał go zarówno inwestorowi jak i wykonawcy. Architekt sprawował nadzór autorski. Był obecny na budowie, osobiście albo pracownik z jego pracowni. /zeznania świadka D. K. – k. 207/

Projekty były modyfikowane. Strona powodowa otrzymywała projekty mebli w różnych terminach, zdarzało się, że po kilku dniach otrzymywała telefon od inwestora z informacją, że przekazany projekt jest nieaktualny. Zmiany dotyczyły wielu mebli. Przyczyną były zmiany wprowadzane przez inwestora. Wiele zmian dokonywano na bieżąco, np. podczas montażu spiżarni czy mebli łazienkowych dla dzieci. Inwestor miał zastrzeżenia, wzywał architekta. Praktycznie w odniesieniu do każdego realizowanego mebla były nanoszone zmiany. /zeznania świadka A. P. – k. 444 odw., adnotacje 00:07:03/

W czasie budowy miały miejsce, co tydzień lub dwa, narady koordynacyjne w celu ustalenia stanu zaawansowania prac. Zadania dotyczące mebli także były wtedy omawiane. Sporządzony był harmonogram prac, bardzo istotne było, by nikt z wykonawców nie spóźniał się ze swoimi pracami, tak by zakończyć inwestycję w terminie. W trakcie realizacji umowy odbywały się cotygodniowe narady inwestora z wykonawcami, w czasie których zgłaszane były przez inwestora uwagi. Na naradach ze strony powodowej obecny był przedstawiciel powódki A. P. (1). Na bieżąco były zgłaszane wady, podczas narad cotygodniowych. Częściowo były one usuwane. Po 31 grudnia 2010 roku pozwany zgłaszał wady w formie cotygodniowych raportów. /zeznania pozwanego – k. 525, 526 – 526 odw., adnotacje 01:03:56, 01:13:08, 01:39:45, 01:44:18, 01:47:12, zeznania świadka B. S. – k. 457, adnotacje 00:01:43/

Bezpośrednim wykonawcą większości mebli był podwykonawca D. K. (3), z którym powódka zawarła umowę na wykonanie mebli, zabudowy stolarskiej i drzwi. Podwykonawcy zostały dostarczone wszystkie projekty. D. K. 2 lub 3 razy kontaktował się z projektantami na budowie. W umowie między powódką i podwykonawcą nie był sprecyzowany dokładnie czas ani termin rozpoczęcia realizacji umowy. Montaż rozpoczął się w grudniu 2010 r. i trwał kilka miesięcy. Od samego początku praktycznie każdy mebel wracał do D. K., w zasadzie każdy mebel częściowo lub w całości był wykonywany od nowa. Nie było uwag co do jakości, były to bardziej zastrzeżenia projektowe. /zeznania świadka D. K. – k. 247 - 248, adnotacje 00:04:35, 00:11:02, 00:33:35/

Trzy bądź czterokrotnie były przerabiane meble kuchenne, ponownie zostały wykonane meble do łazienki dla dzieci, całkowicie został zmodyfikowany mebel pod telewizor, bo zmieniała się ilość sprzętu, garderoba była przerabiana kilkakrotnie, w łazience przy sypialni i w bibliotece były przerabiane meble, spiżarnia była wykonana od nowa, Praktycznie wszystkie meble były modyfikowane, niektóre wymagały nowego wykonania. Kilkukrotnie przelakierowywano listwy przypodłogowe. Do pozostałych mebli inwestor nie wnosił zastrzeżeń. /zeznania świadka A. P. – k. 444 odw., adnotacje 00:13:18, 00:19:03, zeznania świadka D. K. k. 205 odw./

Po stronie inwestora całość robót wykończeniowych, elektrycznych i wnętrzarskich, w tym robót powoda koordynował D. K. (4), który na placu budowy był codziennie. A. P. (1) miał bardzo szeroki zakres prac. Jego prace były wykonywane praktycznie w każdym pomieszczeniu. Począwszy od mebli robionych na zamówienie, do zabudowy jak i mebli wolnostojących oraz elementów montowanych na stałe tj. drzwi i listew. Prace wykończeniowe wymagały koordynacji i współpracy różnych ekip (A. P., elektryków i hydraulików). Na początku współpraca układała się poprawnie, później zaczęły się problemy. Powódka podjęła się wykonania szerokiego zakresu prac wykraczających poza meblarstwo, którymi zawodowo się nie zajmowała. Chodzi tu głównie o blaty kamienne, stelaże metalowe, elementy hydrauliczne, elektryczne, zlewy. Logistyka wykonywanych prac była zaburzona. A. P. (1) korzystał z usług swoich podwykonawców, brak było logistyki w planowaniu kolejności czynności, tak aby nie trzeba było rozmontowywać już zamontowanych elementów np. najpierw zmontowano całą garderobę, a następnie okazało się, że aby zamontować stelaż i blat umywalkowy trzeba było garderobę w całości rozmontować. Tego typu problemów było bardzo dużo. Sposób prowadzenia prac przez A. P. (1) uniemożliwiał innym ekipom (hydraulicy, elektrycy, malarze, parkieciarze) wykonanie ich robót zgodnie z harmonogramem. Dwukrotnie był ustalany z A. P. harmonogram prac. A. P. nie dotrzymywał harmonogramu. Zdarzały się sytuacje, gdy kilka ekip czekało na udostępnienie frontu robót przez A. P.. Bywało, że przyjeżdżał na budowę bez wcześniejszych uzgodnień i bez przestrzegania jakichkolwiek uzgodnień z harmonogramu. /zeznania świadka D. K. – k. 205 – 206/

Wykonawca nie dbał też o efekty pracy poprzednich ekip. W trakcie wykonywanych przez siebie prac nie zabezpieczał efektów prac innych ekip. Przy montażu listew i ościeżnic zdewastowane zostały efekty pracy malarzy i parkieciarzy. Ściany musiały być ponownie malowane dwukrotnie, ze szpachlowaniem ubytków. Próba usunięcia z parkietu zabrudzeń po lakierowaniu listew spowodowała konieczność zmatowania lakieru i położenia na cały parkiet nowej warstwy lakieru. W wielu miejscach doszło do zniszczenia warstwy lakierniczej, przy matowieniu należało ponownie nałożyć warstwę lakierniczą. /zeznania świadka D. K. – k. 206, zeznania świadka T. K. – k. 208/

W trakcie współpracy pozwany i jego żona wysyłali na bieżąco do wykonawcy korespondencję e – mailową dotyczącą zakresu wykonywanych prac oraz zastrzeżeń i uwag do wykonanych prac. /korespondencja e – mailowa między stronami i architektem – k. 12 – 36, 59 – 104, 169 – 172/ Na bieżąco były zgłaszane usterki estetyczne i funkcjonalne, powódka do chwili obecnej nie dokonała ich naprawy. /zeznania świadka D. K. – k. 206/

Inwestorzy wprowadzili się do nieruchomości w maju 2011 roku. W tym okresie część elementów nie została dostarczona przez A. P.. Do dziś nie została dostarczona całość zamówienia. Część prac wykonawczych, którą miał wykonać A. P. została zlecona innym firmom. /zeznania świadka D. K. – k. 206, zeznania świadka T. K. – k. 208/

Inwestorom zależało na tym, by jak najszybciej zakończyć prace stolarskie i wprowadzić się. W związku z opóźnieniem po stronie wykonawcy mebli, pozwani ponosili dodatkowe koszty. Z uwagi na konieczność wykonywania prac naprawczych stolarskich przesuwały się terminy wykonania innych robót przez kolejne firmy. Z powodu niewykonania prac w terminie, pozwany musiał ponieść koszty dalszej ochrony placu budowy, dodatkowo o ok. 27.000 zł. Ochrona posesji miała być do grudnia 2010 r. faktycznie zakończyła się w maju 2011 r. Do tego dołożyły się koszty ogrzewania, przestojów innych ekip oraz koszty usunięcia skutków szkód wyrządzonych przez ekipę powódki. Wydatki z tego tytułu wyniosły ok. 10.000 zł. Pozwany cały czas liczył na to, że powódka naprawi i usunie usterki. /zeznania pozwanego – k. 525, adnotacje 01:19:58, 01:35:04, zeznania świadków R. R. – k. 237, S. K. – k. 236 odw., S. S. – k. 218 odw., K. K. – k. 217 odw., zeznania świadka B. S. – k. 457 odw., adnotacje 00:09:49, 00:06:05, zeznania świadka D. K. – k. 445, adnotacje 00:23:01, 00:31:05, nota obciążeniowa w związku z kosztami ochrony – k. 266, zeznania świadka T. K. – k. 208 odw./

Zasadnicza część dzieła została wykonana w marcu 2011 r. /zeznania świadka A. P. – k 183/ A. P. (1) nigdy nie zabiegał o dokonanie formalnego odbioru elementów przez niego dostarczonych. /zeznania pozwanego – k. 525, zeznania świadka D. K. – k. 206/ Jednak w dniu 10 marca 2011 r. odbyło się spotkanie dotyczące pozostałych do wykonania prac. Następnego dnia po tym spotkaniu, w korespondencji e – mail z 11 marca 2011 r. inwestor wskazał pozostałe do wykonania prace: drzwi w szafie w wiatrołapie – zwęzić skrzydło, wstawić blendę, kuchnia – dostarczyć półki w szafkach do wyspy, brakujące separatory szuflad, łazienka rodziców – dobrać odpowiedni kolor drzwiczek szafek na szczoteczki, parapet w pokoju z oknem narożnym – próba szlifowania i lakierowania lakierem bezbarwnym, listwy – brak pomysłu na ostateczne zakończenie tematu, gabinet (biblioteczka, biurko, komoda) oraz szafka RTV do dostarczenia po wykonaniu finalnym podłogi. /e – mail z dnia 11 marca 2011 r. – k. 36/ Po ok. dwóch tygodniach doszło do spotkania stron w sprawie kolejnych wykonanych przez A. P. prac, protokół z tego spotkania nie został sporządzony, inwestor miał go dostarczyć A. P. (1) ale tłumaczył, że nie zdążył. /zeznania świadka A. P. – k 183/

Pewne usterki istnieją do dzisiaj. Pozwany nie dokonywał ich napraw. W październiku 2011 roku pozwany sporządził protokół braków i usterek. Powódka jednak nie zdecydowała się dokonać napraw. /zeznania pozwanego – k. 525, adnotacje 01:19:58, zeznania świadka B. S. – k. 457 odw., adnotacje 00:06:05, zeznania świadka D. K. – k. 445 odw., adnotacje 00:48:53, protokół inwentaryzacji i odbioru prac meblarskich z 24.10.2011 r. – k. 262 - 264/

W protokole braków sporządzonym w październiku 2011 r. uczestniczył architekt B. S. sprawujący nadzór autorski, inwestor, oraz inspektor nadzoru D. K. (4). Powódka nie uczestniczyła w tym spotkaniu, przedstawiciel powódki też nie. Została poinformowana o spotkaniu e-mailowo. Pozwany zapraszał przedstawiciela powódki A. P. (1) na spotkanie telefonicznie. /zeznania pozwanego – protokół k. 526, adnotacje 01:39:45, zeznania świadka B. S. – k. 457 odw., adnotacje 00:06:05, zeznania świadka D. K. – k. 445 odw., adnotacje 00:48:53, protokół inwentaryzacji i odbioru prac meblarskich z 24.10.2011 r. – k. 262 - 264/

W rozmowach telefonicznych między stronami zdawkowo były poruszane kwestie wypłacalności i problemów finansowych powódki. Pozwany dokonał zapłaty zadatku w pełnej wysokości, w terminie. Przedstawiciel powódki wielokrotnie zwracał się do pozwanego o pieniądze na materiały. /zeznania pozwanego – k. 525, adnotacje 01:26:08, 01:30:35/ Do dnia wniesienia pozwu inwestor uiścił na rzecz wykonawcy kwotę 146.100 zł /okoliczność bezsporna/

W dniu 10 października 2011 r. powódka wystawiła pozwanemu faktury na kwotę 24.500 zł oraz 43.721 zł. /faktury – k. 39 – 40/

Faktury, które wystawiła powódka, wpłynęły do pozwanego drogą listowną w okresie kiedy strony nie miały już ze sobą kontaktu. Pozwany nie uiścił na rzecz powódki kwot wynikających z powyższych faktur, miał bowiem pewność, że przedmiot umowy jest wykonany wadliwie. /zeznania pozwanego – k. 525, adnotacje 01:26:08, 01:30:35/

Pismem z dnia 25 października 2011 r. pozwany odmówił powódce zapłaty kwoty 43.721 zł wynikającej z faktury nr (...) oraz kwoty 24.500 zł z faktury (...) jako nienależnych. Jednocześnie wezwał powódkę do zapłaty kwoty 230.000 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w realizacji przedmiotu umowy o 330 dni x 700 zł/, w terminie 7 dni. /pismo pozwanego z 25.10.2011 r. – k. 37 – 38/

Powódka nie zapłaciła żadnej kwoty na poczet kary umownej. /okoliczność bezsporna/

Strona powodowa nie wykonała zamówienia w całości. W szczególności nie zostały wykonane następujące pozycje zamówienia:

- poz. zamówienia 1: Meble kuchenne - Organizer na garnki 3 kpl. - brak pozycji, organizer na drobiazgi 4 kpl. - brak pozycji, organizer na butelki - brak pozycji, organizer na zapasy 4 kpl. - brak pozycji, wieszaki na ściereczki - brak pozycji, podnośniki do blatu 2 szt - brak pozycji, wartość to 4.800 zł, selektor śmieci - brak pozycji, młynek do odpadów - brak pozycji, blat - granit Cosmie Black - brak pozycji, cena 8.000 zł, szkło hartowane zbudowane w blat (dzielące strefę gotowania od strefy stołowej) - brak pozycji;

- poz. zamówienia 15. Spiżarnia - blat granit Cosmic Black - brak pozycji, wartość to 2.100 zł;

- poz. zamówienia 10. Drzwi - dwie sztuki drzwi przesuwanych szklanych z sypialni do łazienki, jedna sztuka drzwi przesuwnych szklanych między kuchnią a spiżarnią, brak drzwi antywłamaniowych między garażem w garderobą, drzwi D3- brak pozycji (szt. 1), wartość to 2.400 zł, drzwi D4 - brak pozycji (szt. 1), wartość to 6.955 zł, drzwi D5 - brak pozycji (szt. 2), wartość to 4. 600 zł, drzwi D6 - brak pozycji (szt. 1), wartość to 3.100 zł;

- poz. zamówienia 4 - Łazienka dla gości - uchwyt do szafki lakierowany na czarno (półokrągły);

- poz. zamówienia 5 - Łazienka dla rodziców - organizery na drobiazgi - brak pozycji, blat do umywalki z marmuru lub granitu - brak pozycji, wartość 3.100 zł;

- poz. zamówienia 11 - Okucia do wszystkich drzwi – zamki magnetyczne i zawiasy chowane, wartość to 700 zł;

- poz. zamówienia 13. Stolik kawowy - brak pozycji, wartość nieustalona, brak ceny w projekcie;

- pozostałe wymienione akcesoria wyposażenia mebli jako brakujące są w projekcie niewycenione i ich wartość szacunkowa wynosi 2.000 zł. Razem wartość niewykonanych prac i nie dostarczonych wyrobów oraz wykonanych przedmiotów należy oszacować na kwotę 37.755 zł. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. – k. 305 – 332/

Stwierdzone wady i usterki występujące w wyrobach stolarskich to wady montażowe i wykonawcze:

AD Poz. Zamówienia l - Meble kuchenne

•

Występuje drżenie szyb;

•

Brak jest kratki wentylacyjnej w cokole chłodziarki do wina;

•

Występuje szczelina - odchylenie cokołu i nie doleganie do listwy przypodłogowe;

•

W obudowie okapu występują szczeliny na łączeniach Wartość naprawy to około: 600 zł.

AD Poz. Zamówienia 2 - Garderoba na parterze;

•

Na drzwiach od wewnętrznej strony brak jest uchwytu do zamykania drzwi;

•

Występuje odwarstwienie panelu ościeżnicy z uwidoczniona szczeliną;

•

Wykrzywienie uchwytu drzwi;

AD Poz. Zamówienia 14 - Listwy przypodłogowe:

•

Brak lakieru na sztorcu listew;

•

Występowanie zacieków i nierówności położonego lakieru;

•

Występowanie zabrudzeń podłogi lakierem;

•

Występowanie szorstkości powierzchni malarskiej;

•

Występowanie pęknięcia spoiny pomiędzy listwą a ścianą;

•

Występowanie szczelin i nierówności w połączeniach uciosowych listew;

•

Występowanie rozwarstwień i deformacji listew;

Wartość naprawy to około: 500 zł; Dotyczy to części listew. Kwota 500 zł to kompleksowa cena całej naprawy listew. Pod grzejnikiem jest wymiana listwy 1,5 - 1,2 m listwy. Naprawa dotyczy listew, podłogi i ścian.

AD. Poz. Zamówienia 10 - Drzwi:

•

Pęknięcia spoin narożnikowych;

•

Pęknięcia spoin wzdłuż listew przylegających do ramiaków drzwiowych mocujących szyby;

•

Szczeliny połączeń słupka z nadprożem w ościeżnicy;

•

Pęknięcie i rozwarstwienie wzdłużne słupków ościeżnicy;

Wartość naprawy to około: 1.100 zł;

AD Poz. Zamówienia 4 - Łazienka dla gości:

•

Ruchomość półek wraz ze wspornikami;

•

Odprysk lakieru na krawędzi szafki pod misą;

Wartość naprawy to około: 100 zł;

AD Poz. Zamówienia 12 - Parapety:

•

Szczeliny między oknem a parapetem;

•

Pęknięcia lakieru na łączeniu wzdłużnym;

•

Zadarcie krawędzi;

•

Brak poziomu w większości parapetów

Wartość naprawy to około: 1.100 zł.

Razem wartość usunięcia wad i usterek oraz dokonanie niezbędnych napraw wynosi 8 . 900 zł. Łącznie za brakujące pozycje i usuni ę cie wad: 46 . 655 zł . Wartość zamówienia nr 2/07/2010 należałoby więc pomniejszyć o kwotę 46.665 zł. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. – k. 305 – 332/

W większości są to usterki wykonawcze i są one możliwe do usunięcia. W trakcie eksploatacji pojawiły się usterki w postaci nierówności linii drzwiczek, na skutek użytkowania opuściły się drzwiczki na skutek niewyregulowania do końca zawiasów. Pęknięcia spoin na początku nie istniały, pojawiły się później na skutek wyparowania rozpuszczalników zawartych w lakierach i masach uszczelniających. Pęknięcie mogło nie być od razu widoczne, mogło się pojawić później, w miesiąc - trzy użytkowania, w zależności od panujących warunków /czy jest ciepło i sucho czy chłodno, wilgotno/. Dotyczy to wszystkich pęknięć i szczelin. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 376 – 376 odw./

Drżenie szyb mogło pojawić się później, choć w tym przypadku mamy do czynienia z materiałem drewnopochodnym w postaci płyty mdf, w znikomym stopniu podatnym na czynniki pęcznienia i schnięcia. Dlatego należy uznać, że ta usterka była od początku ale można ją w sposób prosty i szybki wyeliminować. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 376 – 376 odw./

Wydaje się, że wszystkie wady są możliwe do usunięcia. W przypadku listew jest możliwa wymiana mało inwazyjna, bez uszkodzeń, ale to zależy od ostrożności ekipy wykonującej. Przy wymianie parapetów należy dodatkowo uwzględnić fakt, że pod parapetami nastąpiłoby zerwanie tynku bądź uszkodzenie pomalowanych ścian pod parapetem. Należy zatem doliczyć koszty malowania pomieszczenia w przypadku parapetów. Przy zdejmowaniu listwy z kolei może dojść do uszkodzenia ściany, to uszkodzenie powinno być zniwelowane, tym bardziej że ściany są białe. Nie wszędzie prace zostały wykonane starannie. Staranność można określić na 90 %, ok. 10 % jest usterek i mankamentów związanych z montażem, czy wskutek pękania, wysychania. Prace zasadniczo są dobrze zrobione. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 376 – 376 odw./

Meble zostały wykonane z płyty meblowej, mdf, czyli tworzyw drewnopochodnych. Według dokumentacji są to produkty niemieckie, sprowadzane z Niemiec, dosyć wysokiej klasy. Wybór materiałów był określony już w zamówieniu. Nie można odpowiedzieć jednoznacznie czy wszystko zostało zrobione z takich materiałów jak w zamówieniu. Należałoby te materiały poddać szczegółowemu badaniu, choć w dużym procencie jest to zgodne z zamówieniem. Rodzaje materiałów /mdf, płyta laminowana/ odpowiadają zamówieniu. Zamówienie i dokumentacja znajdująca się w aktach nie jest dokumentacją szczegółową. Drzwi zostały wykonane z materiałów podanych w zamówieniu /lite drewno, płyta lakierowana, szkło/. Drzwi zostały wykonane w sposób prawidłowy poza ww usterkami.

Zamówienie to było lepsze niż przeciętne / płyty meblowe ale o wysokim standardzie/. Fakt, że zostały zrobione projekty mebli, jest typowe. Była duża ilość pozycji zamówienia ale są to typowe meble „pod zamówienie”. W sklepach są meble z produkcji. Meble na zamówienie to meble nietypowe z uwagi na rozmiary, bo nie można ich kupić w sklepie. Wielkość całego zamówienia ma wpływ na ceny jednostkowe poszczególnych elementów. Takie meble mogły być tańsze o ok. 10% i więcej od cen, które wskazała powódka. Meble na indywidualne zamówienie są droższe o 20-30% od mebli z seryjnej produkcji. Wielkość zamówienia spowodowała obniżenie ceny, natomiast indywidualne podejście podniosło cenę i to się uśredniło. Dla dokonania porównania i oceny wartości jaka jest w aktach niewykonanego mebla i wartości rynkowej niezbędna byłaby dokumentacja techniczna. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 376 – 376 odw./

Wady estetyczne mebli obniżają wartość mebla o 10 %. Po naprawie wyrób nie będzie posiadał mankamentów estetycznych, nie ma potrzeby obniżania z tego powodu wartości mebli. Zacieki i nierówności lakieru, zabrudzenia podłogi lakierem trzeba scyklinować, wyszlifować i położyć warstwę lakieru. Wycena uwzględnia takie roboty. Zabrudzenie podłogi drewnianej lakierem usuwa się z parkietu poprzez cyklinowanie i lakierowanie. Można poddać cyklinowaniu bardzo niewielkie powierzchnie, np. 1 cm kw, jak również m kw. Po takim fragmentarycznym cyklinowaniu i lakierowaniu w 100 % nie uda się jednak osiągnąć jednolitej warstwy lakieru. Zawsze będzie widać element naprawy.

Jeśli chodzi o ściany, naprawa polega na uzupełnieniu szczeliny, wypełnieniu jej kitem, szpachlą i pokryciu warstwą malarsko - lakierniczą. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 376 – 376 odw./

Materiały do wykonania drzwi były prawidłowo sezonowane. Występują wady w postaci pęknięć w miejscach styku materiałów konstrukcyjnych. Następowało pęknięcie masy uszczelniającej plastycznej. Nie ma winy w postaci sezonowania materiałów oprócz materiałów lakierniczo - wypełniających. W skład drzwi wchodziły elementy z drzewa litego, które zostały poklejone. Klejenie stosuje się, by wyeliminować wszelkie pęknięcia. Tu nie występują szczeliny na ramiakach pęknięć. Występują pęknięcia na spojniakach. Powodem pęknięć mógł być był pospiech albo zbyt małe odstępy przy nakładaniu szczelin. Nie został zachowany odpowiedni czas sezonowania takiej spoiny. Możliwe, że silikon nie zdążył stwardnieć, nadal był elastyczny. Wartość naprawy może zamknąć się w kwocie 1.100 zł, bez pogarszania efektu estetycznego, dotyczy to naprawy wszystkich drzwi. Jeśli użyje się tego samego lakieru, da się to naprawić w kwocie 1.000 zł. Naprawa drzwi nie pociąga za sobą konieczności malowania ścian. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 376 – 376 odw./

Przy wymianie listwy przypodłogowej wystarczy pomocnik i czeladnik. Przy zmianach kolorów stawka wzrośnie, bo jest potrzebna fachowa wiedza, prace musi wykonywać czeladnik lub majster pod okiem mistrza. W zależności od wykonywanych prac, stawka się zmienia. Trudno precyzyjnie określić, jak długo będą wykonywane poszczególne naprawy. Np. przy wymianie listwy podłogowej pod grzejnikiem, pomocnik z czeladnikiem wykonaliby to w 10 godzin roboczych przy założeniu, że naprawy dokona zakład znajdujący się na terenie Ł. lub okolic. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 418 odw. – 419 odw., adnotacje 00:02:19/

Jeśli chodzi o parapety, część należałoby zdemontować, ale nie wszystkie. Przy parapetach uwzględniono naprawę ściany częściowo. Gdzie jest kolor ściany biały koszty naprawy będą niewielkie, ale gdy ściana jest określonego koloru, trzeba dobrać kolor a kolor nie zawsze jest w sprzedaży. W przedmiotowym budynku ściany są kolorowe. Naprawa będzie polegała na odcięciu 5 cm paskiem malarskim. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 418 odw. – 419 odw., adnotacje 00:11:20/

Jeśli chodzi o cenę drzwi, cena ustalona między stronami jest ceną adekwatną do cen występujących na rynku. Gdyby pozwany zakupywał pojedyncze drzwi, cena byłaby wyższa, ale gdyby kupował w ilości hurtowej, cena byłaby dużo niższa. Rozmiary drzwi nie są standardowe. Ma to wpływ na cenę. Cena drzwi o rozmiarach nietypowych może wzrosnąć od 20 do 50%. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 418 odw. – 419 odw., adnotacje 00:18:38/

W przypadku naprawy łazienki, powinna być generalna naprawa mebli w łazience i z tym może się wiązać gruntowny remont łazienki w postaci malowania. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 418 odw. – 419 odw., adnotacje 00:27:03/

Wady listew są uwidocznione na parterze budynku. Zacieki prawdopodobnie są na jednej listwie. Zacieki są w kilku miejscach. Listwy na piętrze nie mają wad. Demontażu wymaga listwa pod grzejnikiem, o długości 1,5 m. Ona została rozwarstwiona. Reszta wymaga naprawy. Listwa pod grzejnikiem jest z mdf, ona posiadała pewną wilgotność, większą niż powinna się znajdować w tym pomieszczeniu. Na skutek schnięcia rozwarstwiła się i zdeformowała. Wady listew występowały miejscowo. Tylko ta listwa pod grzejnikiem o długości 1,5 musiałaby zostać zdjęta. Wady wykonawcze listew to obszar większy niż 1,5 m listew, wskazanych do wymiany. W dolnych pomieszczeniach na holu był parkiet wykończony lakierem. Były tam niewielkie muśnięcia, można je zlikwidować za pomocą cykliny. Szorstkość wystarczy przeszlifować i polakierować. Tam, gdzie występują pęknięcia, trzeba uzupełnić i polakierować. Trzeba zabezpieczyć taśmą i folią malarską, by nie doszło do zabrudzenia parkietu. Pobrudzenie podłogi lakierem należy próbować zmyć wodą i płynem do naczyń lub podłóg, gdy to nie pomoże, należy użyć rozpuszczalników. Można to zlikwidować cyklinowaniem, ewentualne miejscowe porysowania parkietu należy polakierować. /ustne opinie uzupełniające biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 524, adnotacje 00:02:28, protokół k. 418 odw. – 419 odw., adnotacje 00:36:59, 00:55:03/

Ościeżnica tzw futryna jest wykończona opaskami ściennymi, które dochodzą do podłogi. Przy ścianie jest listwa przypodłogowa. W miejscu ich łączenia występuje szczelina, którą wypełnia się silikonem. W tym przypadku silikon wyparował. Naprawa polegałaby na nałożeniu nowej warstwy akrylu czy silikonu.

Płytki w łazience dzieci powierzchniowo są popękane. Wszystkie płytki są popękane powierzchniowo, faktura płytki wygląda tak, jakby był popękany lakier. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 418 odw. – 419 odw., adnotacje 00:45:44/

Parapety należy polakierować od nowa, po zmatowieniu lakieru. Należy je zdemontować, przetransportować do zakładu, zmatowić, odpylić, polakierować, przywieść, zamontować, w tym czasie zabezpieczyć pomieszczenie przed zabrudzeniem, posprzątać. Na pewno dojdzie do wyłupania tynku w granicach 5-10 cm pod parapetem. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 524, adnotacje 00:02:28/

Nieodpowiedni montaż parapetów można usunąć poprzez zdemontowanie i ponowne zamontowanie. Stawki roboczogodziny zmieniły się w dół. Stawka roboczogodziny opiera się na stawce 41 zł brutto. Demontaż i montaż parapetów może wykonać stolarz, pomocnik, czeladnik. Pomocnik może to wykonać pod okiem czeladnika. Stawka pomocnika to 10-12 zł stawka mistrza kierownika 30 - 41 zł. Wadę należy usunąć poprzez zdjęcie warstwy zewnętrznej lakierniczej i nałożenie nowej warstwy. Koszty materiałowe to 5 zł barwnik i 10 zł lakier wraz z użytymi papierami ściernymi. 5 litrów lakieru kosztuje 200 zł. Jeden litr lakieru wystarczy do polakierowania 8 m kw powierzchni. Do kosztów naprawy należy też doliczyć koszty dojazdu do miejsca wykonanej usługi, zabezpieczenia i posprzątania po sobie. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 523 odw., adnotacje 00:09:28, 00:18:57/

Wady estetyczne obniżają wartość mebla o około 20 %. Aby usunąć dodatkowe przegrody, trzeba zdemontować i od nowa zrobić cały mebel. Organizery występują o różnych kształtach i rozmiarach. Organizery z tworzywa sztucznego można dociąć, one mają kołnierz na obwodzie. Organizery ze stali nierdzewnej nie posiadają tego typu kołnierzy.

W biurku usterkę należy naprawić poprzez uzupełnienie ubytków markerem. Jeśli jest łuszczący lakier, należy go usunąć. W przypadku odprysków, małym pędzelkiem odpryski się uzupełnia, tuszuje. Są dostępne markery, którymi można niwelować odpryski. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 524, adnotacje 00:29:48/

W przypadku łuszczenia na płycie szklanej, należałoby usunąć biały lakier a następnie położyć następną warstwę. Nie jest to trudne do wykonania, w zakresie stawki 12 zł/ godzinę, można to wykonać w czasie jednej godziny. Koszty materiałów to 5 zł. Czynność tą można wykonać na miejscu u klienta. W marketach transport do 20 km jest gratis, są tam podane stawki. /ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. złożona na rozprawie – protokół k. 524, adnotacje 00:29:48/

Występują następujące odstępstwa od projektu:

- Szafka RTV do salonu - na projekcie w części środkowej jest brak szklanych frontów, a mebel w rzeczywistości na całej przedniej powierzchni posiada szklane piaskowane fronty (nie ma otwartej wnęki jak jest to na projekcie:. Poza tą różnicą mebel został wykonany zgodnie z zamówieniem i projektem;

- Garderoba na piętrze - na rysunku mebel jest uwidoczniony w trzech rzutach: z góry, z przodu i z boku, nie posiada wymiarów gabarytowych ani dokładnego opisu technicznego. Posiada wymiary wewnętrznego rozmieszczenia przegród i półek oraz posiada zaznaczone elementy wyposażenia takie jak w zamówieniu: oświetlenie typu LED: wieszaki na spodnie, na paski i na inne drobiazgi. Różnice pomiędzy projektem a wykonywanym meblem są takie, iż na projekcie są narysowane pojedyncze przegrody o gr. 20 mm, a mebel w rzeczywistości posiada podwójne przegrody - tzn. po dwa pojedyncze boki przylegające do siebie oraz przylegające do siebie spody górnych korpusów z górami dolnych korpusów, w sumie trzy łączenia, które zmniejszają powierzchnię użytkową na długości o 54 mm, a na wysokości 18 mm. Zastosowanie podwójnych przegród spowodowało zmniejszenie powierzchni użytkowej i zwiększyło koszty materiałowe, ale wpłynęło także na wzmocnienie i ustabilizowanie konstrukcji. Poza tą różnicą mebel został wykonany zgodnie z zamówieniem i projektem. Szersze ścianki działowe są niezgodnością, ale zostało to dobrze wykonane, bo meble uzyskały większą stabilność. Nie jest istotną wadą, jeśli mebel został skrócony o 5 cm;

- Garderoba na parterze - na rysunku projekt mebla został poddany pięciu przekrojom, na których jest widoczny w 3 rzutach: widok z góry, widok z przodu, widok z dwóch boków. Mebel na rysunku nie posiada wymiarów gabarytowych, ani dokładnego opisu technicznego. Posiada wymiary wewnętrznego rozmieszczenia przegród i półek. Mebel na projekcie został wykonany zgodnie z zamówieniem i rysunkiem z projektu;

- Łazienka dla dzieci - przedmiotowe meble to: szafka pod umywalkę i szafka za WC. Są podane wymiary gabarytowe szafki za WC, ale cyfry są niewyraźne co powoduje niemożność ich odczytania. Brakuje wymiarów szafki pod umywalką oraz opisu technicznego. Meble łazienkowe w postaci dwóch szafek pod umywalkę i szafki za WC zostały wykonane zgodnie z zamówieniem i projektem.

- Łazienka dla rodziców - na projekcie rysunek jest zwymiarowany, znajdują się przekroje i szczegóły lecz nie ma dokładnego opisu technicznego. Rysunek posiada wymiary wewnętrznego rozmieszczenia poszczególnych przedmiotów i ich ustawienia lecz są one zbyt małe i niewyraźne co powoduje, że wymiary są nieczytelne. Meble są zgodne z projektem. /pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. – k. 481 – 486/

Zasadniczo występuje zgodność przedmiotowych mebli z zamówieniem nr 2/07/2010 oraz projektami załączonymi do akt sprawy. Załączone projekty są rysunkami poglądowymi, na których widnieją przedmiotowe meble w zarysie kształtu, usytuowania i rozmieszczenia co w pełni odpowiada rzeczywistości. R óżnice w budowie mebli a ich rysunkami i w technicznym sposobie wykonania są niewielkie i nieistotne w zakresie funkcjonowania tych mebli, dlatego występuje zgodność wykonanych mebli z projektem. / pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu stolarstwa L. L. – k. 481 – 486 wraz z ustną opinią uzupełniającą złożon ą na rozprawie – protokół k. 523 odw., adnotacje 00:02: 28 /

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o powołane dowody, w tym dowody z dokumentów, zeznań stron oraz świadków. Jeśli chodzi o ocenę osobowych źródeł dowodowych, Sąd pominął jedynie te fragmenty zeznań świadków i przesłuchania stron, w których próbowali oni dokonywać własnej oceny prawidłowości realizacji zamówienia przez wykonawcę i zgodności przedmiotu zamówienia z projektem i pozostałą dokumentacją, albowiem ustalenie powyższych okoliczności niewątpliwie wymagało wiadomości specjalnych. Ustalenia w tym zakresie tj. w zakresie stolarstwa, w szczególności w zakresie wykonania mebli i drzwi, Sąd poczynił w oparciu o opinię biegłego sądowego mgr L. L.. Wydana w sprawie opinia wykazała istnienie pewnych wadliwości i usterek wykonawczych wykonanych przez powódkę na rzecz pozwanego prac. Nadto szeroko opisano zakres prac, które wbrew zamówieniu, nie zostały dotąd wykonane. Biegły dokonał też oszacowania wartości usunięcia opisanych wad i usterek, dokonania niezbędnych napraw oraz wartości brakujących elementów zamówienia. Wydana w sprawie opinia, wielokrotnie zresztą uzupełniana, w pełni wyjaśniła konieczne do rozstrzygnięcia kwestie. Nie ulega wątpliwości, że dowód z opinii biegłych podlega ocenie przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c., na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 4/2001, poz. 64). Złożona w rozpoznawanej sprawie opinia niezależnego biegłego sądowego odznacza się pełną przydatnością dowodową w świetle powołanych kryteriów, zaś wszystkie zgłaszane przez strony wątpliwości i zastrzeżenia do wniosków opinii zostały wyczerpująco wyjaśnione w opiniach uzupełniających. Żadnej ze stron nie udało się ostatecznie podważyć wniosków opinii, żadna ze stron nie wnosiła też o powołanie innego biegłego z tego zakresu. Tym samym opinię złożoną w sprawie należało uznać za w pełni miarodajną dla poczynienia ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia.

Sąd zważył:

Oba powództwa okazały się zasadne, jakkolwiek oba zasadne są jedynie w części.

Podstawą wzajemnych rozliczeń między stronami, i to zarówno z tytułu dalszego wynagrodzenia /powództwo główne/, jak i kar umownych /powództwo wzajemne/ jest zawarta przez strony w dniu 20 lipca 2010 r. umowa o wykonanie przez stronę powodową mebli do domu pozwanego. Charakter prawny łączącej strony umowy nie był przedmiotem sporu między stronami. Niewątpliwym jest, że strony łączyła umowa o dzieło, mocą której strona powodowa miała wykonać na rzecz pozwanego meble wraz z montażem.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do oceny zasadności roszczenia powództwa głównego, wskazać należy iż według art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Wysokość wynagrodzenia powódki została określona w umowie na kwotę 223.800 zł. Bezspornym jest, że inwestor uiścił na rzecz wykonawcy kwotę 146.100 zł, odmawiając zapłaty dalszej części wynagrodzenia. Strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanego tytułem reszty wynagrodzenia kwoty 68.221 zł. Z uwagi jednak na to, że do dnia dzisiejszego strona powodowa nie zrealizowała całości zamówienia a ponadto z uwagi na występowanie w zrealizowanym przedmiocie zamówienia pewnych wad i nieprawidłowości, wysokość należnego powódce wynagrodzenia, należy ustalić przy uwzględnieniu art . 637 k.c. Wprawdzie przepis art. 637 k.c. został uchylony ustawą z dnia 30 maja 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 827), o prawach konsumenta, która weszła w życie 25 grudnia 2014 r. Jednak stosownie do treści art. 51 ww ustawy, do umów zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, zatem w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie art. 637 k.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia spornej umowy. Zgodnie z § 2 tego przepisu, gdy dzieło ma wady, które usunąć się nie dadzą albo, gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. Zdanie drugie ww przepisu wskazuje, że regulacja dotyczy również wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

Podstawowy podział wad fizycznych przy rękojmi za wady dzieła opiera się na pojęciu „istotności wady”. Z tego punktu widzenia ustawa wyróżnia wady istotne i nieistotne (art. 637 § 2 k.c.). Istotną jest taka wada dzieła, która czyni je niezdatnym do zwykłego użytku, albo która sprzeciwia się wyraźnie umowie. Pozostałe zaś wady są wadami nieistotnymi. Wady istotne dzieła mogą być zarówno wadami usuwalnymi, jak i nieusuwalnymi (por. wyrok SN z dnia 08.01.1999 r., I CKN 957/97, OSNC 1999 r. Nr 7-8, poz. 131 oraz wyrok SA w Gdańsku z dnia 28.10.1999 r., I A Ca 620/99, OSA 2002 r. Nr 4, poz. 28.).

W realiach niniejszej sprawy przede wszystkim niewątpliwy jest fakt występowania wad montażowych i wykonawczych wyrobów stolarskich, powstałych w czasie wykonania przez powódkę prac objętych sporną umową, na co wskazywał biegły z zakresu stolarstwa. Jak wynika z opinii biegłego, wady te dotyczyły mebli kuchennych /drżenie szyb, brak kratki wentylacyjnej w cokole chłodziarki do wina, szczelina - odchylenie cokołu i nie doleganie do listwy przypodłogowej, szczeliny w obudowie okapu na łączeniach/, garderoby na parterze /brak uchwytu do zamykania drzwi, odwarstwienie panelu ościeżnicy z uwidocznioną szczeliną, wykrzywienie uchwytu drzwi/, listew przypodłogowych /brak lakieru na sztorcu listew, zacieki i nierówności położonego lakieru, zabrudzenia podłogi lakierem, szorstkość powierzchni malarskiej, pęknięcie spoiny pomiędzy listwą a ścianą, szczeliny i nierówności w połączeniach uciosowych listew, rozwarstwienia i deformacje listew/, drzwi /pęknięcia spoin narożnikowych, pęknięcia spoin wzdłuż listew przylegających do ramiaków drzwiowych mocujących szyby, szczeliny połączeń słupka z nadprożem w ościeżnicy, pęknięcie i rozwarstwienie wzdłużne słupków ościeżnicy/, łazienki dla gości /ruchomość półek wraz ze wspornikami, odprysk lakieru na krawędzi szafki pod misą/ parapetów /szczeliny między oknem a parapetem, pęknięcia lakieru na łączeniu wzdłużnym, zadarcie krawędzi, brak poziomu w większości parapetów.

Strona powodowa nie zdołała zwolnić się w jakikolwiek sposób od odpowiedzialności za stwierdzone wady.

Jeśli chodzi o ocenę istotności wskazanych wad, biegły opiniujący w sprawie zakwalifikował powyższe wady jako wady /usterki/ nieistotne. Ustalono także, że stwierdzone wady są wadami usuwalnymi. Jak wynika z opinii biegłego w większości są to usterki wykonawcze i wszystkie są możliwe do usunięcia. Staranność prac została oceniona przez biegłego na ok. 90 %, zasadniczo prace są zrobione dobrze. Co do zasady występuje też zgodność mebli z zamówieniem oraz projektami. Różnice w budowie mebli a ich rysunkami i w technicznym sposobie wykonania są niewielkie i nieistotne w zakresie funkcjonowania tych mebli, dlatego występuje zgodność wykonanych mebli z projektem.

Podsumowując zatem, istniejące wady nie stanowiły podstawy do ewentualnego odstąpienia inwestora od umowy z wykonawcą, miały charakter nieistotny oraz usuwalny. W takiej sytuacji zamawiającemu przysługuje uprawnienie do żądania obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. Ustawodawca wyraźnie jednak wskazał, że obniżenie wynagrodzenia nie może być dowolne, a tym bardziej nie może stanowić równowartości wynagrodzenia. Posłużenie się zwrotem „zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku” wymaga więc rozwinięcia. Istotą obniżenia ceny w oparciu o art. 637 § 2 k.c. jest przywrócenie pełnej ekwiwalentności świadczeń stron danej umowy. W wyniku skorzystania z uprawnienia prawokształtującego przestaje obowiązywać dotychczasowe wynagrodzenie i jest ono ustalane na nowo oświadczeniem realizującego uprawnienia z tytułu rękojmi (tu: inwestora). Obniżone wynagrodzenie powinno pozostawać w takiej proporcji do wynagrodzenia wynikającego z umowy, w jakiej wartości rzeczy z wadą pozostają do wartości rzeczy bez wady. Żądanie przez uprawnionego obniżenia ceny powoduje powstanie po stronie wykonawcy obowiązku do niezwłocznego zwrotu kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy ceną umówioną a ceną wynikającą z jej obniżenia (o ile zapłata ceny już nastąpiła, tak jak w niniejszym przypadku). W orzecznictwie został wyrażony pogląd, że uprawnienie do żądania obniżenia ceny nie przysługuje, jeżeli zachodzą znaczne trudności w wykazaniu stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 1977 r., III CZP 11/77, podjęta w odniesieniu do rękojmi przy umowie sprzedaży).

Taka sytuacja nie występuje jednak w niniejszej sprawie, bowiem nie ma przeszkód, by stopień obniżenia wynagrodzenia został ustalony poprzez określenie niezbędnych kosztów wymagających poniesienia na przywrócenie przedmiotu umowy do umówionego rezultatu, czyli na usunięcie wad i wykonanie brakujących elementów zamówienia. Oczywiście koszty te nie mogą być nadmierne w stosunku do umówionego wynagrodzenia, skoro wykonawcy przysługuje prawo do odmowy usunięcia wad, o ile naprawa wymagałaby nadmiernych kosztów. Z okoliczności niniejszej sprawy nie wynika, by koszty usunięcia przedmiotowych wad były nadmierne, szczególnie w odniesieniu do zakresu i rodzaju wad. Szacunkowy koszt likwidacji wad i usterek, dokonania niezbędnych napraw oraz wykonania brakujących elementów zamówienia został oszacowany przez powołanego na tę okoliczność biegłego na kwotę 46.665 zł. Strona powodowa domagała się tytułem reszty wynagrodzenia kwoty 68.221 zł. Po pomniejszeniu tej kwoty o kwotę niezbędnych napraw tj. o kwotę 46.665 zł, zasądzeniu na rzecz powódki od pozwanego tytułem reszty wynagrodzenia podlega kwota 21.556 zł.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 w zw. z art. 455 k.c. Sąd uznał, że mogą być one naliczane od dnia skutecznego wezwania pozwanego do zapłaty wynagrodzenia, co miało miejsce w dniu upływu trzydniowego terminu zapłaty wynikającego z faktur wystawionych w dniu 10 października 2011 r. Zatem pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia 14 października 2011 r.

Powództwo główne w pozostałym zakresie podlega oddaleniu jako nadmiernie wygórowane a tym samym bezzasadne.

Przechodząc do oceny zasadności powództwa wzajemnego, wskazać należy, iż stosownie do treści art. 483 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań. Skłania ona tym samym stronę zobowiązaną, może nawet silniej niż jakiekolwiek inne środki, do ścisłego wypełnienia zobowiązania i stanowi dodatkowy instrument służący zapewnieniu gwarancji należytego wypełnienia zobowiązań. Zamawiający ma prawo korzystać z tych funkcji kar umownych po to, by zapewnić sobie możliwie szeroki wachlarz gwarancji, że wykonawca będzie wykonywał zamówienie w sposób oczekiwany przez zamawiającego, terminowy i zgodny z wymaganymi standardami.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy przypomnieć należy, iż dzieło - zgodnie z umową z dnia 20 lipca 2010 r. - miało zostać zakończone do 1 grudnia 2010 r. Poza sporem było, że na wypadek nieterminowego wykonania umowy – opóźnienia w całościowej realizacji umowy - strony ustaliły możliwość obciążenia wykonawcy karami umownymi. Kara umowna zastrzeżona została na wypadek opóźnienia. W świetle postanowień zawartej przez strony umowy kara umowna przysługiwała pozwanemu – powodowi wzajemnemu za każdy dzień opóźnienia. Opóźnienie należy odróżnić od zwłoki. Inne są skutki tych dwóch rodzajów niewykonania zobowiązania w terminie. Opóźnienie (inaczej „opóźnienie zwykłe”) ma miejsce wówczas, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia we właściwym czasie z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności (patrz: komentarz do art. 476 KC, Agnieszka Rzepecka - Gil).

W realiach niniejszej sprawy bezspornym jest, że dzieło nie zostało zakończone w określonym w umowie terminie. Już po umówionym terminie oddania dzieła strony cały czas pozostawały w kontakcie, także korespondując ze sobą za pomocą wiadomości e – mail i uzgadniały na bieżąco szczegóły realizacji. Pozwany i jego żona wysyłali na bieżąco do wykonawcy korespondencję dotyczącą zakresu wykonywanych prac oraz zastrzeżeń i uwag do wykonywanych w tym okresie prac. Jeszcze w marcu 2011 r. firma powódki wykonywała u pozwanego prace w ramach umówionego dzieła. Istotnym jest, że w dniu 10 marca 2011 r. odbyło się spotkanie stron dotyczące pozostałych do wykonania prac. Następnego dnia po tym spotkaniu, w skierowanym do wykonawcy e – mailu z 22 marca 2011 r. pozwany wskazał pozostałe do wykonania prace, zastrzegając konieczność usunięcia wad i usterek. Należy jednak uznać, że były to prace, które nie uniemożliwiały użytkowania mebli, skoro inwestorzy wprowadzili się do nieruchomości w maju 2011 roku, a zatem zasadniczy cel umowy został osiągnięty. Wobec powyższego należy przyjąć, że do wykonania przez powódkę świadczenia niepieniężnego doszło w marcu 2011 r., pomimo braku oficjalnego, formalnego odbioru prac. Wprawdzie wykonane prace wykazują wady ale w takim wypadku ustawodawca chroni interesy zamawiającego (pozwanego) poprzez instytucję rękojmi za wady. Tym samym kary umowne mogły zostać naliczone jedynie za okres od 1 grudnia 2010 r. do 12 marca 2011 r. (102 dni). Nie jest natomiast zasadne naliczanie kar umownych za dłuższy okres, jak tego chce powód wzajemny, który wywodził, że opóźnienie powódki należy liczyć do dnia 25 października 2011 r. tj. do upływu terminu płatności wskazanego w fakturach wystawionych 10 października 2011 r. Całkowicie chybiona jest argumentacja powoda wzajemnego, zgodnie z którą, wykonawca - wystawiając sporne faktury - potwierdził, że przynajmniej do dnia 10 października 2011 r. nie wykonał dzieła. Data wystawienia faktur tytułem reszty wynagrodzenia nie jest równoznaczna z terminem ukończenia dzieła. W efekcie Sąd przyjął, że opóźnienie wykonawcy, które niewątpliwie miało miejsce, wynosiło 102 dni i stanowiło podstawę naliczenia przewidzianej w kontrakcie z tego tytułu kary umownej. Sąd uznał również, że wykonawca nie wykazał okoliczności, które uzasadniałyby twierdzenie, że powstałe opóźnienie w ukończeniu dzieła nastąpiło na skutek okoliczności, za które strona powodowa – pozwana wzajemna nie ponosi odpowiedzialności. Wykonawca nie wykazał też istnienia okoliczności zewnętrznych, które stanowiłyby wyłączną przyczynę powstałego po jego stronie opóźnienia.

Nie znajduje też zastosowania § 3 pkt 7 umowy między stronami, zgodnie z którym termin całkowitej realizacji przedmiotu umowy miał ulegać przesunięciu o liczbę dni opóźnienia w płatnościach wynagrodzenia albowiem inwestor nie pozostawał w opóźnieniu z zapłatą pozostałej wartości zamówienia /70 % wynagrodzenia/ która miała nastąpić po dostarczeniu i zamontowaniu poszczególnych elementów składających się na zamówienie, co jak wynika z powyższych ustaleń – z pewnością nie nastąpiło przed dniem 12 marca 2011 r.

W tej sytuacji zasądzeniu na rzecz R. K. tytułem kary umownej podlega kwota 71.560 zł naliczona za okres od 1 grudnia 2010 r. do 12 marca 2011 r. Odsetki od ww kwoty zasądzono od dnia wymagalności, tj. od dnia 3 sierpnia 2012 r.

W pozostałym zakresie powództwo wzajemne podlega oddaleniu jako nadmiernie wygórowane a tym samym bezzasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., przy uwzględnieniu stopnia, w jakim każda ze stron wygrała spór. Zarówno powództwo główne, jak i pozew wzajemny ostały się na poziomie ok. 31 %. Stosunkowy podział kosztów dotyczył uiszczonych przez strony opłat od pozwów. Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził w punkcie 5 wyroku od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.077,80 zł tytułem zwrotu części opłaty sądowej od pozwu głównego, zaś w punkcie 7 sentencji – zasądzono od powódki na rzecz pozwanego – powoda wzajemnego kwotę 3.578 zł tytułem zwrotu części opłaty sądowej od powództwa wzajemnego.

Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 6 wyroku zapadło na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz.U. 2016.623).

Mając na uwadze, że każda ze stron w podobnym zakresie ostała się ze swoim roszczeniem, na podstawie art. 100 k.p.c., Sąd wniósł wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.